Haarlem's Dagblad
Vier groote schuren prooi der vlammen.
De Duisternis.
Parate jeugd.
J. MUIJS
Palestina, vereenigde
staat onder
Britsche leiding
Hef belangrijkste
56e Jaargang No. 16972
Uitgave Louren» Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en AJgem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Creole Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15034
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Een overzicht van het blusschingswerk van den brand in Haarlem-Noord, waar
vier groote schuren aan den Rijksstraatweg tegenover de R.-K. Kerk een prooi
der vlammen werden.
Mef lucifers spelende jongens veroor
zaken brand in Haarlem-Noord.
Haarlem is gisteravond een uur lang in
duisternis verborgen. Dat is bij wijze van
oefening gebeurd, met het oog op de onzekere
toekomst waarin luchtaanvallen op weerlooze
burgers ook ons deel zouden kunnen worden.
Amsterdam zal eerstdaags ook eens zooiets
probeeren. En de schrik van den achtentwin
tigsten September u weet wel, die Woens
dag zal wel zoo nawerken dat er werkelijk
in Nedex-land een organisatie van de lucht
bescherming zal komen. Want zooals u weet
is die er nog niet. Het lijkt er nog niet op.
Die oefening was dus nuttig en aangezien
er geen onmiddellijk oorlogsgevaar dreigt von
den velen het wel aardig en belangwekkend
omdat het zoo donker was in hun straat en
omdat je vliegtuig-geronk hoorde dat heele-
maal geen kwade bedoelingen vertegenwoor
digde, en zoo.
Maar intusschen was die duisternis een
triest symbool van den toestand waarin Euro
pa nog steeds verkeert. Ook na München
verkeert. Als Hitler en Chamberlain hun
nooit-meer-oorlog-overeenkomst, door den
Engelschen premier op papier gezet en door
beiden onderteekend, werkelijk in diepen
ernst gemeend hebben, dan zouden wij wel
eens wat meer ervan willen hooren. Met
„meer" bedoel ik niet de berichten, dat
Duitschland en Engeland bezig zijn met nieu
we uitbreiding van hun bewapening, en even
min de plezierige beschouwingen die conclu-
deeren, dat geen der betrokken groote mo
gendheden op 28 September eigenlijk klaar
was voor een oorlog. Neen. Ik bedoel verdere
maatregelen om samenwerking in Europa tot
stand te brengen en dus in de eerste plaats:
om bestaande geschillen uit den weg te rui
men. Verduisteringsoefeningen, verhooging
van bewapeningsuitgaven en gepraat over
invoering van dienstplicht in Engeland zijn
niet de logische gevolgen van de onderteeke-
ning van dat document, dat Chamberlain zoo
triomfantelijk zwaaide toen hij bij zijn terug
keer uit München te Heston landde. En dat-ie
toen meteen voorlas.
Het heeft mij geenszins ontbroken aan eer
bied voor den moed en het initiatief van den
Engelschen premier in dagen van hevige
crisis. En het hapert daar nog niet aan. Maar
dat het bij het vermijden van den oorlog
schijnt te blijven zonder dat er meer sprake
is van een herstel van het nog even ont
wrichte Europa maakt anderen en mij be
zorgd. Moeten wij nu doorgaan met van de
eene politieke crisis in de andere te vallen,
van sensatie op sensatie te leven hopend
dat het telkens wel weer goed af zal loopen
zonder dat er iets nieuws wordt onderno
men, zonder dat zich een staatsmanschap
met vooruitzienden blik in Europa ontwik
kelt? Dan is dat een treurig en ook een ge
vaarlijk vooruitzicht.
Het baat niet dit alleen aan de staatslieden
te wijten. Hun taak in dezen tijd is ongetwij
feld zeer zwaar. Willen zij iets tot stand
brengen dan moeten zij buiten de eng-
begrensde belartgen van hun eigen land gaan,
dan moeten zij een grooter politiek gaan
voeren dan die vanouds bekende, die alleen
op direct voordeel voor dat eigen land be
dacht is, den tegenstander zoo weinig moge
lijk kans op welvaart laat en concessies alleen
in de uiterste noodzaak en zoo beperkt moge
lijk verleent.
