Haarlem's Dagblad
V eiliffheidsdagen.
Luchtverkeer.
Een heuglijke tijding
voor Zandvoort.
Duitsch-T sjechische douane-overeenkomst
reeds een feit?
Inwerkingtreding binnen
tien dagen verwacht.
J. MUIJS
De woningvoorraad
te Haarlem.
Verdachten in vrijheid
Het belangrijkste
56ë Jaargang No. 16973
Uitgave Lourens Costcr, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Croote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 13034
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EÏV ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 20 October 1938
Abonnementen per week f0-25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco |>er
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën; 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnenientstarieven op aanvruag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentje» xie rubriek.
o C
In de hoofdstad treedt de Vereeniging „Vei
lig Verkeer" weer eens krachtig en nuttig op
den voorgrond op drie veiligheidsdagen: ach
tereenvolgens in het bijzonder gewijd aan de
fietsers, de automobilisten en de voetgangers.
Vandaag, morgen en overmorgen zullen de
Amsterdamsche bussen en trams gesierd zijn
met groote opschriften: „Veilig Verkeer het-
gaat om menschenlevens". Fietsers zullen met
het zichtbare motto: „Ik houd goed rechts. U
ook?" rondrijden. En zoo meer. Iedere cate
gorie wordt met haar tien verkeersgeboden
bewerkt, er wordt een verkeerstentoonstelling
gehouden en Vrijdagavond krijgen de beroeps
chauffeurs, die (volgens verklaring van hun
patroons) een jaar lang zonder ongevallen
hebben gereden, in een feestelijke bijeen
komst het emblee.m van de Vereeniging, dat
zij dan een jaar lang op hun wagen mogen
voeren. Dat is een onderscheiding, die ook
nog bizonder nut heeft bij sollicitaties.
Enfin, de vindingrijkheid op verkeersgebied
Is onuitputtelijk. Tenminste als het den weg
betreft." Men zou wenschen dat dergelijke toe
wijding eveneens bestond voor de veiligheid
van het internationale verkeer tusschen sta
ten. Maar dat is een andere aangelegenheid
en daar wou ik het nu niet over hebben, al
zou de daar bestaande onveiligheid al onze
veiligheid-op-den-weg wel eens met één slag
te niet kunnen doen.
De politie en de Vereeniging Veilig Verkeer
hebben nog werk en zorgen genoeg eer het in
ons land werkelijk goed zal zijn op den weg.
De tijden zijn nu wellicht gunstig om belang
rijken vooruitgang te maken, want terwijl
zooveel wegen en verkeersregelingen verbe
terd zijn en nog worden, neemt het aantal
auto's niet of nauwelijks meer toe. Dat is na
tuurlijk een gevolg van de zeer zware belas
tingen die op het automobilisme drukken en
die men overigens als een groot nadeel moet
beschouwen. Maar er zit dan misschien dit
eene voordeeltje in, dat zij een soort adem
pauze opleveren, waarin men den toestand
kan overzien en ten beste regelen.
Uit de genomen maatregelen blijkt dat men
groote waarde hecht aan den factor „opvoe
ding van het publiek". En met reden. Die
factor is belangrijker dan alle kunstige tech
nische maatregelen en alle waarschuwings
borden bij elkaar. De menschen moeten mee
werken. Het is zeker een goede tactiek, daar
toe een beroep op hen te doen op speciale
verkeersdagen. Overigens zullen er altijd
overblijven die het bepaaldelijk weigeren te
doen. Er zijn er veel die het uit pure balda
digheid weigeren en sommigen brengen hun
éigen leven en dat van anderen daarmee vrij
geregeld in gevaar. De „slipperigste" tijd des
jaars is nu weer aangebroken en dus is dat
gevaar nu op z'n ergst. Op natte wegen,
vooral als die gedeeltelijk met gevallen blaren
zijn bedekt, moet plotseling remmen vermeden
worden. Dat weten alle automobilisten, maar
wanneer iemand, als een auto al dichtbij hem
is, op sarrend-langzame wijze den weg gaat
oversteken, is er voor den bestuurder vaak
geen andere uitkomst meer. Komt er een on
geluk van, waarop de kans in zoo'n geval
groot is, dan zal het publiek prompt partij
voor den voetganger kiezen die in
alle opzichten de schuldige zal zijn. Dergelijke
prestaties worden vaak geleverd door fietsers,
die meenen alles te kunnen doen als zij maar
een arm uitsteken. Zelfs in regenweer en
's avonds, als de automobilist door zijn zij rui;
ten vrijwel geen uitzicht heeft, steken zij
plotseling vlak vóór hem over, liefst van links
komend. Het loopt vaak nog goed af, maar de
sarrend-grijnzende „held" die triomfantelijk
wegrijdt kan de volgende maal het slachtoffer
van zijn eigen domme baldadigheid worden.
