CHAMBERLAIN
v.HMiiifil
Dagboek van een
H. B. S.-er
Meisje door schot
uit mitrailleur
gedood.
NEDERLANDSCHE j
HANDEL MAATSCHAPPIJ, N.v.
ZATERDAG 1 OCTOBER 1938
HAARLEM'S DAGBLAD
3
Vrijstelling van <len dienstplicht
voor onmisbare arbeidskrachten
gevraagd.
Verzoek van het Verbond van Ncd. Werkgevers.
Het verbond van Nederlandsche werkgevers
heeft zich tot den minister van Defensie ge
wend met het verzoek zoo spoedig mogelijk een
regeling in het leven te willen roepen om aan
arbeidskrachten, die voor het bedrijfsleven on
misbaar zijn, bij voorbaat een bewijs van vrij
stelling van militairen dienstplicht te doen
verleen en.
Een dergelijke regeling bestaat wel voor de
Z.g. ingeschakelde bedrijven, waarvoor de re
geering zich uit een oogpunt van defensie of
volksvoeding bijzonder interesseert. Daarnaast
zijn echter nog talrijke andere bedrijven, die
voor het in stand houden van onze nationale
economie van beteekenis zijn en waar werk
zaamheden verricht moeten worden door spe
cialisten, die niet op korten termijn door an
deren vervangen kunnen worden. Dit geldt niet
alleen voor fabrieken, doch ook voor bureaux,
van waaruit centrale leiding aan bedrijfstakken
wordt gegeven.
Het verbond zou het betreuren, indien de be
slissing omtrent vrijstelling voor onmisbare
la-achten eerst kon worden genomen nadat de
betreffende personen onder de wapenen zijn
geroepen. In die omstandigheden gaan daar ze
ker eenige weken mede verloren, gedurende
welken tijd het betreffende bedrijf volkomen
gedesorganiseerd kan zijn. Het verbond heeft
er daarom op aangedrongen, dat thans reeds
een regeling worde getroffen om bij voorbaat
uit te maken welke personen in geval van mo
bilisatie op hun post in een fabriek of kantoor
kunnen blijven.
MM 1314*1
ÊsarassawS-asjHBaE
JÏMdiMW
-
(Adv. Ingez. MedJ
K, L. M. raakt een concurrent kwijt
Bij den vrachtdienst op Londen.
Met Ingang van heden wordt de vrachtdienst
AmsterdamLonden v.v. der International
Air Freight Ltd. niet meer uitgevoerd. Deze
maatschappij zal geheel ophouden te bestaan.
Het geringe rendement van den vracht
dienst schijnt de oorzaak van deze liquidatie
te zijn.
Dit beteekent voor de K. L. M. weer een ver
ruiming van haar arbeidsveld, temeer daar,
zooals de heer Plesman op de onlangs ge
houden persconferentie mededeelde, de K.L.M.
met ingang van October een afzonderlijken
vrachtdienst op Londen opent. Door het ver
dwijnen van International Air Freight Ltd. zal
de K.L.M. dus practisch alle luchtvrachtgoe
deren tusschen Nederland en Engeland te ver
voeren krijgen.
DE DAG VAN DEN POSTZEGEL.
Een halve eeuw geleden
Uil Haarlem's Dagblad van 1888.
1 October
Wij waren in dc gelegenheid bij de
firma N. Weill, alhier, een nieuw winter-
artikel te zien, dat als luxe-artikel waar
schijnlijk dit seizoen veel opgang zal
maken. Het is een fraaie mof, waaraan
van buiten niets te zien is dan een klein
koordje. Trekt men echter hieraan, dan
springt een veer los en vertoont zich een
doosje boven op de mof. waarin zich een
goedloopend horloge bevindt. Sluit men
het deksel weer. dan is geen opening
meer te zien. Een dergelijke mof heeft
een paar fijne nikkelen kettinkjes, waar
aan een paar schaatsen kan worden
gedragen.
