Haarlem's Dagblad Het is weer mis. Verjaardagsdienst. Fransch schip na brand vergaan? Ochtendbeurs Amsterdam Het belangrijkste 56e Jaargang No. 16937 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant>Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodicnst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15034 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dondcrrlag 8 September 1938 Abonnementen per weck f 0.25. p. maand f 1.10, per 3 nitoimlrn f 3.25 franco per post f3.55. losse uuuiuier» 6 cent per ex. Advertcntiën1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL RegelabonnemenUtarieren op aanvraag. Vraag en aanbod 1-t regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes xie rubriek. Na eenige dagen van „opklaring van den in ternationalen politieken hemel" zooals dat in den regel genoemd wordt, is het nu weer mis in den doolhof. De nieuwste voorstellen van de regeering te Praag zijn door Henlein. beter gezegd door Hitier, afgewezen. Zij worden on voldoende en buitendien ook nog vaag ge noemd. Zoo noemen ze de Duitsche bladen. Henlein staat op „de acht punten van Karls bad", geformuleerd in April van dit jaar. Die zijn deels onaanvaardbaar en bovendien ook vaag, zeggen de Engelsche bladen. En dan is er nog een Sudeten-leider die. in het bijzijn van Henlein, heeft gezegd dat er nieuwe eischen zouden volgen als de acht punten soms eens aanvaard mochten worden. Sprak die man alleen namens zichzelf of verkon digde hij de meening van Henlein-lees-Hitler? Men weet het niet, zoodat dit ook vaag is. Aan vaagheden geen gebrek. De Times heeft op eigen houtje de mogelijkheid ge opperd. dat Tsjecho-Slowakije eenige Sude- ten-Duitsche provincies aan Duitschland zou afstaan. De Engelsche regeering heeft al ver klaard, dat zij niets met dit artikel te maken heeft en andere Londensche bladen vallen het aan en noemen het onvoorzichtig, roeke loos, een aanmoediging voor de Duitschers en zoo meer. Maar aangezien de hoofdredac teur van de Times, hoe belangrijk zijn blad en hij zelf dan ook zijn, geen dictator van Engeland is kunnen de Duitschers niet zoo heel veel hoop uit zijn artikel halen. Het feit dat het in de krant heeft gestaan geeft slechts te denken. Is het een handig proef ballonnetje, een lok vink je ter kalmeering van Berlijn, een listigheidje waarvan de Engel sche regeering wel wist maar waarvan te voren vaststond dat zij het onmiddellijk ver loochenen zou? Weer een vaagheid. Natuurlijk hebben er nu ook weer incidenten plaats gegrepen, ditmaal in Morawa Ostrowska. De Duitsche pers maakt er het gebruikelijke rumoer over. Zij zegt dat de regeering in Praag zwak is, dat haar politie op eigen houtje handelt en dat Benesj en Hodza een vredelievende oplossing van het Sudeten-Duitsche probleem beletten. Als dit laatste zoo was zou men hen niet zoo zeer zwak als wel oliedom moeten noemen. Dat laatste zijn deze heeren zeer zeker niet. Het betoog van de Duitsche pers is dus al evenmin helder als de rest. Natuurlijk: verzekeren alle persen van grootmachtige mogendheden thans meer als om strijd, dat de toestand ernstig is. Cham berlain is uit Schotland naar Londen terug gekeerd en heeft met Halifax beraadslaagd. Hodza zal vandaag Sudeten-leiders ontvan gen, die gisteren gezegd hebben dat zij niet meer wilden onderhandelen. De Fransche pers heeft het over een limiet, die bereikt is, maar we zijn nu al jarenlang gewend aan zulke limieten en er schijnen altijd weer andere achter te liggen. Als u mij een voorspelling