Haarlem's Dagblad DRUKKE WEEK VOOR DE BRITSCHE STAATSLIEDEN Karl Kautsky overleden Nogmaals de Verduisteringsproef Verduistering. J. MUIJS LUCHTBESCHERMINGSLAMPEN 56e Jaargang No. 16970 Uitgave Looren9 Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaus: Croote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 17 October 1938 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. Ike regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Instelling van drie nieuwe departementen? De geheele Britsche pers verwacht, daar Chamberlain morgen uit Schotland terugkeert, een week van belangrijke besluiten. Er moeten opvolgers voor Duff Cooper en Lord Stanley benoemd worden en verder acht men het mogelijk, dat een nieuw ministerie zal worden ingesteld, dat van nationalen dienst. Twee bladen spreken zelfs over de instelling van drie nieuwe departementen, n.l. nationale dienst, voorraden en koopvaardij. Dan zijn er nog andere vraagstukken, die beschouwd moeten worden, zooals de leemten in de defensie, die bij de laatste crisis aan het licht zijn getreden, de toestand in Palestina, de betrekkingen met Italië en de kwestie van een handelsverdrag met de Ver- eenigde Staten. De „Times" schrijft, dat Chamberlain een groote taak en een groote gelegenheid wach ten. De taak is niets minder dan de organi satie der hulpbronnen van het land, opdat voldaan kan worden aan de behoeften van een nieuw tijdperk. Ook de gelegenheid is zonder weerga, omdat de bewoners van het vrije Engeland nooit te voren in vredestijd zóó bereidwillig hun diensten hebben aange boden. Het blad betoogt, dat organisatie even noodzakelijk is als wapening. Er is geen te genspraak tusschen de organisatie van de Britsche macht en het gelijktijdig streven naar een betere organisatie van den vrede. De Britsche herwapening is de sleutel tot den vrede. Tenslotte, aldus de „Times", kan slechts een overeenkomst betreffende vermindering der wapening een Europeesche regeling be zegelen. Daarna zal dé diplomatie een aanval moeten doen op de bron van vrees en twijfel in Europa. Bij elke doeltreffende pacificatie zal noodzakelijk rekening moeten worden ge houden met het volle aandeel en het volle gewicht van Duitschland, welks macht en invloed door de overeenkomst van München zijn toegenomen, doch een werkelijke voor uitgang is niet mogelijk, zoolang de methode van overleg niet volledig in de plaats is geko- komen voor de wijze waarop Duitschland tot dusverre naar verwezenlijking van zijn doel heeft gestreefd. Zoolang zal het ook noodig zijn, dat de westelijke en de andere landen voorbereid zijn, opdat zij met eigen midde len en actie een onzekeren toestand het hoofd kunnen bieden. Twee voordeelen van de crisis De „Daily Telegraph" zegt, dat de beproevingen, die het land heeft doorgemaakt, twee voordeelen hebben opgeleverd: het gevoel van het pu bliek voor de werkelijkheid van dezen tijd is ontwaakt en er is een rustpoos, waarin maatregelen kunnen worden ontworpen en ten uitvoer gelegd. Het is duidelijk, dat men thans met een regeling bij stukken en brokken niet kan volstaan, maar dat een alge meen schema om doelmatig te zijn moet steunen op de spontane mede werking van het volk. Volgens de „Daily Mail" verwacht het volk, dat thans een einde is gekomen aan de aar zelingen en de halve maatregelen, welke heb ben geleid tot het gebrek aan voorbereiding, waarvan men getuige geweest is. De veilig- De vroegere Oostenrijksche staatsman en econoom KARL KAUTSKY is heden op 84- jarigen leeftijd te Amsterdam