Haarlem's Dagblad
WANDGEDIERTE
Op de Fiets.
Dysenterie
in Heer Hugowaard?
Man schiet op zijn moeder.
Vliegtuig breekt
doormidden.
Jean Batten in ons land.
56e Jaargang No. 16928
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Couraut-L'itgavenen Algem. Drukkerij N.V,
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 29 Augustus 1938
Abonnementen per week f0.25. p maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertcntiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regal.
Regelabonncmentstarieven op aanvraag.
Vraag en aaubod 1-4 regeU f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek-
De geheele wereld weet dat wij Nederlan
ders groote fietsers zijn. Wij gelden als het
fietsendste volk van gansch den aardbol.
Maar tusschen de dagelij ksche tweewielige
evoluties van den doorsnee-Nederlander en
het behalen van een wereldkampioenschap
op de korte baan ligt toch nog een geweldige
afstand. Nederland weet ook dien te over-
peddelen. En het geschiedt zelfs met stijgend
succes. Sinds 1920 hebben wij veertien wereld
kampioenschappen op de 1000 M. gewonnen:
zeven voor amateurs en zeven voor beroeps
renners en gisteren na jaren weer eens bij
een wielerwedstrijd verwijlend aanschouwde
ik in het Amsterdamsche Stadion een nieuwe
vaderlandsche fietstriomf: voor het eerst
wonnen wij beide titels in één jaar. Het is
niet gering en toen ik de beide stoere jonge
kerels die ons ten deze vertegenwoordigden..
Jef van der Vijver en Arie van Vliet
zwaar-bekranst hun eererondje zag rijden
dacht ik aan dat gansche wielervolk dat ach
ter hen staat of liever gezegd: rijdt, en aan
de machtige traditie van ons fietswezen. In
welk ander land zou het voorkomen dat man
nen van diep in de zeventig zich nog schier
dagelijks zonder vrees per fiets in het moder
ne verkeer begeven? Er zijn er meer, maar ik
denk nu aan één die een nobelen staat van
dienst achter zich heeft in de ontwikkeling
van het Nederlandsche toerisme op den weg
en van de Nederlandsche sport: aan onzen
stadgenoot Bert Koolhoven een der laatste
nog levende oprichters van den A. N. W. B.
en een man die nog zoo jong van hart is dat
deze dubbele Nederlandsche f ietsglorie hem
ertoe zou kunnen brengen er een schepje op
te leggen. Laat hij nu voorzichtig wezen!
Waarom we nu juist op de korte baan zoo
goed zijn en in de lange baan-races maar wei
nig presteeren weet ik niet zeker. Wat is een
sprinter? Een man met een venijnigen spurt
in zijn beenen, een snel-beslissend tacticus
en bovendien een acrobaat. Wat is een stayer?
Een man met groot uithoudingsvermogen, die
zijn krachten op de juiste wijze weet te ver-
deelen en te sparen en den tijd heeft voor be
dachtzaam overleg.
Op vrijwel ieder gebied toont de Nederlan
der zich een voortreffelijk stayer en een zeer
matig sprinter. Op de fiets is het net anders
om, hetgeen" weer eens bewijst hoe voorzich
tig men moet zijn met algemeenheden over
volksaard. Misschien worden onze sprint
eigenschappen op de fiets ontwikkeld door
de nauwheid van onze stads-straten, in te
genstelling met die der buitenlandsche ste-
den. Ik héb vroeger ai eens opgemerkt dat de
trams van den heer Burgersdijk korte af-
stands-renners kweeken door de fietsers in
Gierstraat en Koningstraat voort te jagen.
Het is in al onze steden zoo. Het verkeer in
de nauwe steden kweekt den venijnigen spurt,
de snel-beslissende tactiek, den acrobaat.