vraagt, dan kan ik geen andere geven dan deze: Na eenige dagen van opwinding en sensatie zal de poli tieke hemel opnieuw opklaren. Er zullen nieu we voorstellen komen. Die zullen eerst een kans lijken te maken en dan opnieuw afge wezen worden. Dan zal de hemel weer ver duisteren, enzoovoorts. Dit is tenminste de waarschijnlijke gang van zaken, die overigens overeenkomt met het verloop van alle onder handelingen over netelige vraagstukken, als daar zijn: verkoop van een koe, van een stuk land, van alles wat u maar wilt en waarvan de prijs niet op een etiket eraan bevestigd is, verder familietwisten, burenruzies, arbeids geschillen enzoovoorts. Het belangrijke verschil doet zich voor, dat deze Tsjecho-Slowaaksche aangelegenheid ons aller levens op het spel schijnt te 2etten. Mocht de een of andere regeering zoo gek zijn, er een oorlog om te ontketenen, dan bestaat de kans dat heel Europa daarin meegesleept wordt. Het droeve feit doet zich voor dat wij in Nederland dit niet kunnen beïnvloeden. Het moge ons ietwat troosten dat de „gewone menschen" in Engeland, Duitschland, Frank rijk. Italië, België, Zweden, Rusland enzoo voorts dat evenmin kunnen terwijl zij even afkeerig zijn van een oorlog als wij De volken, waarmee ik steeds de gewone men schen bedoel en niet de geniale mannen, die hen in voortdurende angst en onzekerheid hou den, moeten er niets van hebben. Het kan hun evenmin iets schelen of de Sudeten-Duit- schers onder Tsjechisch of Duitsch bestuur staan of zelfbestuur hebben, als het u en mij werkelijk raakt. Iedere oplossing is hun goed waarbij een oorlog vermeden wordt. Nu blijft het onwaarschijnlijk dat een re geering dermate dol zal worden, dat zij zulk een oorlog begint. Er wordt wel met vuur ge speeld en met gevaren gesold, maar niemand voelt zich zeker dat hij de sterkste is. En het is bekend dat oorlogen alleen ondernomen worden door diegenen, die meenen de sterk- sten te zijn. Ook staat Rusland klaar om te profiteeren van een West-Europeesch con flict, hetgeen een onbehagelijke gedachte is. Derhalve geef ik u den raad niet bang te zijn. Het leven is trouwens te kort om het te besteden aan voortdurende afwisselingen van angst en opluchting en om in gedachten steeds maar heen en weer te reizen met Chamberlain, die in Schotland zit als het meeloopt en in Londen als het mis gaat. Dat weten we nu ook wel. De vorige groote oorlog is trouwens pas twintig jaar achter den rug. We tobben nog steeds met de gevolgen. Zou het niet belang wekkender, zij het dan minder sensationeel, (Een vindingrijk man te Chicago heeft een dienst gesticht, die ten doel heeft, zakenlieden die het zeer druk hebben, tijdig te waar schuwen, dat de verjaardag van hun vrouw nadert. Desgewenscht zorgt de dienst voor geschenken en lievelingsbloemen.) Nu u, meneer, bij ons staat ingeschreven, Berichten wij u, volgens afspraak, even, Wat u door zakelijke zorg ontging Maar niettemin blijft een belangrijk ding: Toon u aanstaanden Donderdag niet karig, Uw vrouw is. volgens onze boeken, jarig. U hebt dus op den kop drie dagen tijd, Geachte man en vader, wees bereid. Als extra service kunnen wij u noemen. De voorkeur van uw vrouw op 't punt van bloemen, Die is, toepasselijk op dit gebied, De teere blauwe bloem vergeet-me-niet, Wij willen de bestelling ook verzorgen, Telefoneer ons uiterlijk dan morgen, En als u deze moeite hebt gedaan, Kunt u weer rustig aan uw zaken gaan. Wij zorgen ook voor andere geschenken, Als u geen tijd hebt om eraan te denken, Alleen