Haarlem's Dagblad
REORGANISATIE
Franco vraagt:
ver
bod
en
VAN HET BRITSCHE
TERRITORIALE LEGER
J. MUIJS
Engeland gaat krachtiger optreden in
Palestina.
Nieuwe froepenversterkingen aangekondigd.
Damduel.
tedtieu i/an
aGtiaat/aeteude
Wilde busdienst
Haarlem-Amsterdam
Het belangrijkste
56c Jaargang No. 16965
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 11 October 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertcntiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per rcgeL
Kegelabonnemcntsturieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
AANTAL DIVISIES
VAN 14 OP 18
GEBRACHT
TERRITORIALE LEGER ZAL HET
GEREGELDE LEGER EVENTUEEL
KUNNEN VERSTERKEN
LONDEN, 10 October (Reuter) -
A.NP.) In een tafelrede in het
Mansion House heeft de minister van
landsverdediging, Hore Belisha, een
algeheele reorganisatie van het ter
ritoriale veldleger aangekondigd.
Minister Hore Belisha.
Bij de infanterie zullen lichte- en zware
mitrailleurbataljons worden opgericht en de
artillerie zal op gelijke wijze worden georga
niseerd als het geregelde leger, d.w.z., dat een
batterij in het vervolg acht vuurmonden zal
tellen in plaats van vier. Bovendien zullen
nieuwe regimenten cavalerie, lichte vecht-
wagens, lichte luchtdoel-artillerie en anti-
vechtwagen regimenten worden opgericht,
alsmede vechtwagen-bataljons.
Een geheel nieuw wapen, welk het
geregelde leger niet kent, doch
zeer geschikt is voor den burgersol
daat n.l. bataljons motorrijders
zall worden opgericht.
De bereden regimenten zullen dienen als
reserve der cavalerie, nu verscehidene re
gimenten cavalerie van het geregelde leger
gemotoriseerd zijn.
Evenals het geregelde leger van het territo
riale leger in de toekomst infanterie-briga-
des van drie bataljons krijgen in plaats van
vier. Het gevolg hiervan zal zijn, dat het ter
ritoriale leger negen volledige divisies zal
hebben, gelijk aan de divisie van het geregel
de leger, drie gemobiliseerde divisies en een
mobil divisie.
Overeenkomstig het Haldane
schema van 1914 beschikte het terri
toriale leger over veertien divisies,
thans over achttien, waarvan vijf
divisies tot verdediging tegen aan
vallen uit de lucht.
De minister voegde hieraan toe,
dat door deze reorganisatie een leger
zal worden geschapen, dat in staat
zal zijn het geregelde leger te ver
sterken met formaties of eenheden.
Voorts heeft het Britsche ministerie van
oorlog aangekondigd, dat drie diviises zullen
mobiliseeren als gemotoriseerde divisies. De
bijzondere eigenschappen van deze divisies
zijn beweeglijkheid, snelheid en vuurkracht.
De beweeglijkheid zal groot zijn zoowel
tactisch als strategisch, waardoor zij in alle
omstandigheden snel en droeltreffend zullen
kunnen ingrijpen.
„Evenbeeld van het geregelde leger"
De „Times" van hedenmorgen zegt, dat het
nieuwe schema het territoriale leger in tech
nisch opzicht tot het evenbeeld van het ge
regelde leger maakt en duidelijk doet blijken,
dat men niet van improvisatie afhankelijk
kan zijn.
Het blad herhaalt de woorden, Zondag door
Hitier gesproken: „Het is goedkooper. dat men
voor de gebeurtenissen gewapend is dan onge
wapend aan de genade dier gebeurtenissen te
zijn overgeleverd en aan andere landen te
moeten betalen" en zegt, dat deze woorden
evenwijdig loopen met de verklaring van
Chamberlain, dat de zwakheid van een leger
de zwakheid der diplomatie is. De versterking
der defensie moet in ieder geval worden voort
gezet tot een veelzijdige overeenkomst is ver
kregen, die een einde kan maken aan de wa
pening overal ter wereld. De conditie van de
luchtmacht en sommige deelen van het leger
is niet wat het moest zijn: De positie van
Engeland is geenszins bevredigend. Het is
duidelijk, dat, wat de wapening betreft, het
volk de regeering tot handelen uitnoodigt.