Ik wil niet beweren dat automobilisten geen
fouten maken en dat er geen roekelooze rijders
bij zijn, die eveneens behoefte aan verkeers-
opvoeding hebben. Maar bij den tegenwoor-
digen stand van zaken geloof ik dat er onder
hen heel wat minder overtreders van verkeers
regels schuilen dan onder een zeker soort fiet
sers en voetgangers, dat er vooral in de steden
zooiets als een baldadige sport van schijnt te
maken.
Misschien is ook dit de oorzaak, dat het ver
keerslawaai, in enkele jaren tijds zoo sterk
afgenomen, in den laatsten tijd weer aan het
toenemen is. Er wordt weer meer en soms erg
hinderlijk met klaxons gewerkt. Een kundig
lawaai-bestrijder, een van die zeer kundigen
die zelfs de decibels doorgrondt, waarin men
lawaai meet, heeft het mij in zooveel woor
den bevestigd. Dat is dus een achteruitgang.
Er is een tijd geweest waarin vooral jeugdige
autorijders het mooi schenen te vinden, de
aandacht te trekken door zooveel mogelijk
spektakel.
Daarop bereikte de Anti Lawaai-beweging het
groote succes dat men er een eer in ging stel
len zoo weinig mogelijk rumoer te maken, het
geen tevens tot beleidvoller en meer „voor
uitziend" chauffeeren leidde. Maar nu neemt
het spektakel weer toe. Ik geloof dat bittere
ervaringen met de vertegenwoordigers der na
tionale baldadigheid er niet vreemd aan zijn
en dat het goed zou wezen als er eens wat
meer van die lieden, wegens het in gevaar
brengen van het verkeer, bekeurd werden.
R. P.
PLOTSELINGE DOOD.
Woensdagavond kwart over negen viel de 74-
jarige heer B. uit de Allard Piersonstraat,
toen hij over de Amsterdamsche vaart wan
delde, plotseling dood neer tengevolge van een
hartverlamming. Het lijk werd per zieken
auto naar het Sint-Elisabeths Gasthuis ver
voerd.
(Uit de jongste statistiek van de
K.L.M. blijkt, dat in de eerste 8
maanden van dit jaar liet passa
giersvervoer in het binnenland
met 98%, op het buitenland met
15% en op Indië met 42% is ge
stegen.)
De statistiek der luchtvaartmaatschappij,
Geeft een juist beeld, dat wil ik onderstrepen,
Want anders denkt u er misschien nog bij:
Nou ja, het is maar uit de lucht gegrepen.
Wij gaan dus nog maar steeds meer op de
vlucht,
De luchtband wordt al sterker door de jaren,
Wij houden van verandering van lucht,
't Zit in de lucht, om in de lucht te varen.
Een luchtsprong maak je niet zoo dikwijls
meer,
En 't is thans niet een tijd van luchtig leven,
Figuurlijk dringt het tijdsbestek ons'eer.
Om ons gemoed en hart eens lucht te geven.
Maar het vervoer gaat sprongsgewijs vooruit
En snel omhoog, in dubblen zin bekeken.
De nieuwe herfst brengt ons een blij geluid.