Dit is de eenige verklaring die ik voor het
zonderlinge verschijnsel vinden kan. Maar zou
zij misschien niet de gansche waarheid be
vatten? Toen ik Zondagmiddag den Haarlem
mer Ooms, amateurkampioen van Nederland,
de verrassendste manoeuvres zag volvoeren en
hem bovendien een minuut of vijf lang stil
staand zag balanceeren op zijn karretje schoot
mij met plotselingen trots te binnen wat m'n
schoolmakkers en ikzelf een jaar of dertig
geleden al voor toeren op fietsen uithaalden
en ik dacht: Ooms, ik weet in welke straten
jij het veege lijf hebt moeten redden met die
trucs!
Onze beide wereldkampioenen zijn nog wat
sneller dan hij. Van Vliet reed eenmaal 113/5
seconde over de laatste 200 M. en het was of
de Duitscher Richter kroop in vergelijking
met zijn sprint. Die Van Vliet is een heel rus
tige jongen. Hij draagt een bril en doet uiter
lijk ietwat denken aan den Nederlander, die
kort geileden nog wereldkampioen in de
traagste aller sporten was: dr. Euwe. Die
nou weer een echte stayerHet blijkt wel
dat we onze Euwes in soorten hebben.
Van der Vijver, een stoere blonde Brabander,
gaf den Italiaan Loatti tweemaal geen kans
nadat hij met een nieuw Hollandsch rennertje,
Derksen, vrij wat moeite had gehad. Die Derk-
sen, zei het Stadion, is ook alweer een toekom
stig wereldkampioen.
Daarna kwamen de lange afstands-renners
achter de brullende motoren in de baan, en
daar verloren we weer.
Het is toch een beetje wonderlijk.
R. P.
Twee Fransclie vliegtuigen tijdens
nachtvlucht verongelukt.
Acht dooden.
PAU, 27 Augustus. Tijdens een
nachtvlucht zijn twee toestellen ver
ongelukt.
In beide toestellen bevonden zich
vier personen die allen om het leven
kwamen.
Strandtragedie aan de
Portugeesche kust.
Zeven inzittenden van bootje verdronken.
LISSABON. 29 Aug. (Havas). Nabij het
strand van Poz Douro is met een groote golf
een bootje met elf personen omgeslagen. Drie
volwassenen en vier kinderen zijn verdronken.
Motorongeluk op den nieuwen
Rijksweg.
Een zwaar en een licht gewonde.
Zondagmiddag omstreeks 12 uur reed op
den nieuwen Rijksweg in Haarlemmermeer
nabij Abbenes met groote snelheid een mo
torrijwiel, bestuurd door den 45-jarigen heer
uit Amsterdam op de duo zat de heer G.
Plotseling raakte een band defect, met het
gevolg, dat S. het stuur niet meer meester kon
blijven; de motor over den kop sloeg en de be
rijders tegen den grond werden geslingerd. De
bestuurder S. bekwam verschillende hoofd
wonden en een hersenschudding en werd, na
door dr. B. voorloopig verbonden te zijn, in
ernstigen toestand met een ziekenauto over
gebracht naar het Wilhelminagasthuis in Am
sterdam. De duorijder G. liep ook op verschil
lende plaatsen verwondingen op, die echter
niet vari ernstigen aard bleken te zijn. Het
motorrijwiel werd deerlijk gehavend.
De politie was spoedig ter plaatse om een
onderzoek in te stellen.
Runciman en Henlein confereeren
Zaterdag heeft Lord Runciman opnieuw een
onderhoud gehad met Henlein.
Na afloop der bespreking, die op kasteel
Rothenhaus plaats vond, heeft een der mede
werkers van Runciman verklaard: Tijdens de
bespreking werd besloten, dat zeer binnenkort
een nieuwe conferentie zal worden gehouden,
mogelijk reeds in den loop dezer week. De
ontmoeting van vandaag is een goed voor
teeken voor de komende besprekingen. Men
kan zeggen, dat de atmosfeer wat verbeterd
is en hopen, dat de spanning, welke de laatste
week heeft gekenmerkt, zal verminderen, in
dien zekere voorwaarden vervuld zijn".
Beslissing in de komende dagen".