overleden. Voor een biografie van dezen bekenden volge ling van Karl Marx verwijzen wij naar pag. 5. heid steunt op één fundamenteele voor waarde: het volk moet de gelederen sluiten en zich als nooit te voren achter den minis ter-president scharen Partijbelang en eigen belang moeten terzijde gesteld worden. Cham berlain verwacht de medewerking van de op positie bij industrie en arbeiders, bij de reus achtige pogingen die hij in het werk stelt om de nationale veiligheid te verzekeren. Voetgangers moeten den openbaren weg zooveel mogelijk mijden. Het verkeer gaat gewoon door. Morgenavond van 9 tot 10 uur zal dus te Haarlem, Heemstede, Bloemendaal, Zand- voort en Bennebroek een luchtbeschermings oefening worden gehouden, bestaande uit een algeheele verduisteringsproef. Wij laten hier nogmaals de voornaam ste voorschriften, die men in acht moet ne men, volgen: De geheele straatverlichting zal worden ge doofd tusschen 9 en 10 uur; voor het door gaand verkeer zullen in Haarlem de hoofd wegen voorzien worden van speciaal daarvoor ingerichte lantaarns welke op den weg zullen worden geplaatst. Lantaarns met een witte gleuf, geplaatst op de trottoirs, zullen dienen als richtlijnen voor het verkeer; lantaarns met een paarse gleuf wijzen een verkeers heuvel aan, terwijl lantaarns met een roode gleuf voor zooveel mogelijk aan de waterzijde zullen staan. De bevolking zal door het tegengaan van lichtuitstraling uit de huizen voor een be langrijk deel kunnen medewerken, waarop dan ook ten volle wordt gerekend De bewoners c.q. beheerders van perceelen en daarbij behoorende open en gesloten aan- hoorigheden moeten er voor zorgdragen: a. dat geen licht uitstraalt uit huizen, ge bouwen, portieken, open plaatsen e.d. hetzij aan de voor-, hetzij aan de achterzijde, als door dankvensters ed. Dit gebod betreft tevens van buiten af zichtbaar zijnde voorwerpen, als lichtreclames automaten, benzinepompen, klokken enz., alsmede woonwagens, woonschepen, stilstaan de voertuigen enz; b. dat ook bij het openen der buitendeuren geen licht naar buiten schijnt. Het gebruik buitenshuis van lantaarns, fak kels enz., is verboden Motorrijtuigen, rijwielen en rij- en voertui gen mogen geen licht voeren; dit geldt ook voor achterlichten en richtingaanwijzers. Op genoemd uur mogen motorrijtuigen en rij- en voertuigen alleen op parkeerplaatsen worden geparkeerd. De snelheid moet zoodanig zijn, dat de vei ligheid van het verkeer niet in gevaar wordt gebracht. Het verkeer te water wordt geheel verboden en gestremd. Bruggen, sluizen, enz. worden niet bediend, nog verlicht. Ter voorkoming van verkeerson gevallen is het aan voetgangers ver boden buiten noodzaak op den open baren weg te vertoeven, terwijl het staan voor de geplaatste richtlam- pen eveneens verboden is. Geenerlei aansprakelijkheid wordt aanvaard voor schade, die van deze voorschriften het gevolg kan zijn Een ieder, die zich gedurende ge noemden tijd op straat begeeft, on danks verbod, doet dit geheel op eigen risico. Men zorge dus: a Dat uit de woning geen licht straalt. Wiegerinck, Muschter Co. failliet verklaard. AMSTERDAM, 17 October. De recht bank heeft vandaag failliet verklaard de commanditaire bankvereeniging Wiegerinck, Muschter Co., Keizers gracht 213. Ook de beide directeuren, de heeren Wiegerinck en Muschter zijn persoonlijk failliet verklaard. Tot rechter-commissaris is benoemd mr. J. Sprey en tot curator mr. D. Giltay Veth. Voor verdere bijzonderheden omtrent de bankzwendelkwestie zie men pag. 3. Britsche