Met cijfers die van zoo'n vooruitgang
spreken.
En de conclusie waar dit ons toe leidt,
Is een verschijnsel, dat niet kan bedriegen,
De menschen slaan in een benarden tijd
Als deze, niets meer af, ook niet meer
vliegen.
H. O. V.-JUBILEUMFONDS.
Giften te storten Postgiro 4000 Twentsche
Bank, Haarlem of Penningm. Comité van Actie
tot Steun a. d. H. O. V., Florapark 5 of Admi
nistrateur der H. O. V., Ridderstraat 26 a,
Haarlem.
(Adv. Ingez. Med.)
De wilde-Busdiensten.
Ook de onbekende N.V. zal vervolgd worden.
Naar wij van den rechtskundigen adviseur
van de N.Z.H.T.M. mr. J. Deenik vernemen,
bestaat ook het voornemen om de onbekende
N.V. die na dat de N.V. S. A. Tours verboden
was een busdienst Amsterdam—Haarlem ge
opend heeft, van rechtswege te doen vervolgen.
Wij meldden reeds dat in het algemeen tegen
ondernemers van wilde busdiensten meer ver
volgingen ingesteld zullen worden.
Prins Bernhard jaagt op
Schiermonnikoog.
De Prins blijft tot morgen op het eiland.
SCHIERMONNIKOOG, 20 October. Gis
termiddag te ongeveer vijf uur is Prins Bern
hard met een motorboot op Schiermonnikoog
aangekomen. De Prins kwam van Terschelling
en is via Harlingen naar Oostmahorn vertrok
ken, waar hij is overgestoken naar Schier
monnikoog. In een gereedstaande auto is
Prins Bernhard naar het hotel Van der Werff
gereden. De Prins zal tot Vrijdag op het eiland
vertoeven en jacht maken op wild, waarvan
het eiland zeer rijk voorzien is. In 1936 heeft
Prins Bernhard ook op Schiermonnikoog ge-
f168.000 uit het Werkfonds
Hedenmorgen ontving het col
lege van B. en W. te Zandvoort
bericht, dat een bedrag van
ƒ168.000.uit het Werkfonds be
schikbaar was gesteld voor de
uitvoering van verschillende
werken.
Wij komen hierop nader terug.
De Daily Telegraph and Morning
post meldt uit Boedapest, dat in Duit-
sche diplomatieke kringen aldaar ver
trouwelijk wordt medegedeeld, dat bin
nen tien dagen 'n tolverbod tusschen
Duitschland en Tsjecho-Slowakije zal
in werking treden. De totstandkoming
ervan wordt een „reeds voldongen feit"
genoemd.
Er wordt aan toegevoegd, dat zoodra de
overeenkomst van kracht zal worden de Duit-
sche regeering de verplichtingen als garant
van de Tsjecho Slowaaksche grenzen op zich
zal nemen. Het is echter duidelijk, dat het ge
schil over de Slowaaksche en Hongaarsche
minderheden en de grenslijn moet geregeld
zijn aleer een dergelijk plan kan worden uit
gevoerd.
Hoewel de Praagsche radio dezer dagen
heeft medegedeeld, dat directe onderhande
lingen tusschen de Hongaarsche en Slowaak
sche vertegenwoordigers zouden worden her
vat, wordt over deze aangelegenheid in offi-
cieele kringen te Boedapest een streng stil
zwijgen in acht genomen.
De correspondent acht het echter veelbetee-
kenend. dat de ministers Tiso. Durcanski en
Baccinsky per vliegtuig naar München zijn
gegaan, waar zij met von Ribbentrop een be
spreking hebben gevoerd, welke drie uren
heeft geduurd.
Men vermoedt, dat parallel aan
deze ontwikkeling voorbereidende on
derhandelingen langs diplomatieken
weg worden gehouden tusschen Praag
en Boedapest.
Gemeld wordt, dat Hitier er in
heeft toegestemd concessies te doen in
de kwestie van Subkarpathisch Rus
land en daarmede een gemeenschappe
lijke Poolsch-Hongaarsche grens toe
staat. Deze inlichting moet volgens
den correspondent echter met voorbe
houd worden aanvaard.