Als je hoort vertellen hoe het vroeger op de
school toeging, denk je wel eens: ik wou dat
het nog zoo was. Toen onze vaders in de straf-
bankjes zaten, waarop wij nu onze broeken ver
slijten. werd er heel wat meer uitgehaald dan
tegenwoordig. Je lacht je gewoon een rolbe
roerte als je de verhalen hoort. Dat was echt de
goeie ouwe tijd. Laatst was er een schoolvriend
van mijn vader bij ons op bezoek. Hij had ja
ren lang in het buitenland gezeten en dus
moest zijn terugkomst gevierd worden. We
kregen een glaasje wijn aan tafel en toen be
gonnen de heeren herinneringen op te halen.
Moeder waarschuwde nog dat ik er bij zat. maar
gelukkig letten ze daar niet op. Ik ben een beetje
apart gaan zitten om niet te veel in de gaten te
loopen en ik heb dingen gehoord, die gewoon
fantastisch zijn .En dat mijn vader daaraan
heeft meegedaan! Hij was toen toch wel heel
anders dan nu. Als wij wat uitgehaald hebben
en ik vertel het thuis, is het altijd dadelijk: „Ik
wou liever dat je werkte in plaats van je tijd
te besteden aan die laffe aardigheden. Ik be
taal niet voor niets je schoolgeld!" Enzoo-
voorts. enzoovoorts. Iedere schooljongen kent
dat. Maar vroeger is mijn oude heer blijkbaar
een beetje anders geweest. In zijn tijd stonden
ze soms allemaal boven op de bank en als dan
de leeraar binnen kwam. begonnen ze tegelijk
het een of andere Hedje te zingen en dan deed
ie nog niets. Dat moest je bij ons eens probee-
ren. Je werd er afgezwiept voor je pap kon zeg
gen. Die vriend van mijn vader heeft ook eens
op een keer in een winkel van feestartikelen
die op de flesch ging. een heele massa snorren
en baarden gekocht en die hebben ze toen tus
schen twee uren gauw allemaal otngedaan. En
daar stond de leeraar opeens voor een heele
klas stokoude kereltjes. M'n vader brulde nog
van het lachen, toen hij het verhaal ophaalde.
Maar hij had het mij nooit eerder verteld.
Weet je nog, zei de vriend, dat we eens
bij het Konijn zaten te whisten?
Wie was het Konijn, meneer? vroeg ik
zachtjes.
Heeft je vader je daar nooit over verteld?
Neen nooit.
Zeg, Barend, (mijn vader heet Barend,
maar daar kan hij ook niets aan doen) heb jij
dien jongen van je nooit verteld, wat wij alle
maal bij het Konijn hebben uitgespookt?
Waarom zou ik?
Nou, ze zijn er anders aardig genoeg voor,
die verhalen.
Niet geschikt voor Max Die verbeeldt zich
toch al dat hij heel wat beteekent. Houdt er een
meisje op na en heeft de wijsheid in pacht.
Hoe m'n A-ader daar achter is gekomen, weet
ik nog niet. Dat heb je nu van zoo'n kletsgat.
Maar de vriend lachte dat zijn buik mee op en
neer wipte.
Neem je dat dien jongen kwalijk? En hoe
was je zelf dan indertijd? Weet je nog dat aar
dige blonde.
Max, ga de kamer uit, zei vader. En toen
ik bij de deur was, hoorde ik hem brommen
van gebrek aan tact en onpaedagogisch en toch
al over het paard getild en het op die manier
nog erger maken.
Boven op mijn kamer, gebogen over mijn
dagboek, heb,, ik nog eens zitten nadenken.
