HAGEMAN
THIJS IJS EN DE TOOVERPIJP
l/eife li§d Mife
Een circus op een
zolderkamer.
til&l daet U ik Uw
Centrale Verwarming
misiet TEL. 15597
ZATERDAG 8 OCTOBER 1938
HA A RL'EM'S DAGBLAD
Een jongensdroom, die
werkelijkheid werd.
met de tenten-stallen, waarin de paarden en
andere min of meer tamme dieren onderge
bracht zijn. De wasch van de artisten hangt aan
een lijn te drogen. Twee tractors zijn nog bezig
om wagens op hun plaats te brengen....
De organisatie van het cireusbedrijf
klopt als een bus. Het hèele circusdorp
kan in 5 uren tijds afgebroken worden
en in de wagens voor 't vervoer wor
den ondergebracht. In 12 uur tijds kan
het materiaal weer uit de wagens ge
haald en tot een volledig circus ge
vormd worden!
U ziet, in alle opzichten beantwoordt
dit circus aan de eischen der werke
lijkheid. Het moet er alleen nog maar
bij komen dat we de wagentjes op een
goeden dag door Haarlem's straten
zien trekken!
v. H.
Causerie yan jhr. J. Th. Alting von Geusau.
Op de tweede bijeenkomst van de .Vereeni-
ging Geloof en Wetenshap" in dit seizoen
sprak Vrijdagavond in den Stadsschouwburg
jhr. J. Th. Alting von Geuseau, generaal
majoor der artillerie, commandant der le
divisie te 's Gravenhage, over het onderwerp:
„De Strategische positie van Nederland en
haar eischen aan de Nederlandsche weer
macht te stellen".
Spr. begon, het gesprokene met een op het
podium geplaatste kaart verduidelijkend, met
aan te toonen welke gevaren ons land be
dreigen bij een eventueelen oorlog. Onze
toestand zou in zulk een oorlog thans veel
gevaarlijker zijn dan in 1914. De verster
kingen aan de Fransch-Duitsche grens en
ook in België z'jn thans veel en veel sterker
dan toen; de Maginotlinie is één muur van
beton en staal en de Siegfriedlinie, zij moge
dan misschien iets zwakker zijn, omdat zij
in korten tijd is gemaakt, is toch ook buiten
gewoon sterk. Men komt er niet door, van
weerskanten niet en van weerskanten zal men
dan ook den weg kiezen over ons grond
gebied. over Zuid Limburg.
In de juist geëindigde dagen van spanning
heeft spr. hiervoor niet zoozeer gevreesd
omdat Duitschland zijn krachten naar het
Zuid-Oosten zou richten en Frankrijk wel
zou worden bezig gehouden door Duitsch-
lands bondgenoot Italië. Meer reden was er.
te vreezen voor het feit. dat wij in den oorlog
betrokken zouden worden door de Duitsche
luchtmacht, die er alles op zou zetten onze
vlieghavens te bezetten en te gebruiken aLs
uitgangspunten voor luchtaanvallen op
Engeland.
In zulke gevallen moet onze neutraliteit
beschermd en gehandhaafd worden en dui
delijk deed spr. de preventieve werking van'
een goed Nederlandsch leger uitkomen, dat
men noch in het eene noch in het andere
kamp gaarne gevoegd zou zien bij het leger
van den tegenstander.
Maar om deze preventieve taak te kunnen
vervullen moet de Nederlandsche weermacht
goed zijn. Spr. wijdde een beschouwing aan
onze weermacht uit een oogpunt van rnate-
rieele uitrusting en van geoefendheid van
het personeel en kwam daarbij tot de conclu
sie, dat voor weinige jaren aan beide zaken
veel ontbrak, doch dat de toestanden, dank
zij het Verdedigingsfonds en dank zij ook de
energieke maatregelen van den tegenwoor-
digen minister van defensie zeer veel beter
zijn geworden. Spr. toonde aan, dat de ver
lenging van eersten oefentijd tot 11 maanden
die in de Dienstplichtwet van 1938 werd
neergelegd, een redelijke mate van veiligheid
tegen strategische overvallen verschaft, welke
veiligheid vóór 1938 geheel ontbrak.
Van veel belang is ook geweest de uitbrei
ding van het contingent (jaarklasse) van
19.500 tot 32.000 man waardoor het leger in
oorlogstijd op 300.000 man is gebracht, welk
aantal voldoende mag worden geacht. Een
grooter leger zou natuurlijk nog beter zijn
maar dit zou ontzettend veel geld kosten.