de heilwensch en ver j a ar da gszoen Dat zult u eigenmondig moeten doen. Dit is de hulpdienst, dien men is gaan bieden. Aan 't gilde van Chicago's zakenlieden, Van wie door onverpoosde dollarjacht Geen aandacht voor hun vrouw meer wordt verwacht. De man die deze firma is begonnen, Heeft dan misschien iets bijster slims verzoenen, Maar voor nuchter denkend Hollandsch mensch, Gaat dit toch, dunkt mij, ver over de grens. En ik vermoed, dat ook Chicago's vrouwen, Als 't haar gevraagd wordt, 't zoo zullen beschouwen: Wanneer mijn man dat uit zichzelf niet weet, Heb ik maar liever, dat hij het vergeet. P. GASUS. zijn die eerst eens te pogen te overwinnen? Ik geloof dat ieder verstandig mensGh er zoo over denkt en dat niets gehater is, bij de ge wone lieden in alle landen, dan de gedachte aan een nieuwen oorlog. Hetgeen toch voor zekere geniale mannen wel een overweginkje is, om in laatste instantie eenige rekening mee te houden.,.. R. P. Feest in het Ziekenhuis St. Joannes de Deo. Broeder Barnabas gouden jubilaris. Heden viert de Eerw. Broeder Barnabas (in de wereld Wilhelmus F. Manders) het gouden feest zijner inkleeding in de Congregatie van de Broeders van Barmhartigheid. Het feest begon vanmorgen te negen uur in de kapel van het Ziekenhuis met een plech tige H. Mis van dankzegging met Te Deum, opgedragen door den Weleerw. heer J. P. van Zon, rector van het Ziekenhuis. Aan deze H. Mis gingen vooraf de ceremoniën, die ge bruikelijk zijn bij de plechtige viering van een gouden professiefeest in de Congregatie der Eerw. Broeders. Van half één tot kwart voor twee hield de jubilaris receptie voor de bewoners van het huis en vanmiddag zou er voor belangstel lenden gelegenheid bestaan, Broeder Barna bas te complimenteeren. Te half acht van avond wordt er een con cert in den tuin van het Ziekenhuis gegeven on te kwart over negen volgt een feestelijke bijeenkomst met de bewoners, waarbij o.a. een levensschets van den geachten jubilaris op ernstige en humoristische wijze ten ge- hoore zal worden gebracht. Nieuwe Lathyrus „Prinses Beatrix". Meer dan 100 opvarenden bevonden zich aan boord. TOKIO. 8 Sept. (Domei-A.N.P.) Volgens een Japansch bericht uit Hanoi is brand uitgebroken aan boord van het Fransche stoomschip „Claude Chaple" ter hoogte van de Paracel- sus-eilanden. Het schip, dat 4394 ton meet, was op we,, van Hailsong naar Saigon. Men vreest, dat het schip ver gaan is en dat de opvarenden, 40 pas sagiers, 9 Fransche officieren, 60 sol daten en de bemanning verdronken zijn. Na de geslaagde feestviering. Tevredenheidsbetuigingen van den burgemeester. De burgemeester, dr. J. E. baron De Vos van Steenwij,k heeft tot den Commissaris van Politie den volgenden brief gericht: Mijnheer de Commissaris van Politie, Nu de feestviering ter gelegenheid van het 40-jarig Regeeringsjuibileum van H.M. de Koningin achter den rug is, stel ik er prijs op mijn bijzondere tevredenheid te betuigen over de wijze waarop de politie onder uw leiding haar taak heeft vervuld. Dat deze viering zoo ten volle is geslaagd en geen wanklanken haar hebben verstoord, is, naast de correcte wijze waarop de burge rij aan de feestviering deelnam, te danken aan de onafgebroken werkzaamheid van het geheele politiecorps, van hoog tot laag. Veel en inspannend overwerk was daartoe noodig, dat in opgewekte stemming is ver richt. Ik verzoek u daarom mijn dank en waar deering aan het geheele corps te willen over brengen. Aan het Hoofdbestuur van de Vereeniging „Koninginnedag" schreef