Een Tsjechisch wegenplan.
De diplomatieke correspondent van de Daily
Telegraph meldt, dat een belangrijk gedeelte
der 10 millioen pond, welke de Britsche re
geering ter beschkiking van de Tsjechische
nationale Bank heeft gesteld, besteed zal wor
den voor den aanleg van een nieuwen weg van
de westelijke naar oostelijke grenzen van Tsje
cho Slowakije. Zoo'n weg zal van strategische
en economische beteekenis zijn.
Onaangename ontdekking van
politiecommissaris.
NEW-YORK, 20 October. De commissaris
van politie, Lewis Valentine, heeft een groot
politie-rchandaal ontdekt, toen hij bemerkte,
dat de inhoud van zes boeken met aanteeke-
ningen van het hoofdbureau van politie te
Brooklyn was verdwenen. Deze boeken, die
van Augustus 1936 tot Januari 1938 liepen, be
helsden de gegevens omtrent 7.200 arrestanten.
De bladen van deze boeken waren met een
scherp mes uit de omslagen gesneden. Valen
tine heeft bekend gemaakt, dat reeds met
een diepgaand onderzoek is begonnen. Hij
zeide dat elk geval, waarvan de gegevens ver
mist worden, opnieuw zal worden onderzocht
teneinde op het spoor van dit schandaal te
komen. Men verwacht orders, dat er speciale
wachten geplaatst zullen worden in die ka
mers, waar de archieven zijn geborgen, op alle
politiebureaux van de stad.
Volgens andere berichten, die vandaag de
ronde doen. zouden de gegevens van eenige
misdaden op het hoofdbureau van politie van
Manhattan eveneens verdwenen zijn.
(United Press)
Specialiteit in PAPIERWAREN en AANVERW'.
ARTIKELEN. - ETALAGECARTON - STROO-
CABTON - ETALAGEFLITTER.
GED. OUDE GRACHT 103, TELEF. 11723.
(Adv. Ingez. Med.)
In den Amerikaanschcn staat Tennesse.v zijn voor den katoenoogst machines in
gebruik genomen die per uur twaalfhonderd pond katoen verzamelen.
Welke huizen op huurders
wachten.
In een vorig nummer ontleenden wij reeds
bijzonderheden uit de statistiek over de on
bewoonde woningen te Haarlem. Een nadere
studeering der cijfers stelt ons in staat nog
eenige opmerkingen te maken over den wo
ningvoorraad te Haarlem.
Wij deelden mede dat op 1 October van dit
jaar ledig stonden 1165 woningen. Daarvan
kunnen evenwel afgetrokken worden 47 huizen
die inmiddels verhuurd maar nog niet betrok
ken waren. 5 huizen die in verbouwing waren,
5 dienstwoningen die ledig stonden, zoodat er
voor verhuur en verkoop overblijven
1108 huizen, waaronder 103 winkel
huizen zijn. Het aantal woningen was
op 1 October 37.066, zoodat het per
centage der leegstaande huizen gesteld
moet worden op bijna 3.
Eenige jaren geleden was dit per
centage bijna 5.
Maar in de eene huurklasse zijn veel meer
onbewoonde huizen dan in de andere. Wan
neer wij een staat maken van de onbewoonde
huizen met de aantallen huizen die in de ver
schillende klassen voorradig zijn moeten wij
ons een kleine onnauwkeurigheid veroorlooven,
daar wij op dit oogenblik nog alleen beschik
ken over een gespecificeerde opgaaf van het
aantal huizen op 1 Juli, dat 171 kleiner is dan
het aantal op l October. Voor een verge
lijking maakt dat evenwel weinig uit.
Aantal Te huur of
Huren woningen te koop
Tot 156 906 48
156—208 2151 117
208—,, 275 8751 190
T75—350 8975 185
350—450 6461 230
450—,, 600 4145 200
600—800 2536 86
800—1000
1000 en hooger 1317
24
28
We hebben in deze statistiek ook geen reke
ning gehoyden met de vrije of dienstwonin
gen.
