De „Tjitjalengka" te water gelaten. Rotterdamsche Lloyd bestelt nieuw Passagiersschip. ,,Overige Middelen" bleven de eerste zeven maanden boven de raming. Een matte of gebruinde teint staat altijd charmant Kunst in Haarlem en daarbuiten. WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1938 HAAKCE M'S DAGBLAD 3 Grootste schip van de Java-China-Japanlijn. De stapelloop van het nieuwe vlaggeschip van de JavaChinaJapan-lijn. de „Tjitjalengka", ging nogal met eenige moeilijkheden gepaard. Eerst met behulp van een hydraulische pers kon het schip te water worden gelaten. Gistermiddag om vier uur is bij de N.V. Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam door me vrouw Quarles van Ufford, echtge- noote van den directeur der N.V. Java- China-Japanlijn. de doopplechtigheid verricht van het motorschip „Tjitja lengka". dat straks het grootste pas sagiers- en vrachtschip van de Java- China-Japanlijn zal zijn, met een in houd van ca. 10.500 bruto register ton. Toen daarop de blokken werden weggeslagen, ten einde het schip te water te laten bleef het op de helling zitten, hoewel men alle pogingen voor een vlotten stapelloop in het werk stelde, werd het zeven uur voordat het nieuwe schip te water gleed. De „Tjitjalengka" zal plaatsbieden aan 64 passagiers in de le klasse, 55 in de 2a en 100 in de 2b klasse, benevens aan een groot aantal tusschendekpassagiers. Het schip heeft een totale lengte van ca. 145 mtr., een breedte van 19.66 mtr. en een holte van 11.74 mtr., terwij] de geladen diep gang 8.60 mtr. bedraagt. De voortstuwing zal geschieden door een 6 cylinder dubbelwerkenden 2-takt Dieselmotor, die een vermogen van 6000 A.P.K. zal kunnen ontwikkelen bij 115 omwentelingen van de schroef per minuut. Hiermede zal op den proeftocht een snelheid bereikt kunnen wor den van 15 mijl per uur. Aan de passagiersinrichting zal bijzonder veel zorg worden besteed. Alle hutten in de lste en 2a klasse worden ingericht met warm MarseilleBatavia zal in 16 dagen worden afgelegd. Schip zal door „De Schelde" te Vlissingen worden gebouwd. In het in Mei verschenen jaarver slag van de N. V. „Rotterdamsche Lloyd" is medegedeeld, dat onderhan delingen met de Kon. Mij. „De Schel de" te Vlissingen over den bouw van een snel varend passagiersschip zich in een vergevorderd stadium bevon den Gisteren is tot de bestelling van dit schip overgegaan. De voornaamste bijzonderheden van dit nieuwe mailschip zijn: Lengte over alles 631 vt., bruto tonnen- maat 21.000 ton, aantal p.k. machines 27.000, aantal passagiers eerste en tweede klasse 562. derde klasse 111, cantineklas 50. Het schip zal worden voortbewogen door twee schroeven, welke ieder worden aange dreven door vier Schelde-Sulzer-Dieselmoto- ren, die het schip een dienstsnelheid verzeke ren van 21 mijl, waardoor de afstand Mar- seille-Sabang in dertien dagen kan worden af gelegd, MarseiUe—Palembang in veertien da gen en MarseilleBatavia in zestien dagen, een aanzienlijke vergrooting van de snelheid tegenover de zestien mijl van de tegenwoor dige schepen, die het traject Marseille—Bata via in twintig dagen afleggen. De electrische energie zal worden opge wekt door drie 1000 K.W. diesel-generatoren en een 550 KW. diesel-generator van het fa brikaat Stork. Hiermede is dus thans, behalve naast de vernieuwing van de vrachtvloot waartoe in de jaren 1935, 1936 en 1937 door het bestellen van de vrachtmotorschepen „Brastagi". ..Wel tevreden", ..Bantam" en „Japara" elk groot 11.000 ton draagvermogen, werd besloten, ook de vernieuwing van de passagiersvloot. die sedert de in 1930 ingetreden crisis behou dens de in 1936 ter hand genomen en inmid dels gereed gekomen verbetering der