HABA
S. J. de Goede
OPRUIMING
Het Amerikaansche Huis
Vondelkwartier-Villabouw
OOSTENRIJKS LAATSTE UREN.
Seizoen-Opruiming
VACANTIE
Alleen Zijlstr. b. d. brug
PEEPERKORN HEEMSTEDE
24 Barteijorisstraat 24
Jack Morris, Telef. 13439
LANGE VEERSTR. 15
Groote Halfjaarlijksche
1.45 1.95 2.95
VRIJDX'G 15 JUEï 1938
HAARLEM'S DAGBLAD
De dag van den Anschluss"
door voormalig Weensch
Hoofdredacteur beschreven.
„Schuschnigg voorkwam
een massamoord".
„Dr. von Schuschnigg week voor
geweld. In een burgeroorlog
zou de Oostenrijksche regeering
zich hebben kunnen handhaven.
Maar een oorlog tegen het Duitsche
leger zou hopeloos geweest zijn. Had
dr. von Schuschnigg orders gegeven
om tegenstand te bieden, dan zou
den duizenden levens verloren zijn
gegaan. Deze mannen zouden als
helden gesneuveld zijn en het zou
een mooi macur vergeefsch gebaar
zijn geweest."
TOT deze conclusie komt de Oosten
rijksche journalist Eugène Lennhoff
hoofdredacteur van de voormalige
Weensche „Telegraph", die tezamen
met zijn directeur Karl Franz Bondy en zijn
collega graaf von Strachwitz op den bewogen
LI den Maart van dit jaar over de Hongaar-
sche grens vluchtte.
Lennhoff heeft den dag, waarop de An
schluss zich voltrok, beschreven in een merk
waardig boek, dat hij „De laatste vijf uren
van Oostenrijk" noemde. Merkwaardig is dit
boek in de eerste plaats omdat het ons een
indruk geeft van de groote onzekerheid, die
te Weenen zoowel als in de andere deelen
van het land tot het laatste oogenblik over
het lot van Oostenrijk heerschte. In den mor
gen van den llden Maart was volgens Lenn
hoff de groote meerderheid van het volk zelfs
van oordeel, dat het bewind van Schuschnigg
sterker dan ooit stond. De inlichtingen, die
de „Telegraph" van zijn correspondenten te
Londen en Parijs ontving duiden er boven
dien op, dat de regeeringen van Engeland en
Frankrijk de door Schuschnigg uitgeschreven
volksstemming als volkomen wettig beschouw
den. Alleen te Rome bleek men afwijzend te
genover het plebisciet te staan, al vernam
men van andere zijde, dat Mussolini in geval
van een crisis, evenals in 1934 na den moord
op dr. Dollfus, troepen naar den Brenner zou
zenden. Bijna alle redactieleden van de Tele
graph hadden sinds den vorigen avond ge
sproken met ministers en diplomaten, wier
inlichtingen niet in twijfel getrokken konden
worden. Geen van hen had er ook maar in
de verste verte op gezinspeeld, dat Mussolini
zijn meening over de volksstemming te ken
nen gegeven had aan een vriend van dr. von
Schuschnigg in de woorden, die hij, zooals hij
een week later in de Italiaansche Kamer ver
klaarde, had gebruikt: „Deze bom zal in uw
eigen handen ontploffen". Bovendien wist
iedereen af van de garanties, die Mussolini
in de protocollen van Rome en bij verschei
dene gelegenheden omtrent Oostenrijk's on
afhankelijkheid gegeven had.
Doch tegenover al deze voor Schuschnigg
c.s. vrij gunstig luidende factoren stonden de
meldingen over de houding van het groote
Duitsche buurland, welke van uur tot uur
ernstiger werden. Nazi-Duitschland had zijn
machtig propaganda-apparaat in werking ge
steld. De Duitsche zenders fulmineerden op
ongekend heftige wijze tegen Weenen, be
schuldigden den bondskanselier van schen
ding van het accoord van Berchtesgaden en
voorspelden, dat „Schuschnigg's optreden wel
eens catastrofale gevolgen zou kunnen heb
ben". In de hoofdstad, in Linz, Graz en an
dere steden kwam het tot botsingen en inci
denten, doch volgens de door Lennhoff in
gewonnen informaties zou de orde overal ge
makkelijk hersteld kunnen worden, wanneer
de politie maar de noodige volmachten had
gekregen. Tengevolge echter van de tegenstel
ling tusschen den bondskanselier en dr. Seyss
Inquart, bij wien de opperste leiding over de
politie berustte, ontving het politiecomman-
do voortdurend tegenstrijdige orders, zoodat
een krachtig en doelbewust optreden onmoge
lijk was. Bovendien hielden de weerbaarheids
formaties van het Vaderlandsche Front zich
op bevel van dr. Schuschnigg op den achter
grond. omdat de kanselier tot eiken prijs iede
re schijn van provocatie wilde voorkomen.
