Haarlem's Dagblad EEN ULTIMATUM AAN KANTON Oude Begrippen. Huwelijksfantasie. Spoor in de moordzaak Greta Groen Japanners zouden de stad met volledige vernietiging bedreigd hebben. J. MUIJS Het belangrijkste 56e Jaargang No. 16969 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Adtnin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Zaterdag 15 October 1938 Abonnementen per weck f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes *ie rubriek. In dit nummer vindt u een artikel van den Engelschen oud-minister van Buitenland- sche Zaken Anthony Eden, waarin hij zijn hulde aan Chamberlain betuigt voor diens onvermoeide en geslaagde pogingen om den vrede te redden, zijn vreugde uit over den j duidelijk gebleken afkeer der volken, om oor log te voeren, maar tevens een zeer somber beeld van den thans ontstanen toestand geeft. Eden zegt dat het geweld 'thans de eeni- ge beslissende factor in Europa is, bezweert zijn landgenooten zich opofferingen voor zoo zwaar mogelijke bewapening te getroosten „het luk-raak systeem moet hebben afge daan" en treurt over de verslechtering van Engelands handelspositie. Duitschland's ver sterkte invloed in Centraal- en Oost-Europa zal den Engelschen uitvoer zwaar benadeelen. Natuurlijk zullen onze lezers het waardee- ren de inzichten van een zoo schrander, be gaafd en belangrijk man als Eden in hun blad te vinden. En velen ook in ons land spreken in denzelfden zin als hij, al bekommeren de Nederlanders zich nu niet zoozeer om Enge- land's exportmarkten. Wat den lezer evenwel treffen zal, evenals het mij treft, is de tegen stelling tusschen de vreugde van Eden over de volken die toonden niet te willen vechten, alle enthousiasme daarvoor te missen, en de overtuiging van Eden dat het geweld thans de eenige beslissende factor in Europa is. Daar blijkt uit dat Eden den oorlogs-afkeer der volken slechts als een incidenteel of toe vallig verschijnsel ziet, of van meening is dat het toch geen blijvende, ingrijpende beteeke- v nis heeft. Ik geloof dat hij zich daarin vergist. De geestdrift waarmee Chamberlain en Daladier in Duitschland als vredesbemiddelaars ont vangen werden door een volk, dat wekenlang systematisch tegen Tsjecho-Slowakije en de groote democratische staten was opgezweept, was nog merkwaardiger dan de trieste stem ming waarin men in Engeland en Frankrijk gehoor gaf aan voorloopige mobilisatie maatregelen en zich voorbereidde op bescher ming der burgerbevolking. Men voelde ner gens meer iets voor den oorlog. Maar in Duitschland bleek bovendien dat de geest- drift-propaganda voor de mobilisatie was ge faald. Die verschijnselen vormen een historische gebeurtenis van geweldig belang en menschen die een studie van massa-psychologie hebben gemaakt zullen dat grif erkennen. Mr. Eden erkent het kennelijk niet. Misschien heeft hij zich nooit in het onderwerp verdiept. Er be staat overigens buitengewoon belangwekken de litteratuur over, waaruit blijkt hoezeer massa-psychosen het uitbreken van oorlogen en opstanden beïnvloed hebben. Daar volgt uit hoe belangrijk het is als een massa-psy chose uitblijft terwijl alle factoren volgens de historische tradities daarvoor aanwezig schijnen. Maar een Eden, levend in het be> perkte kringetje der Britsche aristocratie, heeft zich allicht, evenals zijn gelijken, zelden in de roerselen der massa verdiept en is ge wend te redeneeren volgens oude begrippen van macht en prestigeal wil hij dan ook zelf gaarne den vrede behouden. Hij ziet niet in dat de moderne oorlog een zoo slechte reputatie heeft verworven bij de groote menigte, dat men hem inderdaad min acht. Vroeger minachtte men hem niet. Men vond hem wel hard en vaak wreed, maar de nobele gedachten