Er zijn wel menschen die dit inzien, maar
zij voeren niet den boventoon. Achterdocht,
bekrompenheid, beperkte visie overheerschen
nog steeds bij de groote volksmassaas. En
angst komt erbij. Het soort angst dat geen
snippertje prestige, geen vierkanten meter
grond, geen halve cent vrijwillig aan een
ander wil afstaan omdat-ie dan wel eens te
sterk zou kunnen worden. En intusschen
wordt-ie, tenminste in bewapening, toch
steeds sterker hetgeen de vrees weer doet
toenemen zoodat men in een vicieuzen cix-kel
ronddraait.
Herleving van de vredesactie lijkt mij nood
zaak. Niet in den vorm van mooie juridische
constructies, die prachtig zouden zijn als men
ze aanvaarden wou, hetgeen helaas niet het
geval is, maar in den vorm van het streven
naar een Europeesche federatieve samenwer
king. Het is niet gemakkelijk die voor te
staan, want men moet daarbij de welvaart
van anderen aanvaarden en op den duur ex-
offers voor brengen bovendien. We zijn na
tuurlijk nog niet zoover. Maar toch gaan we
dien kant uit, want de volken willen den
Europeeschen oorlog niet. En als zij hem niet
willen, is het toch logisch dat er wat goeds
uit den toestand gemaakt wordt en dat we
niet voortgaan met fouten, die vermeden kun
nen worden.
De tijd voor een nieuwe oriënteering van
het streven naar internationale samenwer
king is er. Moge men hem niet laten voorbij
gaan!
R. P.
Klerk verduisterde twintig mille.
De Arnhemsche politie heeft den klerk J. W.
M„ die werkzaam was aan de gemeente-gas
fabriek te Arnhem in arrest gesteld. Het was
aan het licht gekomen, dat M. die reeds twee-
en-twintig jaar in gemeentediensx was, zich ge
durende twintig jaar aan frauduleuze hande
lingen had schuldig gemaakt. Hij heeft jaar
lijks een bedrag van ongeveer duizend gulden
verduisterd, zoodat de gemeerfte voor ongeveer
20.000 gulden is benadeeld. De fraude bestond
hierin, dat M. kleine bedragen achter hield bij
de verrekening met de afnemers van de munt
meters en bovendien had hij verschillende be
dragen zelf geïncasseerd.
(Te Den Haag tvordt een comité
gevormd ter bevordering van de
lichamelijke ontwikkeling der Ne-
derlandsche jeugd.)
Ferme jongens sfcoere knapen,
Beenen vierkant op den grond,
Meisjes, meer dan slappe schapen,
Krachtig, frisch en kerngezond.
Geen gehang in luie stoelen,
Geen geloop met krommen rug,
Ha, daar kan ik wat voor voelen,
Zooiets komt me nooit te vlug.
Jonge, frissche open snuiten,
Recht en sterk en gaaf gewas,
Met een geur van 't wijde buiten,
Niet van plantjes uit een kas.
Klare onverschrokken menschen,
Scherp van oog en vast van hand,
Wat kan men zich beter wenschen,
Voor de toekomst van ons land.
Waarlijk, want de dag van morgen,
Eischt een ruime dosis kracht,
Ter bestrijding van de zorgen,
Wachtend op het nieuw geslacht.
En de kracht van lijf en leden,
Zoo is 't altijd al geweest,
Door 't verleden naar het heden,
Steunt ook morgen kracht van geest.
P. GASUS.
Specialiteit in PAPIERWAREN en AANVERW.
ARTIKELEN - PRIJSKAARTENCARTON -
GOMPAPIER - APPARATEN - RUBBERBANDS
GED. OUDE GRACHT 103, TELEF. 11723.
(Adv. Ingez. Med.)
H. O. V.-JUBILEUMFONDS.
Giften te storten Postgiro 4000 Twentsche
Bank, Haarlem of Penningm. Comité van Actie
tot Steun a. d. H. O. V., Florapark 5 of Admi
nistrateur der H. O. V., Ridderstraat 26 a,
Haarlem.
(Adv. Ingez. Med.)
DE LUCHTBESCHERMING TE
HAARLEM.
Te zijner tijd een tweede
verduistering
DAN GEPAARD MET PRACTISCHE
OEFENINGEN.
