Haarlem's Dagblad De fiscus krijgt druk werk tiUUioeMMteto: Nieuwe Onzekerheid. De Millioenen-Nota. de mme betastingen moeten f 90 mittioen ofdtenpen Elders verlichting van f 40 millioen Begrootingvoor 1939 wees groot tekort aan i Wat doet Praag? HERFST. 56e Jaargang No. 16948 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soenduplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 21 September 1938 Abonnementen per week f 0.25. p maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco pe* Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM regel i f 0.15. Groentjes i rubriek. In de onderhandelingen omtrent Tsjecho- Slowakije is nieuwe onzekerheid en verwar ring ontstaan. Vertrouwend op een tweetal Reuterberichten uit Praag meende ik gisteren te mogen aannemen dat de regeering van Tsjecho-Slowakije de Fransch-Britsche voor stellen als grondslag voor onderhandelingen aanvaard had, behoudens de vraag om nadere inlichtingen, en dat een nota in dien zin naar Londen en Parijs was gezonden. Het Engelsche persbureau Reuter is in den regel betrouwbaar in zijn berichtgeving. Het bleek dit thans niet te zijn. 's Middags meldden bei-ichten uit Praag dat de Tsjecho-Slowaaksche regeering nog geenerlei beslissing had genomen, 's Avonds volgde een mededeeling dat zij ernstig voorbehoud had gemaakt. Later kwam er weer een bericht dat zij om arbitrage vroeg. En vanmorgen om tien uur meldde Havas, het semi-officiëele Fransche persbureau, uit Parijs dat zij de voorstellen volkomen aanvaard had. Op onze nieuwsborden hebben wij dit vermeld met de bijvoeging, dat geen zekerheid kon be staan zoolang de Tsjecho-Slowaaksche regee ring zelf geen officëele mededeeling zou heb ben verstrekt. Op het oogenblik dat ik dit schrijf is die er nog niet. Mogelijk zult u een dergelijke mededeeling in dit nummer onder Laatste Nieuws vinden. Het kan ook zijn dat zij nog langer uitblijft. De berichtgeving omtrent Centraal Europa is thans verward en door opwinding beïnvloed. Waarschijnlijk zijn de mededeelingen van Reuter en Havas boven dien „gekleurd"; dat wil zeggen dat ermee ge poogd wordt, op een beslissing van Praag vooruit te loopen en die aldus te beïnvloeden. Blijkens besprekingen van de Duitsche re geering met de regeering van Polen en Hon garije, en blijkens de opgewonden taal van de Duitsche pers (die geheel van haar regeering afhankelijk is) gaat Duitschland nu alweer verder in zijn eischen en zou bezig zijn den terugkeer van de Poolsche en Hongaarsche minderheden naar hun vaderlanden te be vorderen. De Duitsche pers dringt feitelijk op de ontbinding van geheel Tsjecho-Slowakije aan. In hoeverre volgens deze eischen een autonome staat zou overblijven, bevolkt door Tsjechen, Slowaken en Roethenen, is ook niet eens duidelijk. De meest optimistische be schouwing is die van Mme Geneviève Tabouis in het Parijsche dagblad l'Oeuvre, volgens de welke men in leidende Engelsche kringen van meening zal zijn dat Hitier naar een algemeene overeenkomst in Europa streeft, met defini tieve regeling van alle sinds jaren met Frank rijk en Engeland hangende kwesties. Duitsch land zou een Pact van Vier wenschen na rege ling der kwesties in Centraal Europa en Span je en van de koloniale aangelegenheid. Ook zou het een luchtpact en een bewapeningsovereen komst beoogen. Deze meeningen komen in hoofdzaak over een met hetgeen in dit blad herhaaldelijk als de waarschijnlijkste gang van zaken, begonnen met Chamberlain's bezoek aan Berchtesgaden, is naar voren gebracht. Het sombere stand punt van de „Epoque", die beweert dat Duitschland in allen haast bondgenooten zoekt, is moeilijk als serieus te aanvaarden omdat Hongarije als zoodanig weinig beteeke- nis heeft het telt slechts 6 millioen inwo ners en Polen aan zijn Oostgrens door Rus land zou worden bedreigd, zoodat men in de verwerving van dergelijke bondgenooten geen gereedheid voor een Europeeschen oorlog be hoeft te zien. Nog immer lijkt het mij niet denkbaar dat Hitier op een Europeeschen oorlog zou aansturen. Hij maakt van een gun stige conjunctuur gebruik om een aantal wenschen te verwezenlijken die afbraak van het verdrag van Versailles beteekenen. Maar dat wil niet zeggen dat hij een Europeeschen oorlog wil ontketenen. Veel aannemelijker blijft dat hij dien zal trachten te vermijden. Ook hij moet beseffen dat alle