Uit onze vergelijking is te concludeeren:
Hoewel er in onze stad behoefte is aan
woningen met een lage huur staan er 48 hui
zen met een huur van 3 en minder leeg.
Maar daaronder zijn 32 perceelen die voor on
bewoonbaarverklaring in aanmerking komen
Het is aan te nemen dat de overige 16 ook
niet veel aanlokkelijks kunnen bieden voor
woningzoekenden.
Van de 117 huizen in de huurklasse 34
komen er 10 voor onbewoonbaarverklaring in
aanmerking. Het percentage onbewoonde
perceelen in deze huurklasse is vrij hoog
(boven de 5) maar daaronder zijn blijkbaar
ook verscheidene die bij voorkeur niet ge
huurd worden.
Van de zeer groote groep huizen in de
klassen 208f 275 en 275350 staat on
geveer 2 pCt. ledig, wat dus nomaal is.
Iets grooter zijn de percentages van de
huurklassen 350450 en 450f 600. Voor
de laatste groep is het zelfs iets meer dan
Weer kleiner is het percentage voor de
huurklasse 600800.
Er zijn slechts 24 huizen onbewoond in de
huurklasse f 800f 1000 en 28 in de groep
1000 en hooger. Totaal dus voor die beter
gesitueerden 52 perceelen, maar daarvan
vallen dan ook nog 17 winkelhuizen af, zoodat
er voor bewoning slechts 35 overblijven.
Men weet evenwel, dat er nu in het Haar
lemmerhoutpark 51 huizen worden gebouwd in
huurklassen van 800 tot 1000.
Woningen van arbeiders en middenstands-
bouwvereenigingen waarbij de gemeente fi
nancieel betrokken is staan er bij elkaar 131
leeg. Wij vonden aangegeven: 39 arbeiders
woningen van vereenigingen. 22 gemeente
woningen en 70 middenstandswoningen. Voor
al wat de middenstandswoningen betreft is dit
een leelijke schadepost voor de gemeente,
want als men de huur van de 70 huizen op
gemiddeld f 500 per jaar stelt beteekent dat
een huurverlies van 35.000 per jaar. Het
huurverlies op de 39 arbeiderswoningen is
ongeveer 12.000 en op de 22 gemeentewonin
gen ongeveer 6000. Totaal dus voor de ge
meente een huurverlies van ongeveer 53.000
per jaar. Natuurlijk moet bij elke exploitatie
gerekend worden op een huurverlies doordat
meestal 2 pCt. huizen tijdelijk leeg staat, maar
het huurverlies bij de middenstandswoningen
is onevenredig hoog, wat natuurlijk be-
invloed wordt door het feit dat er nog steeds
veel huizen van Tuinwijk-Zuid op huurders
wachten. Men weet, dat de gemeente de mid
denstandswoningen moderniseert om de ver
huring te bevordering.
Hitier weer in het Sudetenland.
Een tocht in het gebied der Boven Moldau.
LINZ, 20 October <D N.B.) Hitler is van
morgen van Linz uit een tocht begonnen door
het Sudeten Duitsche gebied van de Boven-
Moldau. Hij werd vergezeld door generaal
Ritter von Leeb. rijkscommissaris Konrad
Henlein. rijksstadhouder dr. Seyss-Inquart.
den rijksperschef dr Dietrich en den Ober-
gruppenführer Brückner.
Het woord is aan.
La Rochefoucauld:
Fouten zijn altijd vergeef
lijk als men de kracht heeft
ze te bekennen.
hoewei bekentenis is afgelegd.
Dubbele moord te Vlissingen
nooit opgehelderd
Op 4 Maart 1937 was te Vlissingen ontdekt
dat het echtpaar Lauwereins in café Keersluis
om het leven was gebracht en dat roof ver
moedelijk hiertoe de aanleiding was geweest.
