Wist U:
Dat men zijde kan
spinnen bij...
zijdespinnen?
En de Karimata
Tandartsen Kliniek
4 Rijksstraatweg 4
GESLOTEN
zelfst. 2de meisje
DONDERDAG 11' A'U'GUSTUS '1938
HAAREEM'S D A G B E A" D
Het Haarlemsche echtpaar
Schipper heeft in zijn achter
tuin een zijderupsenkweekerij
Een rups maakt in 4 dagen
1600 meters zijde!
„Zijde ergens bij spinnen" is een uitdruk
king, die op allerlei voordeelige handelingen
wordt toegepast behalve op de oorspronkelij
ke, waaraan ze ontleend werd: het zijde spin
nen zelf. In de slechte tijden van tegenwoor
dig zijn er weinig dingen meer, waarbij de
menschen. zij de spinnen.
Terug naar de natuur, is een slagzin, die
voor de verbetering van de tijden opgeld doet.
Men zou iets aan dezen slagzin kunnen toe
voegen: ook terug naar de natuur, den oor
sprong van de uitdrukkingen in de taal.
M. a. w. „Spin zijde bijzijde spinnen!"
Dit devies draagt de Gooische Zijdeteelt
vereeniging in haar wapenschild. Want zij
stelt zich tot doel om den zijdeteelt in ons
land populair te maken. Zij wil zijderupsen
laten kweeken en zijdecocons laten ontstaan
bij particulieren overal in het land. De zijde
cocons kunnen bij haar worden ingeleverd
tegen een bepaalden prijs. En dan spint zij er
zijde van. En zij zoowel als de particulieren
„spinnen daar zijde bij"!
In onze stad telt de vereeniging nijvere leden
In het echtpaar A. Schipper, dat in den ach
tertuin van zijn huis aan de Brouwersstraat
een heusche kweekerij van zijderupsen er op
na houdt.
„Dit jaar bedraagt de „zijdeoogst" 4000 co
cons", zoo vertelt mevrouw Schipper ons.
Want het is niet het eerste seizoen, dat
haar man en zij aan den zijdeteelt „doen".
Neen, drie jaren geleden zijn zij reeds be
gonnen. Met een bescheiden aantal van 50
rupsen, die hen door de Gooische Zïjdeteelt-
vereeniging verstrekt werden.
Er moest in den aanvang wel op kleine
schaal gewerkt worden. Want men kan er wel
een groot aantal zijderupsen op na houden.
Maar zonder voeding schiet men daar niets
mee op. En die voeding is een probleem. De
zijderupsen eten namelijk uitsluitend blade
ren van de moerbeienboomen. Of eigenlijk
mag men hier met recht spreken van „vre
ten". En om aan de enorme vraatzucht van de
lieve beestjes te kunnen voldoen moet men er
een heel bosch moerbeiboomen op na houden.
Nou, in een achtertuin van een Haarlemsch
huisje schiet wel ruimte voor een hokje over,
waar een paar duizend rupsen in kunnen,
maar voor een bosch boomen
Het echtpaar Schipper heeft dan ook zeer
verstandig de zijdezaken zeer langzaam uit
gebreid, en de vraag van de rupsen niet het
aanbod van de moerbeienboomen laten over
treffen.
Een vlinder, die niet vliegt,
maar wel 500 eitjes legt.
Ook dit jaar eind Mei is het echtpaar Schip
per de zijdeteeltcamgpagne begonnen met de
eitjes in een z.g.n. broedkastje te leggen. Een
gewone kast met planken, waarop de
zeer kleine eitjes liggen en die door
een pitje op een temperatuur van 60
tot 70 graden wordt gehouden. Na 7 of 8 da
gen komen er kleine rupsen uit, die tot drie
keer toe gaan vervellen. Elke vervelling betee-
kent het afsluiten van een oude en het begin
nen van een nieuwe levensperiode. Zie bij de
menschen: de jeugd, de middelbare leeftijd en
de ouderdom.
De rupsen groeien twee maanden lang
endan gaan ze zich inspinnen. D.w.z.
van hun eigen lichaam gaan ze een
huisje van draden om zich heen bou
wen. Totdat de helft van het lichaam
over is. Dan houden ze op. Natuurlijk.
