Bronnen van bestaan
Lagerhuis keurt Chamberlain's beleid goed.
Vijfde zone van het nieuwe
Duitsche gebied vastgesteld.
in Tsjecho-Slowakije en Sudetenland.
L Tl
PWJEBAMMA
VRIJDAG 7 OCTOBER 1938
HAAREEM'S DAGBE'AD
7
Motie van vertrouwen met 366 tegen 144
stemmen aangenomen.
JT ET Engelsche Lagerhuis heeft gisteren de motie van vertrouwen
in het beleid der regeering aangenomen met 366 tegen 144
stemmen.
Het amendement der oppositie op de door de regeering ingediende
motie van vertrouwen werd verworpen met 369 tegen 150 stemmen.
Geen algemeene verkiezingen.
Bij de hervatting van de debatten in het
Engelsche Lagerhuis werd gisteren het
eerst het woord gevoerd door Noel Baker (op-
positioneele Labour). Hij zeide dat de geschie
denisschrijvers misschien zullen verklaren,
dat Hitier geen oorlog heeft gemaakt, omdat
zijn generale staf het niet wilde.
Sir John Gilmour zeide. dat hij, hoewel hij
tegenstander is van dienstplicht, toch een ze
kere vorm van inschrijving wenscht waar
door het volk een denkbeeld krijgt van hetgeen
in tijd van nood moet worden gedaan.
Nadat nog eenige leden van de oppositie het
woord hadden gevoerd, verklaarde de conser
vatief Sir Edward Grigg, dat hij ongerust
is over de meeningsverschillen in de conser
vatieve partij, welke bij de debatten tot uiting
zijn gekomen. Hij spoorde aan tot eenheid.
Vervolgens nam de leider der Labour-oppo-
sitie, Attlee het woord. Hij zeide, dat de hui
dige politiek der regeering geen duurzame
vrede heeft gebracht. Hij spoorde aan een
plan.: uit te werken voor een duurzamen vrede.
Hierna nam de minister-president Cham
berlain het woord. Hij zeide o.a.. dat hij be
schuldigd is van lafheid, weekhartigheid en
domheid.
Men heeft hem geschuldigd het land op den
rand van een oorlog te hebben gebracht en
men heeft gezegd, dat het niet zijn verdienste
is geweest het land tot veiligheid te bren
gen.'
Hij ïs van meening, dat zij, die deze
beschuldigingen hebben geuit, snel
vergeten zijn wat de afgeloopen week
is geschied.Niemand, die heeft doorge
maakt, wat hij heeft doorgemaakt,
dag na dag hield hem de ge
dachte gevangen, dat hij alleen
moest beslissen over het lot van mil-
lioenen landgenooten, kan dit ge
makkelijk vergeten. Wanneer hij
terugblikt op de gebeurtenissen, dan
is hij overtuigd, dat hij een oorlog
heeft afgewend.
Indien op het oogenblik een oorlog uit zou
breken, dan zou, vóór een soldaat van be
roep of een vlieger zou zijn getroffen, op
straat een man in een omnibus of zijn vrouw
en kinderen in hun huis getroffen zijn. "Wan
neer men hieraan denkt, dan voelt men, dat
men het volk niet moet vragen er toe over te
gaan alvorens overtuigd te zijn en het volk te
hebben overtuigd, dat men gaat strijden voor
een levensbelang. Bovendien hadden de do
minions het recht eerst geraadpleegd te wor
den, alvorens' èen stap te nemen, welke on
berekenbare gevolgen zou kunnen hebben.
Ceen algemeene verkiezingen.
Chamberlain verklaarde verder
dat hij liever geen algemeene verkie
zingen zou houden om munt te slaan
uit de gevoelens van het land en de
meeningsverschillen op de spits te
drijven. De eenige rechtvaardiging
voor verkiezingen zou zijn, dat een
nieuw punt ter sprake zou zijn geko
men, of wanneer spreker het vertrou
wen van hen, die hem steunen zou
hebben verloren. Dit is evenwel niet
geschied.