de burgemeester: Ik kwijt mij van een aangenamen plicht door het bestuur van „Koninginnedag" mijn bijzonderen dank te betuigen voor de zoo geslaagde feestviering ter gelegenheid van het veertig-jarig Regferingsjubileum van H.M. de Koningin. Een rijk gevarieerd programma is onder uw leiding door de verschillende sub-comités verzorgd. De aanhankelijkheid van de Haar- lemsche burgerij aan ons Vorstenhuis kreeg daardoor gelegenheid om zich op velerlei wijze te uiten en heeft die gelegenheid dan ook ten volle benut. Het heeft mij bijzonder leed gedaan, dat Ik wegens familieomstandigheden slechts een klein gedeelte der feestelijkheden kon mee maken. De voorbereiding heeft van uw geheele co mité, maar vooral van uw dagelijksch bestuur, veel voorbereidenden arbeid gevraagd, waar voor ik bijzondere waardeering koester. Tevens ben ik uw voorzitter en secretaris dank verschuldigd voor hun medewerking aan de hulde der Haariemsche groep bij het défilé te Amsterdam. Den voorzitters der sub-comités verzoek ik mijn dank ook aan de leden van die comités te willen overbrengen. Chili's president krijgt speciale volmachten. Voor het herstel van de orde. SANTIAGO, 8 September. President Alessandri heeft de volmachten, die hij wenschte. gekregen: met 23 tegen 16 stemmen heeft de Chilieensche senaat zich uitgesproken voor het verleenen van de volmachten tot herstel van de orde en rust na den op stand. Echter, de volmachten zijn niet geheel vol gens de wensc'nen van president Alessandri gegeven. Hij had ze verlangd voor zes maan den en ze zijn hem verleend voor twintig dagen. De staat van beleg is met twintig dagen verlengd. (United Press). Kort bezoek van Prinses Juliana aan Soestdijk. Het heeft Prinses Juliana en Prins Bernhard behaagd, toestemming te geven aan de nieuwe Lathyrus variëteit K4, welke door de N.V. T.I. „Enchantress" v.h. H. Carlée. Haarlem, op de speciale Lathyrustentoonstellingop het Kasteel „Nijenrode" te Breukelen was inge zonden en bekroond werd met de zilveren medaille van de Ned. Lathyrus Vereeniging voor de beste nieuwigheid voor 1939, den naam te geven van Prinses Beatrix. Prinses Beatrix maakte het uitstekend. AMSTERDAM. 8 September. Van de gelegenheid, welke het officieele programma der feestelijkheden daar toe biedt, heeft Prinses Juliana he denmorgen. terwijl Prins Bernhard een bezoek aan de N.V. Nederland- sche vliegtuigfabriek Fokker bracht gebruik gemaakt om zich even er van te overtuigen hoe de kleine prinses Beatrix, die buiten het feestgewoel rustig ten Paleize Soestdijk is ge bleven, het maakt. Vanmorgen vroeg is de Prinses per auto naar Soestdijk vertrokken, waar zij eenige uren ten palejze verbleef, waarna zij de kleine prinses, die het uitstekend maakte weer aan de goede zorgen van jonkvrouw Feith toever trouwde. Kort na twaalf uur. tijdig om het noenmaal ten paleize te Amsterdam te gebruiken, keer de Prinses Juliana terug in de hoofdstad, waar zij van middag tezamen met Prins Bernhard H. M, de Koningin zal vergezellen naar de plechtige tewaterlating van de „Oranje". Praag verontwaardigd over het artikel van de „Times". Afstand van grond komt niet in overweging. In Tsjechische regeeringskringen zoo verneemt United Press uit Praag is men zeer verontwaardigd over het gisteren door de Times gepubliceerde hoofdartikel, waarin de afstand der Sudeten Duitsche ge bieden door Tsjecho Slowakije werd ge opperd. Men weigert echter officieel commentaar te leveren. De woordvoerder der regeering wees er op, dat