Henlein zou het woord voeren op een oogst
feest door zijn partij georganiseerd te Ober-
leutendorf. Hij werd echter vervangen door
afgevaardigde Frank, die verklaarde: Gij
allen weet, dat in de komende dagen de laat
ste strijd zal worden gestreden. Gij weet ook,
dat tijdens dit laatste gevecht beslissende za
ken op het spel staan en dat de gymnastiek
meester uit Asch, dien de Tsjechen zoo be
spot hebben, dan de eindoverwinning zal heb
ben behaald".
Eén familie zwaar getroffen.
In de gemeente Heer Hugowaard
heerscht sedert Zaterdag groote onge
rustheid over een aantal ziektever
schijnselen van zeer ernstigen aard.
Een kind uit het gezin T., dat in den
loop der vorige week plotseling ern
stig ziek werd., is Zaterdag begraven.
Naar vermoed wordt, had het kind ge
leden aan dysenterie. In het laatst
van de vorige week is een kind uit
hetzelfde gezin eveneens ernstig ziek
geworden en Zaterdagochtend moes
ten er zelfs drie kinderen naar het
ziekenhuis te Alkmaar worden ver
voerd, terwijl Zondagochtend de ove
rige drie kinderen uit hetzelfde ge
zin naar het ziekenhuis zijn overge
bracht. In den loop van Zaterdag ble
ken ook twee kinderen uit het gezin
van de familie D. uit Heer Hugo
waard door een ernstige ziekte te zijn
aangetast, zoodat hun opneming in
het ziekenhuis noodzakelijk was, ter
wijl Zondagavond uit een derde fa
milie ter plaatse een 17-jarige jongen
en een 20-jarig meisje in het zieken
huis werden opgenomen. Aan twee
van de kinderen der familie T. en
één van de familie D. zijn de laatste
sacramenten toegediend. Him toe
stand is zeer ernstig. Bij de zes an
dere patiënten zijn de ziektever
schijnselen van minder ernstigen
aard en bestaat geen direct levens
gevaar. Naar verluidt zouden het hier
gevallen van dysenterie betreffen.
(A. N. P.)
Toestand van de vrouw ernstig.
REUVER, 29 Augustus. Gister
avond omstreeks half zes heeft de 31-
jarige A. van der V. eenige schoten op
zijn moeder gelost waardoor de vrouw
ernstig werd gewond.
De 58-jarige weduwe van der V.
heeft zich eenige dagen geleden in
ondertrouw begeven met een 31-jari-
gen jongeman, hetgeen den zoon niet
welgevallig was.
Gisteravond was de vrouw alleen op
weg naar haar kosthuis. Op den Keul-
scheweg heeft de jongen zijn moeder
opgewacht en eenige schoten op haar
gelost. Ernstig gewond viel het slacht
offer neer. Omwonenden waren op het
geluid der schoten naar buiten ge
komen en vonden de vrouw in deer-
niswekkenden toestand.
Nadat geneeskundige hulp was ont
boden, is het slachtoffer naar het
R.-K. Ziekenhuis te Venlo overge
bracht.
De dader heeft zich na zijn daad bij
de marechaussee aangemeld. Hij is op
gesloten.
De verkeerszondaars te Haarlem.
Eb en vloed.
De politie heeft in de laatste jaren een zeer
belangrijke taak gekregen wat het regelen van
het verkeer betreft. In het aantal processen-
verbaal dat opgemaakt moet worden, komt
dit ook tot uiting. Voor alle andere wetten
en verordeningen tezamen, de misdrijven
daarbij gerekend, worden tezamen nog niet
zooveel processenverbaal opgemaakt als voor
de Motor- en Rijwielwet en de gemeentelijke
verkeersvoorschriften.
Wij geven hier een staatje van het aantal
verbalen tegen verkeerszondaars:
Inzet <ler nationale feestelijkheden
Wapenschouw van de Nederlandsche weer
macht voor H. M. de Koningin.
