Wordt geen voldoende rekening
gehouden met de principiëele eischen
der Sudeten-Duitschers?
De Mercury te
Southampton gedaald.
Het offensief der
Regeeringstroepen.
Oom Mopperniet en de onwillige fiets.
D O X D R D A G 28 J U E I 1938
H A A R E E M'S D'AGBESD
4
Het Tsjechische Nationaliteitenstatuut.
Zij blijven een minderheidsnatie".
Geen eenheid vormend Duitsch
bestuursgebied?
E .Deutsche Diplomatisch-politische
Korrespondenz schrijft in verband met
de door publicaties ïn de pers bekend
geworden wetsontwerpen der Tsjecho-Slo-
waaksche regeering, die den grondslag moe
ten vormen van onderhandelingen, o.a. het
volgende:
Deze ontwerpen komen in de essentieele
deelen overeen met reeds vroeger ontvangen
aankondigingen, die reeds voorwerp zijn ge
weest van een gerechtvaardigde critiek der
Sudeten Duitsche partij. De vriendschappe
lijke vermaningen van andere regeeringen
hebben dus klaarblijkelijk geen wijziging van
het standpunt der Tsjecho-Slowaaksche re
geering ten opzichte van het probleem als
geheel tot stand kunnen brengen.
De ontwerpen trachten onder een
overvloed van bestuurstechnische
details, waarvan enkele overigens eer
der een achteruitgang schijnen te be-
teekenen, het feit te verbergen, dat de
Praagsche regeering niet van zins is
niet de principïeele eischen der Su
deten Duitsche partij en van de an
dere nationaliteiten rekening te hou
den.
Ei' komt noch een erkenning van de Sude
ten-Duitschers als rechtsgelijk staatsvolk,
noch toekenning van het karakter der rechts
persoonlijkheid aan de Duitsche volksgroep
en in verband daarmede van zelfbestuur op
het aaneengesloten door Duitschers bewoon
de gebied in voor. Weliswaar wordt nog de
aanduiding „Nationaliteitenstatuut" gehand
haafd. maar in het zesde en in het zevende
hoofdstuk komt bij de formuleering der cul
tuurrechten duidelijk tot uitdrukking, dat
Tsjechen en Slowaken moeten doorgaan voor
de eerstgerechtigde staatsdragende volken,
terwij] de andere volksgroepen, dus ook de
Duitschers aangeduid worden als ..minder
heidsnaties" welker rechten volgens een be
volkingssleutel aan de rechten der Tsjechen
en Slowaken aangepast en dienovereenkom
stig toegemeten worden.
Ook op het gebied van officieele taal is het
begrip van de „minderheidstaal" behouden
en ondanks eenige concessies is de princi-
pieele plaats op den tweeden rang dier min
derheidstaal gehandhaafd. Een eenheid vor
mend Duitsch bestuursgebied is in de ont
werpen niet opgenomen.
Men moet zich afvragen, aldus tenslotte de
„Deutsche Diplomatisch Polititische Korres
pondenz", waarover Hodza dan met de verte
genwoordigers der Sudeten-Duitschers en der
andere nationaliteiten nog wil onderhandelen,
wanneer zijn tot dusverre opgestelde ontwer
pen zoo grondig blijk geven dat de wil tot
begrip voor hun wenschen en eischen ont
breekt.
Runciman over een week naar Praag
Lord Runciman.
De diplomatieke correspondent vair Reuter
veronderstelt, dat lord Runciman over onge
veer een week naar Praag zal vertrekken.
In verband met de verklaring van Cham
berlain, dat de Sudeten-Duitsche partij nog
geen enkele verklaring afgelegd had betref
fende de uitzending van Runciman naar
Tsjecho-Slowakije, deelt de persafdeeling van
de Sudeten Duitsche partij mede: op het
oogenblik waarop hij zijn verklaring aflegde,
kon Chamberlain nog geen inlichtingen heb
ben over de houding van de Sudeten Duit
sche partij. Dienzeifden dag was de Sudeten-
De terugtrekking tier vrijwilligers
uit Spanje.
Het antwoord der regeering te Barcelona.