Ten aanzien van de Britsche verplichtingen
zeide Chamberlain, dat het voor de regee
ring onmogelijk was van te voren te zeggen,
dat Tsjecho-Slowakije in geval van een
aanval, zou worden gesteund, of in geen geval
zou worden gesteund.
Toen men overtuigd was. dat niets meer m
staat was om de Sudeten binnen den Tsjechi-
sohen staat te houden, drong men er bij de
Tsjechische regeering op aan dit gebied af te
staan. Spreker heeft reeds hulde gebracht aan
de wijsheid en moed van Benesj voor het op
volgen van den raad van de Fransche en Brit
sche regeering. Het was een hard besluit voor
iemand, die zijn land liefheeft. Het is be
lachelijk te zeggen, dat zij, die dezen raad
hebben gegeven, Tsjecho Slowakije hebben
verraden. Reeds herhaalde malen hadden zij
de Tsjechische regeering aangeraden het Su
deten Duitsche vraagstuk op te lossen en toen
Duitschland mobiliseerde gaf men een laat
ste waarschuwing. Wat gedaan is, is Tsjecho
Slowakije redden van den ondergang en het
een kans geven te leven als een nieuwe staat,
welke met verlies van gebied en versterkin
gen misschien in staat zal zijn haar nationaal
bestaan te vormen in neutraliteit en veilig
heid. zooals Zwitserland. De minister-presi
dent is derhalve van meening, dat de regee
ring de goedkeuring van het parlement moet
krijgen voor haar gedrag tijdens de crisis,
waardoor Tsjecho Slowakije van den onder
gang is gered en Europa van een armageddon.
Sprekende over de redenen, waarom
hij niet een onmiddellijke verkiezing
verlangt, zeide de minister-president,
dat mogelijk een groote krachtsin
spanning van het land zal worden ge-
ëischt in de komende maanden. In
dien dit zoo zal zijn, is het het beste
zoo weinig mogelijk geschillen te
hebben.
Ten aanzien van de beschuldiging van Noel
Baker, dat de overeenkomst tusschen Hitier en
Chamberlain door Hitler was opgesteld, om
Engeland er toe te brengen haar verplichtin
gen prijs te geven, zeide Chamberlain:
„Ik weet niet, of Noel Baker mij
duistere bedoelingen in de schoenen
wil schuiven, doch ik moet hem zeg
gen, dal. het document niet is opge
steld door Hitier, doch door de nede
rige persoon, welke op het oogenblik
dit huls toespreekt."
Vervolgens zeide Chamberlain, dat
hij niet geloofde, dat een oorlog niet
te voorkomen zou zijn.
Chamberlain kwam terug op het denkbeeld
der arbeiderspartij tot het houden van een
wereldconferentie. De premier wees op de nood
zaak van voorbereiding, ten einde er zeker van
te zijn, dat een dergelijke conferentie niet een
mislukking wordt.
In antwoord op een vraag van den
onaf hankelij ken arbeidersafgevaar
digde McGovern, die wilde weten, of
de regeering zich zou houden aan haar
belofte geen militairen dienstplicht te
zullen invoeren, zeide Chamberlain,
dat in vredestijd geen dienstplicht zou
worden ingevoerd.
In antwoord op andere vragen verklaarde
Chamberlain nog, dat de regeering haar best
zou doen om spoedig te komen tot een terug
trekking der buitenlandsche strijders in Span
je, al of niet in het kader van de niet-inmen-
gingscommissie.
Na het einde van zijn rede bleef de minis
ter-president eenige oogenblikken op het
spreekgestoelte staan en vervolgens ging hij
naar zijn plaats wuivend en glimlachend, on
der toejuichingen van de regeeringspartijen.
Na de rede van den minister-president werd
de stemming gehouden, waarbij, zooals hierbo
ven gemeld, het Huis met 366 tegen 144 stem
men zijn vertrouwen in de regeering uitsprak.