's-GRAVENHAGE, 29 Aug. De feesten ter
gelegenheid van het 40-jarig regeeringsjubi-
leum van H.M, de koningin zetten vandaag in
den lande in met de groote troepenrevue van
het Nederlandsche leger te land en ter zee.
Ongeveer 15.000 manschappen zullen voor
H.M. de koningin defileeren, waarbij dan ge
rekend de huzaren, de artillerie, de wielrij
ders. Vijftienduizend militairen zullen van
middag op de Van Alkemadelaan voorbij mar-
cheeren, terwijl 90 vliegtuigen van uit de
hoogte hun saluut brengen, om de Koningin
te eeren bij haar regeeringsjubileum.
Wij hebben enkele oogenblikken op het per
ron gestaan en maakten daar de aankomst
van den trein uit Den Helder mede: de matro
zen stonden in een oogwenk in secties gereed,
commando's weeidclonken en in voorbeeldige
discipline marcheerde de troep, door de pij
pers begeleid, aan de achterzijde via den Rijs-
wijkscheweg en langs wijk zeven naar het
Malieveld.
Zoo werden de manschappen uit alle zeven
treinen, welke aan het station H.S.M. binnen
kwamen, door Den Haag begroet.
Den Haag verwacht thans het Nederland
sche leger en op de Van Alkemadelaan zitten
duizenden menschen voorloopig op de randen
dertrottoirs, totdat zij straks achter de af
zetting een plaats moeten vinden. Hiervan
kunnen zij zeker zijn en voorloopig houden zij
zich zoet met de muziek der straatmuzikan
ten en de versnaperingen, die te koop worden
aangeboden.
Het gemotoriseerde gedeelte van de weer
macht had zich ln de ochtenduren in Scheve-
ningen opgesteld en wel bij de beide binnen
havens en op het zuidelijk gedeelte van de
boulevard.
Hierdoor had de Scheveningsche bevolking
een prachtige gelegenheid om dit zeker
lang niet minst interessante gedeelte vait
ons leger in oogenschouw te nemen en daar
werd dan ook een druk gebruik van gemaakt,
vooral door het jeugdige gedeelte van de be
volking.
1930
2881
1931
2869
1932
4584
1933
8919
1934
10608
1935
9025
1936
7391
1937
7881
Er kan dus van eb en vloed in den proces-
senverbaalstroom gesproken worden. De jaren
1930 en 1931 waren laag, 1932 gaf al een be
langrijke stijging, waarna het in 1933 nog
meer naar boven ging, zoodat in 1934 een top
bereikt werd. Daarna nam de vloed weer
wat af.
De verklaring van deze aanvankelijke toe
neming ligt natuurlijk in de uitbreiding van
het aantal voorschriften. Hoe meer voorschrif
ten hoe meer overtredingen!
In de eerste zes maanden van 1938 zijn 3893
processenverbaal opgemaakt, tegen 3727 in de
eerste twee kwartalen van 1937. Als het 2e
halfjaar van 1938 gelijk wordt aan het eerste
zal de politie dus in 1938 nog beneden de 8000
blijven.
De Albatross, een vliegtuig dat een
tocht over den Atlantischen Oceaan zou
maken, is Zondag in tweeën gebroken
bij daling op het Britsche vliegveld Hat
field.
De Albatross had juist de laatste proef
vlucht gemaakt voor een grooten tocht
over den Oceaan zou worden onderno
men. Er zijn geen persoonlijke ongeluk
ken gebeurd.
Het toestel had een lading benzine in
genomen, wélke ongeveer het dubbele
ivas der hoeveelheid, icelke als maximum
was toegestaan.
Op vacantiereis.
Het woord is aan.
Wi'inaendts Francken:
Wie in een debat zijn onge
lijk weet te bekennen geeft
een bewijs van geestelijke
voornaamheid.
De Wereldkampioenschappen
Wielrennen.
Nederland heeft er nu zestien
op de korte baan behaald.
Uit een totaal van tachtig.