Tsjecho-Slowakije nooit over een dergelijk idee zou denken en in dien noodig zou vechten voor elke duimbreed grond van zijn gebied. Hij voegde daaraan toe. dat het opperen van zulk een idee als een serieus plan Runciman's missie waardeloos zou kunnen maken. Ook Henlein's kringen weigeren offi cieel commentaar op genoemd artikel te le veren. maar een lid van de executieve zeide dat het artikel aantoont, dat sommige kringen de kloof. die het regeeringsstand- punt en dat van Sudeten Duitschers scheidt, beginnen te beseffen. Reuter bericht, dat gisteravond te Londen een officieele verklaring is gepubliceerd, waarin gezegd wordt, dat de in de Times uit eengezette gedachte in geen enkel opzicht met de opvatting der Britsche regeering ge ïdentificeerd kan worden. „Sinistere slag voor de kan er op een regeling". Het voorstel van de „Times" be treffende secessie der Sudeten Duit sche districten wordt veroordeeld door alle Engelsche bladen, bijv. door de .Daily Telegraph", die het voorstel een sinisteren slag noemt toegebracht aan de kansen op een regeling, ter wijl het de onverzoenlijkheid der Su deten Duitschers aanmoedigt, de Tsjechische regeering ontmoedigt, de delicate taak van Runciman onein dig veel moeilijker maakt en de Duitschers aanmoedigt tot tegen stand tegen iedere poging tot een regeling. De „Daily Express" geeft als zijn meening te kennen, dat afstand der Sudeten Duitsche gebieden waarschijnlijk niet zeer aantrekke lijk zal zijn voor de Duitschers, aangezien de Sudeten Duitschers nuttig zijn bij het bewaren van evenwicht in Tsjecho Slowakije ten gunste van Duitschland en hun verdwij ning zou kunnen leiden tot algeheele suze- reiniteit van Rusland over Tsjecho Slowakije. Bovendien is het Sudeten Duitsche gebied noodlijdend en zou verwerking van het Su deten Duitsche probleem een economische taak zijn, die grooter is dan de Duitschers zouden kunnen ondernemen. Schrijvende over de nieuwe voorstellen der Tsjecho Slowaaksche regeer ing zegt de „Times", dat deze „in feite een uiterst rede lijke basis voor onderhandelingen vormen. Wanneer men denkt over de wijze, waarop zij aanvaard zijn, moet men er aan denken, dat de Sudeten Duitschers van hun kant geen duimbreed hebben toegegeven van het terrein, waarop zij oorspronkelijk, met mach tigen buitenlandschen ruggesteun, een stand punt innamen." Verder schrijft de „Times" over het inci dent te Moravisch Ostrau: „De Sudeten Duitschers spelen een spel onder bevelen om tijd te winnen. Het blad zegt te gelooven, dat de toestand niet hopeloos is en verklaart, dat de eenige oplossing, die door den moreelen zin der geheele wereld in den ban is gedaan, een oplossing is, welke haar grondslag heeft in geweld of bedreiging met geweld. Die blijkt uit de verharding der opinie in de geheele wereld gedurende de laatste paar weken." Herbouw molen „De Adriaan". Een te waardeeren aanbod. Dat het streven der Vereeniging „Haerlem" en ,De Hollandsche Molen" om, in samen werking met de gemeente, te komen tot her bouw van den molen „De Adriaan" weerklank vindt, blijkt uit een brief van de N.V. Tech nische Maatschappij Heringa Wuthrich aan het Gemeentebestuur. Heringa en Wuthrich verklaart zich bereid bij herbouw van den molen ,De Adriaan" dezen molen geheel voor haar rekening te voorzien van een installatie ter beveiliging te gen het oliksemgevaar, uitgevoerd volgens de moderne beginselen op het gebied der blik semafleiders. Het aanbod dezer oude Haariemsche firma om op deze wijze bij te dragen tot bevorde ring van het stadsschoon onzer gemeente, valt als blijk van gemeenschapszin ten zeerste te waardeeren. Roemenië sluit zijn grenzen voor Joodsche emigranten. BOEKAREST. 