N.V. Wed. Oosten Zoon's
Toen Koningin Wilhelmina
nog een kind was....
Nog eenige herinneringen van haar
gouvernante Miss Saxton-Winter.
JUBILEUM-
AANBIEDING
Avodiré Slaapkamerameublement
Palisander Eetkamerameublement
Mahonie Salonameublement
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 193S
H A A R L E M'S DAGBCAD
3
In ons vorig nummer gaven wij reeds aar
dige bijzonderheden uit de kinderjaren van
Koningin Wilhelmina, die verteld worden in
een boek dat door de ex-gouvernante Miss
SaxtonWinter geschreven is en dat uitge
komen is bij de firma Scheltens en Giltay te
Amsterdam.
Hier volgen nog eenige aanhalingen uit
dit boek.
De Koningin houdt haar gouver-
vernante voor den gek.
De Koningin vond het met St. Nicolaas even
aardig plagerijen te ontvangen als ze te ver
zenden en zou zich zelfs zeer tedeurgesteld ge
voeld hebben als zij er geen ontvangen had. De
Koningin-Regentes zette de leden der hofhou
ding aan het werk om de jonge Koningin op
St,. Nicolaasavond allerlei plagerijen te sturen.
Sens werd in het paleis een groote houten
kist voor de gouvernante bezorgd. Ze werd in
haar kamer gezet en het kostte haar veel
moeite de planken los te maken. Het was zoo
genaamd een zending van een groote firma uit
Amsterdam. In de kist zat een geëtst portret
van de Koningin, dat de gouvernante voor den
geringen prijs van f 125.moest koopen, plus
f 25.voor de lijst. Als de lijst niet mooi ge
noeg was, kon er een duurdere om de ets ge
zet worden. De gouvernante was erg veront
waardigd over het gedrag der firma, die op
onmiddellijke betaling rekende. Zelfs de se
cretaris van de Koningin werd door haar in
de quaestie betrokken, omdat zoo iets toch
onbehoorlijk was. Toen heeft tenslotte de Ko
ningin haar gouvernante uit den droom ge
holpen, „het was dwaas om er niet aan te
denken, dat St. Nicolaas de kist gestuurd had".
Geologische onderzoekingen.
In verband met het onderwijs toonde de
Koningin veel lust in geologische onderzoekin
gen. Deze werden met grooten ijver onder
nomen. „Wij begaven ons op pad, toegenist
met groote linnen tasschen en deugdelijke
werktuigen, die aan de nieuwe onderneming
een schijn van groot gewicht gaven. De Ko-
(Adv. Ingez. Med.)
ningin geloofde vast en zeker, dat deze onder
zoekingen zouden leiden tot een of andere
belangrijke ontdekking van fossielen of aard
lagen, tot nu toe onbekend in de wetenschap
pelijke wereld, maar ik vrees dat de uitpui
lende tasschen en bemodderde zakken, die wij,
altijd weer zwaar beladen met tropheën mee
naar huis brachten, door mannen van het vak
met minachting zouden behandeld zijn ge
worden! Natuurlijk werd al deze „vondsten"
van lieverlede weggedaan, naarmate de Ko
ningin meer kennis van het onderwijs kreeg,
maar toch werd op deze wijze een bepaalde
liefde voor geologie en mineralogie bij de
jonge Koningin ontwikkeld.
Tengevolge van groote volharding, bijdra
gen van haar eigen zakgeld en door geschen
ken, werd de Koningin in enkele jaren de ge
lukkige bezitster van een zeer aardige geologi
sche verzameling, die menig zeldzaam stukje
bevatte".
Een ongeziene gast.
Tijdens een bezoek dat de Koningin aan
Engeland bracht had Koningin Victoria ver
nomen, dat H.M. gaarne op de hoogte zou wil
len zijn van de vormen, in acht te nemen door
allen die de receptie in Buckingham Palace
bijwoonden. En aangezien de hofetiquette het
onmogelijk maakte, zoowel voor Koningin
Emma als voor Koningin Wilhelmina. om de
receptie bij te wonen, had Koningin Victoria
een gelukkige inval, waardoor onze Koningin,
zonder in de Troonzaal tegenwoordig te zijn,
alles zien kon wat er gebeurde.