Lennhoff merkt op, dat de betoogingen van
de nationaal-socialisten van veel geringer
omvang waren dan die van het Vaderland
sche Front, waarbij zich thans ook de arbei
ders aangesloten hadden, nadat Schuschnigg
den leider der vroeger Christelijk Sociale
Vakvereenigingen in zijn kabinet had opge
nomen en in contact was getreden met per
soonlijkheden uit de in 1934 onwettig ver
klaarde arbeidersorganisaties. Achtereenvol
gens interviewden Lennhoff en zijn staf den
leider der Oostenrijksche boeren en gouver
neur van Neder-Oostenrijk, Reither, den leider
der ontbonden Heimatschutz, majoor Fey,
een voorman der socialisten, den president
van de Joodsche gemeente te Weenen, dr. De-
sider Friedmann en den leider der Legitimis
ten, kolonel Wolff. Zij allen verklaarden, dat
hun aanhangers zich vóór een vrij en onaf
hankelijk Oostenrijk zouden uitspreken. Op
het hoofdstembureau schatte men het aantal
„ja" stemmers op 70 pCt., zelfs als alle stem
gerechtigde nationaal-socialisten tegen zou
den stemmen.
Onzekerheid tot het einde.
H OE snel de situatie zich echter in de laat
ste uren van Oostenrijk's bestaan wijzig
de komt in Lennhoffs boek duidelijk uit. De
berichten over de Duitsche troepenconcen
traties aan de Beiersche grens, de latere ul
timatums van Berlijn, nadat het eerste was
afgewezen, het bezoek van Von Papen aan den
kanselier, dat alles hooren wij nog eens met
typische dramatische details van den man,
die deze episoden zelf beleefde. Uit de zeer
suggestieve beschrijving van den journalist
ervaart men. dat men zelfs in de kringen, die
het dichtst bij Schuschnigg stonden, tot het
laatste moment in onzekerheid verkeerde
over de vraag, welke houding de kanselier te
genover de Duitsche eischen zou aannemen.
Pas de laatste radiorede van Schuschnigg
zijn afscheid van het Oostenrijksche volk
waarin de kanselier het besluit van den
bondspresident bekend maakte, dat om het
vergieten van Duitsch bloed te voorkomen
zelfs aan militaire pressie van het buurland
geen weerstand zou worden geboden, zette
elkeen den toestand helder voor oogen: het
Dr. Kurt von Schuschnigg.
nationaal socialisme had gezegevierd, de
„Anschluss" was een voldongen feit geworden.
„Dr. von Schuschnigg voorkwam een mas
samoord. Van een menschelijkheids-stand-
punt uit bezien deed hij wat hij doen moest".
Aldus Lennhoffs slotwoord.
J. H. V.
„De laatste vijf uren van Oostenrijk", door
Eugène Lennhoff. Voor Nederland bewerkt
door mej. mr. E. W. Broekman. Uitgave Hol-
landia-Drukkerij N.V. te Baarn.
HEEMSTEDE
EEN GLIJBAAN VOOR DE R.K. SPEELTUIN.
Toen, nu omstreeks een jaar geleden de
R.K. speeltuin aan den Meerweg werd ge
opend, had men niet kunnen vermoeden dat
de deelneming zóó groot zou worden. Het aan
tal kinderen dat er lid van is, is nu reeds tot
550 gestegen en zulk een groot aantal kinde
ren, ook al komen zij niet allen op eenzelfden
dag, bezig te houden, vereischt veel -spel
materiaal.
Toen dan ook eenige maanden geleden in
beide R.K. parochiekerken was gecollecteerd,
werd besloten van deze opbrengst, al was die
niet geheel voldoende, een glijbaan aan te
schaffen. Aan de firma De Groot en Koppens
alhier werd de bouw opgedragen, en dezer
dagen is men begonnen de glijbaan te plaat
sen. De baan is een ontwerp der firma De
Groot en Koppens, het platform is 4 M. hoog,
bereikbaar „door twee flinke trappen naast
elkander.