passa giers-inrichting van de bestaande vrachtmo torschepen „Baloeran", „Dempo" en „Siba- jak" niet meer was geschied, hervat. Het nieuwe passagiersschip heeft nog geen naam ontvangen en zal voorloopig bekend staan onder bouwnummer „Schelde 214". Het schip zal worden gebouwd op de in December a.s. door het te water laten van het vracht motorschip ..Bantam" vrijkomende helling te Vlissingen. Het is het 74ste schip, dat voor den Rotterdamsche Lloyd sedert de oprichting in 1883, wordt gebouwd. en koud stroomend water, terwijl elke lste klasse hut van een privé-badkamer wordt voorzien. Het schip zal voorzien worden van een in gebouwd zwembad met bar op het promenade dek, terwijl buiten de gewone deksalons en promenadedekken, ook beschutte veranda's, kappersalons, etc. aanwezig zullen zijn. De intocht van H. M. de Koningin te Amsterdam. Honderden vereenigingen nemen aan de hulde op 5 September deel. De huldigingscommissie 1938 Amsterdam deelt mede, dat reeds honderden vereenigin gen zich hebben aangemeld om met hun vaandels, banieren en vlaggen aan de groot- sche hulde, Welke T.M. de Koningin bij haar intocht te Amsterdam op Maandag 5 Septem ber zal worden bereid deel te nemen. Uit alle geledingen van het Amsterdam- sche vereenigingsleven zullen deputaties met hun kleurrijke en fraai uitgevoerde banieren langs den vijf kilometer langen intochtsweg. zijn opgesteld. In verband met het groote aantal verzoe ken. dat de hulcugingscommissie terzake da gelijks bereikt, maakt zij bekend, dat ook voor de vereenigingen in de naburige ge meenten de gelegenheid wordt opengesteld aan deze hulde bij H.M.'s intocht deel te ne men. Evenwel dient men te bedenken, dat om organisatorische redenen binnenkort de in schrijving tot deelneming zal moeten worden gesloten, zoodat het comité alle vereenigingen Amsterdamsche zoowel als die uit de na burige gemeenten welke alsnog aan deze vaandelhulde wenschen deel te nemen, drin gend aanraadt zich ten spoedigste aan het algemeen secretariaat, Sarphatikade 2, Tel. 31808 en 35944, op te geven. Twee jeugdige tuinderskiiecbten voor de Haagsche Rechtbank. Tot driemaal toe een motorrijwiel in de Residentie ontvreemd. Twee jeugdige tuindersknechts. M. J. de R. uit Monster en A. J. H. van der V. uit Naald wijk, stonden voor de Haagsche Rechtbank terecht, wegens diefstal van drie motorrijwie len. Het motief voor deze diefstallen wierp wel een scherp licht op hun mentaliteit. De R. had reeds lang een hartstocht voor wielren nen, welke sport hij daadwerkelijk beoefen de. Na een aanrijding op de Rijswijksche wielerbaan was zijn enthousiasme evenwel bekoeld en werd het beroep van motor-gang maker zijn ideaal. Door naijverig sparen slaagde hij er eindelijk in een motorfiets te koopen. Tot dusverre was de R. nog niet van het rechte pad afgedwaald, doch een vriendje van hem, thans mede-verdachte, gaf den wensch te kennen ook wel graag een motor fiets te bezitten. Vooral, omdat zijn meisje buiten de stad woonde en hij laat klaar was met zijn werk. Dan was een motorfiets veel practischer dan een gewoon rijwiel. Geld had hij evenwel niet, de eenige oplossing was, volgens hem en zijn vriendje, dusstelen. Het tweetal ging naar Den Haag en nam ergens een onbeheerd staand motorrijwiel weg. Hiermee was het echter nog lang niet uit. Het lichte motorrijwiel beviel niet en werd in een café omgeruild voor een zwaarder, waarbij zij bovendien nog f 25 extra ontvin gen. Met den zwaarderen motor hadden de jon gens evenwel geen geluk na eenige ritten weigerde het den dienst. Reparatie zou wel licht nog mogelijk zijn, maareen nieuwen motor stelen was goedkooper en gemakkelij ker. Dus trok het tweetal weer naar