Want anders zouden ze niets aan hun
huisje hebben. Ze zouden het slacht
offer worden van de coconbouwèrij,
die ze zelf hebben opgeroepen. Zoo
als de menschen zichzelf dreigen te
verliezen in het luxueuse cocon van
de Techniek, dat ze om hun leven
heen spinnen om het zich gemakkelijk
te maken.
De rups houdt echter tijdig op met haar
luxeneigingen. En toch heeft zij dan aan haar
verdere leventje weinig. Maar dat ligt niet
aan haar. Wel aan de menschen.
Want die stoppen, nadat de rups een week
lang aan zijn week-end-cocon heeft zitten
werken, het geheele zijdige geval in warm
water om het te stoomen.
Een kijkje in de zijderwpsenkweekerij. Op
het plat liggen de rupsenTegen de wan
den poppen ze zich in.
De rups is dood. Leve de zij!
De rups kan daar niet tegen en sterft. En
de menseh zegt: „Leve de zij". De cocon is
dan gereed om „afgehaspeld" te worden.
En wanneer de mensch de draad, die van
één cocon „afgehaspeld" wordt, nameet komt
hij tot de wonderbaarlijke ontdekking, dat
de rups in eigenlijk niet meer dan 4 dagen
1600 Meters zijde heeft gesponnen.
Een aantal rupsen wordt echter meestal
een verder leven gegund. Zij komen dan als
vlinders uit de cocon te voorschijn. Die vlin
ders vernielen de cocon net als een kip een
ei. Er komt een gat in. En daardoor is de
draad gebroken. De cocon is dan verder alleen
nog geschikt voor het afhaspelen van z.g.n.
„Vlokzijde", die uiteraard niet zooveel waard
is, als de langdradige gewone zijde. Ziehier
dé reden, waarom men de rupsen in hun co
con doodt: opdat zij deze in den vorm van
vlinders niet kunnen vernielen.
De tot vlinder geworden rupsen, wien het
leven gegund wordt vanwege de voortplan
ting, leven ongeveer een week. En in dien
tijd eigenlijk maar vier dagen ervan, de
overige drie hebben ze blijkbaar vacantie en
leven ze uitsluitend voor hun plezier leg
gen zij ongeveer 500 eieren. En zij vliegen
niet. De eieren kunnen niet zoo maar uitge
broed worden. Zij moeten eerst overwinteren
om zich te ontwikkelen. Trouwens, de moer
beienboomen groeien des winters ook niet.
Dus al zouden de eieren dadelijk het leven
aan jonge rupsen kunnen schenken, deze zou
den dan toch een winter lang op voedsel
moeten wachten. Want de zijderups neemt
niets anders tot zich dan het blad van de
moerbeiboom. U ziet. De rups is een betrouw
baar zijdefabrikant. Ze levert prima zijde. En
is derhalve ook niet voor Ersatzvoeding te
vinden.
Hoorbaar efen de beestjes.
In den achtertuin van het huis van de fa
milie Schipper knabbelen de zijderupsen op
een plat in het hokje aan een nieuwen voor
raad moerbeienblaren. Men hóórt de dieren
duidelijk knabbelen; het is een soort mono
toon geknars, dat omdat de beesten ten
slotte klein zijn verweg klinkt doch daar
om toch niet minder scherp tot het oor van
den toehoorder doordringt. Er zijn witte rup
sen, de zoogenaamde Fransche. En de rup
sen met strepen over hun ruggen stammen
uit Japan. Tegen den wand zijn eenigen be
zig zich in hun cocon in te spinnen. En het
is een zeer merkwaardig gezicht zoom beest
een huisje van zijde om zich heen te zien
bouwen. Men kan ze duidelijk in de weer zien.
Er is zelfs ook al een vlindertje uitgekomen.
Want de kweekerij geschiedt in dichtingen",
van welke de laatste echter op haar laatst
eind September onder de wapenen, in casu
in de pan met kokend water gaat.
Merkwaardig is dat de rupsen de zon
schuwen. Zij minnen de warmte maar niet de
zon. Zij willen in de z.g.n. broeiwarmte leven.
En dat komt omdat ze oorspronkelijk in de
natuur steeds aan den onderkant van de
bladeren van de moerbeienboomen leven.