Van dit platform loopen 2 banen, in twee
richtingen, elk lang pl.m. 11 meter, het glij-
vak is van koper.
Zondag 24 Juli zal de glijbaan op eenigszins
feestelijke wijze in gebruik worden genomen.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Nieuw Amsterdam, Rotterdam naar New-
York 14 van Southampton.
Burgerdijk 14 v. Rott. n. Tampico.
Statendam 13 v. Rott. te N.-York.
Edam, Baltimore n. Rott. 13 te Albany (N.Y)
Nebraska, Rott. n. Vanc. 12 v. Bermuda.
Tiradentes 14 v. N.-York te Rotterdam.
HOLLANDAUSTRALIë LIJN.
Aagtekerk (uitr.) 14 van Port Said.
HOLLAND—BRITSCH-INDIë LIJN.
Streefkerk (thuisr.) 14 te Bremen vertr. 14
(n.m.) 16 (v.m.) te Rotterdam verwacht.
HOLLAND—OOST-AZIë LIJN.
Zuiderkerk (uitr.) 13 van Suez.
HOLLANDWEST-AFRIKA LIJN.
Maaskerk (uitr.) 13 van Dakar.
Reggestroom 13 v. Amst. te Hamburg.
HALCYON LIJN.
Vredenburg 14 v. Lulea te Vlaardingen.
Maasburg 12 v. Kirkenes n. Rott.-Vlaard.
Stad Amsterdam 14 v. Rott. n. Stockh.
Stad Arnhem 13 v. Vlaard. te Bagnoli.
Rozenburg 15 te Vlaard. verwacht.
Stad Maassluis 14 v. Vlaard. n. Narvik
Stad Zwolle 14 van Vlaard. n. Bilbao.
Stad Zaandam n. Bilbao p. 13 Beachy Head.
Flensburg 13 v.. Vlaard. te Wabana.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Boschfontein (thuisr.) 13 v. Aden.
Heemskerk (uitr.) 13 van Port Natal.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
Nereus 14 v. Vigo n. Amsterdam.
Bennekom 13 v. Arica naar Pisco.
Merope 14 v. Hamburg te Amsterdam.
Hercules, Bourgas naar Amsterdam 14 (12
midd.) 13 mijl Z.O. van Wight.
Achilles, Triest n. Amst. p. 14 Ouessant.
Deucalion 14 van Venetië te Triest.
Hebe, 13 v. Algier n. Amsterdam.
Juno, 13 v. Varna te Constantza.
Merope 13 v. Hamburg n. Amsterdam.
Nereus 13 v. Oporto naar Vigo.
Saturnus 13 v. Pasajes naar Bilbao.
Stella, Fiume n. Amsterd. p. 14 Lydd.
KON HOLL LLOYD
Amstelland 14 v. Amsterd. n. B.-Ayres.
MEIJER EN CO'S SCHEEPV MIJ.
City of Corinth n. Rott. 14 te Suez.
Achilles 11 v. Dairen n. Rotterdam.
Stentor, Batavia n. Amst. 3 v. Colombo.
Benvorlich, n. Rott. via Lond. p. .12 Niton
Ajax, Japan n. Rott. via Lond. p. 12 Niton.
Benarty, Japan n. Rott. 13 van Colombo.
Polyphemus, Amst. n. Batavia 14 v. Suez..
Diomed, Japan n. Rott. 14 van Singapore.
Glenaffaric, Japan n. Rott. 13 v. Moji.
City of Derby, Taku Bar n. Rott. 13 v. Hongk.
Autolycus, Dairen n. Rott. 12 te Hongkong.
Melampus 12 v. Batavia n. Liverpool.
Prometheus. Liverp. n. Java p. 12 Gibraltar.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
Kota Radja, 13 v. New-Orleans te Macassar
Kota Gede (thuisr.) 14 te Londen.
Buitenzorg (uitr.) p. 13 Kaap Bon.
Kota Agoeng .uitr.) 13 te Sabang.
Siantar (thuisr.) 13 van Padang.
Soekaboemi (uitr.) p. 14 Ouessant.
ROTT. ZUID AMERIKA LIJN
Alcyone 14 v. Rotterdam te Hamburg.