deelnemers aan den modernen oorlog daaruit uitgeput, feitelijk allen verslagen, zouden moeten overblijven, dat revoluties zouden volgen en dat andere mach ten gereed zouden staan om een West-Europa, dat zichzelf aldus gebroken had op het lijf te vallen en aan zich te onderwerpen. Nog steeds blijkt ,dat een Europeesche oor log niet meer zoo licht uitbreekt. Laat men dus het hoofd koel houden, niet angstig wor den en zich niet laten beïnvloeden door wilde redeneeringen die geenszins op feiten gegrond zijn. Omtrent de internationale berichtgeving ma ken wij op dit oogenblik alle voorbehoud. Na tuurlijk heerschen in Tsjecho Slowakije he vige opwinding en verwarring. Ook in regee- ringskringen is men niet bedaard. Geen won der. Dit wordt door de berichten, met hun vele tegenstrijdigheden, weerspiegeld. Wij kunnen daar niets aan veranderen. Het is jammer, maar het is een feit. En andere dagbladen kun nen het evenminnoch in Nederland, noch in andere landen. R- F- Na de Troonrede, waarin de regeering een allesbehalve opwekkenden toon heeft doen hooren, is het ontwerp van de staatsbegroo- ting verschenen met de gebruikelijke toe lichting van den Minister van Financiën, als „Millioenen-Nota" sinds vele jaren aangeduid. Dit is een bepaald somber document. De hoop op een economische opleving is niet bewaar heid, zooals de Troonrede al verklaarde en wij trouwens wel wisten, de uitgaven zijn ge stegen voornamelijk voor Defensie en So ciale Zaken en de begrooting geeft een dui delijk beeld van de verhoogde misère in de staatsfinanciën. Het nadeelig saldo van de DE door de regeering gisteren aangeboden Rijksbegroo- ting voor 1939 wijst op den gewonen dienst een tekort aan van f 142.676.540.—. Door verschillende maatregelen, o.a. verlenging van tijdelijke heffingen op verschillende be lastingen en accijnzen, welke op 1 Januari of 1 Mei a.s. zou den vervallen, wordt dit bedrag teruggebracht tot een reëel tekort van 61.210.540.—. Dit tekort wil de minister dekken door invoering van een Nationale Inkomsten- en Winstbelastingivaaronder moet worden verstaan een heffing van 2% op de inkomsten uit loonenpensioenenhuren, renten en pachten. Deze nieuwe belasting zal geheven worden bij de bron. Zij geldt ook voor de N ederlandsche inkomsten van die natuurlijke en rechts personendie niet binnen het rijk wonen of gevestigd zijn. Tevens zal een bijzondere winstbelasting van 8%> naast de genoemde van 2ivorden geheven van de hier te lande door rechtspersonen gemaakte bedrijfswinsten. Op deze nieuwe belastingen kan kinderaftrek worden toegepast. Tegenover deze nieuwe lasten, welke naar raming 90 mil lioen in de schatkist zullen brengen, staan ook maatregelen tot belastingverlichting. De groote gezinnen en de minst draagkrachtigen zullen worden tegemoet gekomen door her zieningen van de accijnzen, omzetbelasting en crisisheffin gen. Verder zullen de ergste bezwaren tegen de personeele belasting, wat de remmende werking op het bedrijfsleven betreft, tegen de vermogensbelasting en de verdedigingsbe lasting I, zooveel mogelijk worden beperkt. (Voor verdere bijzonderheden omtrent de Milliocnennota zie men de uitvoerige mededeelingen elders in dit nummer) BEHALVE de hiernaast reeds genoemde maatregelen op fiscaal gebied, wil de regeering voor 1939 krachtige beperking der uit gaven; verhooging van invoerrechten voor bepaalde groepen van goederen in het belang van de stimuleering van het bedrijfs leven verbetering van het defensie apparaat krachtiger bestrijding van de werkloosheid steun aan de binnenlandsche markt versterking van de export-poli tiek credieten voor kleine nijveren en ambachtslieden verhooging van het aantal tewerkgestelden wijziging in den steun aan de gemeenten. Het woord is aan. Custave Ie Bon: Het recht wordt niet ge maakt, het ontstaat. Deze korte spreuk bevat zijn ge- heele geschiedenis. geheele begrooting wordt op 142y2 millioen geraamd. De verhooging der nadeelige saldi op de hoofdstukken van den gewonen dienst beloopt 45y2 millioen (waarvan 24 millioen voor rekening van Defensie en 11 millioen voor rekening van Sociale Zaken). En de Staatsschuld is aanmerkelijk gestegen. Beziet men de hoofdstukken van den gewo nen dienst, dan blijkt dat, volgens de ramin gen, Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in 1939 132y2 millioen zal