De reserves in de antwoordnota van Barce
lona betreffende het terugtrekken der vrij
willigers betreffen vooral de volgende pun
ten:
1. De Spaansche regeering is van meening,
dat het aantal evacuatiezones in verhouding
moet staan tot het aantal buitenlandsche vrij
willigers in beide kampen.
2. De door de commissie voor de niet-in-
menging opgestelde categorieën zijn onvol
doende gedetailleerd.
3. Gewezen wordt op het belang van controle
ter zee. terwijl betreurd wordt, dat niet voor
zien is in controle in de lucht. (Havas)
DE NATIONALISATIE DER MEXICAANSCHE
PETROLEUMBEDRIJVEN.
MEXICO, 27 Juli (Havas) de administra
tieve kamer van het Hooggerechtshof heeft
met algemeene stemmen het beroep der pe
troleum maatschappijen, dat het decreet tot
nationalisatie van de oliebedrijven ongrond
wettig verklaarde, verworpen.
Duitsche partij op de hoogte gebracht door
bevoegde Engelsche kringen van de missie
van Runciman. Deze kringen verzochten haar
een standpunt te bepalen. De gemachtigde
vertegenwoordigers der Sudeten-Duitsche
partij hebben positief geantwoord in den zin
van het bericht, dat gisteren in de „Zeit" met
betrekking tot de missie van Runciman ver
schenen is.
De Duitsche gezant bij Benesj en Hodza
De president der republiek, Benesj, heeft
gisteren den Duitschen gezant, Eisenlohr, ont
vangen. Heden zal Eisenlohr een bezoek aan
Hodza brengen.
Lord Halifax
De Volkenbond behoort lederen
staat een gewettigd excuus te
ontnemen om tot geweld over
te gaan.
Lord Halifax.
Nadat in het Hoogerhuis o.m. lord Snell lid
van de Labourparty, het woord had gevoerd,
heeft Lord Halifax een verklaring afgelegd,
waarin hij o.m. zeide:
Ik kan het Huis verzekeren, dat wij vol
strekt bereid zijn tot en in feite reeds bezig
zijn met het overwegen van een mogelijk voor
ons open staande actie in het Verre Oosten,
wanneer wij niet de passende consideratie krij
gen voor de belangen, die wij het recht heb
ben in China te beschermen.
Wat den Volkenbond betreft zeide hij:
Het eerste doel van den Volkenbond
is het voorkomen van oorlog. Dit is
een negatieve wijze van uitdrukking.
De positie is, dat de Volkenbond de
middelen behoort te verschaffen om
iederen staat een gewettigd excuus te
ontnemen zoo er al één gewettigd
excuus bestaat om zijn toevlucht te
nemen tot geweld.
Daarom moeten wij alles doen wat wij kun
nen voor de vestiging der heerschappij van het
recht door versterking der machinerie door
bestudeering van en uitspraken in geschillen
en wij moeten middelen zoeken om de moge
lijke oorzaken van geschillen uit den weg te
ruimen en een onrechtvaardigheid te herstel
len door het ventileeren van grieven en door
een actieven druk der openbare meening.
De positie van Lord Runciman
Met betrekking tot Spanje verklaarde Hali
fax nogmaals, dat de regeering de niet-in-
mengingspolitiek voortzet.
Vervolgens sprak Halifax over de Britseh-
Italiaansche betrekkingen in dezelfde bewoor
dingen als Chamberlain gisteren over het
Britsch-Italiaansche verdrag.
Ook ten aanzien van het Tsjecho Slo-
waaksche vraagstuk herhaalde Halifax de
kern van Chamberlain's verklaring met be
trekking tot Runciman, en voorts zeide hij, te
kunnen verklaren, dat de Sudeten Duitschers
het denkbeeld gunstig ontvangen hebben. Met
betrekking tot de positie van Runciman zeide
Halifax, dat deze volkomen onafhankelijk is
van de Britsche regeering. Ik heb het hem en
allen betrokkenen goed duidelijk gemaakt, al
dus Halifax, dat hij geenszins handelde als
vertegenwoordiger van of namens de Britsche
regeering en evenmin eenige verantwoordelijk
heid op zich nam voor de voorstellen, die hij
eventueel zou doen. Halifax verklaarde dat.
nadat hij aan Runciman den aard van zijn
missie duidelijk had gemaakt, Runciman zeide:
„Ik begrijp volkomen, dat gij mij midden in
den Atlantischen Oceaan in een klein bootje
laat drijven", waarop Halifax had geant
woord. dat dit precies zijn positie was. Van de
behandeling van dit probleem, zeide de mi
nister voorts, hangen niet slechts de belangen
van Tsjecho Slowakije, doch ook die van den
vrede af.