STOOMVAART MIJ NEDERLAND
Johan v. Old. (uitr.) 14 te Southampton
Johan de Witt 14 v Batavia te Amsterd.-'
^imaloer (uitr.) 13 van Sabang.
Poelau Roebiah (uitreis) p. 12 Gibraltar.
WIJK LIJN
Randwijk 14 v. Onton te Rotterdam.
"/f^
0=IE¥i[^SIMlBPPIILilf!!l EME.
BIJZONDERE AANBIEDING:
bij elk half pond koffie van 30, 25 of £\J
(F* [Bi US TFn <5 een bus koffiemelk, (Friese
InS ISSi U U es) Vlag" (waarde f 0.15)
UIT EIGEN BAKKERIJ
Heerlijke WELLINGTONS
voor reclame per my p
BOTERHAMWORST
per half pond 15
PIC-NIC WORST- gm
ES, per blikje
JONGE VOLVETTE
KAAS, p. pond ^5
EDAMMER KAAS
iets bel.) p. pond
SARDINES (in olijf- mm
olie), 2 blik ^5
MAYONNAISE «jj"
(prima) p. gr. pot 59
IT. TOMATEN
PUREE, p. 2 blik..
ANANAS (schlj- m q
ven, per blik1 *7
CHOCOLADE RE-
PEN, 7 stuks ^5
GESTANNIOLEER- 4 A
DE NOUGAT. 4 st. 1 U
ZOMERTOFFEE's
per Vz pond1 vl
ZOMERPASTILLES, A
per 1 Yz ons 1 U
^1'
EDE GO TANDEMS en RIJWIELEN
Eindelijk is het weer vacantie,
En wij trekken er op uit
Gaan naar bosch en zee of heide,
Ver van 't drukke stadsgeluid
Wilt ge dubbel goed genieten,
Ga dan niet per bus of spoor;
Doch rijdt op 'n
EDEGO TANDEM of RDWEL
Eens ons mooie Holland door
EDEGOTANDEMS zijn evenals „EDEGO"-
RIJWIELEN ONBEPERKT gegarandeerd en met
GRATIS onderhoud.
S] 28890 5% KORTING BIJ OPBELLEN
B 10% KORTING BIJ BEZORGEN
NA 5 UUR IN BESTELBUS inaam en adresi
Vraagt ons
o,VILIKKEMl©IKJI"
EEN ÜRSTl HULP» BU ©M<S li [LOKJES
en allerlei wetenswaardigs over Chemiach reinigen.
Gratis toezending op aanvrage.
ATERDAGMIDDAG en ZONDAG bezichtiging van de gereed
gekomen PRACHT VILLA'S, op den hoek van de Slangenkruid-
laan in het Oosterduinpark te Haarlem. Deze in aanbouw zijnde
villawijk is gebouwd tegen de bosschen van Aerdenhout en toch
dicht bij de stad. Zeldzame binnenhuis architectuur, eenig op
dit gebied, groote kelder met provisiekasten, wijnrek enz. Cen
trale verwarming door het geheele huis, electra, ijskast, ingeb.
bad, 7 kamers, warmwatervoorziening door het geheele huis.
'oor-, zij- en achtertuin, garage, 13.500, middenhuis 10.500.-.
'ooral ons schilderwerk moet U eens komen bezichtigen. Ook
oor belegging een buitengewoon object.
Inlichtingen: Dir. Gysbrecht van Aemstelstraat 132, Haarlem.
node
Ge*eN
HIERONDER ENKELE KOOPJES!!
HUISKAMERLAMP, perkament, aan 4 zijden
koorden, compleet 1^8
PLAFONIER voor hall of gang. Keuze uit tien
tallen modellen, glaswerk m. chroomnikkelen
rand, geheel compleet 39c
STAANDE SALONLAMP, zware eiken voet met
prachtige batistzijden sluierkap, compleet 4
GANGLANTAARNS in koper of brons, fraai
glaswerk met décor X39
BADKAMER of BUITENLAMP, zwaar bacalieten
onderstuk met triplex opalglas ballon 59c
SLAAPKAMERSCHAAL van prima perkament,
met versiering van reliefwerk in bloemen met
zijden koord bovenstel, compleet 89c
le kwaliteit „EDY"'-petroleumstellen, prima emaille, fraaie
kleuren, zware constructie.
1 vlams2 vlams3 vlams