Daarom is er in het hok een gordijn, dat de
zonnestralen buiten houdt, maar wordt er
tevens gezorgd voor een broeiende warmte.
Zoo'n temperatuur, die de menschen vóór een
onweer te slikken krijgen.
De cocon van de zijderups ziet er van een
afstand uit als een apenoot. Als men het
kleinood in handen neemt ziet men echter ras
met welk een prachtig bolwerk van natuurlijke
bedrijvigheid men eigenlijk te doen heeff.
Mevrouw Schipper heeft zelf ook cocons
„afgehaspeld". De streng zijde, die men op één
van de bij dit artikel afgedrukte foto's kan
onderscheiden, heeft zij uit 50 cocons gespon
nen.
Maar het grootste deel van de cocons stuurt
zij op naar de Gooische Zijdeteeltvereeniging
te Huizen, die voor verdere afwerking zorg
draagt. De heer en mevrouw Schipper heb
ben geholpen door den jongen Jan. die een
geestdriftig propagandist voor de zijdeteelt
onder de schooljeugd is nog groote plan
nen voor hun zijderupsenkweekerij.
Met 50 rupsen zijn wij begonnen. Thans na
drie jaren is dat aantal gegroeid tot 5000.
Het heeft zich dus verhonderdvoudigd. Als dat
zoo doorgaat.
Dan wordt Haarlem een zijdecultuur rijker
Waarom ook niet?
We zeiden het al. Er zijn weinig dingen te
genwoordig waarbij de menschen zijde kunnen
spinnen.
Wij zoeken het ook te ver van huis.
Waarom spinnen we geen zijde bij
zijde?!
v. H.
baggert verder
Een stroom van goede raadgevingen.
Maar de meeste be
rusten op fantasie.
West-Terschelling, 10 Augustus.
Nu er reeds verscheidene dagen ver
streken zijn voor de Karimata de
goudstaaf ophaalde, neemt de
stroom van brieven uit alle deelen
des lands en het buitenland aan de leiders van
het werk weer toe. Opnieuw worden zij over
stelpt met goede, maar zelden onbaatzuchtige
raadgevingen. Ook zijn er weer menschen, die
gewoonlijk op Terschelling geboren zijn en
die precies weten waar de schatten der Lutine
rusten. Volgens hen werkt de Karimata thans
op de verkeerde plaats. Deze „goed ingelich-
ten" zijn zeer gaarne bereid hun geheim
prijs te geven, mits daar een belangrijke be
looning tegenover staat. De Gemeenschappe
lijke Mijnbouw-Maatschappij „Billiton" heeft
voor zij met dit werk begon, op uiterst serieuze
wijze een onderzoek naar diverse dingen in
gesteld, waarbij men tot de conclusie is ge
komen, dat de menschen, die beweren zoo
goed ingelicht te zijn, gewoonlijk niets weten.
Bij dit werk blijkt overduidelijk over welk
een ongebreidelde fantasie verschillende
menschen beschikken. Vanmiddag ontving de
heer Bol een brief van iemand, die beweer
de nauwkeurig te kunnen aangeven waar de
goud- en de zilverstaven liggen. Het onzin
nige van 's mans bewering blijkt uit zijn
motiveering. Hij heeft het familiegeheim in
zijn bezit gekregen, doordat zijn grootvader
in 1S59 zware ijzeren deksels heeft moeten
maken voor de vaten, waarin het Lutine-goud
geborgen is. Een duiker had die vaten op den
zeebodem ontdekt en teneinde te voorkomen
dat het goud er uit rolde, had men eerste
deksels laten maken, later zou men dan de
vaten naar boven halen, maar door de ver
zanding was zulks niet meer mogelijk. De
schrijvers van dergelijke brieven gelooven in
hun eigen verhalen. Men kan het de directie
van de ,3illiton" moeilijk euvel duiden, dat
zij over de juistheid van dergelijke verhalen
eenigszins sceptisch gestemd is
In het afgeloopen etmaal heeft men op de
Karimata weer met zandinstortingen te kam
pen gehad. Die instortingen zijn onvermij
delijk en ze zijn dan ook geenszins een ver
rassing. Wanner het zand is opgeruimd, kan
men weer verder baggeren. Vannavond was
men nog tot op slechts 10 Meter van de grens
van het afgebakende gebied, verwijderd.