Sinds de instelling der wereldkampioen
schappen wielrennen is het korte baan-
kampioenschap voor amateurs 42 maal ver
reden, dat voor professionals 38 maal, to
taal dus 80.
Negen maal won een Nederlander het kam
pioenschap der amateurs, zevenmaal won een
Nederlander dat der beroepsrijders. In totaal
dus zestien overwinningen, of twintig procent.
Veel hooger is het percentage van het Ne
derlandsche succes in de jaren na den oorlog,
want vóór 1921 had nog nimmer een Ne
derlander het wereldkampioenschap der profs
gewonnen en vóór 1920 konden wij bij de
amateurs alleen maar bogen op twee over
winningen van Jaap Eden.
In de periode 1920—1938 behaalde Neder
land dus veertien wereldkampioenschappen
op de korte baan. uit een totaal van achten
dertig. Dat geeft een percentage van 36.8.
Sinds 1920 behaalde Nederland derhalve meer
dan een derde succes op de korte baan. het
geen de kracht van onze wielrenners In de
sprint wel afdoende bewijst. Achter motoren
en in wegwedstrijden hebben onze landge-
nooten evenwel maar heel zelden wereld
kampioenschappen behaald.
De lijst der Nederlandsche wereldkampioe
nen op de korte baan ziet er uit als volgt:
Amateurs: 1894 Jaap Eden, 1895 Jaap Eden,
1920 Maurice Peeters. 1925 Jaap Meyer, 1929
Mazairac, 1933 van Egmond, 1936 Van Vliet,
1937 Van de Vijver, 1938 Van de Vijver.
Professionals: 1921 Moeskops, 1922 Moeskops
1923 Moeskops, 1924 Moeskops, 1926 Moeskops,
1938 Van Vliet.
Natuurlijk werden meermalen tweede, derde
en vierde plaatsen door Nederlanders bezet.
Bij de beroepsrijders was Harry Meyers in
1900 en in 1902 'tweede en Guus Schilling in
1901 derde. In 1903 was Harry Meyers derde.
Moeskops was na zijn vijf wereldkampioen
schappen nog tweemaal vierde (1927 en 1928)
en tweemaal tweede (1929 en 1930).
Bij de amateurs wemelt het na 1920 van
Nederlandsche tweede, derde en vierde plaat
senteveel om hier op te noemen.
Voor liet eerst gebeurde het Zondag dat Ne
derland de beide wereldkampioenschappen op
de korte baan behaalde.
Het verslag van deze wedstrijden vindt men
in dit nummer.
Zondagmorgen om 9 uur vertrok het mannenkoor „Caecilia" met autobussen
naar de Ardennen. Hier zien we het gezelschap even voor het vertrek voor de
pleziertocht op de Groote Markt verzameld.
Jean Batten.
De bekende Nieuw-Zeelandsche
vliegster Jean Batten is Zondagmid
dag om 5.32 uur met haar toestel, de
Percival Gull, G-A.D.P.R. op het vlieg
veld Ypenburg geland, nadat zij om
4.06 (Ned. tijd) van het vliegveld
Lympne in Engeland was vertrokken.
Daar haar aankomst reeds een uur
eerder was verwacht, awren op het
vliegveld de vele bezoekers, die met dit
mooie weer een uitstapje naar Ypen
burg hadden gemaakt, langen tijd in
afwachting van haar komst. Toen
om ongeveer kwart over vier het be
richt kwam dat zij uit Engeland was
vertrokken, besloten de meesten van
hen op het vliegveld te blijven om de
aankomst van de vliegster af te
wachten.
Tegen half zes ontwaarde men een sierlijke,
zilveren machine, welke men aan de groote
snelheid, die ontwikkeld werd, dadelijk als dat
van Jean Batten herkende. Met een grooten
boog zwenkte de laagdekker over het vlieg
veld om ten slotte daarop neer te strijken.
Mevrouw Plesman bood de vliegster een
bouquet donkerroode anjers aan en na eenige
hartelijke begroetingen zette het gezelschap
zich op het terras van de aeroclub neer.
