Haarlem's Dagblad Een extra gemeentelijke inkomstenbelasting petHmteti De Kunst van Lezen. Het aantal buitenlanders ifoei: Splitsing van forensen belasting Haad&iideude te keilen Efficiency. Japanners hereiken Hankau Moreele en geestelijke herbewapening. Ochtendbeurs Amsterdam Het belangrijkste 56e Jaargang No. 16977 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dinsdag 25 October 1938 Abonnementen per week f 0.25. p maand f 1.10 per 3 maanden f S.25. franco per post f3.55. Iimr nummer» 6 cent per ex. Advertentirn 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.6O per regel. Regela bi «noemen 1st ar ie ven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes eie rubriek. De Engelsche generaal Sir Frederick Mau rice, bekend als leider van de organisatie van oud-strijders The British Legion, heeft het denkbeeld geopperd dat aan kinderen in de hoogste klassen der scholen lessen zouden worden gegeven inhet lezen van dag bladen. Vroeger was dit een eenvoudige zaak, want de kranten waren klein en het aantal onderwerpen dat zij te berde brachten was beperkt. Maar in de laatste halve eeuw, en nog meer in de laatste kwart eeuw, zijn om vang der bladen en aantal onderwerpen ge weldig uitgebreid. Niet alleen is de nieuws voorziening versneld en vergroot, en daar nevens het aantal artikelen, maar het gebied der belangstelling heeft zich op verbazing wekkende wijze uitgebreid. Vooral wat het buitenland betreft is dit opvallend en de komst van bioscoop en radio hebben daartoe zeer veel bijgedragen. Daarom meent Sir Fre derick Maurice, dat kinderen de weg gewe zen moet worden in de uitgebreide lectuur, die den mensch dagelijks in zijn dagblad ten deel valt. Waarbij hij zich had kunnen beroe pen op een uitspraak van den Britschen ge schiedschrijver Edward Gibbon, die in 1794 stierf, maar het in de achttiende eeuw al noo- dig vond deze waarschuwing te uiten: „Laat ons stelselmatig lezen en ons een doel voor oogen stellen, waarop ons lezen moet aan sturen". In onzen tijd schijnt deze aanbeveling van Gibbon heel wat moeilijker op te volgen, maar ook nog veel noodiger dan in zijn eeuw, toen er nog bijna geen dagbladen bestonden, het aantal tijdschriften zeer beperkt en het lijstje nieuw-verschenen boeken zoo klein was, dat men op zijn dooie gemak er een keus uit kon maken en allen tijd nemen voor rus tige lezing en overdenking. Vergelijk dat eens met den stroom van lectuur, die nu in zoo velerlei vorm en in zoo eindelooze verschei denheid over het menschdom wordt uitge stort! De Kunst van Lezen is in den loop der eeuwen wel zeer veel moeilijker geworden, omdat zij niet meer alleen het lezen zelf be treft maar ook, en dat in de eerste plaats, de keus. Voor dat uitverkoren deel der jeugd, dat een breede en diepgaande geestelijke ont wikkeling tracht te verwerven en daarvoor den aanleg bezit, dat dus een inzicht in de schrijvers der Oudheid en ook in de Europee- sche litteratuur der latere eeuwen moet be machtigen, en buitendien op de hoogte van zijn tijd dient te zijn, is de moeilijkheid het grootst. Geen wonder dat een practische Brit met de nuchtere gedachte komt, de jeugd den weg te wijzen in de dagbladen. En geen won der ook dat een invloedrijk dagblad als de Manchester Guardian het denkbeeld in een hoofdartikel krachtig aanbeveelt. Het Nederlandsche onderwijs zou zulk een plan niet ernstig in overweging nemen. Het is zoozeer gegrondvest op de gedachte Kennis is Macht, die omzettend in een steeds hooger opgevoerd volproppen met voor een groot deel theoretische kennis, dat het volstrekt geen tijd meer heeft voor zulke eenvoudige practische toevoegingen. Jammer genoeg. Er zijn tekorten in het Engelsche onderwijs, die wij ons in een klein land niet zouden kunnen veroorloven. Maar er komt een zin voor de werkelijke levenspractijk in tot uiting, waar mee wij ons voordeel zouden kunnen doen. Vroeger heb ik er al meer dan eens de aan dacht op gevestigd dat Engelsche kinderen op school leeren spreken, een behoorlijk betoog leeren houden in goed-opgebouwden vorm. En dat de resultaten daarvan den gemiddel den Engelschman in het maatschappelijk leven een voorsprong geven op den gemiddel den Hollander, niet alleen door zijn betere uitdrukkingswijze maar ook door grooter zelf vertrouwen. Herhaaldelijk is ook in dit blad de aandacht gevestigd op de stiefmoederlijke behandeling van onze eigen taal als leervak een