De resultaten van de Dinsdagavond gehou
den verduisteringsproef in Haarlem en omge
ving zullen nauwkeurig bestudeerd worden. In
verband ook met de uitgebrachte rapporten
zal nagegaan worden wat nog vei-beterd kan
worden en welke nieuwe maatregelen noodïg
zijn.
Het is aan te nemen, dat er „te zijner tijd"
een tweede vei-duisteringspi-oef zal worden ge
houden. Maar het zal wel eenigen tijd duren
voor het zoo ver is, want zoo verzekerde ons
de heer E. H. Tenckinck, hoofd van de Lucht
bescherming te Haarlem men moet ook re
kening houden met het ongemak en de schade
die een deel van het publiek van zoo'n oefe
ning ondervindt. De autobussen hebben een
uur stil gestaan, de bioscopen konden slechts
één avondvoorstelling geven, enkele fabrieken
konden niet op de gewone wijze doorwerken,
enzoovoort. De oefeningen moeten dus tot een
minimum bepei-kt blijven.
Maar als ern ee tweede proef wordt gehou
den is het de bedoeling voor de vex-schillende
hulpdiensten van de Luchtbescherming practi-
sche oefeningen in te lasschen. Nu is Dinsdag
avond door den Ongevallendienst, de Brand
weer en den Ontsmettingsdienst alleen naar de
plaats gereden waar verondersteld werd dat
hulp noodig was, om vast te stellen of de auto's
van de betrokken diensten daar met afge
schermde lichten konden komen, maar dan
zullen er practische oefeningen plaats hebben.
De Ongevallendienst zal „gewonden" vervoeren,
de Ontsmettingsdienst zal een straat waar een
bom met mostei-dgas viel, ontsmetten. Enzoo
voort.
Paard in het vuur omgekomen.
Hedenmorgen zijn vier gx-oote hou
ten schuren aan den Rijksstraatweg,
tegenover de R.K. Kerk, in Haarlem-
Noord een prooi der vlammen gewox--
den. De schuren waren eigendom van
den 76-jarigen heer D. v. Staveren, die
drie schuren aan een fietsenmaker, en
huurd had. Een paard van den schil
lenboer was toen de brand uitbrak al
voor den wagen gespannen. Een veu
len kon eveneens worden gered. Doch
het paard „Corrie" kwam in het vuur
om het leven.
De fietsenmaker was zijn bedrijf in de
gehuurde schuren pas begonnen. Hij
stalde en sloopte ook auto's. Eén.
auto kon nog bijtijds uit de vlammen
geduwd worden. Een andere wagen
werd evenwel door het vuur vernield.
Om kwart voor tien bemerkten omwonen-
dexx dat er in een kleine bijschuur in het;
complex van groote schuren brand was uit
gebroken. Door den krachtigen wind gi-epen
de vlammen snel om zich heen en vatten
spoedig de groote schux-en aan. De brandweer,
die onverwenld gewaarschuwd werd was eerst
een half uur later ter plaatse. In den tus-
schentijd porbeerden de omwonenden zelf te
redden wat te redden viel. De 76-jarige heer
Van Staveren, die door rheumatische aan
doeningen zeer slecht ter been is bleek noch
tans in een der brandende schux-en, die hij
als werkplaats voor zichzelf in had gericht,
aan den arbeid te zijn. De oude heer was dooi
den brand zoo ovex-stuur dat hij aanvankelijk
niet uit de wei'kplaats weg wilde gaan. De
omwonenden slaagden er evenwel in hem
buiten gevaar te brengen. Men begon in
tusschen ook één van de schuren, die nog op
eenigen afstand van de vuurhaard verwij
derd was. met water nat te gooien. Hierdoor
bleef deze schuur, die ook aan den fietsen
maker toebehoox-de, overeind.
Toen de brandweer eenmaal gearriveerd
was werd met vier slangen water gegeven. De
wind bleef evenwel van groote kracht en wak
kerde de vlammen zoodanig aan dat er prac-
tisch van de schuren, die reeds in brand ston
den, niets te redden viel. Toen het vuur uit
gewoed was bleven er smeulende hoopen
van verkoold hout over.
Allerlei werktuigen van den slooper, de
diverse karretjes van den schilleboer vorm
den één onontwarbare zwarte massa.