van bescherming van huis en haard, van niets ontzienden moed en zelf opoffering voor een gemeenschappelijk doel, van een glorie die rechtmatig te verwerven scheen, overheerschten. De gevoelens der eenvoudige menschen omtrent hetgeen goed en nobel is zijn veelal juist en in elk geval zeer belangrijk, mr. Eden! Zij voelen in den modernen oorlog niets edels of nobels meer. Zij weten heel goed dat huis en haard niet meer beschermd worden, dat er geen moed in het spel is als men door een onzichtbaren tegenstander van tientallen kilometers afstand wordt gedood, dat gifgas alleen maar verduiveld gemeen is en dat dit walgelijke begrip moderne oorlog heelemaal geen bewondering maar alleen afschuw ver dient. Dat besef is een ommekeer in de geschiede nis, gebleken in die laatste Septemberdagen, en weerleggend dat geweld de eenige factor is die Europa beheerscht. Dat besef heeft een nieuwe factor doen optreden, in strijd met de oude begrippen. Zijn verdere ont wikkeling kunnen wij nog niet overzien maar hij geeft hoop. Niet alleen vreugde. Ook hoop. R. P. (Te Parijs is dezer dagen een huwelijk gesloten in een zwem bassin). Een huwelijk in een zwembassin, Dat scheen Parijs nou te vermaken, Persoonlijk vind ik hetenfin, Er is nog steeds verschil in smaken. 't Mag wezen dat die huwlijksband, In koelen bloede is gesloten En dat is dan een waarborg van 't Geluk voor deze echtgenooten. Zij voelden zelfs al nattigheid En stonden samen in de koude, Voordat hun huwlijk werd tot feit. En toch heeft dat ze niet weerhouden. Eén ding in die geschiedenis Is daadlijk duidelijk voor allen, Een huwlijk dat er al in is, Kan niet meer in het water vallen. Maar hoe dat zij, dit vreemde paar Kan 'k in zijn zucht naar het bijzondre Tenslotte alles bij elkaar. Toch met geen mooglijkheid bewondren. Je kunt toch beter van den wal In 't ranke huwlijksbootje stappen, En hoe onschuldig ook 't geval, Ik hou niet van dit soort van grappen. Als iets niet bij het huwlijk past, Dan is het, er den gek mee drijven, Je dient met beide beenen vast Op den beganen grond te blijven. 't Is geen sportief soort avontuur, Waarmee je luchtigjes kunt spotten, Als het verwatert op den duur, Is dat al erg genoeg tenslotte. P. GASUS. Politie geeft een signalement. De Commissaris van Politie van den justitiee- len dienst C te 's-Gravenhage verzoekt opspo ring, aanhouding en voorgeleiding van een on bekenden man, die gehoord moet worden in verband met den moord op Margritha Lena Groen, gepleegd in perceel Molenslootstraat 38 te 's-Gravenhage in den morgen van 12 Oct. jl. Bedoelde man stapte op 12 October omstreeks 11.55 v.m. bij de Laakbrug te 's-Gravenhage in een vrachtauto. Hij was zeer nerveus en zeide, dat hij met spoed naar Dordrecht moest gaan. Hij is evenwel te Rotterdam bij de Coolhaven- brug afgestapt. Aan de rechterhand had hij een z.g. schaafwond, welke nog bloedde, terwijl de linkerpand van zqn regenjas onder den zak een naar beneden loopende scheur vertoonde. Signalement: oud tusschen 20 en 25 jaar, leng te ongeveer 1.75 M., gladgeschoren normaal ge laat, eenigszins groote neus, bruine oogen, zwart krullend, springend haar, blootshoofds. Kleeding: blauwe pantalon, donker blauwe re genjas, slappe boord, zwarte lage schoenen. De man was als heer gekleed. Onmiddellijk na de publicatie van het signa lement in de pers en door de radio kwamen vele nieuwe aanwijzingen bij de politie binnen. Het is begrijpelijk dat bij den huidigen stand van zaken geen nieuwe mededeelingen omtrent het verloop van het onderzoek kunnen worden ge daan. De politie volgt nauwgezet ieder mogelijk spoor. Na de bezetting van het door Tsjecho Slowakije aan Polen afgestane grensgebied, defileert het