(Reuter.)
Het vliegtuig „Mercury" is komend
van de Azoren, te Lissabon gedaald.
Van Lissabon werd doorgevlogen naar
Southampton, waar het toestel om 20
uur 20 neerstreek.
(Reuter).
Tsjang Kai Sjek tracht spoor
wegen te verkoopen.
Aanbiedingen aan Frankrijk en den
gouverneur van Hongkong.
Een vertegenwoordiger van de regeering van
Tsjang Kai Sjek heeft onderhandelingen aan
geknoopt met Sir Geoffrey Stafford North-
cote den gouverneur van Hongkong, over den
afstand van het Chineesche deel van den
spoorweg Kanton-Kauloe.il, van Kanton tot
Sjoemtsjoen, welke stad grenst aan het Brit
sche pachtgebied. Deze lijn heeft een lengte
van ongeveer 89 mijl. De correspondent van
de Nisji Nisji Sjimboen, die dit bericht meldt,
seint verder uit Hongkong, dat niets bekend is
omtrent den prijs, die bedongen wordt dooi
de regeering van Tsjang Kai Sjek. Het is ech
ter zeker, dat de voorgestelde transactie be
oogt fondsen bijeen te brengen voor den aan
koop van meer oorlogsleveranties uit Brittan-
nië en tevens ten doel heeft den spoorweg
Kanton-Kauloen te behouden tegen Japan-
sche luchtaanvallen. De correspondent wijst
er echter op, dat Engeland niet alleen zou
bloot staan aan critiek wegens schending van
het negenmogendhedenpact, maar het resul
taat zou verbeuren van zijn samenwerking
met Japan tot behoud van zijn belangen in
Noord-China, wanneer het zoo'n doorzichtige
transactie met het regime van Tsjang Kai
Sjek afsloot.
Voorts schrijft de correspondent, dat klaar
blijkelijk plannen ontworpen zijn door Tsjang
Kai iSjek voor onderhandelingen met Frank
rijk over afstand van den Soenning spoorweg
in de provincie Kwangtoeng. van Tausjan tot
Kongmoen een lengte van 158 K.M.
NASLEEP VAN HET INCIDENT
TE EGER.
Politieagent moet zich
verantwoorden
EERST NA TWEEMAAL SOMMEEREN HAD
HIJ GESCHOTEN.
Gisteren is voor de militaire rechtbank te
Pilsen verschenen de politieman, die in den
nacht van 21 Mei op den weg van Eger twee
Sudeten-'Duitschers gedood heeft, die lid wa
ren van de partij van Heinlein. Het officieele
communique, dat dien dag werd gepubliceerd,
wordt in de acte van beschuldiging opgeno
men, Volgens dit communique sommeerde de
politie-agent de motorrijders in het Tsjechisch
en in het Duitsch stil te houden. Het drama
speelde zich af das nachts om kwart over drie.
Inplaats van gehoor te geven aan de som
maties, reden de motorrijders in volle vaart
op den agent af. Deze vuurde daarop. De acte
van beschuldiging vermeldt dan verder, dat
de patrouille, waartoe de agent behoorde, be
vel had gekregen den weg van Franzesbad te
bewaken, voertuigen aan te houden en zich
van de wapens te bedienen, wanneer aan
sommaties geen gevolg werd gegeven. De pro
cureur is van meening, dat de beklaagde ge
handeld heeft zonder alle voorzorgsmaatrege
len te nemen. De beklaagde, Koranda, houdt
zijn onschuld staande.