Spr. eindigde met te zeggen dat de Ne
derlandsche soldaat een „pracht-kerel" is,
vooral als hij goed is geoefend. Niemand be
hoeft te denken dat de soldaat „het slecht
heeft". Het tegendeel is waar. Twee dingen
maken dat het goed is in het leger te ver-
keeren: de geestelijke verzorging en de tucht.
Voor vele jongens is de dienst een zegen, hij
maakt „mannen" van hen.
Na afloop van de causerie beantwoordde de
inleider eenige vragen, waarbij hij o.a. gele
genheid vond op te merken, dat ons lucht-
wapen al veel beter is dan eenige jaren gele
den en nog steeds wordt aangevuld. Op een
vraag, hoe het staat met de distributie van
gasmaskers antwoordde spr. dat dit behoort
tot de taak der burgerlijke autoriteiten. In-
tusschen: spr. gelooft niet aan een gasoorlog,
men heeft in den vorigen oorlog gezien hoe
onmenschelijk hij is. Men zal daartoe niet zoo
gemakkelijk meer overgaan.
De voorzitter, mr. F. Vorstman, dankte den
generaal voor zijn boeiende en zeer duidelijke
uiteenzettingen.
streelt door fraaie weergave en
onovertrefbare selectiviteit niet
alleen het oor. maar ook het
oog Want stuk voor stuk zijn
Erres radiotoestellen, van het
goedkoopste'tot het duurste,
door de notenhouten kast en de
fraaie afwerking sierlijke meu-
belties voor huiskamer of salon,
Overtuigt U zich van de bijzon
dere eigenschappen door een
bezoek aan onze zaak
worden geleverd,ook in huurkoop, door.
Ged. Oude Gracht 52
(Adv ingez. Medj
ALS er een circus in de stad
komt, in Haarlem of ergens
anders, verdringt zich altijd
de jeugd om de binnentrek
kende wagens, en het jonge volkje rust
niet aleer de wagenbewoners him dorp
van tenten hebben opgeslagen.
De ingang van „Circus Gleich" in miniatuur.
■Boven speelt het orkest om het publiek te
trekken.
Dit is een evenement, dat de jeugdige har
ten sneller doet kloppen, want zoo'n circusdorp
zit schijnbaar boordevol romantiek en als je
nog erg jong bent zie je de schaduwzijden er
niet van, die er toch heusch blijken te zijn.
Je kleine kop gloeit al bij de ge
dachte dat al die circusmenschen de we
reld door trekken, naar alle plaatsen gaan waar
het leuk is. Verbeeld je als je eens mee kon
gaan?! Geen school meer, geen bel eiken dag
precies om negen uur, en om twaalf uur, om
half twee en om vier. Geen strafwerk meer of
nablijven. Geen akelige rekensommen en ver
voegingen; allemaal van die saaie dingen. Ja, ja
dat circus, dat vandaag hier, maar morgen
weer in een andere stad, en misschien over
een weekje al in een heel vreemd land is met
andere menschen, vormt wel het summum van
wat je je over het leven aan fijns droomen
kan.
Maar gelukkig behoud je, zoo jong als je
bent, meestal je verstand, of misschien ben je
wel een beetje bang voor al die bizarre vreem
delingen, die het circusdorp bewonen en die
je soms aan de zwarte Pieten van Sinterklaas
doen denken, maar in ieder geval je laat het
bij kijken en nog eens kijken en onderneemt
geen poging om van je huis en je moeder en je
vader, die wel streng is maar die je toch je
weekgeld geeft voor je zakje drop of later je
bioscoopje, weg te loopen, want thuis is het
wel erg gewoon maar toch ook veilig, en als je
Is dat niet romantisch? Een hoekje van het
circusdorp
met zoo'n circus mee probeert te gaan weet
je tenslotte niet wat je overkomen kan. In ieder
geval brengt die overweging je weer vlug van
inderhaast en heethoofdig gesmede plan
nen af. En je behoudt daardoor je gave droom-
van-het-eircus, die met de Sinderklaas-illusie
en het Kerstmannetje en de vele figuren uit je
sprookjesboekjes wel één van de grootste schat
ten van het jonge leven is, die je als je ouder
wordt niet dan na hevig tegenstribbelen aan
de overmacht der realiteit afstaat. De realiteit,
waar je dan tegen bestand bent, en die je dan
begrijpt, maar die je bij vroegere kennismaking
wel eens leelijk pijn kan doen.