Aan beide zijden was een aantal afgevaar
digden verhinderd door ziekte en andere re
denen. Het hoogste aantal stemmen, dat de
regeering had kunnen krijgen, zou 419 ge
weest zijn en dat van de oppositie 195, deze
getallen zijn evenwel nog nooit bereikt.
Bij de stemming heeft de groep in
de Conservatieve Partij onder leiding
van Churchill zich van stemming ont
houden. Verder onthielden zich van
stemming Eden, Duff Cooper en de
pacifisten onder leiding van George
Lansbury ten getale van zes en vier
afgevaardigden van de onafhanke
lijke Labour.
Benesj heeft Praag verlaten.
De oud-president bij het graf van Masaryk.
PRAAG, 6 October. Dr. Benesj heeft heden
afscheid genomen van de leden van de presi-
dentieele huishouding en is daarna naar zijn
landgoed te Seizimovausti, ongeveer 80 K.M.
ten Zuiden van Praag, vertrokken.
Vergezeld van zijn echtgenoote bracht hij
denzelfden dag een bezoek aan het graf van
wijlen president Masaryk te Lany. Hij legde
een krans op het graf en vertoefde hier lan
gen tijd.
Ook vele anderen hebben bloemen gelegd
op het graf van den president-bevrijder.
Uitnoodiging van de Brovm-
universiteit.
PROVIDENCE (Rhode Island). 7 October
(Havasi. De Brown-universiteit heeft pre
sident Benesj aangeboden lezingen te houden
over de internationale betrekkingen.
Henry Wriston, de president van de uni
versiteit. heeft verklaard, dat hij Benesj een
telegram had gezonden om hem uit te noodi-
gen. Hij had hem voorgesteld alle reiskosten
te zullen vergoeden.
De universiteit heeft nog geen antwoord
ontvangen.
Hitier weer in het Sudetenland.
De Fiihrer spreekt te Rumburg.
RUMBURG. 6 October (D.N.B.) Adolf
Hitler heeft heden wederom een bezoek ge
bracht aan het door de Duitsche troepen be
zette Sudetenland. Van het grensplaatsje
Fugau begaf hij zich per auto naar Schlucke-
nau. Rumburg en Schönlinde. Overal werd hij
luide door de bevolking toegejuicht. Te Rum-
burg hield de Fiihrer een korte toespraak,
waarin hij o.a. zeide. dat in de toekomst iedere
voetbreedte Duitsche aarde, Duitsch zal blij
ven.
De Duitsche legerleiding heeft medege
deeld. dat de troepen onder commando van
generaal von Rundstedt in zóne 4 Donderdag
de voor dien dag vastgestelde lijn Oberlinde-
wieseFreiwaldaiiOlbersdorf hebben be
reikt.
De nieuwe Tsjecho-Slowaaksclie minister van
buitenlandsche zaken, dr. Chalkovsky, die tot
nog toe gezant te Rome was.
ONGERUSTHEID IN ROEMENIE.
Balkan Entente en Roemeensch-
Poolsch verdrag in gevaar
REGEERING TREFT SPECIALE BINNEN-
LANDSCHE MAATREGELEN.
BOEKAREST, 6 October. De laatste gebeur
tenissen in Tsjecho Slowakije hebben in Roe
menië groote ongerustheid doen ontstaan. De
regeering heeft zich daarom blijkbaar genood
zaakt gezien, maatregelen te nemen om het
land nog beter voor te bereiden. Zoo zijn, als
gevolg van de dagelij ksche besprekingen, die
een week lang tusschen Koning Carol en het
kabinet en de militaire leiders gehouden zijn.
ingrijpende maatregelen genomen. O.a. is een
conscriptie voor vrotlwen ingevoerd, zijn zekere
industrieën onder controle van het leger ge
steld en heeft de regeering het recht van re
quisite van bepaalde grondstoffen, voedings
middelen en textielwaren. Gasmaskers wor
den uitgedeeld, tot burgemeester van Boeka
rest is een generaal benoemd, naar men aan
neemt opdat de stat} in goeden staat van ver
dediging wordt gebracht.