torpedojager door bomscherven getroffen. Tijdens bombardement op Gandia. VALENCIA, 17 Oct. (Reuter-ANP) Tijdens een luchtaanval der opstan delingen op Gandia zijn scherven van bommen, die op minder dan dertig meter van het vaartuig vielen, op het dek van een Britschen torpedojager terechtgekomen. Er- deden zich geen ongelukken voor. De autoriteiten op Majorca hebben haar verontschuldi gingen aangeboden. Als u de kranten hebt beluisterd, Dan weet u, er wordt overal Op groote schaal in 't land verduisterd, Dat is een ongewoon geval. 't Geschiedt in ongekende mate, Nog nooit hebben wij 't zoo gehad, Het gaat om heele huizen, straten En sterker nog, een heele stad. 't Begrip dat anders is verboden, Is nu iets dat men hooglijk prijst, Als voorzorg in de hoogste nooden, Wordt het geboden en geëischt. Dan vliegen stadsautoriteiten De lucht in. speurend in het rond. Om toe te zien, hoe wij ons kwijten Van het verduistren op den grond. Wij doen wat ons wordt opgedragen, Vervuld van goeden burgerzin, Om deze poging te doen slagen, Wij zien er 't groote nut van in. 't Bevel wordt snel weer opgeheven, Zoo'n proefverduistering duurt kort. Wij hopen dat het heel ons leven, Nooit werklijke beproeving wordt. P. GASUS. Het einde van de stratosfeerballon „Ster van Polen", waarmede kapitein Burz.vnski een poging wilde doen het hoogterecord 22 K.M. te breken. Het omhulsel vloog, tengevolge van explosie, tijdens den nacht in brand en werd geheel door het vuur verteerd. EEKBERICHT COöP. VOORUITGANG UA., HAARLEM. Nieuwe Vijgen, per pond 13 ets. Pracht Capucijners, per pond 14 ets. Roomboter, per pond 80 ets. Speculaas, per Vs pond 15 en 20 ets. Vette Meikaas, per pond 30 ets. Slaolie, zuivere Arachide, per fl. a 6Vs maatje 45 ets. MET DIVIDENDBONS (Adv. Ingez. Med.) b Dat men zich als voetganger van 9 tot 10 uur niet op den openbaren weg begeeft, tenzij uit dringende noodzaak. Het verkeer gaat dus, zij het zonder licht en natuurlijk met zeer geringe snelheid, ge woon door. Het hoofd van den luchtbeschermingsdienst te Haarlem verzoekt ons nog het volgende mede te deelen: Morgen, Dinsdagavond, om 9 uur zal te Haarlem door middel van sirenen worden aangekondigd, dat de verduisteringsproef aanvangt. Laat een ieder er voor zorgen, dat dan uit zijn woning of gebouw, vooral ook aan de achterzijde, geen licht meer naar buiten uit straalt. Exploitanten van cafés en restaurants moe ten er eveneens om denken, dat de ingangen en ramen van hun zaken zoodanig zijn af geschermd, dat geen licht meer naar buiten kan schijnen. Lichtreclames en de verlichting in automa ten, benzinepompen, e. d., moeten worden ge doofd. Het einde van de proef zal om 10 uur be kend worden gemaakt door het luiden van kerkklokken. Niemand mag zich buiten noodzaak tus schen 9 en 10 uur op straat bevinden. Door de volkomen duisternis is het boven dien op de wegen levensgevaarlijk! Nieuwsgierigen moeten ditmaal thuis blij ven want er is buiten werkelijk niets te zien. Iedereen werke mede om de proef te doen slagen en men volge de eventueele aanwij zingen van de Overheid stipt en onverwijld op! De bioscopen en de verduisteringsproef. Op den avond van de verduisteringsproef zullen de directeuren van de bioscopen te Haarlem, zulks in overleg met het hoofd van den luchtbeschermingsdienst, maar één voor stelling geven, die om 8 uur aanvangt. De bioscoopexploitanten werken dus ook ten volle mede om tusschen 9 en 10 uur geen pu bliek op straat te brengen. Autobussen rijden niet. Naar wij vernemen, zullen de