Je neemt dien circusdroom je heele jonge
leven door mee, en telkens als er een circus in
de stad komt ga je weer je oogen uit kijken,
naar het opbouwen van die groote tent-van
zeildoek, en naar al die rare menschen, die tus-
schen de touwen en palen doorloopen, en naar
de olifanten, die een pootje meehelpen wagens
duwen. En bij het gebrul van de leeuwen in de
kooien moet je aan de wildernis denken, en
aan de avonturen, waarvan de meester in de
school wel eens vertelt, maar dan ben je toch
blij dat al die wilde beesten van 't circus ach
ter tralies zitten.
Zoo stond ook de 12-jarige jongen
van Herwerden eens naar het circus
Gleich in Amsterdam te kijken. En
plotseling voelde hij het verlangen in
zich opkomen, dat je als kleine jon
gen ook hebt wanneer je omstreeks
Sinterklaas en ook wel op andere tij
den een mooie etalage met prachtig
speelgoed, met spoortreintjes, wagen
tjes en andere dingen bekijkt, en dat
je onder de woorden bregnt „Moeder,
dat wil ik hebben".
En zoo wilde de jongen van Her
werden dat circus Gleich hebben. Het
was natuurlijk wel veel gevraagd!
Maar zijn jongensdroom werd werke
lijkheid, dank zijhem zelf. Want
de 12-jarige ging zelf een circus bou
wen. In het klein weliswaar, maar in
ieder geval in 't echt. Langzaam werd
de droom-van-het-circus werkelijkheid.
Eerst werd één piste gebouwd, met een
arena er om heen met eerste, tweede
en derde rang en heusche loges, en
toen kwamen er twee pistes, en zelfs
drie. Precies als in het groote circus
Gleich. De arena breidde zich uit. stal
len voor de paarden kwamen er bij en
kooien voor de leeuwen. En woonwa
gens voor de artisten. Ti-aetors trokken
de wagens voort tot ze de voor hen be
stemde plaats in het tentendorp bereikt
hadden. En zoo ontstond in de werk
kamer van den circus-enthousiast door
de jaren heen het volledige circus
Gleich in miniatuur.
En nu is het 14 jaren later. Het cir
cus staat op de zolderkamer van een
Haarlemsch huis.
Hoe luidt Uw antwoord?
Gelukkig begint men langzaam te be
grijpen dat de beantwoording van onze
vraag Wat doet U in Uw vrijen tijd?"
niets, maar dan ook niets met ijdelheid
te maken heejt. Het is heusch geen
opschepperijom daarvoor uit te ko
men. Hebben menschen, die er nog roei
zoo over denken, zich wel eens heel goed
afgevraagd waarom ze eigenlijk zoo
denken?" Waarschijnlijk zullen ze dan
bemerken dat ze aan een vooroordeel
lijden. Want een steekhoudende reden
is er niet voor. Men timmert immers
niet aan den weg door te vertellen wat
men in z'n vrijen tijd doet. Waarom
zouden we elkaar niet eens laten zien
dat we ook nog dingen weten te maken
en te doen zonder dat de stok van de
noodzaak achter de deur staat, dus uit
louter liefhebberij?
Sommige menschen willen hun vrije-
tijd-werk zoo achteraf houden omdat
het in de verborgenheid van het parti
culiere leven groeit en niets met de
openbaarheid te maken heeft. Maar
onze gedachten, en alles wat ioe schrij
ven. en de kunst die we scheppen be-
hooren toch ook tot het domein van ons
innerlijk, tot dat wat ons 't liefst is, en
wat niemand, ook de harde maatschap
pij niet, ons ontnemen kan. En als nu
iedereen zijn gedachten en wat hij
schrijft en wat hij aan kunst wrocht
voor zich houdtkomen ive er niet. Door
uittoisselinq worden toe verrijkt. En ook
door te zien hoe menschen hun vrijen
tijd doorbrengen komen we zelf mis
schien ook op de gedachte om het zus
of zoo te doen. Ja, maar liefhebberij is
geen kunst, zult u misschien tegenwer
pen. Zeker welde liefhebberij heeft
rechtstreeks te maken met de kunst aller
kunsten, die van het leven.
Daarom, schroomt u niet ons eens te
berichten wat U in Uw vrijen tijd
doet. Of indien U het van uw vrienden
of kennissen weet, vertelt U het ons ook
maar. Wij spreken en schrijven er dan-
wel over als 't iets aardigs of interes
sants is. Brieven kunt U onder het motto
„Wat doet U in Uw vrijen tijd" aan de
redactie adresseeren.