Poolsche vrijcorps te Teschen voorbij maarschalk Smigly Rydz. Britsche Legioen niet naar Sudetenlaiid. Nu het plan voor volksstemmingen van de baan is. Nu door de overeenstemming tusschen Duitsch land en Tsjecho-Slowakije over de grensrege ling de volksstemmingen in de Sudeten Duit- sche gebieden geen doorgang vinden heeft het bestuur van het Britsche Legioen bericht ont vangen, dat zijn aanbieding voor het zenden van 1000 vrijwilligers naar deze gebieden voor het verrichten van politiedienst niet meer noo- dig ie. Volgens Reuter heeft Halifax zijn waardee ring geuit voor den gemeenschapszin die tot uiting kwam in het aanbod van het Britsche legioen om hulp te verleenen in het Sudeten- Duitsche gebied. Volgens nog niet bevestigde berich ten uit Kanton zouden de Japanners de onvoorwaardelijke overgave van deze stad geëischt hebben. De ter mijn, dien zij de autoriteiten aldaar zouden hebben gesteld, loopt vandaag reeds af. Japansche vliegtuigen hebben, vol gens genoemde berichten, gistermor gen vroeg pamfletten boven de stad uitgeworpen, waarbij de bewoners op de hoogte werden gesteld van het ultimatum, bij verwerping waarvan de Japanners Kanton met een vernie tigend bombardement bedreigden. Verder werd bekend, dat gezien de ern stige situatie in Kwantoeng een van de meest vooraanstaande Chineesche militairen belast was met het opperbevel van de strijd krachten in Zuid-China. De naam van den nieuwen opperbevelhebber werd aanvankelijk niet medegedeeld. Men verklaarde alleen, dat hij in zijn brillante militaire carrière nimmer 1 een nederlaag geleden had en dat hij derhalve bekend stond als de „gelukkige generaal". Verder prees men zijn groote bekendheid met de situatie in Oost-Kwantoeng. Later werd vernomen, dat men met dezen vermaarden legeraanvoerder generaal Pai Tsjoen-sji bedoelde. De generaal is reeds naar Kanton onderweg. Hij vindt in Zuid- China generaal Matsoei tegenover zich, den voormaligen opperbevelhebber der Japanners in het gebied van Sjanghai. Het Japansche communiqué meldt, dat de Japansche troepen na de bezetting van Tamsjoei naar het westen zijn opgetrokken en de Chineesche verdediging daardoor geheel hebben ontwricht, die dan ook geheel over rompeld werd. De Japansche vliegtuigen zoo gaat het communiqué voort gaan de Japan sche torepen vooraf om de Chineesche troe penconcentraties op te sporen waarna zij deze geheel decimeeren. Zoo zouden zij bij Waijeoeng, 70 K.M. ten Noord-Westen van Hatsjoeng, 37 Chineesche tanks of geheel ver nield of onbruikbaar hebben gemaakt. Vol gens dit communiqué zou de landing der Japansche troepen zoo goed geslaagd zijn omdat de tijd daarvoor zoo goed gekozen was, nJ. toen de nieuwe commandant van de Biasbaai een uitgebreid banket aan zijn offi cieren had aangeboden, die na afloop in een toestand waren, die hen niet in staat stelde om voldoenden tegenstand te bieden. Ondertusschen zou de opmarsch naar Han- kau, volgens Japansche berichten, versneld worden voortgezet nadat de Japanners den Chineezen gedurende deze week honderddui zend verliezen aan dooden en gewonden hadden toegebracht. De Jap. troepen zou den onder het spervuur van hun vloot on danks de Chineesche artillerie en machine geweren geland zijn en de toegangen tot de meeren Tayeh en Weijoean, 80 K.M. ten Oosten van Hankau gelegen, hebben bezet, waar zij de versperringen in de rivier hebben verwijderd, zoodat de Japansche marine ver der naar Tajeh kan opstoomen. De Chinee sche troepen zouden ten Zuiden van Jangsin tot een tegenoffensief zijn overgegaan. Zij werden echter afgeslagen. Volgens de Japan sche berichten zijn Japansche troepen over de Taipehbergen ver gevorderd ondanks den hardnekkigen tegenstand dien de Chineezen