auto bussen van de N.Z.H.T.M. Dinsdag avond van kwart voor 9 tot 10 uur niet rijden. De tramdiensten gaan echter gewoon door. De autobussen van de Brcckway Maatschappij zullen gedurende de verduisteringsproef ook niet rijden. Openbare Leeszaal en Bibliotheek te Haarlem. Bezwaren wenschen mogelijkheden. In een onderhoud dat wy met den heer P. V. de Wit, directeur der gemeentelijke Open bare Leeszaal en Bibliotheek te Haarlem hadden, kwamen allereerst bezwaren naar vo ren. Als iemand steeds groeit komt het oogen- blik dat zijn kleeren te klein worden. Zoo is het ook met de Openbare Leeszaal en Biblio theek. Er is reeds lang met de beschikbare ruimte gewoekerd, maar nu is men aan het eind. Als tijdelijke oplossing heeft de directeur de beschikking gekregen over de zolders van het gebouw van het Bureau voor Beroeps keuze op het Nassauplein. Daar zijn nu een paar duizend boeken geborgen, die het minst noodig zijn, maar afdoende heeft dit niet ge holpen. Met passen en meten heeft men in de loka len op het Prinsenhof, nu ruimte gemaakt voor de te verwachten uitbreiding van het komende jaar. Maar dan is alles ook vol. Er zullen dus binnenkort maatrege len genomen moeten worden om de lokaliteiten van de Openbare Leeszaal en Bibliotheek op het Prinsenhof uit te breiden. Daarvoor bestaan twee mogelijkheden. Of lokalen op het Prinsenhof aan andere dien sten onttrekken óf de Bibliotheek en Leeszaal in een ander gebouw onder brengen. Het is nog niet bekend in welke richting de oplossing gezocht zal worden. Indertijd is door het college van B. en W. gedacht over de mogelijkheid om bij de ver bouwing van het stadhuis een nieuwe raads zaal te bouwen. Dit plan wordt nu bij de aan gevangen verbouwing nog niet uitgevoerd, maar het is daarom toch niet onmogelijk om er in de toekomst nog aan te denken. Dan zou de raadszaal en de antichambre daarachter gelegen voor de bibliotheek en leeszaal be schikbaar komen, waardoor het ruimte-vraag stuk voor jaren zou zijn opgelost. Een andere mogelijkheid zou nog zijn in de Vleeschhal op de Groote Markt de oude bibliotheek onder te brengen. De boeken zijn slechts af en toe noodig, zoodat het niet al te veel bezwaar zou opleveren voor het perso neel om die daar af te halen. Zooals men weet is de restauratie der Vleeschhal aan het einde van 1939 klaar. Dan moet nog een bestemming voor het gebouw gezocht worden. Moeilijkheden leveren op de omstandigheid, dat er weinig ramen in het gebouw zijn, zoodat overdag de verlichting niet te best is, terwijl ook nog een oplossing gezocht moet worden voor de verwarming. Beide dingen maken, dat het gebouw slechts voor bepaalde doeleinden geschikt zal zijn te maken Ook het filiaal in het Huis ter Zaa- nen in Haarlem-Noord is te klein ge worden. Tot heden is alleen het be neden-gedeelte in gebruik, wil men I Het woord is aan. Christian Wagner: Ik heb de vaste overtuiging dat de mensch door vreugde beter wordt. ook over de verdieping de beschikking krijgen, dan moet de zoldering ver sterkt worden. t De eiken balken zien er oud uit, en zijn niet solide genoeg om zware vrachten boeken te dragen. De directeur deelde ons nog mede, dat het uitleenen van boeken nog steeds toeneemt, zoowel op het Prinsenhof als in Huis ter Zaa- nen. Het bezoek aan de courantenleeszaal is iets minder geworden Dit staat, naar de di recteur vermoedt, in verband met een kleine daling van het aantal werkloozen. Jaren geleden hebben wij reeds medege deeld, dat de directeur begonnen was aan de vorming van een muziekbibliotheek. De