Toen Koningin Victoria voor de receptie ge
kleed was en versierd met de ridderorden en
de keizerlijke kroon, die gewoonlijk bij der
gelijke plechtigheden gedragen worden, ont
ving Koningin Victoria onze jonge Ko
ningin in haar eigen kamer, vanwaar zij, in
gezelschap van eenige jonge prinsessen ge
bracht werd naar een kamer die onmiddellijk
grensde aan de Troonzaal. Door de deur onder
een bepaalden hoek open te zetten, kon de
jonge Koningin, zelve ongezien, Koningin Vic
toria en de andere leden der koninklijke fa
milie zien binnenkomen en plaats nemen, Ko
ningin Victoria op den troon en de anderen
rondom den troon en daarna de voorstel
ling en de handkus van de leden der gezant
schappen en hunne echtgenooten. Onnoodig
te zeggen, dat het jonge meisje, ter wier eer
het geheele plan was uitgedacht, er ten zeer
ste van genoot.
De Koningin krijgt een.
drukpers
Een nieuwerwetsche en compleet ingerichte
drukpers, die Koningin Emma aan haar doch
ter ten geschenke gaf. deed bij de Koningin
den wensch ontstaan - die zoovele menschen
vroeger of later in hun leven koesteren om
schrijfster te worden. Bovendien wenschte zij
haar eigen letterkundige voortbrengselen ge
drukt. ingebonden en uitgegeven te zien van
uit haar eigen werkplaats en door middel van
haar persoonlijken arbeid.
Mij werd opgedragen al de technische bij
zonderheden en het geheele samenstelsel van
de drukpers te bestudeeren, terwijl H.M. zich
verdiepte in het maken van een verhaal, het
in elkander zetten en de ontknooping van ver
schillende verwikkelingen en het neer schrij
ven van het dus gewrochte in behoorlijke taal
en in goeden stijl.
Het was een gewichtige tijd die thans aan
brak. Wij leefden wekenlang in een toestand
yan spanning en verheugden ons reeds in de
verbazing en het genot van hen die het voor
recht zouden hebben een exemplaar van de
allereerste uitgave van de eigen drukpers der
Koningin te ontvangen!
Ik kan mij nog levendig voorstellen de jeug
dige opwinding en geestdrift waarmede ce
Koningin de verschillende tooneelen en tijd
perken ontwikkelde, die haar verhaal moesten
doen trillen in de harten der lezers. Zoodra wij
alleen waren spraken wij over niets anders
dan over het boek in wording, en wanneer een
nieuwe verwikkeling was bedacht, hij beloofde
bijzonderen indruk te maken, placht de Ko
ningin van haar stoel te springen en de kamer
op en neer te loopen. daar het haar onmogelijk
was om stil te zitten terwijl de overstelpende
vreugde der nieuwe vinding over haar was.
Na veel overlezen en ernstige discussies werd
eindelijk het verhaal door de jeugdige uit
geefster geschikt geoordeeld voor de pers en
toen begon de eigenlijke arbeid!
Mijn onhandig geknoei, mijn langzaamheid
in het uitkiezen en zetten der letters, ver
traagde in hooge mate den zoo gewenschten
vluggen gang van het drukken. Maar toch na
zekeren tijd smaakten wij de groote voldoening
keurige blaadjes gedrukt papier voort te bren
gen zonder fouten, met voldoende witte ruim
te rondom het gedrukte en waarvan wij de
rechtmatige verwachting koesterden, dat het
„het werk van deskundigen" zou worden ge
noemd.
Het verhaaltje werkelijk allerliefst en
eenvoudig behandeld bevatte de geschiede
nis van een Arabischen slaaf, maar aangezien
het boekje niet in den handel mocht komen
en de Koningin aan niemand, wie dan ook,
het auteursrecht wilde afstaan, moet ik alle
verdere bijzonderheden aan de verbeelding
mijner lezers en lezeressen overlaten".
Geen aanleg voor muziek, wel
voor teekenen.
Men moet zoo vervolgt de gouvernante
haar verhaal geen oogenblik meenen, dat
de beoefening der zoogenaamde schoone kun
sten of de studie van vreemde talen bij het
overige onderwijs ten achter stond.