Zoodx-a kon een aanvang worden gemaakt
met de opruimingswerkzaamheden of men
toog op zoek naar het paard Corrie, dat in het
vuur omgekomen moest zijn. Het duurde niet
lang of een droeve vondst bevestigde ten over
vloede deze zeer waarschijnlijke veronderstel
ling. Ergens lag het half-verkoolde bord
.Autostalling" dat getuigde van de groote
plannen van den fietsenmaker, die thans let
terlijk in rook zijn opgegaan. De heer v. Sta
veren is, naar wij van den zoon vernamen,
verzekerd voor zijn eigendommen, doch zeer
laag. De zoon had zijn auto ook in één van
de schuren gestald, doch hij was vanmorgen
uitgereden, zoodat zijn wagen den dans van
het vuur ontsprongen was.
De commissaris E. H. Tenckinck was bij de
blusschingswerkzaamheden aanwezig.
En wie zijn nu de oorzaak van deze
bedroevende geschiedenis? Een aantal
jongens die met lucifei-s speelden! En
wel op een zeer brutale en onverant
woordelijke manier. Een kolensjouwer
verklaarde ons dat hij omstreeks den
tijd, dat de brand uitbrak, zakken
kolen in een huis in de buurt binnen
dx-oeg. Hij zag een aantal jongens lu
cifers aansteken en blijkbaar spelen
derwijs in één der schuren werpen.
Toen hij het huis uitkwam stond de
schuur in lichterlaaie.
De steekpartij te Eindhoven.
Woensdag 19 October 1938
Abonnementen per week fO.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. lowe nummer» 6 cent per ex.
Advertenticn: 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarievcn op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elk®
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Het woord is aan.
Montaigne .-
Wie vreest te lijden lijdt
reeds datgene, wat hij vreest.
Plan van Minister
Malcolm MacDonald
LONDEN. 19 October (Reuter. A.N.P.)
Volgens de Daily Telegraph zal mi
nister Malcolm MacDonald vandaag
het kabinet nieuwe voorstellen ter
goedkeuring voorleggen, waarin wordt
afgezien van 't plan tot vcrdeeling van
Palestina, en besloten wordt tot hand
having van het Britsch bestuur en,
met als laatste doel de vorming van
een vereenigden staat onder Britsche
leiding.
MacDonald beveelt volgens het blad in het
licht van hi t rapport der conxmissie-Woodhead
verwerping der voorstellen van de commissie-
Peel aan.
Peel wilde verdeeling van het land en op
heffing van het Britsche mandaat, terwijl de
conxmissie-Woodhead van meening is. dat
verdeeling in een Arabischen en Joodsche
staat billijk noch uitvoerbaar zou zijn.
Zuivering van Jeruzalem
begonnen.
JERUZALEM, 19 October (Reuter/A.N.P.)
Britsche troepenafdeelingen. de „Goldstream
Guards" zijn vanochtend de oude stad binnen
gerukt om haar van onstandelingen te zuive
ren.
Commissie voor binnenscheep-
vaartrampen voor het eerst hijeen.
Onderzoek naar het vergaan van de
„Jonge Jan 3".
AMSTERDAM, 19 October. Naar wij ver
nemen is Dinsdag ten stadhuize te Leeuwar
den naar aanleiding van het zinken van de
„Jonge Jan 3" op 4 October j.l. op het Ber-
gumermeer de eerste zitting gehouden van de
commissie binnen vaartrampenwet. onder
voorzitterschap van mr. W. A. C. van Dam,
met als bijzitters de heeren P. Schaap, haven
meester te Harlingen en G. Visscher, expert te
Heerenvees
De zitting was niet openbaar, daar open
bare behandeling niet alleen plaats vindt,
wanneer zulks door den minister van water
staat wordt bepaald.
GEEN VERANDERING IN DEN TOESTAND
VAN KEMAL ATATURK.
Even voordat „De Rietvink" haar tocht over
teiten, dat de vlucht meemaakte. Op onze foto
meentesecretaris van Heemstede, hoofdinspec
litig van de Haarlemsche politie, Jhr. J. P. W.
stok aan den arm), dr. J. E. baron de Vos van
C. Bregman, genieetitesecretaris van Benne
van Haarlem en daar achter den burgemeester
duister Haarlem begon. Het gezélschap autori-
ziet men o.a. v.l.n.rden heer N. Vos, ge-
teur M. Woud, chef van de justitieele afdee-
van Doorn, burgemeester van Heemstede (met
Steenwijk, burgemeester van Haarlem, den heer
broek, mr. Th. A. Wesstra, gemeentesecretaris
van Bloemendaal Jhr. Mr. C. J. A. den Tex.