Waarom zouden vaders toch altijd doen of Z&
vroeger heel andex-s waren dan wij nu? En dan
altijd veel beter. Zouden ze nu heusch den
ken dat wij op eens anders zouden woi-den, als
we hoorden dat onze vaders ook niet altijd zulke
heilige boontjes zijn geweest? Dat is toch on
zin. Wij leven zooals we zijn en onze vaders
leefden zooals zij waren. En wat de school be
treft, slaan wij ze met stukken. Op onze school
is er tenminste niemand die het in z'n hart haalt
zoo de beest te spelen. Daar zou de Baas gauw
een eind aan maken. En bovendien hebben
wij geen leeraren bij wie je zulke dingen kunt
doen. En tenslotte hangt het allemaal van de
leeraren af. Als die een beetje schappelijk zijn,
gaat het op school gesmeerd. Alleen als ze
valsch gaan doen, dan komt er wel eens herrie
van.
Dat mijn vader nu van Edith weet is niet leuk
meer. Dat geeft natuurlijk op een gegeven
oogenblik een geweldige deining. Maar dat heb
ik er voor over. Allicht Stel je eens even voor
dat ik tegen haar zei: Het moet nu maar uit
zijn, want ze willen het thuis niet hebben. Ge
woon om door den grond te gaan. Wat zou ze
wel van me denken? Zij kan er toch zeker niets
aan doen. En ik ook niet. Maar misschien loopt
het wel met een sisser af. We zullen het hopen.
(Een uur later).
Wat er nu gebeurd is had ik nooit en in de
verste verte niet verwacht. Daareven is mijn
vader naar boven gekomen. Ik had net den tijd
mijn dagboek weg te stoppen en toen kwam hij
binnen Dat was nog nooit vertoond. Vader op
bezoek bij zijn zoon. Maar het zonderlingste
was dat hij heel anders was dan ooit tevoren.
Ik kan niet precies meer zegen hoe het ging,
maar opeens hadden we het over Edith en het
klonk heel gewoon dat wij daar samen over
praatten. Ik heb eerlijk gezegd dat ik van haar
houd en vader vond het niet eens gek. „Als je
werk er maar niet onder lijdt." „Nou. daar is
geen sprake van, integendeel." Eindelijk heb
ben we elkaar een hand gegeven, een stevige,
alsof we de een of andere afspraak hadden ge
maakt samen. ..We moeten eens vaker met
elkaar praten, Max", zei vader, toen hij einde
lijk opstond om weg te gaan. „Graag", zei ik
en ik meende het.
Het is opeens of ik er een vriend bij gekre
gen heb.
MAX.
De Nederlandsche Bond van vereenigin-
gen van postzegelverzamelaars zal op 9 Octo
ber a-s. den dag van den postzegel vieren.
De bij dezen bond aangesloten vereeniging
„Hollandia" zal te Amsterdam op den avond
van 8 October een postzegeltentoonstelling
houden.
De op deze tentoonstelling ter post be
zorgde correspondentie zal den volgenden
dag worden voorzien van den afdruk van een
bijzonderen stempel.
Radio-rede 27 Sept. 1938: „Ik heb alles gedaan wat één man kan doen...."
WERELD-DIERENDAG
Ondanks den ernst der tijden, houdt de
Stichting Anti-vivlsectie-Bond haar jaarlijk-
sche propaganda op Dinsdag 4 October, den
Wereld-Dierendag. In Amsterdam. Rotterdam
en Zwolle zijn propagandawinkels ingericht en
Groningen, Leeuwarden, Meppel. Amersfoort,
Utrecht, Arnhem. Haarlem (Ged. Oude
gracht) en Den Haag hebben elk haar markfc-
kraampjes.
Onoplettendheid bij
schoonmaken van
het wapen.
Een ernstig ongeluk heeft Vrijdag
middag onder de bewoners van Zalk
en de daar gestationneerde militairen
schrik en ontsteltenis gebracht. De
dertienjarige Jentje Bultman werd
n.l. door een schot uit een mitrailleur
in het hart getroffen en was op
slag dood.