Volgens de „News Chronicle" zal het terri
toriale leger, in plaats van de „Asschepoester"
onder de legers te zijn, thans op vlotte en
doelmatige wijze het geregelde leger kunnen
versterken, indien de noodzakelijkheid zich
zou voordoen.
De „Daily Mail" prijst in een artikel van
zijn militairen deskundige het initiatief van
Hore Belisha en schiijft: „Misschien zal dit
land eens een standbeeld voor Hitier oprich
ten, omdat hij ons heeft doen ontwaken. Hij
heeft ons gezegd ons met onszelf te bemoeien
en wij hebben daarop onmiddellijk geant
woord, want van alle dingen, die onszelf aan
gaan, is deze de eerste en de belangrijkste:
dat wij sterk zijn".
De „Daily Telegraph" zegt, dat het schema
eenigermate bewijst, dat de regeering de nood
zakelijkheid en de urgentie van een sterke
defensie inziet. Hoewel het de eerste stap is
op een langen en stijgenden weg, moet het
gezien worden als een belangrijk teeken.
VOOR ƒ5.— PER JAAR STEMT
F. MOLENAAR PIANO'S om de 5 mnd.
op toon. Orgels repareeren.
SCHALKBURGERGRACHT 38, H.N. Tel. 13795
(Adv. lngez. Med.)
SPECIALITEIT IN:
PAPIER WAREN EN
AANVERW. ARTIKELEN
VLEES EN FRUITSCHAALTJES, VETHULZEN
GED. OUDE GRACHT 103, TELEFOON 11723
(Adv. lngez. Med.)
De bezetting van het Sudeten-
land.
Vliegvelden van het Tsjechische leger
overgenomen
BERLIJN, 10 Oct. (D.N.B.) De legerleiding
deelt mede. dat het leger heden volgens pro
gram de voor heden vastgestelde bezetting van
het Sudetenland heeft volbracht. De lucht
macht heeft in het bezette gebied de opstel
lingen voor luchtdoelartillerie en vliegvelden
van het Tsjechische leger overgenomen en
afdeelingen vliegers en luchtdoelartillerie zijn
hierheen verplaatst.
De troepenafdeelingen hebben maatregelen
genomen om de bevolking te helpen, speciale
afdeelingen zijn te werk gesteld aan de be
schadigde spoorlijnen, zoodat een groot deel
der lijnen reeds door de Duitsche spoorwegen
in gebruik kon worden genomen.
Italiaansche vrijwilligers
20 October in liun land terug.
Ook de buitenlanders in het republikeinsche
Spanje hebben aanzegging tot vertrek
gekregen.
ROME, 10 Oct. Gemeld wordt, dat de stoom
schepen Piemonte, Calabria, Liguria en Sar-
degna uit Napels zijn vertrokken naar Cadiz,
waar de plm. 10.000 Italiaansche vrijwilligers
aan boord zullen worden genomen. Zij wor
den op 20 October te Napels terugverwacht.
Zij zullen door den Koning worden ver
welkomd.
De eerste afdeeling Italiaansche legionna-
rissen, is volgens betrouwbare inlichtingen uit
Cadiz Zondag uit die stad naar Napels ver
trokken.
Uit Valencia verneemt Havas, dat alle bui-
tenlandsche strijders, die sedert het begin
van den oorlog deel uitmaken van het repu
blikeinsche leger, in de centrale zone van
Spanje het bevel ontvangen hebben de posten,
waarin zij zijn geplaatst, te verlaten. Het bevel
geldt voor alle wapens en alle rangen. Deze
maatregel is een uitvloeisel van het besluit
der regeering, de vrijwilligers terug te
trekken.