In Boedapest hoort men erover spreken, dat
Roemenië zich onmiddellijk zal aanpassen aan
de nieuwe politieke constellatie. Men vreest,
dat ook de Balkan Entente en het Roemeensch
-Poolsch verdrag, indien aan een zware proef
blootgesteld, niet tegen den druk ongewassen
zullen blijken. Roemenië heeft een belangrijke
Hongaarsche minderheid en dit feit is een be
langrijke factor, die goede verstandhouding
tusschen Boekarest en Berlijn wenschelijk
maakt, (United Press)
Vijfde a zesde deel van Tsjecho-Slowakije
voor 10 October bezet.
Uit Berlijn wordt medegedeeld, dat
de ingestelde internationale commissie
voor de Sudeten Duitsche kwestie gis
teren de door de sub-commissie voor
militaire aangelegenheden uitgewerk
te definitieve lijnen Van het vóór 10
October door de Duitsche troepen te
bezetten gebied in Tsjecho-Slowakije
heeft bevestigd.
Ten aanzien van het vaststellen van de ge
bieden, waarvoor een volksstemming zal wor
den gehouden is de internationale commissie
van meening, dat zij slechts op behoeft te tre
den, wanneer dienaangaande geen overeenstem
ming tot stand kan komen tusschen Duitsch
land en Tsjecho-Slowakije.
Volgens schatting van bevoegde zijde
maakt het gebied, dat tot 10 October
door de Duitsche troepen bezet zal
worden, een vijfde tot een zesde van
het geheele gebied van Tsjecho-Slowa
kije uit.
De Tsjecho-Slowaaksche gezant te Berlijn,
Mastny, zeide in de vergadering van gisteren:
„De Tsjecho-Slowaaksche regeering neemt met
droefheid kennis van de beslissing, welke de
vier groote mogendheden 5 October hebben
genomen. Zij aanvaardt de grens van het ge
bied, dat van 7 tot 10 October door de Duit
sche troepen zal worden bezet en zal de maat
regelen nemen, welke noodig zijn".
Havas meldt hierover uit Berlijn: Na de
gisteren gevallen beslissing over de grens-
afbakening van de vijfde zóne, welke door
Duitsche troepen tusschen 7 en 10 October
zal worden bezet, is men in welingelichte
Duitsche kringen van meening, dat ongeveer
300.000 Duitschers in Tsjecho Slowakije zul
len blijven.
Overigens zullen naar schatting ongeveer
300.000 Tsjechen door de bezetting van deze
zóne van Tsjecho Slowakije voor 10 October
onder Duitsche souvereiniteit komen Daarbij
wordt dan geen rekening gehouden met de
vele Tsjechische ambtenuaren of bedienden
in deze streken en met al degenen, die de
Duitschers „immigranten" noemen, de door
de „politiek van Tsjechisatie" uit Sudetcn-
gebied aangekomen personen.
Het aantal Tsjecho Slowaaksche immigran
ten wordt op eenige duizenden geschat en
over hun lot, evenals over dat der Sudeten
Duitsche ambtenaren die voor dienst naar
Tsjechische of Slowaaksche streken zijn ge
zonden, zal door de beide regeeringen moeten
worden onderhandeld.
Een Tsjechische uiteenzetting
Voordat de Commissie de nieuwe regeling
had aanvaard, publiceerde het Tsjecho Slo
waaksche bureau bij den Volkenbond een me-
dedeeling, waaraan het volgende is ontleend:
De gedelegeerden en deskundigen van
Duitschland hebben opnieuw territoriale
eischen gesteld ten opzichte van Tsjecho Slo
wakije, welke uitgaan boven het zuiver ethni-
sche kader en zich uitsluitend baseeren op den
wensch bij Duitschland een zoo groot moge
lijk gebied met rijke steden en industrie-centra
en belangrijke verkeersmiddelen te voegen.
De steden en centra zijn van ethnisch
standpunt bezien volkomen Tsjecho Slowaaksch
of zij hebben een zeer belangrijke Tsjecho
Slowaaksche meerderheid.