Daar er nog steeds vondsten zijn gedaan kan
men rustig verder baggeren. Het achterschip
is. dit blijkt meer en meer,, nog niet bereikt
en rustig gaat men voort.
Zooals men weet werden in 1859 voor het
laatst goudstaven uit de Lutine gehaald.
Dit geschiedde onder leiding van den in
genieur van den Rijkswaterstaat ir. Taurel, die
in 1860 tevergeefs trachtte meerdere staven te
lichten. Hij kon toen met zijn duikerapparaat
niet meer bij het te ver verzande wrak komen
Van de gegevens van ir. Taurel wordt thans
zooveel mogelijk gebruik gemaakt, maar de
plaatsbepaling is toch slechts vaag.
Hoewel ir. Taurel ook zelf gedoken heeft,
was hij toch grootendeels aangewezen op de
berichten der duikers. Merkwaardig is, dat de
gegevens van de duikers nooit van a tot z
betrouwbaar zijn. waarschijnlijk mede een ge
volg van de moeilijke waarneming onder wa
ter. Voordat de Karimata begon te baggeren,
is met drie duikers een onderzoek ingesteld
naar de ligging van den toren van Beckers.
Iedere duiker bracht verschillende ge
gevens
MARKTBERICHT
AMSTERDAM, 10 Augustus 1938.
Ter veemarkt waren heden aangevoerd:
247 vette kalveren: le kwaliteit 58—64, 2de
kwaliteit 5056, 3de kwaliteit fA48 cent per
k.g. levend gewicht. 92 nuchtere kalveren 7—12
gulden per stuk. 106 varkens, vleeschvarkens
wegende van 90—110 kg. 66—67. zware varkens
64—65, vette varkens 63—64 cent per k.g.
slachtgewicht. Aangevoerd 3 wagons geslachte
runderen uit Denemarken.
Overzicht
Vette kalveren: aanvoer iets ruimer, handel
zeer slepend prijzen lager. Nuchtere kalveren:
aanvoer matig, handel vlug, prijzen vast.
Varkens: aanvoer zeer matig, handel zeer stil,
prijzen als Maandag j.l.
HULDIGING H. STINIS.
Onze stadgenoot, de heer H. Stinis, die
reeds twintig jaren lang Nederlandsche Tou-
risten door Zwitserland rondleidt en in dezen
tijd duizenden Nederlanders met de schoon
heden van Zwitserland heeft bekend ge
maakt, is dezer dagen naar de N. Rott. Ct. uit
Genève verneemt, in de Zwitsersche hoofd
stad gehuldigd.
Te Bern aangekomen aan het hoofd van een
talrijk reisgezelschap voornamelijk bestaan
de uit koloniale ambtenaren en officieren van
het Nederlandsch Indische leger met hun fa
milies, die op weg van Genua naar Nederland
een dag in Bern vertoefden, werd de heer Sti
nis en zijn medereizigers een ontvangst dooi
de Berner verkeersvereeniging bereid, die
hem wilde danken voor de prettige samen-
wefking gedurende twintig jaren. De direc
teur van de Berner verkeersvereeniging, dr. H.
Buchli heeft den heer Stinis daarbij in op
dracht van den burgemeester van Bern, die
door afwezigheid verhinderd was te verschij
nen, een fraai geschenk als aandenken aan
zijn vele bezoeken aan de Zwitsersche hoofd
stad overhandigd. Hartelijke woorden
den bij deze ontvangst van beide zijden ge
wisseld. Directeur Buchli liet ook niet na te
verzekeren, hoezeer het Zwitsersche volk het
op prijs stelt, aai Koningin Wilhelmina zoo
vele malen haar vacanties in Zwitserland
doorbrengt. Een geestdriftig hoera voor onze
Zwitserland zoo goed gezinde Koningin be
sloot deze Nederlandsche-Zwitsersche bijeen
komst".