„En het is nog steeds niet klaar" vertelt ons
de jongen-van-toen, die nu een man is gewor
den en het beroep van aannemer heeft gekozen.
„Wat mankeert er dan nog aan?" vragen we,
want het circus, dat zich voor ons uitstrekt,
maakt een zeer volledigen indruk.
„Oh ik moet er nog een heeleboel artisten
bij maken, en nog een tweede orkest, en dan
ga ik alles nog eens overschilderen. Misschien
duurt dat nog eens 14 jaren voor dat het hee-
lemaal klaar is".
Ja, 14 jaren is een heele tijd, maar de heer
B, J, van Herwerden Jr. werkt dan ook uit
sluitend in de oogenblikken, waarin zijn beroep
hem rust gunt, aan zijn liefhebberij. Ook in
zijn jongensjaren werden alleen de vrije uren
aan den circusbouw besteed. En tot in de punt
jes worden alle details afgewerkt. De banken
van de arena, die aan 8000 miniatuurmenschjes
plaats kunnen bieden, zijn n.b. genummerd!
De loges zijn allemaal van roode stoeltjes voor
zien. De verlichting is ook perfect in orde.
De clonws geven een voorstellmg in de piste.
Op den achtergrond vertoonen de leeuwen
hun kunsten achter tralies. Voelt u de stem
ming, die er in dit plaatje zit
Toen wij in het circus op bezoek kwamen
waren er in alle drie de pistes voorstellingen
aan den gang! In het midden vertoonden leeu
wen hun kunsten achter de in de rondte opge
richte traliehekken. (U ziet het was allemaal
precies echt, ook de getraliede gang, waardoor
de beesten van en naar hun kooien gaan, ont
breekt niet!)
Aan de eene zijde haalden muzikale clowns
hun streken uit, en aan den anderen kant jong
leerden de zeeleeuwen.
Met een beetje fantasie kon je je indenken
dat alles echt bewoag, en dat het publiek ap
plaudisseerde en de dierentemmers bogen.
Dat publiek moet natuurlijk collectief ge
dacht worden. Je gaat in je verbeelding op alle
8000 plaatsen tegelijkertijd zitten! 't Is een al
leraardigste gewaarwording.
Boven den ingang van de tent speelt een
orkest om menschen te lokken. Rechts staan de
„Cassa"-wagens gereed om de menschen aan
biljetjes te helpen. Verderop is het wagendorp
OLIESTOOKINRICHTING - NATUURLIJK VAN
II A ADR. STOOPPLEIN 24
(Adv. Ingez. Med.)
De strategische positie van
Nederland.
Een overzicht van het circus, dat de verwezen lijking vormt van .een jongensdroom. De foto
is als het loare uit de nok genomen. Men zou zich in een echt groot circus kunnen wanen,
in feite is het echter een miniatuur.
DE 189e VERGADERING VAN „BLOEM
BOLLENCULTUUR".
Op een nader te bepalen datum in December
zal gehouden worden de 189e algemeene ver
gadering der vereeniging.
Op deze algemeene vergadering zal aan de
orde zijn de verkiezing van drie leden van het
hoofdbestuur, zulks ter voorziening a in de va
cature, ontstaan door het bedanken van het
lid Jac. de Brabander en b in de vacatures die
ontstaan zullen door de periodieke aftreding
van de leden J. W. A. Lefeber en T. M. H. van
Waveren. Een periodiek aftredend lid is volgens
art. 28 der statuten niet dan na 1 jaar herkies
baar.
In Art. 41 van het huishoi 'lelijk reglement is
bepaald, dat voor elite vacature elke afdeeling
een candidaat kan aanbevelen (candidaatstel-
ling) en van deze candidaatstelling opgave doet
aan het hoofdbestuur, zoo mogelijk vóór 1 No
vember.
In verband met deze candidaatstelling wordt
in herinnering gebracht de bepaling van art.
29 der Statuten, dat niet gelijktijdig tot het
hoofdbestuur kunnen behooren zij, die elkan
der door zwagerschap of bloedverwantschap tot
in den 2en graad bestaan, een bestuursfunctie
vervullen in dezelfde rechtspersoon of lid zijn
derzelfde vennootschap onder firma.
FEESTAVOND TRANSPORTARBEIDERS.