De Nederlanders hebben een bijzondere gave
voor het aanleeren en spreken van vreemde
talen en de jonge Koningin deelde in dit op
zicht de gave der landgenooten. Maar in zon
derlinge tegenstelling hiermede kon H.M.,
hoewel zij zeer gemakkelijk verschillende stem
buigingen en taaiaccenten kon nadoen, in
haar jeugd onmogelijk wijshouden en miste zij
alle gevoel voor muziek. Zoo erg was dat, dat
zij, op haar dringend verzoek, na haar ver
jaardag had opgehouden muzieklessen te ne
men. Alleen behield zij een groote voorliefde
voor militaire muziek en verklaarde dikwijls
lachend, dat de eenige wijs die zij ooit kende,
het Nederlandsche volkslied was, het Wilhel
mus van Nassauwe een bewering die wel
niet vrij van overdrijving zal zijn geweest.
Maar hiertegenover stond, dat de Koningin
een bijzonder talent had voor teekenen. De
ontwikkeling van dit talent was een onuit
puttelijke bron van genot en ontspanning. Ik
herinner mij nog levendig, hoe Hare Majesteit,
toen zij nog maar een klein meisje was, uit de
ramen van het Paleis te Amsterdam placht te
kijken naar de wacht te paard en poogde ruwe
schetsen te maken van den huzaar of van het
paard.
Hoewel Hare Majesteit veel naar de natuur
teekende, hetzij stillevens of dieren, gaf zij de
voorkeur aan het teekenen van dieren en
wijdde een groot deel van haar tijd aan studies
maken van haar eigen paarden, ponnies en
honden. Een andere uiting van dezen artistie-
ken aanleg was haar groote handigheid door
grondige kennis van de vormen der natuur
van oorpsronkelijke teekeningen voor al haar
eigen borduurwerk te maken.
GELDIG TOT 15 SEPTEMBER A.S.
Geëtaleerd
bestaande uit
kast (3-deelig)
lits jumeaux
2 nachtkastjes
toilet
tafel
2 stoelen
bestaande uit
dressoir
ronde tafel met inlegblad
2 fauteuils
4 stoelen.
bestaande uit
bank met kastjes
2 fauteuils
tafel.
Totaal
575.-
Complete Woninginrichting
BARTEUORISSTRAAT 13—17 HAARLEM.
Uit Haarlem's Dagblad van 1888.
(Adv Ingez. Med.)
Sir Neville Henderson op Schiphol
Op doorreis naar Berlijn.
Woensdagmiddag heeft op doorreis naar
Berlijn gedurende een half uur op Schiphol
vertoefd de Britsche ambassadeur te Berlijn,
sir Neville Henderson, die in verband met
den gespannen internationalen toestand dezer
dagen door zijn regeering voor een spoedbe-
spreking naar Londen was geroepen. Hij
keerde Woensdag per K. L. M. naar Berlijn
terug en heeft, na aankomst met de „Koeti-
lang" te ongeveer drie uur op Schiphol, daar,
evenals Zaterdag j.l. op de heenreis, een half
uur doorgebracht tezamen met den stations
chef der K. L. M. op Schiphol, den heer
Thomson, met wien hij eenige ververschingen
gebruikte.
Uiteraard kon de Britsche diplomaat, die te
half vier met het K. L. M.-vliegtuig zijn reis
naar Berlijn voortzette, geen enkele mede-
deeling over zijn besprekingen noch over de
situatie in het algemeen doen.
Oproep tot krachtige Malaria
bestrijding.
Volksgezondheidsdienst in.
gebreke gesteld.
Opvallend artikel in Indisch tijdschrift.
In het geneeskundig tijdschrift van Ned.
Indië, waarvan het Augustusnummer is ver
schenen, komt op een zeer opvallende plaats
de volgende uiteenzetting voor van prof. C
Bonne, die bevestigt wat ook onder het groote
publiek in stijgende mate wordt gevoeld, dat
de Dienst voor de Volksgezondheid ten aan
zien van het malaria-vraagstuk ernstig is te
kort geschoten, schrijft het Bat. Nbld.,
Na de verklaring van den vlootvoogd in
zake liet prijsgeven van het plan tót een
vlootrevue te Priok te hebben aangehaald,
vraagt prof. Bonne: zal dit nu eindelijk in
druk maken?