kosten, Defensie 129 1/4 millioen, de Dienst van de Nationale Schuld 117 1/4 millioen, Sociale Zaken 95 mil lioenen dan volgt pas als eerstvol gende duurste departement Waterstaat met 46 millioen. Justitie vordert 22 millioen, Binnen landsche Zaken 18, Koloniën 12, Economische Zaken 10 Financiën 71/4, Buitenlandsche Zaken nog geen drie millioen en de overige hoofdstukken blijven daar nog onder. Ik wil hier niet met teveel cijfers vermoeien maar geef deze kleine opsomming omdat zij een beeld oplevert van de werkelijke verhouding der zwaarste staatsuitgaven in een totaal van f 596 millioen aan nadeelige saldi. Waarbij dan nog opgemerkt moet worden dat op Onderwijs in de laatste jaren zeer zwaar be zuinigd en dat Defensie in dien tijd zoowat verdubbeld is. In een Europa dat in redelijken toestand van rust verkeerde en tot normale handelsverhoudingen was bekeerd zouden de hoofdstukken Defensie en Sociale Zaken na tuurlijk tot veel lager lasten teruggebracht hunnen worden. Hier doet zich de invloed van de Europeesche verwarring en ontwrichting ten duidelijkste en op beslissende wijze gelden. Op dit punt heeft het geen zin de regeering verwijten te maken. Zij kan den internatio nalen toestand niet beheerschen; wij zijn maar een klein volk dat slechts twee procent van de bevolking van Europa uitmaakt. Minister de Wilde is nu voor den dag geko men met nieuwe belastingen, omdat hij naar een gezonde begrooting streeft. Hij, en met hem de regeering, zijn niet bereid de tekorten zich te laten ophoopen, de staatsschuld daar mee eindeloos te doen stijgen en het staats- crediet in overeenstemming te laten dalen. Ik doe hierbij opmerken, ten gerieve van men- schen die meenen dat Nederland wel een even onbegrensde uitgaven-politiek zou kunnen vol gen en even slecht zijn verplichtingen kunnen nakomen als sommige groote staten dit heb ben gedaan, dat deze opvatting niet met de werkelijkheid strookt. Een kleine staat is in zijn crediet veel kwetsbaarder dan een groote en leeft onder de noodzaak, naar een sluitend financieel beheer te streven. Anders loopt zij gevaar voor haar onafhankelijk bestaan. Het zelfde heeft men in ietwat-vergelijkbare ver houding meermalen in het particuliere be drijfsleven tot uiting zien komen: een grootbe drijf dat in ernstige moeilijkheden raakt wordt veelal gered, een klein bedrijf is zeer spoedig ten ondergang gedoemd. Daar pleegt men dan ironisch van te zeggen: het is veiliger groote schulden te maken dan kleine. De belastingontwerpen van minister De Wilde betreffen ten eerste de schepping van een nieuwe heffing, geheeten Nationale In- komsten- en Winstbelasting en gesplitst in een huur-, een rente-, een loon- en een winst belasting, tezamen alle soorten opbrengsten betreffend naar een tarief van 2 procent, plus een belasting op bedrijfswinsten van 8 procent. Ten tweede worden herzieningen in bestaande belastingontwerpen voorgesteld, die ten doel hebben een betere verdeeling van den belastingdruk te bereiken. Daarbij moeten de kleine inkomens en het bedrijfsleven gebaat worden en ondergaat ook de financiëele ver houding tussehen het Rijk en de gemeenten wijzigingen, waarbij de autonomie der ge meenten weer eenigermate wordt hersteld. Omtrent dit laatste punt vindt men, speciaal met betrekking tot de gemeente Haarlem, eenige opmerkingen in dit nummer gemaakt, terwijl ik ons uitvoerig uittreksel van begroo ting en Millioenen-Nota in uw aandacht aan beveel. Het geheele complex nieuwe maatregelen, door den Minister voorgesteld, is zoo inge wikkeld dat het onmogelijk is daarover bin nen enkele uren een grondige beschouwing te geven. Het vereischt langer bestudeering, b.v. omtrent de vraag in hoeverre de nieuwe heffing op de bedrijfswinsten teniet gedaan en zelfs overtroffen wordt door de voordee- len, anderzijds aan het bedrijfsleven toege kend. Het feit dat een nieuw soort belasting wordt voorgesteld stemt niet vroolijk. Wij weten allen bij ervaring dat men nooit meer van zoo'n gewrocht afkomt en dat het bovendien gemakkelijke gelegenheid biedt tot toekom stige verhoogingen van percentages. Daar zul len we dan ook zeker niet aan ontkomen, teminder omdat de vooruitzichten voor 1940 en 1941 nu al slechter zijn dan die voor 1939. R. P. PARIJS, 21 September (Havas-A.N.P.) Havas meldt, dat de Tsjecho-Slowaak sche regeering, na den