7 September (Reuter). In officieele kringen wordt vernomen, dat de Roemeensche regeering morgen een decreet 1 zal uitvaardigen, waarbij de toelating van Joodsche emigranten wordt verboden. Men gelooft, dat het decreet in het bijzonder bedoeld is tegenover Oostenrijksche en Duit sche Joden. Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur. Kon. Olie 335—6% H. V. A. 469—71 Amsterd. Rubber 228 Philips 245 AKU 44 1 4—1 2 Unilever 1478 3eth. Steel 44 Vz—11/16 U. S. Steel 45—3 8 Republic Steel 14—3/16 Anaconda 25 3/461/8 General motors 36 3/8—5/8 Het woord is aan. Mazzini: Standvastigheid is de aan vulling van alle andere men- schelijke deugden. Amerikaansche leening van 700 millioen dollar. WASHINGTON. 8 September (Havas ANP.) De minister van financiën. Morgenthau. deelt mede, dat per 15 September een leening van 700 millioen dollar wordt uitgeschreven, waarvoor ook de nog af te lossen obligaties, die in December a.s. zouden komen te ver vallen, aanvaard zullen worden, Doel der leening is dekking der schatkistbiljetten tot 1 Januari 1939. De operaties vinden hun oor zaak niet in den toestand der begrooting noch in den internationalen toestand. Het auto-ongeluk in België. De toestand der gewonden gunstig. Zooals op pag. 3 van dit blad bericht wordt zijn gisteren vier Nederlanders bij een auto ongeluk in Antwerpen gewond, waaronder twee personen uit Haarlem. Naar we nog telefonisch uit het ziekenhuis te Berchem. waar de ge wonden opgenomen zijn, vernemen, is de toe stand der gewonden zeer gunstig. Ei- is geen enkele reden voor eenigerlei ongerustheid. Koning Boris en koningin Johanna van Bulgarije zijn deze week te Londen aangekomen voor een onofficieel bezoek aan de Britsche hoofdstad. HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING. pag. Een aanbod tot steun van de actie om den molen „De Adriaan" te Haarlem te her bouwen. 1 BINNENLAND. De heer Graadt van Roggen, secretaris generaal van de Jaarbeurs, geeft den raad: Beidt uw tijd, maar: doet wat moet 3 Dertienduizend stemmen hebben Woens dagmiddag de Koningin een aubade ge bracht. 3 Bij een auto-ongeluk in Belgic zijn vier Nederlanders gewond. 3 In een Drentseh dorp is een inbreker bij een poging tot inbraak doodgeslagen 3 De regeering zal een commissie de moge lijkheid van wijziging der graanpolitiek laten onderzoeken. 3 Bezichtiging van de nieuwe J. P. Coen- school 7 BUITENLAND. Praag is verontwaardigd over het artikel van de „Times". 1 De Sudeten Duitschers hebben de onder handelingen met Praag afgebroken we gens een incident te Moravisch Ostrau, doch aanvaarden niettemin de nieuwe voorstellen als basis voor bespreking. 5 Japansche torpedojagers zouden 26 Chi- neesche visschersjonken in den grond ge boord hebben. 5 SPORT. Het Bondseiftal speelt gelijk tegen Ju- ventus. 6 ARTIKELEN. R. P.: Het is weer mis. 1 Mr. E. Elias: De les van mijn poes. 3 K. Tiander; Rusland in het Noorden, Wes ten en het Verre Oosten. 4 John. R. Morris: Oorlogslast drukt op het Japansche volk. 4 Van een bijzonderen Parijschen correspon dent: Frankrijk en het Sudeten pro bleem. 5 H. D. Vertelling: Het zoontje van den ge weldenaar. 7 Bijzondere correspondentie: Finland, sport land bij uitnemendheid. 9 Voor de Vrouw n De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op 8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1