De dooden vallen in Priok en vallen zelfs
op onze schepen. En hoeveel dooden eischt de
malaria niet ver weg van de plaatsen, waai
de groote dagbladpers zetelt en waarvan men
alleen iets verneemt wanner men toevallig
de getroffen streek bezoekt? hoeveel volks
kracht laat zij niet verloren gaan? Zal men
nu eindelijk weer willen inzien, dat de ma
laria nog steeds de belangrijkste tropische
ziekte van Indië is? Ik weet namens velen en
namens zeer bevoegden te spreken, wanneer ik
zeg, dat vrees bestaat dat de overheid de
laatste jaren te weinig aandacht heeft ge
schonken aan de studie en bestrijding dezer
ziekte. Kennis, geld en organisatie zijn
noodig. Ik herhaal wat ik op de eerste blad
zijde van dezen jaargang reeds schreef: onze
kennis der malariaepidemiologie in Indië stag
neert. Er is een tekort aan wetenschappelijke
bewerkers en deze beschikken niet over vol
doende fondsen en over een voldoende orga
nisatie voor bestrijding.
Ik wil niet beweren, dat de huidige Priok-
epidemie te voorkomen ware geweest. Ik kan
dit thans niet beoordeelen en daar gaat het
nu ook niet om. Het gaat er om of de dienst
der malariabestrijding efficient genoeg is uit
gerust en of de fondsen, die noodig waren
om die uitrusting tot stand te brengen, haar
zijn onthouden omdat zij voor andere vraag
stukken van minder vitaal belang maar meer
op het sentiment werkend, zijn besteed.
Indië voelt den toestand in Priok als een
blamage daarbij waarschijnlijk niet besef
fende hoe ingewikkeld de omstandigheden
bij een malaria-explosie soms kunnen zijn
Het is echter betreurenswaardig, dat de ge
rustheid bij vele medici ontbreekt, dat in de
wetenschappelijke en organisatorische ont
wikkeling van den dienst der malariabestrij
ding al het mogelijke gedaan is.
Nieuw sclioolschip wordt morgen
in dienst gesteld.
H.M. de Koningin maakte Woensdagmiddag een r.poe. uuu.
waarbij vele vereenigingen langs den weg stonden opgesteld. De aankomst
op het Gevers Deynootplein te Scheveningen
De „Koningin Wilhelmina".
Morgen zal de minister van onderwijs, prof.
dr. J. R. Slotemaker de Bruine, het nieuwe
schoolschip van het onderwijsfonds voor de
scheepvaart te Amsterdam, de „Koningin
Wilhelmina". officieel in dienst stellen.
De ..Koningin Wilhelmina" is een school
schip waarop de eerste dagnijverheidsschool
voor schippersjongens „Oranje Nassau" van
het onderwijsfonds -voor d-e scheepvaart
wordt gevestigd.
Een halve eeuw geleden
1 September
De heer Paul C. van Vlissingen,
custos van het stedelijk Museum op
het Raadhuis alhier, mocht heden een
blijk van waardeering ontvangen van
H. K. H. Prinses Albrecht van Pruissen
voor de betoonde welwillendheid bij ge
legenheid van haar bezoek aan genoemd
museum.
TWEE AUTO'S BOTSTEN.
Fietser het slachtoffer.
DOOR AFKNAPPENDE BOOMPJES
GERAAKT.
Op den Rijksweg Roermond-Swalmen, ter
hoogte van den Zijweg naar kasteel „Hillen-
raedt". heeft zich Woensdagmiddag omsteeks
een uur een ernstig ongeluk voorgedaan,
waarbij een onderwijzer uit Venlo werd gedood
en zijn 13-jarige zoon gewond werd.
Uit den zijweg van kasteel „Hillenraedt" na
derde op dat tijdstip een met kippen gela
den vrachtauto van den expediteur Pillaerds
uit Herkenbosch. Uit de richting Venlo kwam
op hetzelfde moment met groote snelheid een
Engelsche personenauto aanrijden.
Juist op de kruising kwamen de auto's met
elkander in botsing. De personenauto vloog
van den weg en raakte daarbij een paar
boompjes, die geveld werden. Zij kwamen in
hun val neer op twee wielrijders, die zich op
het fietspad bevonden, de onderwijzer W.
Spiers uit Venlo en zijn 13-jarige zoon. Bei
den vielen tegen den grond. De heer Spiers
werd met een verbrijzeld been en enkele ge
broken ribben in bewusteloozen toestand op
genomen. Zijn zoon had een hoofdwonde op-
geloopen. De twee slachtoffers werden naar
het Sint Laurentiusziekenhuis te Roermond
overgebracht, waar de heer Spiers aan zijn
verwondingen overleed.
De vier inzittenden van de personenauto, al
len Engelschen. twee dames en twee heeren,
kwamen met den schrik vrij, evenals de be
stuurder van de vrachtauto.