de resi dentie, waar voor den tweeden keer een on beheerd staand motorrijwiel werd buitgemaakt Maar ook dit voertuig had hetzelfde gebrek als het eerte: het was te licht. Van omruiling verwachtte het tweetal blijkbaar geen goede resultaten meer en dus werd het buitgemaakte motorrijwiel voor f 100. verkocht, de opbrengst samen gedeeld enten derde male toog men naar Den Haag om weer een motor naar keuze te stelen. Ditmaal werd de diefstal echter ontdekt en na arrestatie kwamen bij stukje en beetje de bekentenissen van de andere diefstallen los. De R. had nog een blank strafregister. Zijn vader, een gepensionneerd rijksveldwachter verklaarde als getuige .a decharge, dat hij hoewel de gestolen motorrijwielen dikwijls bij hem gestald werden, absoluut niet vermoed de, dat zijn zoon deze door misdrijf had ver kregen. Zoo hij van het gedrag van zijn zoon op de hoogte was gekomen, zou hij hem wel eens flink onder handen nemen en zorgen dat het niet weer gebeui-de. Van der V.'s strafblad was echter niet meer schoon, hij was kort geleden nog voorwaar' delijk veroordeeld en de proeftijd van die straf liep nog. De officier van justitie, mr. U. T. E. F. Cohen Tervaert, wilde ondanks den ernst dei- misdrijven de jongens nog een kans geven en vorderde tegen ieder een jaar gevangenis straf, waarvan acht maanden voorwaardelijk. „WELDADIGHEID NAAR VERMOGEN". Sophiastraat 2d. Eén jaar heeft 365 dagen, Waarin moeite en zorg steeds aandacht vragen, Zullen wij aldus vacantie gaan genieten. Denk aan d' arme beurs, ze toont helaas slechts nieten! [De toestand van 's lands kas. Toch bleef opbrengst van Juli '38 f 4.262.082.90 beneden die van Juli '37. Postgiro 212793. Telefoon 12255. UIT het maandelijksch ver slag van den stand der Rijks middelen blijkt, dat bij de „Overige Middelen" vele be lastingen in de maand Juli 1938, welis waar niet altijd onder de raming zijn gebleven maar toch in vergelijking met Juli '37 sterk gedaald zijn. Juli 1938 bracht op f 39.455.079.36 waar mede de maandelijksche raming met 3.68 millioen werd overschreden. Toch bleef deze opbrengst nog f 4.262.082.90 beneden die van dezelfde maand van het vorig jaar. De opbrengst van de eerste 7 maan den van dit jaar bedroeg f 256.689.196.31 de raming was f 250.381.250, zoodat de opbrengst de hooge raming met ruim f 6.3 millioen heeft overschreden. Voor het jaar '37 waren deze cijfers resp. opbrengst f 252.832.561.72, raming f 218.006.250. Toen overtrof dus de op brengst de beduidend lagere raming met f 34.826.311,72. De meevaller was dus verleden jaar mede in verband met de het zij nog maals gezegd lagere raming bedui dend grooter. Dit neemt echter niet weg dat de opbrengst van de eerste 7 maanden van '38 f 3.856.634.59 hooger is dan die van de overeenkomstige periode in 1937. Ten aanzien van de verschillende middelen kan nog het volgende worden opgemerkt. De dividend- en tantièmebelasting heeft in de afgeloopen zeven maanden f 5.388.961.87 meer opgebracht dan de raming en die van de eerste 7 maanden in 1937 met f 1.897.514.67 overtroffen. De rechten op den invoer hebben de raming van 57 millioen niet kunnen bereiken en bleven daar f 1.892.857.49 onder. Wat de accijnzen betreft, deze hebben in de eerste zeven maanden alle meer opgebracht dan het vorig jaar en wel die op zout f 95.849. die op geslacht f 72.282. die op wijn f 27.151, op gedistilleerd f 27.740, die op bier f 541.""" die op suiker f 978.056, en die op tabak f 882.102 Omzetbelasting bleef beneden de raming. De omzetbelasting, waarvoor per maand f 6.250.000, is geraamd, heeft in Juli opge- bracht f 4.814.256, tegenover f 4.907.884 in Juli van het vorig jaar. Over de eerste zeven maanden (raming