Hij legde een verklaring af. waarin hij uit
eenzette hoe hij geschoten heeft en hoe hij
trachtte het voorwiel van het motorrijwiel
onder vuur te nemen, zoodat zijn geweerschot
slechts bij ongeluk de motorrijders heeft ge
raakt. Hij wees er op dat na de eerste som
matie de beide motorrijders zich hadden om
gekeerd en hem hadden bespot.
Een deskundige toonde vervolgens aan, dat
de agent, die voor de eerste maal een geweer
hanteerde, zeer gemakkelijk zijn doel kon
missen.
Tusschen den verdediger van den beklaag
de en den advocaat der slachtoffers ontstond
vervolgens oneenigheid. waarbij de Duitsche
advocaat den Tsjechischen beleedigde. De
voorzitter richtte vermaningen tot den Duit
schen advocaat. Een getuige verklaarde, dat
hij de politiepatrouille op een honderdtal me
ters afstand had gezien en dat het onmoge
lijk is. dat de beide motorrijders zijn aanwe
zigheid niet hebben opgemerkt. De Duitsche
advocaat verzoekt in verband hiermede de
bewoners van de huizen tegenover de plaats
van het Incident als getuigen te hooren, doch
de rechtbank weigert hierop in te gaan. De
zitting wordt dan geschorst, om een recon
structie van het gebeurde te Eger mogelijk te
maken. Koranda is op vrije voeten gesteld.
(Havas)
Omtrent het proces tegen den politieman
J De Spaansche strijd
Strijd om Gandesa begonnen.
Hevige gevechten in den sector van Viver
e bijzondere correspondent
van de „Messagero" aan het
f front van de nationalisti
sche troepen in Catalonië be
richt aan zijn blad, dat de regee
ringstroepen de Ebro konden over
steken dank zij de hulp van Marxis
tische elementen onder de burgerbe
volking van het door de troepen van
Franco bezette gebied. Deze personen,
die vroeger deel hebben uitgemaakt
van de „Marxistische" militie stonden
nog in verbinding met de Catalaan-
sche regeering en hebben onrust ge
zaaid langs den oever, waarvan ge
bruik werd gemaakt door de regee
ringstroepen.
Officieel wordt uit Barcelona medegedeeld,
dat de regeeringstroepen, die de Ebro zijn
overgestoken, hebben bericht-, dat zij Villalba
hebben bezet en thans voor Gandesa liggen.
Zij hebben verder medegedeeld dat zij vier
duizend gevangenen gemaakt hebben.
Een later Havasbericht meldt, dat de slag
voor Gandesa begonnen is. De regeerings
troepen, die gisteren alle hoogten bezet heb
ben rondom de plaats en zich o.m. meester
hebben gemaakt van het dorp Corbera, op 2
K.M. ten noorden van Gandesa, hebben hun
opmarsch voortgezet.
De laatste berichten melden, dat in de bui
tenwijken van Gandesa gevochten wordt.
Intusschen hebben de nationalisten echter
versterkingen aan troepen en geschut in den
strijd geworpen.
De nationalistische troepen hebben bij het
aanbreken van den dag den strijd hervat te
gen de regeeringstroepen, die nog genesteld
zijn aan den rechteroever van de Ebro. Te
Burgos wijst men er op, dat men niet ver
baasd behoeft te zijn over den weerstand der
regeeringstroepen op den rechteroever van
de Ebro, aangezien hun bruggen vernield
zijn en hun niets overblijft dan weerstand
Koranda, die de noodlottige schoten te E_
gelost heeft meldt het Duitsche Nieuwsbureau
nog het volgende: de inspecteur van politie,
Krieg'l, die het bevel tot schieten heeft ge
geven, is als getuige gehoord.
Wegens „verdenking van een strafbare han
deling" werd hij op verzoek van advocaat
Krieglsteiner niet onder eede gehoord. Hij gaf
toe bevel tot schieten te hebben gegeven, doch
zijn verklaringen kwamen in strijd met die
van Koranda. Een Tsjechisch vaandrig legde
verklaringen af, die de bevindingen van de
doktoren, die den lijkschouw hebben verricht,
bevestigden, en waaruit gebleken is. aldus het
D. N. B„ dat het destijds gepubliceerde offi
cieele bericht niet in overeenstemming met
de feiten is.