gcheelen nacht te hebben beraadslaagd, hedenmorgen het door Frankrijk en Engeland in Lon den opgestelde voorstel heeft aan vaard. Ook Tsjeclio-Slowaaksche kringen te Londen bevestigen, dat Praag de Britsch-Fransche voorstellen geaccep teerd heeft. Het Tsjechische antwoord zou verge zeld zijn van een zeker aantal opmer kingen, die echter het algemeen karak ter van liet plan niet in gevaar brengen. (Wij vermeldeu dit bericht van het Fransche semi-officieele pei'sbureau onder alle voorbe houd. Eerst een officieele verklaring van de Tsjecho-Slowaaksche regeering zou zekerheid kunnen geven. Red. H. D.) Nachtelijke Britsch-Fransche démarche Naar Reuter voorts uit Praag meldt heeft president Benesj. in den afgeloo- pen nacht opnieuw de Britsche en Fran sche gezanten ontvangen. Laatstgenoemden drongen er bij Benesj op aan, het Britsche plan zooals dit thans is geformuleerd, te aanvaarden, daar de tijd dringt Na het vertrek van beide gezanten werd de ministerraad opnieuw bijeen geroepen. Deze ging pas om negen uur vanmorgen uiteen. Daarna vergaderde de commissie van twintig. Deze commissie, bestaande uit leden der re geringscoalitie, vergadert in het kabinet van den minister-nresident onder leiding van de voorzitters van Kamer en Senaat, Malypetr en Soukup. Een gezaghebbende Tsjecho-Slowaaksche per soonlijkheid zeide, na de vergadering van den ministerraad tegenover den correspondent van Reuter, dat het onjuist zou zijn te zeggen, dat geen beslissing is bereikt, doch dat het gevaar lijk zou zijn bespiegelingen te houden over het resultaat der bespreking. De toestand wordt nog steeds als gespannen beschouwd en het feit, dat de basis van verant woordelijkheid voortdurend wordt verbreed, toont aan, dat de regeering vastbesloten is een zoo groot mogelijk aantal volksvertegenwoordi gers te raadplegen. De openbare meening, zooals deze in een groot deel der pers wordt weerspiegeld, is nog steeds sterk gekant tegen een toegeven. (Adv. Ingez. Med.) De herfst is dus weer aangevangen En daarmee is de zomer uit, De stemming neigt naar droeve zangen, Als passende op dit besluit. Maar ook de herfst heeft schoone zijden, In 't leven als in de natuur. Waarin de mensch zich kan verblijden, Van dag tot dag, van uur tot uur. Al gaat er veel dat vreugd gaf sterven, En zwijgen wat er jeugdig zong, Al gaan wij glans en kleuren derven, Omdat de tijd ze weer verdrong; Er blijft nog veel om te bekoren, In andre kleur en andren vorm. Er wordt aan schoonheid niet verloren, Zij stelt alleen een anderen norm. Het herfstgetij is weer begonnen. Al ligt er koude in 't verschiet. De schoonheid wordt niet overwonnen, Betreur het zomerafscheid niet. P. GASUS. HEDEN: 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Bijdragen van het rijk voor restauratie van oude gebouwen in Haarlem en Om streken. 2 De financiën van Haarlem in verband met de mededeelingen der Milliocnennota. 2 De Esperanto-cursussen te Haarlem heb ben veel succes. Stichting van een Es- perantohuis en van een biblotheek. 2 De H. A. W. E. T.-tentoonstelling in het Concertgebouw. 2 Zijn er teveel vreemde winkeliers in Haar lem? 7 BINNENLAND. Dekking van het tekort op de milliocnen nota was zeer moeilijk. 3 Plannen van de regeering: bestrijding der werkloosheid, meer exportcredieten. enz. 4 De Nationale Schuld stijgt zeer snel. 4 Bijzonderheden over de nationale inkom sten en winstbelasting. 4 Een wet inzake echtscheiding is in voorbe reiding. 4 Wat het Rijk sinds 1935 tekort kwam. 4 Het nieuwe wegenverkeersreglement is verschenen. 7 BUITENLAND. Het tweede onderhoud tussehen Hitier en Chamberlain vindt Donderdag te Bad Godesberg a. d. Rijn plaats. S De Hongaarsche ministers Imredy en Von Kanya hebben gisteren met Hitler gecon fereerd over de Hongaarsche verlangens in Tsjeclio Slowakije. 5 De Poolsche actie voor afscheiding van de vroegere Pooslchc gebieden in Tsjecho Slowakije neemt toe. 5 Aan de Tsjechisch-Duitsche grens hebben een aantal ernstige incidenten plaats ge had. 5 SPORT. Sportgesprek van de week over biljarten. 8 ARTIKELEN. R. P.: Nieuwe onzekerheid. i R. P.: De Millioenennota. j Max: Dagboek van een II. B. S.-er 3 J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar buiten. i De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen Op £j

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1