Alle betalende abonnés van Haarlem's
Dagblad zijn GRATIS TEGEN ONGEVALLEN
VERZEKERD, op voorwaarden welke koste
loos bij de administratie verkrijgbaar zijn
en welke op geregelde tijden in ons blad
worden gepubliceerd. De uitkeeringen
zijn bij levenslange ongeschiktheid
2000; overlijden 400; verlies van een
hand, voet of oog 200; beide leden van
een duim ƒ100; één lid van een duim
ƒ50; alle leden van een wijsvinger ƒ60,
één of twee leden van een wijsvinger
25; alle leden van een anderen vingei
ƒ15; één of twee leden van een anderen
vinger 5; arm- ol beenbreuk 50; enkel
breuk ƒ15; polsbreuk ƒ15. Alles indien
het gevolg van een ongeval. Voor de
abonnés op het Geïllustreerd Zondags
blad bestaat nog een afzonderlijke ver
zekering. De voorwaarden daarvan zijn
eveneens bij de administratie verkrijgbaar
LANGS DE STRAAT
1
Herkenning
Mevrouwtje was nog niet zoo lang in het
bezit van dat veelverlangde diploma, dat rij
bewijs heet en waarborg wil geven dat een
automobilist, zonder al te zeer de veiligheid
van het verkeer in gevaar te brengen, te mid
den van zijn loopende, fietsende, knetterende
of evenzeer auto-rijdende medemenschen kan
worden losgelaten.
Het ontbrak mevrouwtje bovendien niet aan
die vrijmoedige gedurfdheid of gedurfde vrij
moedigheid. die veroorzaakt dat men soms wel
eens iets meer doet dan een ander voor zijn
rekening zou durven nemen.
Zoo geschiedde het dan. dat op een goeden
morgen te Amsterdam de bestuurster van een
sierlijken twoseater haar wagentje met groote
virtuositeit, zonder ook maar één keer to
stoppen, over het Leidscheplein loodste naar
net Leidsche Boschje, verder de Stadhouders
kade op en de Vossiusstraat inen daar al
heel spoedig moest stoppen.
Want er gebeurde iets.
Paardenhoefgetrappel klonk; een forsche,
blonde, jonge agent te paard kwam aangalop-
peeren en beduidde de automobiliste, dat zij
moest stoppen. Aan welk bevel onmiddellijk
gevolg werd gegeven.
Toen zei de agent, correct maar kort en af
gebeten:
„Ja, u bent door 't stoplicht heen reden!"
Mevrouwtje spitste de Opren. Zij had klan
ken uit haai' kinderjaren, die haar aan haar
geboortegrond herinnerden, herkenden
zag haar kans.
Zij keek den agent eens aan en vroeg ver
wonderd
„Ben 'k door 't stoplicht heen reden, agent?"
„U bent door 't stoplicht heen reden", her
haalde de agent onverstoorbaar.
„Maar ik héb heilemoal geen stoplicht zien!"
zei mevrouwtje en het zal wel waar zijn ge
weest.
„U bent er toch door heen reden!" zei de
agent nog eens en hij vertrok geen spier.
„Nou maar, dat zal nooit meer beuren, hoor
agent!" beloofde mevrouwtje.
Zal 't nóóit meer beuren?" vroeg de agent,
vaderlijk nu.
,,'t Zal nóóit meer beuren. Dag agent!" En
mevrouwtje zette den motor aan.
De agent zei niets meer.
Hij salueerde en keek even het wegrijdende
wagentje na.
Had er, niettegenstaande zijn onbewogen
uiterlijk, toch bij dezen Noorderling even een
snaar getrild?
J. C. E.
Handelsinstituut „Baltussen"
JANSWEG no. 42 HAARLEM TEL. 15568
AELBERTSBERGSTRAAT 51.
De Heer en Mevrouw
F. A. VAN ITERSON—LEUSSEN
geven kennis van de geboorte
van eene Dochter.
Batavia-Centrum, 11 Aug. 1938
Van der Houtlaan 1.
Ondertrouwd:
STIEN HOFFMANN
en
R. STERRINGA,
arts
Spaarne 46
Haarlem,
Wilhelminapark 17
Huwelijksinzegening 25 Aug.
12.30 in de Groote Kerk.
Receptie: van 3.30—5 uur,
20 Augustus a.s. Spaarne 46
Tandheelkundige
D. HESSELS
KENAUPARK 26
Van Zaterd. 13 Aug.-September
AFWEZIG.