toestand die verergerd is sinds men het oneens is geworden en gebleven over de wijze waarop zij gespeld moet wox-den. Spre ken, schrijven en nulezen. Het lijkt zoo eenvoudig. Maar hoeveel menschen doen alle drie goed? Werkelijk goed? Is het niet van veel meer belang dit aantal uit te breiden dan de eischen voor eindexamens in wiskunde, in Grieksch, in allerlei andere geleerdheid op te voeren?.Het axitwoord op de vraag schijnt niet twijfelachtig. Voor niemand. R. P. vermindert te Haarlem. Er gaan er meer dan er komen. Geleidelijk aan vermindert het aantal buiten- landsche werkkrachten te Haarlem. Dit be treft zoowel de mannen als de vrouwen. Door de wettelijke bemoeiingen gaan meer buitenlanders naar hun land terug dan er opnieuw komen. In de verstreken 9 maanden van 1938 kwa men hier uit het buitenland 324 personen (102 mannen en 222 vrouwen) terwijl er 436 naar het buitenland terugkeerden. Het aantal buitenlandsche werk krachten verminderde dus te Haarlem met 112 (22 mannen en 90 vrouwen). Onder de 222 personen die zich hier vestig den waren 211 Duitschers, 12 Amerikanen, 6 Belgen. 7 Engelschen. 2 Franschen, 5 Hon- garen. 16 Italianen, 3 Polen, 20 Tsjecho Slo- waken, 6 Zwitsers. 8 personen van andere nationaliteit en 25 personen zonder nationa liteit. Alleen van de laatste groep kwamen er in September niet minder dan 13. 'J' ER verbetering van den toestand der gemeentelijke financiën zijn door de Regeering twee wetsontwerpen bij den Staten- Generaal ingediend, waarin zij voorstelt 1. Het gemeentelijk belastinggebied zoodanig te verruimen, dat gemeenten, die niet in staat zijn in de kosten harer huishouding te voorzien, de bevoegdheid krijgen een Gemeentelijke Inkom stenbelasting te heffen. Tot deze extra-heffing mag echter slechts worden overgegaan als de Kroon daarvoor toestemming geeft. 2. Invoering van een soort Forensenbelasting. Hierbij wordt ten aanzien van werkforensen de hoofdsom der Gemeentefonds belasting ten behoeve van de gemeentelijke opeentenheffing gesplitst in twee gedeelten, waarvan het eene in de woon- gemeente en het andere in de werkgemeente ten kohiere wordt gebracht. Elk der twee gemeenten heeft dan een hoofdsom gedeelte, waarop uitsluitend zij haar opcenten heft. Zoodra de hoofdsom meer dan 27.bedraagt, hetgeen over eenkomt met een belastbaar inkomen van 2800.dan wordt het surplus in tweeën gedeeld tusschen woon- en werk gemeente. Blijft de hoofdsom beneden dit bedrag van 27. dan heft alleen de woongemeente opcenten, zoodat deze er dus steeds iets beter aan toe is. Voor uitvoerige bijzonderheden omtrent deze wetsontwerpen, zie men elders in dit nummer. De werkloosheid. De werkloosheidscijfers vertoonen weer een stijging, nl. met 71 tot 5481. Dit beteebent nog een gunstig verschil met verleden jaar in dezelfde periode van 337 en van 1078 met het jaar daarvoor. DR. BENESJ VERTOEFT BIJ ZIJN NEEF. De gewezen president van Tsjecho-Slo- wakije dr. Benesj vertoeft thaxxs bij zijn neef Bohus Benesj in diens huis te Putney. Voor het huis is politie opgesteld. Meisje door hollend paard gedood. Maandagmiddag omstreeks één uur is te Meyel (L.) een paard, dat voor den wagen van den molenaar Sanders was gespannen, met het voertuig achter zich aan op hol geslagen. Terzijde van den weg liep een aantal school kinderen op het rijwielpad. Het zesjarig doch tertje van de familie Molenaar te Meyel werd door den wagen gegrepen, waarbij het onder de wielen terecht kwam en op slag werd ge dood. Het stoffelijk overschot is bij omwonen den binnengebracht. Kort na het ongeluk kon het paard door voorbijgangers tot staan worden gebracht. 'In Amsterdam wordt dezer dagen, Efficiency tentoongesteld, En het is goed, zich af te vragen, Waarvoor dit weidsch begrip wel geldt. Laat ons probeeren te bepalen, Wat is precies efficiency, Men kan het dan als volgt vertalen: Besparing van de energie. Mag dit misschien een uitweg heeten In vage algemeene lijn Om 't naadje van de kous te weten, Kan het toch nooit voldoende zijn. 'k Wil mij er verder in begeven: Efficiëntie is rendement, Doeltreffend en krachtdadig streven, Nuttig effect is efficiënt. Geschiktheid komt er ook bij kijken, Gerieflijkheid en bruikbaarheid, Iets dat het best gepast zal blijken En 't maximum geeft aan profijt. Wat het meest dienbaar is te maken. Het best beantwoordt aan het doel, Het gx-ootste voordeel brengt in zaken, Dat hoort er bij, naar mijn gevoel. Met hersens en kantoormachine, Naar het eenvoudigste systeem, Gemak, belang en baat te dienen, Vormt het efficiency probleem. Maar langs dien weg kom ik dan vrinden, Weer tot besparing energie, Hij, die één woord er voor kan vinden. Dat 's een efficiency genie. P. GASUS. H. O. V.