hier bieden. Gisteren hebben Japansche vlieg tuigen den geheelen dag Waitsjau gebombardeerd. Naar gemeld zijn minstens duizend personen gedood of gewond. Volgens het legerbericht van het keizerlijke hoofdkwartier van heden morgen is Waitsjau door de Japan sche troepen genomen. De schepen op den Jangtse zijn gevorderd en de marinetroepen hebben het Fort Sitsjai bij de haven van Sjihweijan bezet, vanwaar vroeger erts uit de bekende Tajeh-mijnen naar Japan werd verscheept. De Chineesche troepen hebben bij de ont ruiming van Sinjang 600 dooden achterge laten, terwijl er 100 gevangen genomen werden. Het woord is aan. Churton Collins: Eisch nooit als recht wat gij als gunst kunt vragen. Kerken en kloosters te Ween en met steenen bekogeld. Luchtbeschermingsoefeningen. Vervroegde vierde buslichting. De Directeur van het Post- en Telegraaf kantoor te Haarlem brengt ter kennis van be langhebbenden, dat in verband mèt de op 18 October a.s. van 2122 uur te houden verduiste ringsproef, de vierde buslichting, aansluiting ge vende op de provinciale nachtposttreinen, op dien dag een uur vroeger zal plaats vinden dan op de bussen, c.q. urenborden is aangegeven. De laatste buslichting aan het hoofdkantoor voor de verzending met deze treinen, blijft op 22 u. 30 gehandhaafd. Vertraging' in de bestelling van telegrammen en expressestukken zal gedurende genoemd uur niet kunnen worden voorkomen. Overdekte Kunstijsbaan te Haarlem. Het plan zal zeker slagen. Wij ontvingen het volgende communiqué: Het Werkcomité voor de totstandkoming van een overdekte kunstijsbaan te Haarlem deelt ons mede, dat het zich verheugt over de fi- nancieele belangstelling, welke het plan in bree- den kring heeft ondervonden. Het spreekt na tuurlijk van zelf, dat de ontwikkeling van den internationalen toestand stagnatie heeft ver oorzaakt, zoodat feitelijk eerst gedurende een week aan de propaganda is gewerkt, doch het laat zich zeker aanzien, dat het plan zal sla gen. De verduisteringsproef op 18 October. Medewerking van de Burgerwacht. Zooals we reeds eerder mededeelden, zal de Vrijwillige Burgerwacht Haarlem bij de ver duisteringsproef op Dinsdag 18 October aan de politie assistentie verleenen. De commandant, van de Burgerwacht, de heer C. L. Becking heeft aan de leden de volgende circulaire ge zonden: ,3ij de verduisteringsproef zal de Haarlem- sche Burgerwacht worden ingeschakeld, ten einde de stedelijke politie op dezen avond bij de vervulling van haar, zoo moeilijke en uit gebreide taak behulpzaam te zijn. Teneinde nu op overtuigende wijze aan Haarlem's Burgerij te toonen, dat een burger wacht in tijden van luchtgevaar niet kan wor den gemist en een waardevolle steun is voor de politie en haar te doen zien, dat zij onder alle omstandigheden op ons rekenen kan, doe ik op U allen een zeer dringend beroep, dien avond op te komen in de infanterie kazerne aan den Koudenhorn, alwaar U zult worden ingedeeld. Verzamelen te 7.15 uur n.m. met rijwiel (Le- gitimatiekaart meebrengen). Tenue voor ge-uniformeerden: ongewapend, met veldmuts. (Officieren met klewang en ti- railleurfluit) voor niet ge-uniformeerden: rood-witte band om den linkerarm. (Niet in uw bezit zijnde, op het bureel te ontvangen) Maandag, 17 October a.s. geen oefening". Taifoen aan de Japansche kust. Meer dan 200 dooden en gewonden. TOKIO, 15 October ID.N.B.