Openbaar gehoor te Batavia.
Rede van Mr. van Helsdingen.
BATAVIA, 31 Augustus (Aneta-A.N.P.)
Ter gelegenheid van het openbaar gehoor,
dat in den ochtend van koninginnedag in het
paleis Rijswijk te Batavia plaats heeft ge
vonden, heeft de voorzitter van den Volksraad
mr. van Helsdingen een rede uitgesproken,
waarin hij o.m. zeide:
Groote dankbaarheid vervult onze harten
als wij een terugblik werpen op het afgeloopen
veertig-jarig tijdperk van harer majesteits
regeering. Dit tijdperk valt samen met een
krachtig voortschrijdende ontwikkeling op elk
terrein des levens in Nederlandsch-Indië op
economisch, staatkundig en cultureel gebied,
niet een zich steeds uitbreidende staatszorg,
met een openbaar worden en een verheugende
opntplooiïng van te voren latente of slechts
zwakke maatschappelijke krachten.
De economische vooruitgang trots perio
diek weerkeerende inzinkingen torts de uit
botsing van belangen voortspruitende proble
men treedt in stad en op 't land overal aan
den dag en is in statistieken duidelijk aan
wijsbaar.
Onbevooroordeelde vergelijking constateert
wel verschuivingen, geen elkaar verdringen
der bevolkingsgroepen Wij kunnen gezamen
lijk opbouwen, allen gezamenlijk opbouwen.
Zich tot den Gouverneur Generaal rich
tend zeide spr.:
Excellentie,
Namens de bevolking van Nederlandsch-
Indië roep ik uwe bemiddeling in om onze
geëerbiedigde gelukwenschen en betuigingen
van hulde en aanhankelijkheid aan te bieden
aan Hare Majesteit de Koningin.
Moge het den Almachtige behagen Haar
nog lange jaren te sparen tot heil ook van
deze gewesten.
Deze rede werd door den landvoogd be
antwoord.
Deze zeide o.m.:
Het past ons op dezen geboortedag onzen
diepgevoelden dank te uiten, dat een zoo
zware en verantwoordelijke, over een tijd
perk van veertig jaren met volle overgave
vervulde taak onze souvereine bij het be
reiken van het 59ste levensjaar de kracht
gelaten heeft zich dagelijks te blijven wijden
aan de gewichtige belangen die aan haar
wijsheid zijn toevertrouwd.
Mijnheer de voorzitter van den Volksraad,
gij deed mij het verzoek mijne bemiddeling te
verleenen voor het aanbieden aan Hare Maje
steit van de eerbiedige gelukwenschen en be
tuiging van hulde en aanhankelijkheid der
bevolking van Nederlandsch-Indië. een ver
zoek dat gij van de bede vergezeld deed gaan.
dat het den Almachtige behagen moge Haar
nog lange jaren te sparen tot heil ook van
deze gewsten. Overtuigd, dat dit bewijs van
verknochtheid door de Koningin op hoogen
prijs zal worden gesteld en hartelijk instem
mend met uwe bede, voldoe ik gaarne aan
uw verzoek.
Fransclie hulde voor de Koningin.
Ter gelegenheid van het 40-jarig regee-
ringsjubileum van koningin Wilhelmina heb
ben de ..Vrienden van Frankrijk" in hun club
een gezelschap Nederlanders ontvangen, dat
een bezoek aan Frankrijk brengt. De Fran-
sche minister van buitenlandsche zaken was
op de plechtigheid vertegenwoordigd door
zijn kabinetschef Saint, en de Nederlandsche
gezant door baron van Pallandt, den eersten
gezantschapssecretaris. Er werd aan Ko
ningin Wilhelmina een boodschap gezonden,
onderteekend door een groot aantal vooraan
staande figuren uit de politieke, diplomatie
ke. litteraire en aristocratische wereld.
LUDOWSKY-BALLET IN HET REMBRANDT-
THEATER
HAARLEM Donderdag,
Gedurende de feestweek, van 28 Sept. zul
len in het voorprogramma van het Rem
brandt Theater optreden het bekende Lu-
dowsky-B'allet met medewerking van het or
kest Joop de Leur en Ans Stroink, zang. Mar
tha Posno. die de rol vertolkt van Lotti van
Meerle, in de Nationale film ..Veertig jaren",
werkt mede in het „Ludowsky-Ballet.