De Tsjechische bevolking, welke bijgevolg bij
het rijk zou komen, zou 815.000 personen tellen.
Bovendien eischen de vertegenwoordigers
van het rijk volksstemming in zekere distric
ten, waar de Duitsche bevolking slechts van
0.2 tot 6.5 pet. bedraagt.
In deze streken wonen 1.116.000 Tsjechen en
slechts 144.000 Duitschers. Om hun these te
laten gelden. leggen de vertegenwoordigers van
Duitschland statistische gegevens van voor
den oorlog voor. die door het Oostenrijksch-
Hongaarsche regiem zijn opgesteld, waarin
men geen rekening hield met de moedertaal
van iederen Tsjech, doch slechts met de taal,
waarvan de bevolking zich volgens de Oos-
tenrijksche wet in het verkeer met de overheid
moest bedienen.
In dien tijd hebben deze autoriteiten, Duit
schers, in de statistieken van zekere distric
ten .met een Tsjechische bevolking opgegeven
•Is districten met een Duitsch sprekende be-
olking Deze onrechtvaardige stand van za
ten werd op 28 October 1918 gewijzigd en de
inheemsche bevolking dezer streken, welke zich
vrijelijk kon uitspreken, gaf opnieuw blijk van
haar zuiver Tsjechisch karakter.
Sterk ontwikkelde landbouw in Bohemen,
Moravië en Silezië.
Textiel-industrie voornaamste
bestaansbasis der
Sudeten-Duitschers.
Onder den titel „De productie van Tsjecho-
Slowakije en het Sudeten ...Lsche Bedrijfsle
ven", geeft de „Deutsche Volkswirtschaft" een
overzicht van den economïschen toestand in
Tsjecho-Solwakije waarin o.a. het volgende
wordt gezegd:
Het Koninkrijk Bohemen, het graafschap
Moravië en de Silezische hertogdommen Trop-
pau en Teschen, vormden sedert 1000 jaren
een integreerend bestanddeel van het oude
Roomsch-Duitsche rijk. In den loop der eeuwen
werd het gebied der Sudetenlanden in levendige
wisselwerking met het overige rijksgebied ook
economisch ontsloten. De Duitsche boer bevolk
te het bergland, terwijl de burger in het vlakke
deel huizen bouwde en de steden vormde. De
bloeitijd van den ertsmijnbouw in de zestiende
eeuw trok de inwoners van het naburige Sak
sen naar de hoogvlakten van het ertsgebied. De
Duitschers ontwikkelden de textiel-, glas- en
metaalindustrie, alsmede de steenkoolindus
trieën, knoopten handelsbetrekkingen aan met
midden en Noord-Duitschland en Silezië. In
het begin van de achttiende eeuw werd de
invloed van Weenen bemerkbaar. Sedert 1848
probeerden de Duitschers en de Tsjechen een
reorganisatie tot stand te brengen van het po
litieke en volksleven door het bestudeeren van
autonomieplannen op cultureel en politiek ge
bied. De Sudeten Duitschers hielden vast aan
den eisch naar territoriale autonomie, waarbij
zij de verbondenheid met het Duitsche Midden-
Europa vooropzetten. In dit licht moet ook de
economische ontwikkeling gezien worden.
De landbouw.
De landbouw in de Tsjecho-Slowaak
sche republiek is zeer sterk ontwik
keld. In de historische landen Bohe
men, Moravië en Silezië had de land
bouw reeds voor den oorlog een grooten
naam, en behoorde hij tot den voor-
naamsten van Europa. In Zuid-Slowa-
kije lagen voor den oorlog de graan
schuren van het oude Hongarije.
De gemiddelde opbrengst per hectare in Tsje
cho-Slowakije van rogge, haver en suikerbieten
is thans een derde, van tarwe, een vierde en
van mais een achtste hooger dan in Hongarije.