DS. NIEMÖLLER SPOEDIG IN VRIJHEID?
BERLIJN, 11 October. In welingelichte
kringen verwacht men, dat ds. Niemöller thans
binnen korten tijd zal worden vrijgelaten. Een
officieele bevestiging is wel niet te krijgen,
doch van officieele zijde ontkent men het be
richt evenmin.
(United Press).
De te verwachten troepenversterkin
gen voor Palestina en de besprekingen,
welke te Londen worden gevoerd door
minister MacDonald, den Hoogen Com
missaris MacMichael en den chef van
den generalen staf Lord Gort, hebben
hier tot de opvatting geleid, dat Pa
lestina voor historische en dramatische
veranderingen staat, aldus meldt Reu
ter.
Men gelooft, dat vooraanstaande Pa-
lestijnsche Arabieren, die aanhangers
zijn van den moefti, van plan zijn direct
na het Arabische congres, dat nu te
Kairo wordt gehouden, naar Londen te
vertrekken.
Het verluidt, dat de Arabische leiders
er bij de opstandelingen op zouden wil
len aandringen een wapenstilstand in
acht te nemen gedurende de te Londen
te houden besprekingen.
De militaire versterkingen, welke
volgens de mededeeling van 't ministe
rie van Koloniën naar Palestina zullen
worden gezonden, bestaan, naar het A.
N. R. nader verneemt, uit in het geheel
5000 man.
Met inbegrip dezer versterkingen zal
de troepenmacht in Palestina ongeveer
18.000 man bedragen. Daarbij komen
politiestrijdkrachten ter sterkte van
6000 man.
Sir Charles Tegart heeft tegenover de
regeering verklaard het vertrouwen te
hebben met deze troepenmacht voor
Kerstmis het verzet te kunnen breken.
Sir Charles heeft indertijd ook het terrorisme
in Bengalen bedwongen.
Tegart acht het noodig, dat speciale maatre
gelen worden genomen o.m. dat de staat van
beleg zal worden afgekondigd. Het schijnt, dat
het kabinet heeft toegestemd in de krachtige
maatregelen, welke de autoriteiten in Palestina
noodig achten.
Onlangs heeft Tegart zes maanden in Palestina
vertoefd, waar hij toen de regeering van advies
heeft gediend voor de bedwinging der terreur.
Hij heeft toen aangeraden een prikkeldraad
versperring aan te leggen langs de grens van
Noord-Palestina en Syrië.
Daartoe werd toen overgegaan. De kosten
hebben 90.000 pond bedragen, doch men ver
klaart, dat deze versperring van groot nut is
gebleken, daar het een onwettige immigratie uit
Syrië d.w.z. een versterking der Arabische
terroristen heeft bemoeilijkt en ook het uit
wijken van bendeleden naar het Syrische
grensgebied vrijwel onmogelijk heeft gemaakt.
LONDEN, 11 October (Reuter-A.N.P.)
De correspondent van de Daily Tele
graph te Jeruzalem schrijft, dat het dui
delijk wordt, dat de toestand in Pa
lestina nog ernstiger is dan algemeen
werd gedacht.
Met uitzondering van plaatsen als Jeruzalem,
Tel Aviv, Haifa, waar voortdurend troepen lig
gen. is het gezag in het land geheel ineenge
stort. De meeste Arabische politie-agenten
moesten ontwapend worden, omdat zij aan zulk
een intimidatie bloot stonden, dat zij niet meer
te vertrouwen waren. Iets, dat niet zeer veel
verschilt van een stelselmatige herovering, zal
noodig zijn om orde, gezag en wet te herstel
len. De opstand moet onmiddellijk volledig wor
den onderdrukt: vóór dien tijd kan er geen
sprake zijn van bestudeering van een of ander
plan tot oplossing van het Palestijnsche vraag
stuk, aldus het blad.
De „Daily Telegraph" verwacht,
dat de Hooge Commissaris volmach
ten zal krijgen voor het herstel van
de orde in Palestina en alle midde
len, die hij noodig acht, zal mogen
aanwenden.