f 43.750.000) was de opbrengst f 42.397.638 te gen f 40.846.882 het vorig jaar. De couponbelasting is in Juli met een op brengst van f 467.894 ruim f 32.000 onder de maandelijksche raming gebleven en ruim f 315.000 beneden de opbrengst van Juli 1937. Wat voorts de inkomsten ten bate van het gemeentefonds betreft, deze waren tot en met Juli f 66.804.369.27 of f 4.039.787 meer dan het vorig jaar. Amilda-crême, die tevens zoo goed is voor de huid, is verkrijgbaar in deze twee begeerde teinten. Mat of Bruin. Doos 50 en 25 cent. De veertig Cézannes ter Fransche tentoonstelling „De beteekenis van Cézanne voor de kunst van de 20ste eeuw kan in haar consequenties nog niet geheel overzien worden". Aldus be sluit in den catalogus der expositie van Hon derd jaar Fransche kunst, de schrijver der korte notities, bij iederen schilder gevoegd. Volkomen terecht, want onze eeuw is nog geen veertig jaar oud en in den tijd waarin wij nu leven is het zeker ondoenlijk eenig vermoeden te bezitten over hetgeen er in de komende zestig jaar van de schilderijkunst zal terecht komen. Men kan het zelfs wagen te veronder stellen dat er van consequenties van Cézanne's bedoelingen in de naaste toekomst weinig sprake zal zijn; maar dat is alles op de historie vooruitloopen en heeft derhalve weinig zin. Feit is. dat tot op onze dagen een belangrijk deel van de kunst der jongeren onder Cé zanne's ban gestaan heeft en dat hij, mèt Van Gogh en tot op bepaalde hoogte ook Gauguin, de steun- en uitgangspunten zijn van wat men thans nog onder moderne kunst verstaat. Daar zijn op enkele losse uitlatingen van den schil der tegenover jongeren, en het eigen werk be treffend gansche systemen opgebouwd en de indruk is gewekt, dat het cubisme bijvoorbeeld, het herleiden der zichtbare vormen in de na tuur tot mathematische figuren, uit Cézanne's inzichten is voortgevloeid. Wanneer men thans de Cézannezaal in Amsterdam beschou wend doorwandelt, zal men geen neiging ge voelen alle buitensporigheden van cubisten en hun verwanten op Cézanne's rekening te schuiven. Zijn kunst is als alle groote pres taties, minder ingewikkeld en vreemd-schij nend dan de oppervlakkige kijker beweert, het is alleen maar moeilijk den niet-schilder van de belangrijkheid van dat vreemde te over tuigen. Wat hem van de impressionisten als Claude Monet, Sisley, enz. afzondert, is dat Cézanne niet, als zij, een onderwerp dat ook door honderd anderen al behandeld was of had kunnen worden op impressionistische wijze schildert doch dat hij uitgaat van een stuk kleur, een nuance zelfs en daaromheen een voorstelling laat groeien, die dan ook als voor stelling weinig gecomponeerd is, maar waar in het evenwicht geheel en al gezocht is in een prachtige samenstemming van fijn genuan ceerde kleurklanken. Inderdaad nadert het ge nieten van deze kunst al eenigszins het mu zikale genot en wie daarvoor ongevoelig is, of de gevoeligheid niet ontwikkeld heeft zal er niet veel aan vinden en Cézanne achterstel len bij Claude Monet en zijn groep, die ten minste de suggestie van een gebeurtenis, van een activiteit geven. En de leek zal ook die suggestie niet waardeeren en zich houden aan de exacte voorstelling, die overeenstemt met wat hij zelf heeft waargenomen en in hoofd zaak linéair, vormbegrensd is. En als wij ons nu herinneren dat één van Cézanne's vaak aangehaalde uitlatingen was. dat er in de na tuur geen contouren bestaan, (dat wil dus zeggen voor het schildersoog geen scherp waarneembare vormbegrenzingen) dan is het duidelijk waarom de leek niet direct voor een Cézanne in vuur en vlam geraakt, als hij eer lijk is en geen snobistischen hoogstand ver toont. Het is echter zeer