Het meisje Bultman, dat uit Zalk afkomstig
was, fietste met twee vriendinnen over den
IJseldijk. Zij zagen daar een soldaat, den
twintigjarigen dienstplichtige B. S. uit Kam
pen, behoorend tot het tweede bataljon van
het twintigste regiment infanterie te Zwolle,
bezig met het schoonmaken van een mitrail
leur. De meisjes gingen vóór den loop van de
mitrailleur in het gras zitten en zagen toe,
hoe S. de doos van de mitrailleur open maak
te, olie uit den bak haalde en het wapen
smeerde.
Op een bepaald oogenblik schijnt S. alleen
nog maar gedacht te hebben dat hij, om de
veer te spannen, het wapen moest afschieten.
Daarbij vergewiste hij zich niet, of het on
geladen was. Hij haalde den trekker over, een
schot ging af, dat Jentje Bultman doodelijk
in het hart trof. Vol ontzetting holden de bei
de andere meisjes weg.
S., die hevig ontsteld was, dekte het lijk
van het meisje toe en meldde zich vervol
gens, geheel van streek, bij zijn commandant.
Hij werd terstond gearresteerd en na verhoor
door den bataljonscommandant in de Mare
chausseekazerne te Wezep ingesloten.
Het lijk van het slachtoffer en de mitrail
leur zijn in beslag genomen.
Het gebeurde heeft later op den dag nog
een ongeval ten gevolge gehad. Twee auto's,
die naar de plaats van het ongeluk gingen,
kwamen op den dijk met elkaar in botsing.
Beide auto's werden zwaar beschadigd.
Waardeering van den commandant
van het veldleger.
Over de houding van de onderdeelen der
weermacht.
De commandant van het veldleger heeft de
volgende order uitgegeven:
Voor de houding van de onder mij ressor-
teerehde onderdeelen der weermacht, waar
bij ingedeeld o.m. de herhalingslichtingen
1932 en 1934 betuig ik mijn bijzondere waar
deering.
Zoowel bij het inperken der bewegingsvrij
heid. als bij de verschillende, dikwijls onver
wacht in den nacht verrichte, verplaatsingen
per spoor en met auto's is geen wanklank ge
hoord. Deze verplaatsingen verliepen dank zij
de goede maatregelen, getroffen door dc er
bij betrokken commandanten, op uitstekende
wijze.
De maatregel, dat de lichtingen in werkelij-
ken dienst moesten worden gehouden, werd op
ernstige wijze, vastberaden aanvaard. Een
ieder werkte aldus ten volle mede tot het be
vorderen van de groote belangen, waarvoor
hij werd gesteld of wellicht zou komen te
staan.
De gemeentetram is in Utrecht
verdwenen.
Bussen verzorgen thans alle vervoer.
De Utrechtsche burgerij heeft de laatste rit
van de gemeentetram, waarvan alleen lijn 2
was overgebleven, doch die nu ook moet wij
ken voor de autobus, niet onopgemerkt voor
bij laten gaan.
Velen, waaronder tal van jongelui en een
deputatie van 't le regt. veldartillerie, maak
ten deze laatste rit mede, zoodat een extra
wagen noodig was om al de passagiers te ver
voeren.
De ervaring, opgedaan op de laatste rit van
lijn 3, had de politie aanleiding gegeven, uit
gebreide maatregelen te treffen om inciden
ten en baldadigheden te voorkomen. In iedere
tram zaten een paar rechercheurs in burger
en iedere wagen werd begeleid door een poli-
tie-motor; de rit verliep dan ook in een uit
stekende stemming en incidenten deden zich
niet voor, behoudens dat de tram een enkele
maal moest stoppen omdat aan de touwen
van den beugel werd getrokken.
De gemeentetram heeft plaats gemaakt voor
een gemeentelijken autobusdienst. Het
Ütrechtsch stadsbeeld gaat zich in vele op
zichten wijzigen. Alleen de Zeister tram is nu
nog overgebleven, doch voor hoelang?