Aanval van Arabieren bij Beisan.
JERUZALEM, 10 October (Reuter). Een
bende Arabieren, heeft op klaarlichten dag een
stoutmoedigen aanval ondernomen op een om
heinde nederzetting bij Beison. Zij werden ech
ter door hulppolitie, grensbewakers en vliegers
verdreven. Elf Arabieren werden gedood, drie
gevangen genomen. Een Britsche officier werd
gewond.
Te Nymphenburg bij München is de bekende
Duitsche Oceaanvlieger HERMANN KöHL op
50-jarigen leeftijd overleden. Köhl was de
eerste vlieger, wien het gelukte tezamen
met Von Hiinefeld en Fitzmaurice den At-
lantischen Oceaan van Oost naar West over
te steken. Deze historische vlucht werd tien
jaar geleden volbracht.
Ik heb van dammen geen verstand,
Maar volg toch naarstig in de krant
Het damduel dat wordt gestreden
Door Raïchenbach. een groot Fransoos,
En Keiler, onze bolleboos,
Ik leef er, wat je noemt, in mede.
Die Keller en die Raichenbach,
Zij strijden vurig, dag aan dag,
Maar ook beleidvol en voorzichtig:
Elk Is bewust van 's anders kracht,
Hun spel wordt grondig overdacht
En is, voor alles, evenwichtig.
Heel wat partijen zijn gespeeld,
De punten zijn nog steeds gedeeld,
Totnutoe won nog geen van tweeën:
Zoo wordt het evenwicht bewaard
En veel emotie ons bespaard
Door deze beide corypheeën.
Dit is toch onder ons gezeid,
Feitlijk de ideale strijd,
Het scherp vernuft ten troon geheven;
De kunst, de schoonheid van het spel,
Zijn alles en alleen in tel,
Ach, gold dat in ons heele leven.
Bemiddeling opnieuw
verworpen
In een speciaal interview, dat gene
raal Franco vandaag den Reuter-cor-
respondent heeft toegestaan, heeft de
generalissimus verklaard, dat er bij de
repatrieering van 10.000 vrijwilligers
uit het Nationalistische Spanje geen
reden zou zijjj, om het niet de rech
ten van oorlogvoerende toe te kennen.
:ua§
Franco verwierp het denkbeeld van bemid
deling. Hij verklaarde, dat de oorlog niet op
andere wijze kon worden geëindigd dan door
onvoorwaardelijke overgave van de over
wonnenen aan de „overvloedig getoonde edel
moedigheid van de overwinnaars".
Franco zeide, dat het een geweldige onrecht
vaardigheid was, dat na twee jaar oorlog
de rechten van het rechtsche Spanje nog niet
waren erkend, ondanks het feit, dat de regee
ring ervan door elf landen, waaronder twee
der grootste mogendheden en door tien an
dere „de facto" was erkend en bovendien nog
officieele betrekkingen onderhoudt met veer
tien andere landen.
Met betrekking tot de vrijwilligers In het
kamp der regeering zeide Franco, dat 50.000
gevallen zijn, dat velen de vlucht hebben ge
nomen, doch dat er nog 60.000 over zijn. Fran
co voegde hieraan toe, dat de aankondiging
van hun evacuatie niet anders is dan een
„nieuw rad dat de wereld voor de oogen wordt
gedraaid, aangezien de werving in Europa en
Amerika met nieuwe kracht wordt voortgezet
en in verschillende havens nieuwe vrijwilli
gers worden ingescheept."
Uitspraak
president Amst.
rechtbank in kort geding
De president van de Amsterdamsche recht
bank, Mr. A. J. van Royen, heeft vandaag uit
spraak gedaan in het kort geding tusschen de
Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg Maat
schappij als eischeres en de exploitanten van
den wilden busdienst „De Harde's Tour Maat
schappij", die een autobusdienst tusschen
Amsterdam en Haarlem v.v. onderhoudt.