waarschijnlijk dat hij. overwegend wat we hier deden voorafgaan, in Cezanne's kunst het bijzondere en belangrijke eveneens ontdekt en eindigt met die te be wonderen. Waardeering is ten slotte vaak slechts een overwinnen van tegenstand Cézanne is weer één dier vele voorbeelden uit de historie der kunsten, dat nieuw inzicht,, revolutionneerend gevolg meeslepend, verkon digd. verdedigd en doorgezet wordt, door kun stenaars, die niet uit het „vak" zijn voortge komen, noch er aanvankelijk voor bestemd waren. Cézanne's vader was bankier in Aix JorotDe Seine met de Pont Saint Michel en achtergrond. in de Provence, en hij zelf studeerde een paar jaar in de rechten, na het gymnasium te heb ben afgeloopen. Op het gymnasium was Emile Zola zijn kameraad en uit dien tijd bleef de vriendschap, .die pas toen Zola gearriveerd was en Cézanne nog maar luttel waardeering gevonden had, als een nachtkaars zou uit gaan. Als Cézanne in 1906 sterft heeft hij de laatste dertig jaar van zijn leven teruggetrok ken in Aix gewoond en gewerkt en nog juist kunnen beleven hoe de twintigste eeuw hem de waardeering ging brengen die de negen tiende niet voor hem had over gehad. Enkele uitzonderingen daargelaten, natuurlijk. Van een typeerend Cézanne landschap is het. omdat de waarde juist in de verfijnde kleurnuance zit, vrijwel doelloos een plaatje in zwart en wit te geven. In aansluiting op wat wij over Corot schre ven, geven wij dus hierbij een typisch stads gezicht van dien meester, zooals er in de Hollandsche collecties geen te vinden is (deze werd geleend door het Musée Carnavalet in Parijs) en dat Corot schilderde zes jaar vóór Cézanne geboren werd Dat er in de natuur geen contour bestaat, zou Corot dn dien tijd niet licht gezegd hebben: zijn schilderij van de Seine met de Pont Saint Michel en de Notre Dame op den achtergrond, heeft oppervlakkig gezien bijna de scherpte van een foto. Waaruit men leeren kan dat iedere theorie, iedere op een axioma gelijkende uitlating, in kunst slechts relatieve waarde heeft en alleen geldt voor den artist en de kunst die op dat moment ter sprake is. Want dat ook dit mooie, vroege stadsgezicht van Corot vol is van zeer gevoe lige nuanceering in de grijzen, vol van een distinctie die hij op zijn Italiaansche studie reizen van een Guardi en derg. kan hebben in zich opgenomen, van dat alles overtuigt zich de beschouwer gemak kelijk genoeg. Alleen is bij Corot het stads gezicht het uitgangs punt geweest en zou Cézanne de uitvoerig heid niet geïnteres seerd hebben en door dezen tot een enkel stel kleurvlakken ge comprimeerd zijn. Tus- schen beide kunstuitin gen liggen zestig jaren waarvan ze de sporen dragen. De inkomsten ten bate van het werkloos- heidssubsidiefonds hebben voor den dienst 1937 de raming ad f 51.525.000 nog niet gehaaid Tot ultimo Juli j.l. bedroeg het zuiver be drag der kohieren f 50.327 244.21. terwijl bij een raming voor 1938 ad f 52,300.000. het zui ver bedrag der kohieren voor dit jaar thans f 39.138.300.73 bedraagt. Rijwielbelasting bracht reeds f 3.595.697.50 op. De inkomsten ten bate van het ver- keersfonds waren in Juli f 5.384.225.97 waarvan f 1.788.528.47 aan motorrij tuigenbelasting en f 3.595.697.50 aan rijwielbelasting (de maand vooraf gaande aan het nieuwe belasting plaatje). De opbrengst van deze belastingen over de eerste 7 maanden van dit jaar bedroeg resp. f 15.463.852.69 en f 3.715.620. dus tezamen f 19.179.472.69 bij een raming van 31 millioen gulden in totaal voor 1938. Het zuiver bedrag van de kohieren der di recte belastingen bedroeg ultimo Juli j.l. f 87.204.853.73 tegen f 79.731.114 op ultimo Juli van het vorig jaar of wel ruim 7.47 millioen meer. Eind Juni