ONZE DACELIJKSCHE KINDER-VERTELLING
Roeren, roeren, in een pan, daar komen vette buikjes van! zong
juffrouw Druppelneus lustig, terwijl ze nog maar steeds aan het
roeren was in het deeg, dat maar niet gaar wilde worden. Hè, wat
is dat toch vervelend, dat kabaal dat ik hoor. bromde ze. En wat
een geschreeuw!! Wat zal dat toch zijn! Ik zal aanstonds toch eens
even gaan kijken!
Maar nee. juffrouw Druppelneus, dat is niet noodig, hoor! U krijgt
al dadelijk het antwoord op Uw vragenWant nadat oom Mopperniet
ettelijke malen over den kop geslagen was, kwam hij met zijn hoofd
tegen de voordeur aan, wipte deze door den schok natuurlijk open
en sloeg vervolgens nogmaals over zijn hoofd, midden in de pan
met deeg van juffrouw Druppelneus ,die zich natuurlijk half dood
schrok
O, jeeminee. wat hebben we daar nou? Ben jij dat, man?
Maar oom kon natuurlijk nog geen antwoord geven. Hij probeerde
gauw uit het deeg te komen. Maar dat ging niet zoo gemakkelijk!!!
bieden tot het uiterste hunner krachten en
tot hun munitie is uitgeput.
De nationalistische opmarsch bij Viver.
Aan het Levantfront is stilstand ingetre
den in den veldslag in de sectoren langs de
kust en in de Sierra de Espadan. De nationa
listen zetten hun pogingen in de richting
van Viver voort. De Italiaansche troepen
hebben voor deze plaats een levendigen
tegenstand ontmoet. De regeeringstroepen
hebben de aanvallen der troepen van Franco
in de sectoren van Caudiel, Benafer, Toras en
Bejis afgeslagen. De nationalisten hebben
voorts gepoogd in het westen om de Sierra
de Espadan heen te trekken, teneinde Viver
uit het noorden aan te vallen. Zij slaagden
hierin niet en wachten thans weer een
kans af.
De laatste gevechten zijn bijzonder hevig
geweest ten westen van Bejis, op 11 K.M. van
Viver. De nationalistische troepen vielen de
stellingen van Curillo, Rabalsador, ten zuiden
van de Sierra el Toro, aan. De regeeringstroe
pen openden een hevig vuur en sloegen den
aanval af. Zij maakten een belangrijken buit,
o.m. 10 mitrailleurs, 11 machinegeweren van
Italiaansch fabrikaat, vier mortieren en 63
geweren. (Havas).
HALM)
_if—1L_
PftOERAMMA
VRIJDAG 29 JULI
HILVERSUM I, 1875 en 415.5 M.
8.— VARA 10.—VPRO 10.20 VARA
12.— AVRO 4.— VARA 7.30 VPRO
9.— VARA 10.40 VPRO 11.00—12.00
VARA.
8.00 Gramofoonmuziek (Om ca. 8.16 Berich
ten.) 10.Morgenwijding 10.20 Gramofoon
muziek 11.— Declamatie 11.20 Orgelspel 12.—
Ensemble „Excellos" (Om ca. 12.15 Berichten.)
12.45 Pianovoordracht 1.15 Vervolg concert
2.Declamatie 2.30 Variété-programma. 4.—
Gramofoonmuziek 5.Voor de kinderen 5.30
Orgelspel 6.— Fantasia 6.30 Politiek radio
journaal 6.50 De Ramblers 7.20 Berichten ANP.
7.30 Berichten 7.35 .Akersloot, een bloembol
len- en veeteeltdorp", causerie. 8.— Pianovoor
dracht 8.30 Causerie „Frieslands cultuur van
af de Middeleeuwen". 9.VARA-Orkest en
gramofoonmuziek. 10.Fragm. uit de operette
.JVIaske im Blau". 10.30 Berichten ANP. 10.40
Avondwijding 11.Gramofoonmuziek 11.30
Jazzmuziek (gr.pl.) 11.5012.Gramofoon
muziek.
HILVERSUM II. 301,5 M.