De N.Z.H.T.M. eischte stopzetting van dezen
dienst, daar de busdienst geen concessie
heeft, en het opleggen van een dwangsom
voor eiken dag, dat de busdienst zou worden
voortgezet.
De president overwoog in zijn vonnis, dat het
er niet toe doet in dit geval, of het betreffen
de artikel in het R. A. P. onverbindend is. Ge
daagde (de busdienst) heeft artikel één van
de wet op de openbare middelen van vervoer
overtreden en op dezen grond moet de bus
dienst worden verboden.
De president wees dan ook de vordering van
eischeres toe, verbood gedaagde om zonder
vergunning een autobusdienst Amsterdam-
Haarlem te onderhouden en legde een dwang
som op van 250 gld. p. dag voor iedere over
treding. Bovendien verklaarde hij het vonnis
uitvoerbaar bij voorraad.
De president overwoog verder, dat, wan
neer de busdienst een vergunning had aan
gevraagd en verkregen, rechtens het R.A.P.
deze vergunning niet in strijd zou zijn met de
wet op de openbare middelen van vervoer.
Voor de N.Z.H.T.M. is in dit geding opgetre
den Mr. J. Deenik en voor den busdienst
exploitant Mr. G. de Grooth.
Het woord is aan.
Byron:
Wantrouwen is een zware
wapenrustingdie meer be
lemmert dan beschermt.
De mijnramp in Japan.
Maandag werden 158 slachtoffers ter aarde
besteld.
TOKIO, 10 October. De 158 mijnwerkers,
die bij het ongeluk in de Yoebarimijn om het
leven zijn gekomen, zijn vanmiddag begraven.
Er is thans vastgesteld, dat 327 arbeiders in
de mijn werkzaam waren, toen de ontploffing
gebeurde. 149 personen konden zich nog red
den, 18 personen werden gewond, o.w. drie
ernstig, terwijl twee nog vermist worden.
De keizer heeft een bedrag beschikbaar ge
steld voor de nagelaten betrekkingen der
slachtoffers. Domei).
De werkloosheid te Haarlem.
Een minder goede week.
In de afgeloopen week vermeerderde het
aantal werkloozen te Haarlem met 140. De
zelfde week van 1937 gaf slechts een vermeer
dering van 74 te zien.
Er zijn thans te Haarlem 5379 werkloozen,
dat is 455 minder dan in 1937, 1175 minder
dan in 1936 en 632 minder dan in 1935.
Bij de bezetting van de Sudeten Duitsche
industriestad Reichenberg door de troepen
van generaal Von Bock, werd de bevolking van
het balkon van het raadhuis toegesproken
door Konrad Henlein.
iniET aantal Groentjes dat Haarlem's
Dagblad jaarlijks ter plaatsing ontvangt,
beslaat alleen al meer dan 250 pagina's
van ons blad.
Probeeri U ook. telkens als de gelegen
heid zich voordoet, van deze rubriek?
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Het aantal werkloozen is te Haarlem toe
genomen. I
De wilde busdienst AmsterdamHaar
lem i.s door den president der Amster
damsche rechtbank verboden. I
BINNENLAND.
De rente voor de rijkswoningwetvoorschot-
ten wordt verlaagd tot 31 j pc.t 3
Het wrak van de Hunze XIII is geïdenti
ficeerd. 3
Nederlandsch-Belgische dag te Brussel. 3
BUITENLAND.
Het Britsche territoriale leger wordt gere
organiseerd. 1
Tsjech» Slowakije is bereid de gebieden
met overwegend Hongaarsche bevolking
aan Hongarije af te staan. 5
In Duitschland is een Belgisch vliegtuig
verongelukt. Alle twintig inzittenden
kwamen om het leven. 5
De chef van het Bulgaarsche leger en zijn
adjudant zijn het slachtoffer geworden
van een moordaanslag. 5
SPORT.
Keiler en Raichenbach blijven remise
spelen 7
ARTIKELEN.
J. II. I'ancois: Japansche opvatting over
het „conflict". 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is od-
genomen op g