waren deze bedragen resp. f 61.665.705.05 en f 57.775.374.61, hetgeen toen een hooger bedrag beteekende van bijna 3.89 millioen. De vooruitgang heeft zich dus ook over de afgeloopen maand Juli voortgezet. De grondbelasting wijst met i' 10.484.542.03 op eind Juli j.l. tégenover f 10.334.789.37 vorig jaar, thans een meerdere opbrengst van f 149.752.66 aan. De inkomstenbelasting wees eind Juli een zuiver bedrag aan van f 53.179.309.19 tegenover het vorig jaar f 46.963.756.75 of 6.215.552.44 meer. Eind Juni 1938 was de vermeerdering tegenover eind Juni vorig jaar f 2.564.798.42. Voor de vermogensbelasting was de voor uitgang f 462.112,47 (f 13 524.419.36 nu tegen f 13.062.306.89 het vorig jaar) en voor de ver dedigingsbelasting f 533.352.16 (f 8.493.148.15 tegen f 7.959.795.99). In percentages uitgedrukt, is het zuiver be drag der kohieren eind Juli j.l. bijna 74.92 pro cent van de raming ad f 116.4 millioen, terwijl dat bedrag het vorig jaar iets meer dan 72.28 procent uitmaakte van de toen lagere raming ad f 110.3 millioen. Niettegenstaande de hoogere raming is er derhalve toch wederom eenige verbetering te constateeren. Arbeider te Bussum onder zand bedolven. Ringen van in aanbouw zijnde waterput sloten niet goed. Dinsdag is een arbeider, terwijl hij op het terrein achter den Rijksweg te Bussum, waar kazernes in aanbouw zijn, bezig was met het plaatsen van betonnen ringen in een in aanbouw zijnden waterput, onder zand be dolven geraakt. Blijkbaar sloten de ringen niet goed op elkaar. Een opzichter, die aan den rand van den put stond, alarmeerde hulp. doch men durfde niet in den tien meter die pen put af te dalen, daar nog voor verdere verschuivingen werd gevreesd. Het zand werd zoo vlug mogelijk met emmers naar boven gebracht, doch toen het hoofd van den ar beider, den 26-jarigen H. Vos uit Blaricum, was bevrijd, bleek deze reeds te zijn overle den. Leerling-motorrijder over den kop geslagen. Per vergissing op de rem getrapt. Gistermiddag, omstreeks kwart voor tweeën., is een 19-jarige jongen die op den Cruquius- weg te Amsterdam onder toezicht van een in structeur motor leerde rijden, doordat hij bij vergissing op de rem trapte, met het voertuig over den kop geslagen. Hij is met een gebroken sleutelbeen, een ernstige wonde aan het voorhoofd en een lichte hersenschudding door den G G D. naar het Wilhelmina-Gasthuis overgebracht. de Notre Dame op den J. H. DE BOIS. De voedselvergiftiging in de Arnhemscbe kazerne. Van paratyphus was geen sprake. Het onderzoek, ingesteld naar c- oorzaak van de voedselvergiftiging ij de Menno van Coehoorn kazerne t. Arnhem heeft uitgewezen, dat paraty phus uitgesloten moet worden. Het onderzoek worrt nog voortgezet met dierproeven. De keuring van auto-koplampen. Wijziging in de voorschriften. Door een beschikking van den minister van Waterstaat, d.d. 13 Augustus 1938, schrijft de K. N. A. C., is een zeer belangrijke wijziging gekomen in de voorschriften inzake de keuring der koplampen van motorrijtuigen. Oorspronkelijk was bepaald, dat met ingang van l Januari 1939 alle koplampen van een goedgekeurde soort dienden te zijn of dat daarop een door den minister vastgesteld goed- keuringsmerk diende te zijn aangebracht. De genoemde datum is thans gewijzigd in 1 Januari 1940, zoodat tot dan met ongekeurde lampen mag worden gereden. Een uitzondering daarop en dit is zeer belangrijk voor koopers van nieuwe motorrij tuigen wordt gemaakt voor motorrijtuigen, die na 31 December 1938 ingevoerd of hier te lande vervaardigd worden. Voor deze blijft de bepaling bestaan, dat zij van goedgekeurde koplampen voorzien moeten zijn

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 5