Meer Java-suiker naar China.
Het gaat weer iets beter met de versche
pingen van Java-suiker naar China, hetgeen
natuurlijk niet wil zeggen, dat er aanleiding
is voor een hoerastemming. Doch een feit is
het, dat in de laatste maanden de versche
pingen naar China een meer continu karak
ter krijgen en de eenige wensch bij expor
teurs en scheepvaartmaatschappijen is dan
ook. dat deze toestand bestendig zal blijven.
Als gevolg van de vermindering van lading
aanbod wijzigde een jaar geleden de Java-
China-Japan lijn haar tweewekelijkschen
dienst op China in een driewekelijkschen, het
geen beteekende een vermindering van de
beschikbare ladingruimte tot rond 66 pCt.. en
zelfs deze verminderde ruimte kon in de eer
ste 3 maanden niet geheel benut worden.
Thans is dit anders, alle schepen gaan prac
tisch vol met suiker naar Hongkong en Sjang
hai. De eerste symptomen van een verande
ring ten gunste werden in begin Augustus op
gemerkt. Men gelooft dat de suikervoorraden
in Hongkong en Sjanghai langzamerhand ge
heel opgesoepeerd zijn en dat men, nu er ge
vaar voor een tekort dreigt, de Java-contrac-
ten gaat afwikkelen. Japan schijnt geen hulp
te kunnen bieden, omdat de Formosa-rietsui-
keroogst en de Koreabietsuikeroogst juist
groot genoeg zijn om de home-consumptie te
dekken
De Nederlandsche telegraafdienst
werkt vlug.
In de laatstgehouden internationale sta
tistiek betreffende de snelheid van overbren
ging van telegrammen voor het buitenland
over 1937 neemt Nederland een eervolle
plaats in.
Als normaal wordt aangenomen, dat 75 pro
cent van de telegrammen in het land in ver
binding moet zijn ontvangen binnen 30 mi
nuten in het rechtstreeksche verkeer, en bin
nen 45 minuten in het verkeer met vooraf
gaande binnenlandsche overbrenging.
Voor Nederland is dit percentage in de
meeste gevallen dicht bij de 100 procent.
Ons.land neemt op de lijst der landen, ge
rangschikt naar de snelheid der telegrafische
overbrenging, de derde plaats in, na Dene
marken en Luxemburg, waarbij moet worden
aangestipt, dat gedurende het over 3 dagen
loopende onderzoek, het aantal in Nederland
gecontroleerde telegrammen (4770)belangrijk
hooger was dan in Denemarken (998) en in
Luxemburg met slechts 376 telegrammen.
De Oranje-waarschuwing
betref f en de voor-mobilisatie
vervallen.
De regeeringspersdienst meldt:
De minister van Defensie maakt be
kend, dat zij, die een oranje-waar
schuwing hebben ontvangen om zich
gereed te houden voor onmiddellijke
opkomst bij voor-mobilisatie, kunnen
handelen, alsof deze waarschuwing niet
was uitgereikt.
Overgang naar de aanvullings
reserve van dienstplichtigen
opgeschort.
De regeeringspei'sdienst meldt: de overgang
naar de aanvullingsi-eserve van dienstplichti
gen der lichting 1923 en van dienstplichtigen
van andere lichtingen, die met de lichting 1923
de eerste oefening hebben volbracht, wordt
tot nader order opgeschort. In verband hier
mede wordt het innemen van rijksgoederen van
deze dienstplichtigen voorloopig gestaakt.
(Adv. Ingez. Med.)
WIJ VERSTREKKEN CREDIETEN
AAN HANDEL EN INDUSTRIE.
Gr. Houtstr./Gr. Markt
Tel. 13990 (3 lijnen)
AGENTSCHAP HAARLEM