-A.NP.) De Japansche kuststreken worden door een taifoen geteisterd. Vooral Kago- sjima aan de zuidpunt van Japan heeft geleden. Tot dusver zijn 200 menschen om het leven gekomen of vermist. Londensche stationsarbeiders staken tegen bet advies van hun organisatie in. Beweging breidt zich uit. De Britsche Nationale Bond van Spoor wegarbeiders heeft den stakers op de stations den raad gegeven, het werk tê hervatten, doch de stakers hebben niet slechts dit advies in den wind geslagen, doch tevens medege deeld, dat pogingen gedaan zullen worden de staking uit te breiden. Zij verklaarden reeds mededeelingen te hebben ontvangen dat 7000 man heden het werk zullen neerleggen. Slechts weinig schade aangericht. WEENEN 14 October. Onbekenden hebben ge durende den nacht naar verscheiden kerken en kloosters in verschillende deelen van de siad met steenen geworpen. Er is slechts wei nig schade aangericht daar de politie en de stormtroepen buiten de kerken en kloosters gepost waren om deze te beschermen. Goebbels is hier hedenmorgen aan gekomen om, zoo luiden niet bevestig de berichten. Hitler's instructies uit te voeren en een grondig onderzoek in te stellen naar de publieke opinie in zake de katholieke kwestie. (United Press) GROOTVORST CYRILUS VAN RUSLAND, het hoofd van het Huis der Romanofs, is, naar wij gemeld hebben, in Neuilly bij Parijs overleden. Figueras door Italiaanscbe toestellen gebombardeerd. Ook een Fransche torpedojager zou het mikpunt geweest zijn. BARCELONA 15 October (Havas). In het legerbericht wordt mede gedeeld dat zes Italiaansche vlieg tuigen Figueras hebben gebombar deerd. Op de terugreis naar Majorca hebben de toestellen een Franschen torpedobootjager gebombardeerd die antwoordde met het luchtafweerge schut. Volgens Reuter hebben de vliegtuigen om streeks honderd bommen op Figueras laten vallen. Vier personen werden gedood en elf gewond. Ongeveer veertig huizen werden verwoest IS) ENT U voorstander van het volgen van den eenvoudigsten, goedkoopsten en snelsten weg om iets te bereiken? Natuurlijk. Plaats dan een Groentje in Haarlem's Dagblad, als U iets aan te bieden of te vragen hebt. DENEMARKEN-HOLLAND. Op 23 OCTOBER de eerste interlandmatch van dit seizoen. HAN HOLLANDER in Uw huiskamer...indien U is aangesloten bij de RADIO-CENTRALE. Neem nü Distributie. TELEFOON 10010. (Adv. Ingez. Med.) Specialiteit in PAPIERWAREN EN AANVERW. ART. - HANG-, NAALD-, AANDRUK-, PLAKETIKETTEN. GED. OUDE GRACHT 103, TELEF. 11723 (Adv. tngez. Med.) HEDEN: 20 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. Een vierde geval van kinderverlamming te Haarlem. De belangstelling voor de rondritten van Haarlem's Bloei blijft zeer groot. Velsen heeft een sluitende begrooting, maar een bedrag van meer dan een ton bleef ongedekt. Bioscopen BINNENLAND. De politie meent een spoor te hebben ge vonden in de moordzaak-Groen. De toekomst van Artis is weer onzeker. Bij een bank te Amsterdam is een enorm tekort geconstateerd: de twee directeu ren zijn in arrest gesteld. BUITENLAND. Japan zou een ultiAatum tot Kanton ge richt hebben Hongarije heeft zich na de mislukking van de conferentie te Komaron tot de mogendheden van München gewend. Vijf nieuwe lichtingen zijn in Hongarije opgeroepen Hitier heeft gisteren den Tsjechischen mi nister van buitenlandsche zaken ont vangen SPORT. Damrubriek. Ook de tiende partij tusschen Keiler en Raichenbach is remise geworden. ARTIKELEN. R. P.: Oude begrippen. Max. Dagboek van een II. B. S.-er. P. v. d. Hem: Het Japansch-Chineesche conflict Anthony Eden: De balans van München. C. B.: Uit het land van den broederkrijg. J. S. Visser: Over in vroeger eeuwen had „De Santhaes" moeilijkheden. H. D. Vertelling: De erfenis. J. B. Schuil over La Argentinita. Dr. W. G. N. van der Sleen: Per auto en boot door Zuid-Afrika. J. II. de Bois: Litteraire Kantteekcningen J. B. Schuil: Bij het 30-jarig tooneeljubi leum van Elias van Praag. Financieel Economisch Weekoverzicht: En geland verkeert in velerlei zorgen. De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1