Door de afdeeling' Haarlem van den Cen-
tralen Bond van Transportarbeiders wordt
Donderdag a.s. een feestavond gehouden
voor de leden en hun vrouwen of ver
loofden in de groote zaal van het Gemeen
telijk Concertgebouw.
Medewerking voor deze bijeenkomst wordt
verleend door het cabaret-ensemble Alice
Dorell, met Wim de Vries, Gerard Vós, Her-
bert Perquin en John Charly.
AGENDA
ZATERDAG 8 OCTOBER
Stadsschouwburg: Gezelschap Jan Musch:
.Speurhonden", 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Film: Robinson Crusoe,
1.30, 3.15 en 5 uur.
Frans Hals Theater: „De Wildzang", 2.30, 7
en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „De kunst om te le
ven", 2.30, 7 en 9.15 uur.
Palace Familie Cinema: „Twee werelden" en.
„Parijsche Zeden", 2 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Patriot", 2.30, 7 en
9.15 uur.
Spaarne Theater: „De Hoogvlieger" en
Ontmaskerd".
Moviac Uurfilm Theater: o.a. Jachtavonturen
en Barcelona zooals het was. Doorloopende
voorstellingen van 2.3011 uur n.m.
Frans Halsmuseum: Eerste groepstentoon
stelling van werken van Haarl. schilders en
beeldhouwers, 104 uur.
Teyler Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a.
Geopend eiken werkdag (behalve Vrijdags)
van 3—5 en 7—9 uur.
De Kerkuil, Nieuwe Gracht: Tentoonstel
ling 10—5 uur.
Wagenweg 52: Tentoonstelling van Kunst
foto's, 710 uur nam.
ZONDAG 9 OCTOBER
Stadsschouwburg: Gezelschap Saal-born-
Parser met Rasmus, de Wonderdokter, 8.15 u.
Gebouw Ver. Vrijz. Herv.: Voordracht door
den heer B. v. d. Meer over: Waan, Geloof en
Weten, 10.30 uur v.m.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Wagenweg 52: Tentoonstelling van Kunst
foto's. 10—5 uur.
De Kerkuil: Nieuwe Gracht: Tentoonstel
ling 25 uur.
Frans Halsmuseum: Eerste groepstentoon
stelling van werken van Haarl. schilders en
beeldhouwers, 104 uur.
MAANDAG 10 OCT.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Frans Halsmuseum: Eerste groepstentoon
stelling van werken van Haarl. schilders en
beeldhouwers, 104 uur.
Wagenweg 52: Tentoonstelling van Kunst
foto's, 7—10 uur nam.
De Kerkuil, Nieuwe Gracht: Tentoonstel
ling 105 uur.
Zandvoort: Raadhuis: Openbare raads
vergadering. 7.30 uur.
ROOSTER VAN APOTHEKEN
(Samengesteld door den Inspecteur der
Volksgezondheid.)
Voor de apotheken die toestemming ge
vraagd hebben, om 's avonds en 's nachts en
Zondags te sluiten, is door den Inspecteur
der Volksgezondheid een sluitingsrooster op
gemaakt.
Van Zaterdag 8 October 's avonds 8 uur tot
en met Vrijdag 14 October zijn de volgende
apotheken op Zondag 's avonds na acht uur en
des nachts geopend.
J. M. A. Hegland, firma Th. A. Klinkhamer
Koninginneweg 69, Tel. 11596.
C. J. Fischer, firma Grijseels en van Hees,
Lange Veerstraat 14. Tel 11000.
L. Schoorl. Frans Hals Apotheek. Frans
Halsplein 1. Tel. 11180.
J. W. Florijn, Groote Houtstraat 78. TeL
10500,
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING
Langzaam en voorzichtig liep Thijs de breede steenen trap af,
die naar beneden voerde. Toen kwam hij plotseling in een groote
ruimte: het hol van Malagijs!
Tegen den rechterwand van het hol stond een ontzaglijk groote
geldkist zóó groot, dat Thijs er wel drie keer in zou kunnen. En die
heele kist was tot den rand gevuld met goudstukken! Wat was die
booze Malagijs rijk!
In het midden van het hol van den toovenaar lag op een leeren poef
de pijp waarover Baardmans gesproken had. Maar Thijs keek er niet
eens naar. Vol ontzag over zooveel rijkdom liep hij naar de groote
geldkist. Wat een schatten bezat die Malagijs!
Maar ondertusschen gebeurde er buiten ook iets. Wat? Dat zullen
zien jullie morgen wel.