Centrale tandheelkund. kliniek
Kenaupark 26 A
van Zaterd. 13 Aug.-Septemiber
GESLOTEN
Tandarts
CANCRINUS
KLEVERLAAN 115
PRAKTIJK HERVAT
J. A. A. Visscher
Tandarts
Zandv. Allee 1 Heemstede
AFWEZIG
tot 22 Augustus.
RIJKSSTRAATWEG 12.
Wegens verplaatsing naar
tot 1 SEPTEMBER.
Voor spoedgevallen
TELEFOON 13172.
Alleenst. meisje
gevr. Geref. of N. Herv. v. d.
huish. in kl. rusthuis. Br. no.
9765 bur. van dit blad
Gevraagd voor Bloemendaal 1
October net
TWEEDE MEISJE
v. d. dag. Babyverzorging en
hulp in de huish. tot 5 uur.
Dienstbode aanw. Aanm. 's av.
PEEREBOOM, Carltonhotel, te
Zandvoort.
Gevr. Meisje
van 8.30—5 uur. Aanm. tusschen
8 en 9 Leidschevaart 120, Haarl.
Opleiding v. de erkende offic. praktijk-examens
door uitsl. gedipl. M.O.-leerkrachten in
Nederlandsch, Fransch, Duitsch, Engelsch,
Spaansch, Deensch, Zweedsch, Boekhouden
en Handelsrekenen, enz. Steno „Groote"
(Ned. en Mod. Talen), Machineschrijven Hulp bij
huiswerk voor M. O. Scholieren.
PROSPECTUS VRIJBLIJVEND OP AANVRAAG.
Eerste klas copiëerinrichting.
KOUSENF ABRIEKEN HIN N.V.
Voor onze BREI- en APPRETEER-afd. eenige
FLINKE JONGENS GEVRAAGD.
Leeftijd 1518 jaar.
MANGELSTERS en AANKOMENDE MEISJES
GEVRAAGD. Hoog loon. Stoomwasscherij G. RHEE Zn.,
Bleekersvaartweg 55. Heemstede.
NETTE MEISJES GEVRAAGD.
Wasscherij „DE RIJZENDE ZON",
Brouwersstraat 13.
BEKWAME NAAISTERS
kunnen voor DIRECT GEPLAATST worden. Alléén zij komen in
aanmerking, die reeds enkele jaren als zoodanig werkzaam zijn
geweest. Hoog loon. Vast werk. Aanm.: VRIJDAG n.m. tot 6.30 u.
N.V. HAARL. OVERHEMDEN INDUSTRIE P. L. KERKVLIET,
ZIJLWEG 105.
NETTE JONGEN GEVRAAGD,
goed kunnende fietsen. Aanmelding 's avonds na 8.30 uur, bij
BAKKER, Nieuwe Gracht 116.
Voor Stuiver naar keuze:
3 Arosa melkreepen
2 Peertjes en Appelt|es
2 Cocoskransen
1 Goudvisch
1 Pepermunt- of vruchtenrol
Nogastaaf met chocolade
Melk- of Pyramlde-tablet
ons Chocolade Pinda's
ons Stulverspraliné
en nog véél meer!
Met September gevraagd te
Haarlem in gezin van 4 pers.
kat en zw. dr.. niet ben. 25 jr.
Keukenmeisje aanw. Br. no. 9747
bur. van dit blad
Nergens lekkerder!
Sociale Instelling
vraagt beschaafde Dame voor
aid. propagandadienst. Br. no.
9762 bur. van dit blad
FLINK MEISJE
gevraagd van 8.30—4 uur, voor
3, met mlddagkost. Br. no. 9763
bur. van dit blaf'
Links: De zijderupsen in de kweekerij van den heer Schipper, in naarlem, laten zich de blaren van den moerbeiboom best smaken
Rechts Hier zien we de waardevolle cocons, waarin de zijderupsen zich inspinnen. Deze zijn reeds gestoomd. De rupsen binnenin zijn
dood en kunnen niet meer in vlindervorm de cocon vernielen en daarmede de zijden draad breken. Op deze foto onderscheiden we
ook een streng ziide. die van cocons „afgehaspeld" werd. Ook stukken zoogenaamde „vlokzijde" zijn zichtbaar.