voorbereiding van de muziek bibliotheek is nu zoo ver gevorderd, dat begonnen zou kunnen worden, als er eenig geld beschikbaar gesteld zou kunnen worden. De muziekbibliotheek omvat thans ongeveer 1200 werken. Om het bezit aan te vullen wat gewenscht is om voldoende voorraad te hebben om de bibliotheek open te stellen is een bedrag van ongeveer f 300 noodig. Bo vendien is er dan nog f300 per jaar noodig voor de aanvulling en de exploitatie van de muziekbibliotheek. Dit bedrag van f 300 per jaar zou zoo zei de directeur vermoedelijk wel opge bracht kunnen worden door de gebruikers van de bibliotheek, die er wel geen bezwaar tegen zullen hebben een kleine vergooding te geven voor het gebruik der werken. Maar daarmede heeft men nog niet het bedrag van f300 om de bibliotheek voor de opening aan te vullen. Toen de directeur dat zei dachten wij aan de mogelijkheid voor dit doel waarmee toch immers ook de kunst gediend wordt f300 bestemmen in het potje der Frans Halstentoonsteling. Deze quaestie kan even- wel pas onder oogen gezien worden als het bedoelde raadsbesluit opgenomen in een suppletoire begrooting. dienst 1937 door de hoogere colleges zal zijn goedgekeurd. Bij ge ruchte vernamen wij, dat het nog niet abso luut zeker is, dat de hoogere colleges aan Haarlem zullen toestaan van het saldo der Frans Halstentoonstelling f 20.000 pen reservefonds voor kunstdoeleinden te maken. Er wordt blijkbaar over gedacht om Haarlem te verplichten dit geld te gebruiken voor ver kleining van het tekort op de gemeentereke ning over 1937. Na deze uitweiding keeren wij terug tot het onderhoud met den heer de Wit. Deze deelde ons nog mede. dat hij zich als ideaal gesteld heeft in de toekomst ook een kinder- en jeugdbibliotheek aan de nu bestaande biblio theek toe te voegen. Daardoor kweekt men lezers voor de bibliotheek, men leert het op groeiende geslacht lezen en studeeren. Maar zoo besloot de directeur daar mee kan pas begonnen worden, als de reorga nisatie der bibliotheek, die nu al jaren aan den gang is, geheel voltooid zal zijn. Daarmee zullen nog ongeveer 3 jaar gemoeid zijn. Maar als die reorganisatie haar beslag heeft, gaan wij ernstig denken aan de uitwerking van dit ideaal. Specialiteit in PAPIERWAREN en AANVERW. ARTIKELEN. - PRIJSKAARTENCARTON, ETALAGEPAPIER en VERVEN. GED. OUDE GRACHT 103, TELEF. 11723. (Adv Ingez. Med.) verkrijgbaar bij „AL BA" GROOTE HOUTSTRAAT 158 (Adv. Ingez. Med.) HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING. pag. Bezwaren, wenschen en mogelijkheden van de Openbare Leeszaal en Bibliotheek, te Haarlem. BINNENLAND. De firma Wiegerinck, Muschter en Co. is failliet verklaard. i Heeft het in den Haag vermoorde meisje haar moordenaar gekend? 2 De bankzwendel in de hoofdstad. 3 De vroegere Oostenrijksche politicus en econoom Karl Kautsky is te Amsterdam overleden. 4 BUITENLAND. In de komende week belangrijke besluiten van het Britsche kabinet verwacht. 1 Tweehonderdduizend Chineezen zijn naar het front in Zuid-China gezonden. 4 ln Kanton is de uitzonderingstoestand af gekondigd. 4 Zaterdag zijn zevenduizend Italianen uit Spanje vertrokken. 4 Na het bezoek van Tsjvalkofski aan Berlijn is een duidelijke toenadering tusschen Duitschland en Tsjecho Slowakije aan het licht gekomen. 4 SPORT. De Nederlandsche hockeyers weerstaan Duitschland. 5 Criticus over den wedstrijd II.F.C.Alkm. Boys. c ARTIKELEN. K. de Jong: Fritz Hirsch Operette. o J. B. Schuil: Jushny f g De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1