-JUBILEUMFONDS. Giften te storten Postgiro 4000 Twentsche Bank, Haarlem of Penningm. Comité van Actie tot Steun a. d. H. O. V., Florapark 5 of Admi nistrateur der H. O. V., Ridderstraat 26 a, Haarlem. (Adv. Ingez. Med.) JAN FORTGENS, Groote Houtstraat 109, naast Cinema-Palace VERLOVINGSRINGEN. BILLIJK MASSIEF - VOEGLOOS. (Adv. Ingez. Med.) Gemotoriseerde afdeeling vanmorge.. de stad binnengerukt. (Zie ook pagina 5). SJANGHAI, 25 October (Reu ter—A. N. P.), Te 9.35 G. M. T. is de Japansche gemotoriseerde afdeeling, die uit het Noorden naderde, Hankau binnengerukt. Naar Reuter uit Tokio meldt, schijnt de Japansche opmarsch zoo snel te vorderen dat een groot deel der Chineesche troepen, die de Noox-a-Oostelijke toegangen tot Hankau verdedigd hebben, zich den terugtocht ziet afgesneden. Het Japansche leger heeft reeds een cordon om de vlakte van Tsjingtsjau ge trokken, waarin dertig Chineesche divisies gevangenen zijn. Het woord is aan Pope: Dwalen is menschelijk, vergeven is goddelijk. APELDOORN, 25 October Van officieele zijde meldt men ons, dat H.M. de Koningin hedenmiddag met haar naaste omgeving een persoonlijke bespreking heeft gehouden om trent de drie oproepen, welke verschenen zijn met betrekking tot de moreele en geestelijke herbewapening. Daarbij was gelegenheid tot het stellen van vragen. Koersen van de Ochtendbeurs te Amster dam van heden van 10.30 uur tot 11,25 uur. Kon Olie 332—3. H.V.A. 472. Philips 234. Unilever 145. Java-China-Japan lijn. 9091. Beth. Steel 49 5 8—3.4. U. S. Steel 49—1 8. Axxaconda 301/16. Shell 11 3 4. North Am. Aviation 10 15/16.1 Kennecot Copper 9 1/4. General Motors 38 5/83/4. Illinois Central 11 3/8. North American Cy 18 13/1615/16. Halifax' rede maakt gunstigen indruk in Duitschland. BERLIJN, 25 October ,Havas). In Duit- sche politieke krixxgen wordt de rede van Halifax gunstig beoordeeld. De algemeene in druk is. dat Engeland de te Miinchen inge leide politiek zal blijven volgen en door con crete bijdragen zal streven naar verbetering der betrekkingen tusschen beide landen. Men is het met Halifax eens, dat een Europee- sche regeling gevonden moet worden, die een duurzame vrede mogelijk maakt. Ernstig vliegongeluk in Italië. ROME, 24 October (Stcfanl) Twee militaire vliegtuigen zijn bo ven het plaatsje Parezanna met el kander in botsing gekomen en te pletter gevallen. Zes leden der be manning zijn om het leven gekomen. *«JEEN middel goedkooper en geen succesvoller. Dat is het geheim van de Groentjes vav. Haarlem's Dagblad. VOOR ƒ5.— PER JAAR STEMT F. MOLENAAR PIANO'S om de 3 mnd. op toon. Orgels repareeren. SCHALKBURGERGRACHT 38, H.N. Tel. 13795 (Adv. Ingez. MedJ HEDEN: 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Het aantal buitenlandsche werkkrachten te Haarlem vermindert. 1 Beschouwingen over arbeid en werkloos heid. Er werken thans te Haarlem 2300 arbeiders meer dan in 1936. 2 De politie te Haarlem belette hedenmor gen het reizen met wilde bussen. 2 Haarlem blijft trekken. Er vestigden zich meer inwoners dan er vertrekken. De ba lans met de randgemeenten blijft even wel voor Haarlem ongunstig. 6 Zullen de nieuwe belastingvoorstellen der regeering aan Haarlem uitkomst bren gen? 11 BINNENLAND. De Haagsche Raad spreekt zich, zij het zonder veel enthousiasme, voor het vlieg veld Leiderdorp uit. 3 De gemeenten moeten weer financieel zelfstandig worden. 3 Er zijn in Nederland ruim een millioen radioluisteraars. 3 BUITENLAND. De Japanners zijn Hankau reeds binnen gerukt. 1 Bij een vliegramp in Australië zijn 18 per sonen om het leven gekomen. 5 Volgens Chineesche berichten zijn sche pen met vluchtelingen door Japanners tot zinken gebracht, waardoor 8000 Chi- neezen verdronken. 5 Lord Halifax heeft in een rede verklaard, dat op de resultaten van Miinchen voort gebouwd moet worden. 5 Hongarije stelt aan Praag voor een volks stemming in de betwiste gebieden te houden ARTIKELEN. Prinses Beatrix. R. P.: De kunst van lezen. j I Mr. E. Elias: De bron van levenslust 3 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op p

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1