De exploitatie van den bodem komt ongeveer
overeen met die in Duitschland. 86.5 procent
van alle landbouwbedrijven behooren tot de
klasse van 10 hectare. De landbouw is dus bij
na geheel op kleine bedrijven aangewezen. De
Tsjecho-Slowaaksche suikerbietenteelt en sui
kerindustrie zijn van zeer groot belang en ko
men na Duitschland in Europa op de tweede,
en in de wereld op de vijfde plaats. De suiker-
uitvoer bracht in tijden van hoogconjunctuur
niet minder dan 15 milliard kronen aan de
viezen in het land. De suikercrisis in de ge
heele wereld heeft echter ook de Tsjecho-Slo
waaksche suikerindustrie in een catastropha-
len toestand gebracht.
Wat den bosehbouw betreft, wordt een derde
van den cultuurbodem van den staat door bos-
schen bedekt, welke gelijkmatig over alle ge
bieden zijn verdeeld. Slechts in Karpaten-Rus-
land bedekken de bosschen meer dan 50 procent
van de bodemoppervlakte.
Wat den graanbouw betreft, neemt rogge de
eerste plaats in en. is tarwe slechts geschikt
voor de betere grondsoorten.
Toen Tsjecho-Slowakije in het leven geroe
pen werd, kreeg het slechts 20.7 pet. van de
bodemoppervlakte en 26.4 pet. van het inwoners
aantal der oude dubbelmonarchie toegewezen.
De staat kreeg echter hierdoor 78 pet. van de
gezamenlijke industrieproductie van de vroe
gere Donaumonarchie, welke productie zich
voornamelijk in de Studetenlanden vestigde.
Tsjecho-Slowakije nam de porceleinindustrie
over voor 100 pet. De glas- en suikerindustrie
voor 92 pet., de ijzer- en staalgieterijen, de jute-
en handschoenindustrie voor 90 pet., de steen
koolproductie voor 80 pet., de wolindustrie voor
80 pet., de katoen-, leder- en chemische indus
trie voor 75 pet., de papier- en kabelindustrie
alsmede de bruinkolenproductie voor 65 pet.
De machine-industrie voor 60 pet., de bierbrou
werijen voor 57 pet. De ruwstaalindustrie voor
55 pet., de ruwijzer- en levensmiddelen indus
trie voor 50 pet. De plaatsing der industrieën
richtte zich naar de aanwezigheid van grond
stoffen, verkeersverbindingen, de energiebron
nen en de positie van de markt.
Textiel en mijnbouw.
De Tsjecho-Slowaaksche textielin
dustrie vormt een van de belangrijkste
takken van export. Daar deze indus-
Duitscliers in Zuid-West-Afrika
roeren zich.
Actie voor „terugkeer" na tie regeling der
Sudetenkwestie toegenomen.
De regeling van het Sudeten Duit
sche vraagstuk heeft het vraagstuk der
voormalige Duitsche koloniën weer op
den voorgrond geplaatst en Pirow. de
minister van landsverdediging in Zuid-
Afrika, zal waarschijnlijk bij zijn aan
staand bezoek aan Engeland deze zaak
met de Britsche ministers bespreken
alvorens zich naar Duitschland te be
geven.
De correspondent van Reuter te Windhoek
meldt, dat de regeling van het Sudetenvraae-
stuk het vertrouwen in de toekomst van de
voorstanders der Unie in Zuid-West Afrika
heeft geschokt. De blanke bevolking van
Zuid-West Afrika telt 31.000 zielen, waaronder
21.000 Zuid-Afrikanen. 6000 Duitschers, die
automatisch tot Britsche onderdanen zijn
genaturaliseerd en 3000 ongenaturaliseerde
Duitschers. De laatsten verklaren thans open
lijk, dat Duitschland Zuid-West Afrika terug
zal krijgen. De Unie-groep aldaar wijst op de
herhaalde verklaring van de regeering der
Unie. dat de toekomst van Zuid-West Afrika
verbonden is met de Unie van Zuid-Afrika
doch de actie der Duitschers heeft geleid tot
den wensch, die thans overal in het land wordt
gehoord, dat haar leiders zullen trachten, de
banden met de Unie nauwer aan te halen.
trie bijna uitsluitend in het Sudeten
Duitsche gebied ligt en voor bijna 80
pet. Duitsch is, vormt zij de voornaam
ste basis van bestaan, voor de Sudeten
Duitschers en zijn dezen in groote mate
hiervan afhankelijk.