Na een kopje thee verklaarde Jean Batten
zich bereid een en ander aan de aanwezige
journalisten te vertellen.
Geen nieuwe recordplannen.
Men weet, dat Jean Batten recordhoudster
is niet alleen van vele vrouwelijke, doch ook
van absolute vliegrecords. In 1934 vloog zij in
veertien dagen en twee en twintig en een half
uur van Engeland naar Australië, in 1935
maakte zij deze vlucht in 17 dagen en 15 uur.
in hetzelfde jaar vloog zij ook van Engeland
naar Brazilië in ruim twee dagen, maar haar
groote jaar was tenslotte 1936 toen zij in we
reldrecordtijd van Engeland naar Nieuw-Zee-
land vloog in 11 dagen en 45 minuten, het
geen de eerste directe vlucht EngelandNw.-
Zeeland was. Daarbij maakte zij tevens een
record EngelandAustralië, door dezen af
stand in 5 dagen en 21 uur te vliegen. De
terugweg vloog zij in 5 dagen en 18 uur en
dit was de eerste tocht in deze richting door
een vrouw ondernomen. Natuurlijk vroegen we
haar allereerst of ze plannen had voor nieuwe
recordvluchten doch daar kregen wij een ont
kennend antwoord op Voorloopig dacht zij er
niet aan om nieuwe records te gaan breken.
De vlucht naar ons land is een vacantiereisje,
die haar een en ander van ons land zullen
laten zien.
WEEKBERICHT.
COöP. VOORUITGANG U. A. HAARLEM
Appelmoes van goudreinetten
per 1 /I blik 25 ets.
Roomboter per pond 75 ets.
Suiker per pond 22 ets.
Slaolie per flesch 6V2 maatje45 ets.
Pindakaas per pot 12' - ets.
Lucifers per pak 4Vj ets.
MET niVIDENOBOISS.
(Adv. Ingez. Med.)
Wij garandeeren U ABSOLUTE VERDELGING
onder geheimhouding en schriftelijke garan
tie, volgens speciale beproefde methode.
Zuiveringsonderneming „RADICAAL",
GEN. CRONJéSTRAAT 135 - TELEF. 11657.
(Adv. IngezMed.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pa«.
Motorongeluk op den nieuwen rijksweg,
een zwaar en een lichtgewonde. 1
Een wilde autobusdienst Haarlem-Am
sterdam. x
De verkeerszondaars te Haarlem. Eb en
vloed in den stroom processen-verbaal. 1
Hedenmiddag vergadert de Alg. Ver. voor
bloembollencultuur. 2
Het Noordzeekanaal wordt bij Velsen aan
zienlijk verbreed. 3
BINNENLAND.
Te Reuver heeft een jongen enkele revol
verschoten op zijn moeder gelost. 1
Zondagmorgen Ls een leeuw te Sittard een
kerk binnengewandeld cn heeft een
groote paniek veroorzaakt. 3
BUITENLAND.
Sir John Simon heeft Zaterdag in een
groote rede het standpunt van Engeland
ten opzichte van het Tsjecho Slowaak-
sche vraagstuk uiteengezet. 4
Volgens een bericht ui£ Londen, zou het
Britsche kabinet, na zijn beraadslaging
van heden cn morgen, krachtiger taal
tot Duitschland laten hooren. 4
De Italiaanschc autoriteiten hebben de
Fransche inwoners van het grensplaatsje
Isola gelast te vertrekken. 4
Het Japansche offensief op Hankau stuit
op heftig Chineesch verzet. 4
Een Zwitsersch escadrille is in het berg
land verongelukt, zes personen kwamen
om het leven. 4
SPORT.
Zoowel van der Vijver als van Vliet win
nen een wereldtitel sprinten. 5
Velox wint den zilveren molen van Groe-
nendaal. 5
Capt. Eyston rijdt met een snelheid van
556 K.M. e
ARTIKELEN.
R. P.: Op de fiets. j
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen on g