Algemeen programma, verzorgd door
de NCRV
8.00 Schriftlezing, meditatie. 8.15 Berichten,
gramofoonmuziek (9.30—9.45 Geluk wenschen)
10.30 Morgendienst 11.Gramofoonmuziek
11.10 Cello, piano en gramofoonmuziek. 12.
Berichten 12.15 Gramofoonmuziek. 12.30 En
semble v. d. Horst en gramofoonplaten 2.—
Gramofoonmuziek 2.40 Christ. Lectuur 3.
Solistenconcert en gramofoonmuziek 6.30 Tuin-
bouwpraatje 7.— Berichten 7.15 Literaire cau
serie 7.45 Reportage, eventueel gramofoonmu
ziek. 8.05 Berichten ANP, herhaling SOS-be-
richten. 8.15 Haarlemsche Orkestvereeniging.
9.Declamatie 9.45 Vervolg concert 10.40
Gramofoonmuziek. 11.5012.Schriftlezing.
DROmVICH. 1500 M.
11.20 BBC-Northern Ireland-orkest 12.10 Or
gelconcert 12.40 Sydney Kyte's Band en solis
ten 1.15 Declamatie 1.35 Het Willoughby-trio
2.20 Het Cellini-trio. 2.50 Pianovoordracht 3.10
Gramofoonmuziek 3.55 Liedjes bij de piano.
4.15 Gramofoonmuziek 4.45 Radiotooneel 5.20
Fluitvoordracht. 5.40 Het Gershom Parking-
ton-kwintet 6.20 Berichten 6.50 Parlementair
overzicht 7.05 BBC-Northern-orkest. 8.Son
ny Miller en zijn „Royal Hawaiians" e.a. 8.35
Het versterkte BBC-Variété-orkest en solis
ten. 9.20 Radiotooneel met muziek. 10.05 Cau
serie „Up against it". 10.20 Berichten 10.45 Het
Stratton-strijkkwartet 11.35 Dansmuziek 11.50
12.20 Dansmuziek (gr.pl.)
RADIO PARIS. 1648 M.
8.109.05, 10.10 en 12.35 Gramofoonmuziek.
1.50 Zang 2.05 en 3.05 Gramofoonmuziek 4.35
Zang 5.20 Kamermuziek 6.20 Zang met toelich
ting. 8.35 Zang. 8.50 Radiotooneel 10.50 Gra
mofoonmuziek 11.2012.50 Nachtconcert.
KEULEN, 456 M.
6.50 Gramofoonmuziek 7.30 en 8.50 Tentoon
stellingsorkest 12.20 Amusementssextet en so
list 1.35 Gramofoonmuziek 2.30 Omroepklein-
orkest en -Amusementsorkest. 6.35 Solisten
concert 8.30 Amusementsorkest 9.50 Rijkszen
ding, gewijd aan het Duitsche Turn- en Sport-
feest. 11.40 Otto Fricke's orkest 12.203.20
Nachtconcert.
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek 12.50 en 1.30 Sarba-
orkest 1.502.20 Gramofoonmuziek 5.20 Om-
roepdansorkest en solist 6.05 Ver. van Blaas
instrumenten 7.20 Gramofoonplaten 8.20 Staf-
muziek van het 8e Linïeregiment (Om ca. 9.05
Radiotooneel). 10.3011.20 Omroepdansorkest.
BRUSSEL, 484 M.
12.20 Gramofoonplaten 12.50 en 1.30 Omroep-
kleinorkest 1.502.20 Gramofoonmuziek 5.20
Omroepkleinorkest 5.50 Zang 6.05 Vervolg con
cert 6.38. 7.10 en 7.35 Gramofoonmuziek 8.2A
Stafmuziek van het le Reg. „Guides" 8.50 Ra
diotooneel 9.20 Vervolg concert 9.50 „The
swingphonïc dance orchestra" 10.30 Gramo
foonmuziek 10.50 Onbekend 11.15—11.20 Gra
mofoonplaten.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.20 Gevarieerd programma 8.30 Bonte
avond. 9.50 Zie Keulen. 11.20 Berichten. 11.50
Omroeporkest 1.15 Tijdsein 1,26—2.20 Nacht
concert