Deze tak van industrie produceerde voor de
crisis per jaar goederen ter waarde van 12
milliard kronen. Slechts een derde hiervan kon
in het binnenland worden afgezet. Bijna twee
derde moest scherp concurreerend in het bui
tenland worden verkocht.
De ertsvoorraden in het Sudeten- en
Slowaaksche gebied schiepen tezamen
met steenkool en hout, de basis voor
de staal- en mijnbouwindustrie van
Tsjecho-Slowakije, welke naast de tex
tielnijverheid de voornaamste indus
trieën zijn van de Tsjecho-Slowaaksche
republiek.
De machinebouw is evenals het metaalbe
drijf sterk aan den Tsjechischen bodem gebon
den. Dit geldt zoowel voor het groote industrie
gebied, dat van Kladno tot Pilsen is ontstaan,
als voor de talrijke machinefabrieken in de
omgeving van Praag. Brünn of Moravisch
Ostrau.
De fabricatie van muziekinstrumenten is in
het Sudeten Duitsche gebied van beteekenis.
Ongeveer 90 pet. van deze productie ter waar
de van 80 millioen kronen wordt uitgevoerd.
Over het algemeen weinig bekend is, dat
Tsjecho Slowakije naast Oostenrijk de belang
rijkste magnesietvoorraden der wereld bezit.
Ook de glasindustrie bevindt zich voor het
grootste gedeelte op Sudeten Duitsch gebied.
Op enkele uitzonderingen na, ligt deze indus
trie voornamelijk in Noord- en Noordoost Bo
hemen.
De chemische industrie is vooral geconcen
treerd in de nabijheid van de Duitsche grenzen
aan de Elbe, nl. in het gebied van Tetschen-
Bodenbach, Aussig bij Falkenau in Noordwest
Bohemen. alsmede in Moravisch Ostrau.
De lederindustrie ligt verspreid in Oost-Bo-
hemen, Zuid-Moravië en Zuid-Slowakije.
De houtindustrie ligt voornamelijk in het Bo-
heemsche woud, het ertsgebergte, en het Ade
laarsgebergte. Deze industrie telde in 1930 84
papierfabrieken, 46 cartonfabrieken, 19 cellu-
losefabrieken en 82 houtbewerkingsfabrieken.
DACES
ZATERDAG 8 OCTOBER 1938.
HILVERSUM I, 1875 en 301,5 M.
KRO-Uitzending.
8.00—9.15 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Be
richten). 10.00 Gramofoonmuziek. 11.30 Gods
dienstige causerie. 12.00 Berichten.' 12.15
KRO-Orkest. (1.00—1.20 Gramofoonmuziek).
2.00 Voor de rijpere jeugd. 2.30 Gramofoon
muziek. 2.454.00 Kinderuurtje'. 4.05 Gramo
foonmuziek. 4.15 De KRO-Melodisten, m.m.v.
solist, en gramofoonmuziek. 5.30 Gramofoon
muziek. 5.45 De KRO-Nachtegaaltjes 6 15
Gromafoonmuziek. 6.20 Journalistiek week
overzicht, 6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Be
richten. 7.15 Causerie over chemische strijd
middelen. 7.35 Actueele aetherflitsen. 8.00
Berichten A.N.P. Mededeelingen. 8 15 Over
peinzing met muzikale omlijsting, 8.35 Gra
mofoonmuziek. 9.00 Radiotooneel met muziek.
10.30 Berichten A. N. P. 10.55^-12.00 Gramo
foonmuziek.
HILVERSUM II. 415,5 M.