Hierop zijn drie arrestaties gevolgd. De ge
arresteerden waren L. B.. B P. de K en D.
van T.. allen uit Maassluis. Deze verdachten
zitten resp. sinds Augustus en December 1937
in voorarrest. L. B. heeft een gedeeltelijke
bekentenis afgelegd
De justitie is er echter niet in geslaagd vol
doende bewijsmateriaal bijeen te brengen,
terwijl geen veroordeeling mogelijk is uitslui
tend op de bekentenis van een verdachte
De instructie is daarom j.l. Dinsdag geslo
ten en de verdachten zullen dezer dagen in
vrijheid worden gesteld. In verband met dezen
gang van zaken is het wel zeer waarschijnlijk,
dat deze dubbele moord wel nimmer zal wor
den opgehelderd.
Japan krijgt een „nationale
politieke partij".
Prins Konoye zal wellicht zelf de leiding
nemen.
Het Japansche persbureau Domei
meldt dat de oprichting van een
nieuwe „nationale politieke partij" in
Japan verwacht wordt. Hieraan wordt
in Japansche politieke kringen groo
te waarde gehecht. Men bepleit er de
noodzakelijkheid van een dergelijke
partij om het hoofd te bieden aan de
ingewikkelde politieke situatie als ge
volg van de ontwikkelingen in China.
De Miyako Sjimboen schrijft, dat drie leden
van het kabinet Konoye. de ministers van
binnenlandsche zaken Soetsoegoem, justitie
Sjiono, en landbouw Arima, beschouwd wor
den als krachtige voorstanders van een bewe
ging tot oprichting dezer nieuwe partij.
Deze ministers hebben, volgens het blad,
hun opvattingen daaromtrent uitgesproken
tegenovei minister-president Konoye en heb
ben hem gevraagd de zaak in overweging te
nemen.
Het blad verneemt verder, dat minister-pre
sident Konoye onlangs besloten heeft tot de
oprichting over te gaan. Zoo noodig zou Ko
noye zelf de leiding der partij op zich nemen.
Het blad gelooft, dat de groote politieke
partijen, o.m. de Minseito en de Seiyoekal
volledigen steun zullen geven bij de vorming
van de nieuwe nationale politieke partij.
UTIeBT U iets op te ruimen?
Licht zijn er onder de lezers van Haar
lem's Dagblad, die daar juist op zitten te
wachten.
Een Groentje brengt U met hen in
contact.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag.
De woningvoorraad te Haarlem. Welke
huizen op huurders wachten. I
Een heugelijke tijding voor Zandvoort:
f 168.000 uit het werkfonds beschikbaar
gesteld. 1
BINNENLAND.
Ook de onbekende N.V., die de wilde bus
dienst exploiteert zal worden vervolgd. 1
De Tweede Kamer is voor opheffing van de
korting op de spoorwegpensioenen; mi
nister van Buuren vraagt schorsing van
wetsontwerp aan. 3
In Duitschland is een smokkelcomplot ont
dekt. waarbij ook Nederlanders zijn be
trokken. 3
Eerste Kamerleden klagen over late indie
ning van wetsontwerpen. 3
Hoogleeraarsbenoeming lokte in den Am-
sterdamschen raad een breedvoerig de
bat uit. 6
BUITENLAND.
Polen en Roemenië zouden voorstanders
zijn voor aansluiting van Roethenië bij
Hongarije. 5
De Britsche troepen hebben de „zuiverings
actie" in Jeruzalem ingezet. 5
De toestand van Kemal Ataturk blijft zorg
wekkend. 5
SPORT.
Ook de 14de partij tusschen Keiler en Rai-
chenbach Ls remise geworden. 7
Schaakrubriek. 7
C. J. Groothoff over den wedstrijd Enge
land tegen het continent. 7
ARTIKELEN.
R. P.: Veiligheidsdagen. j
J. B. Schuil over Charlotte Kohier. 2
Jan Greshoff: België organiseert een In
ternationaal muziekfeest, 5
Voor de Vrouw g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