Verdachte Van der V. aangehouden.
EINDHOVEN. 19 October. In den af ge-
loopen nacht is de gemeentepolitie van Veld
hoven er in geslaagd, den 29-jarigen J. H. van
der V. aan te houden, die gezocht werd als ver
dachte van den doodslag op L. Sanders tijdens
een vechtpartij, den nacht tevoi-en in de He
melrijken onder Woensel gepleegd. De man
was in een boei'enschuur gaan slapen, waar
hij werd aangehouden en naar Eindhoven over
gebracht.
Bij zijn vei'hoor door den commissaris van
politie verklaarde hij echter niets met de
vechtpartij te hebben uit te staan. Dat hij met
de 38-jarige vrouw Fr. de Bie op
den motor is weggereden verklaarde hij met
de mededeeling, haar slechts een korten rit tot
het einde der straat op de duo te hebben laten
maken.
Voor de politie staat het evenwel vast, dat
deze vrouw hem op zijn nachtelijken motoiTit
heeft vergezeld. Zij is tot nu toe onvindbaar.
Van der V. ontkent pertinent, dat hij Sanders
gestoken heeft. De man wordt ter beschikking
van den Officier van Justitie in Den Bosch
gesteld.
De Japanners bezetten Tsjeiigsing.
Zestig kilometer ten Oosten van Kanton.
TOKIO, 19 October (Domei). Een com
muniqué van het Japansche hoofdkwartier
meldt de inneming van Tsengsjing, gelegen
op 60 K.M. ten Oosten van Kanton, aan den
Noordelijken oever van de Oostrivier. Het
communiqué voegt hieraan toe. dat de Ja-
pansché militaire verrichtingen in Zuid China
een zeer vlot verloop hebben en dat de Chï-
neesche tegenstand, waar die geboden werd,
gebroken is.
De val van Teian, aan de spoorlijn Nant-
sjang-Kioekiang, wordt elk oogenblik ver
wacht, daar de Japannei's een algemeen of
fensief op de 45.000 man sterke Chineesche
troepenmacht in het gebied van Teian hebben
geopend. De Chineezen hebben alle bruggen
over de Teian-rivier afgebrand, teneinde den
Japanschen opmarsch naar de ommuurde
stad te stuiten.
Te Hongkong wordt volgens nadere
berichten bevestigd, dat de Japansche
troepen Sjekloeng, 55 K.M. ten Oosten
van Kanton, genomen hebben.
ISTANBOEL. 19 October (Reuter-A.N.P.)
Kemal Ataturk heeft een vrij goeden nacht
gehad. In het bulletin van vanochtend wordt
gezegd, dat de algemeene toestand van den
patiënt onveranderd is.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Ter zijner tijd een tweede vci'duisterings-
proef te Haarlem, die dan gepaard zal
gaan met practische oefeningen voor de
hulpdiensten. 1
In Haarlem-Noord heeft hedenmorgen een
vrij ernstige brand gewoed. 1
De verduisteringsproef te Haarlem en
omstreken. 6 en 8
BINNENLAND.
De Spoorwegen gaan ook tegen de „wilde"
busdiensten procedeeren. 3
Voor de Amsterdamsche rechtbank zijn
zware straffen geëischt tegen dronken
automobilisten. 3
De politie onderzoekt een nieuw spoor in
de moordzaak-Groen. 5
BUITENLAND.
De Britsche militaire troepen treden krach
tig op te Jeruzalem. 5
De Belgische regeering vraagt financieele
volmachten. 5
In Tsjecho Slowakije wordt een strooming
merkbaar, die naar afschaffing der poli
tieke parti,jen streeft. 5
SPORT.
De dertiende partij Keller-Kaichenbach
is remise geworden. 2
ARTIKELEN.
R. F.: De Duisternis. j
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Mr. E. Elias: Visite is uit de mode. 3
Max: Dagboek van een H. B. S.-er. 3
H. D. Vertelling: Botsing. 4
K. de Jong: Solistenconcert. 3
J. B. Schuil over het A. B. C.-Cabaret. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op ij