VARA-Uitzending. 10.00—10.20 v.m. en 7.30
—8.00 VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek. (Om c.a. 8.16 Be
richten). 10.00 Morgenwijding. 10.20 Uitzen
ding voor Arbeiders in de Continubedrijven
12.00 Gramofoonmuziek. (Om 12.15 Berich
ten). 2.00 Filmpraatje. 2.15 „Fantasia". 2.4"
De Ramblers. 3.15 Causerie over het particu
lier voorbereidend lager onderwijs. 3.30 Re
sidentie-orkest. 4.30 Causerie „Vacantie voor
vrouwen". 4.50 Vervolg concert. 5.30 Film
land. 6.00 Orgelspel. 6.30 Uit de Roode Jeugd
beweging. 7.00 Gramofoonmuziek. 7.10 P^
tiek radiojournaal. 7.30 Religieus-paeda
gische causerie. 8.00 Herhaling SOS-Ber.
ten. 8.03 Berichten A. N. P. en VARA-Vr
8.14 VARA-orkest. 9.00 Toespraak, hk
gramofoonmuziek. 9.15 „En nuO'
(Opn.) 10.30 Damnieuws. 10.32 Berichten
N. P. 10.35 Community-singing. 11.0012
Gramofoonmuziek.
DKOmVICH. 1500 M.
11.20 BBC-Northern-orkest m.m.v. solist.
12.20 Gramofoonmuziek. 1.20 Bobby Howell
en zijn Band. 2.20 Gramofoonmuziek. 3 00
Callander's Senior Band, m.m.v. solist 3 50
Orgelspel. 4.20 Variété-programma. 5.20 Am
brose en zijn orkest. 6.20 Berichten. 6.50
Sportpraatje. 7.05 BBC-orkest. 7.50 Actueele
uitzending. 8.20 Music-hall-programma. 9.20
Berichten. 9.45 Amerikaansch nieuws. 10 00
Radiotooneel. 11.30 Jack Harris en zijn Band.
11.5012.20 Dansmuziek (gr.pl.).
RADIO PARIS, 1648 M.
8.109.20 Gramofoonmuziek. 9.50 Conser
vatorium-orkest. 12.35 Het Georges Der-
veaux-orkest. 2.20, 3.20, 4.05 en 7.20 Gramo
foonmuziek 8.45 Vioolvoordracht. 8.50 Ra :io-
tooneel. 9.30 Variété-programma. 10.25 Sym-
phonieconcert m.m.v. soliste. 11.2012 50
Dansmuziek.
KEULEN, 456 M.
5.50 Gramofoonmuziek. 6.30 Hanns Kalües'
orkest. 7.50 Danziger Landesorkest. 11.20 Uit
Weenen: Omroep-Amusementsorkest. 1.30
Gramofoonmuziek. 3.20 Gevarieerd program
ma. 6.20 Omroepsextet. 7.30 Mandoline-
orkest, Hermann Hagestedt's orkest en so
listen. 9.3511.20 Omroeporkest.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Om-
roepsalonorkest. 1.50 Gramofoonmuziek. 2.20
Muzikale causerie. 4.20 Omroepsymphonie-
orkest. 5.05 Vervolg concert. 6.20 Omroep-
salonorkest. 8.20 Gramofoonmuziek. 8.50 Ca
baretprogramma. 10.30—12.20 Gramofoon
muziek.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 1.00 en 1.30 Om-
roepkleinorkest. 2.55 Gramofoonmuziek 4.20
Omroepkleinorkest. 4 55 Vervolg concert 5 35
Jean Omer en zijn orkest. 6.10 Vervolg'con
cert. 6.35 Gramofoonmuziek. 8 20 Operette
„The desert song". 11.52—12.20 Gramofoon
muziek.
DEUTSCHLAN'DSENDER. 1571 M.
7.30 Operette „Die lustige Witwe". (Opn.).
9.20 Berichten. 9.50 Trioconcert. 10.05 Berich
ten. 10.20 Omroeporkest (Opn.). 11.05—1120
Gramofoonmuziek.
