i 938 1939
LET DEFENSIE GENOEG
OP DE KLEINTJES?
Tweede Kamerleden dringen aan op zuinigheid
Kunst in Haarlem en
daarbuiten.
ri
t -
KAMERMUZIEK
'S-GEAZENMAGE
Dagboek van een
H. B. S.-er
WOENSDAG 26 OCTOBER 1938
HAAliEEM'S DAGBEAD
3
Tweede vervangende
Kruiser noodig?
Algemeen beleid
besproken.
Aan het voorloopig verslag inzake het acht
ste hoofdstuk (defensie) der rijksbegrooting
voor 1939 ontleenen wij het volgende:
Algemeen defensiebeleid,
Zeer vele leden waren van oordeel, dat de
gedeeltelijke mobilisatie van leger en vloot een
uitstekende proef is geweest om na te gaan of
onze weermacht inderdaad paraat is. Voor
zoover daarbij fouten in de organisatie zijn
gebleken, kunnen de oorzaken daarvan thans
worden onderzocht, ten einde ze in de toe
komst te vermijden.
Tegen de thans voorgelegde begrooting had
den verschillende leden groot bezwaar, om
dat daarbij, naar hun meening. geheel uit het
oog is verloren de noodzakelijkheid van ver
sterking van de economische weerbaarheid
van Nederland en Nederlandseh-Indië.
Vele leden verklaarden de consequenties te
aanvaarden van de beslissingen, het vorige
jaar gevallen, al hadden zij zich toen tegen
een deel van die beslissingen verzet. Zij er
kennen dus, dat vergeleken met de be
grooting van 1938 de kosten, voortvloeiende
uit de vergrooting van het contingent en de
verlenging van den eersten oefeningstij d. en
die voor de exploitatie van de weermacht op
den duur zullen leiden tot een verhooging van
de defensie-uitgaven onderscheidenlijk met
17.5 en 15.8 millioen gulden. Maar daarmede
erkenden zij nog niet, dat het noodzakelijk
Is. dat de gewone dienst der begrooting voor
1939 met 24.5 millioen zal worden verhoogd.
Zij zouden het op prijs stellen, indien de mi
nister zou willen mededeelen, welke verhoo
gingen van den gewonen dienst aan de twee
zoo juist genoemde factoren zijn toe te schrij
ven, en welke verhoogingen daarvan onafhan
kelijk zijn. Een duidelijk en zooveel mogelijk
gedetailleerd antwoord op hun vraag zou, naar
zijn hoopten, het inzicht in deze begrooting
vergemakkelij ken.
Ernstig bezwaar hadden deze leden
tegen het voorstel, den kapitaaldienst
te verhoogen van 41.6 tot 98.8 mil
lioen gulden. Met deze verhooging van
57.2 millioen ten behoeve van uit
gaven, waarvan het vorige jaar niet
gerept werd, konden zij zich niet ver
eenigen. In het bijzonder maakten zij
ernstig bezwaar tegen het voorstel,
reeds thans een tweeden vervangen-
den kruiser op stapel te zetten. Op het
vraagstuk van de samenstelling van
de vloot wilden deze leden bij de be
handeling van het materieel der zee
macht terugkomen. Thans wilden zij
volstaan met de opmerking, dat de
hoofdlijnen van de samenstelling
onzer marine door de regeering en
de staten-generaal moeten worden
getrokken.
Enkele leden merkten op, dat in dezen bij
zonder ernstigen tijd financieele overwegingen
niet den doorslag mogen geven, maar dat
's lands onafhankelijkheid den voorrang moet
hebben.
Enkele leden gaven als huno ordeel te
kennen, dat de regeering thans niet zoo exor
bitant hooge offers ten behoeve der defensie
had behoeven te vragen, indien zij de weer
macht mede door een misplaatst vertrou
wen op den Volkenbond in het verleden
niet had verwaarloosd.
Vele leden hadden met voldoening gezien,
dat de minister met voortvarendheid er naar
streeft, den achterstand in de materieelvoor-
ziening in te halen. Ook zij betreurden, dat
de aangeboden begrooting aanzienlijk hooger
is dan haar voorgangster, doch zij achtten,
zeker voor wat den gewonen dienst betreft,
een sterke verhooging van de uitgaven onver
mijdelijk. Het bezit van een goede weermacht
is voor ons land volstrekt noodzakelijk. De
jongste gebeurtenissen hebben doen zien, dat
een volk niet te zeer op den steun van bond-
genooten moet vertrouwen. Dit voorbeeld zij
een aansporing, ons land naar vermogen
weerbaar te maken. In deze crisis is pijnlijk
gevoeld, dat wij nog niet gereed zijn met den
opbouw van onze defensie.
Van verschillende zijden werd opgemerkt,
dat deze begrooting allerminst doet blijken van
een krachtig streven naar zuinigheid, overal
waar dit mogelijk is. Deze leden erkenden, dat
de achterstand nog groot is en dat de prijzen
van oorlogsmateriaal sterk zijn opgeloopen,
maar daarmede zijn de verhoogingen van tal
van posten voor de materieelvoorziening nog
niet verklaard.
Verscheidene leden vroegen, of bij de be
stelling van materieel wel voldoende toezicht
wordt uitgeoefend op de in rekening gebrachte
prijzen.
Grensbewaking niet vol
doende
Verscheidene leden waren van oordeel, dat
de bescherming tegen plotselinge overschrij
ding van de grens door gemotoriseerde troepen
niet voldoende is verzekerd. De onderdeelen.
welke met de grensbewaking zijn belast, zijn
te ver van de grenzen gelegerd.
Naar het oordeel van sommige leden moet
onze oostgrens worden versterkt met perma
nente werken, in den trant van de Fransche
Maginot- of de Duitsche Siegfried-linie.
Tegen dit denkbeeld werd door andere leden
aangevoerd, dat het in strijd is met onze
zelfstandigheidspolitiek. Wil men vestingwer
ken. dan ook naar alle zijden, maar dit is on
betaalbaar.
gen en in het bijzonder ernstig bezwaar
maakten tegen het voorstel, reeds thans een
tweeden vervangenden kruiser op stapel te
zetten.
De regeering stelde zich aanvankelijk op
het standpunt, dat een tweede vervangende
kruiser in 1942 of 1943 op stapel zou worden
gezet. De minister moge den vervroegden
bouw daarvan onder meer motiveeren met er
op te wijzen, dat een kostenbesparing kan
worden verkregen door twee kruisers tegelijk
te bouwen, maar van zuinigheid kan hier
toch bepaald niet gesproken worden.
Het onderhavige voorstel had deze leden
bevestigd in hun meening, verleden jaar in
de Kamer uitgesproken, dat de marineleiding
tracht langs dezen omweg tot een grootere
kruisersterkte te komen. Deze leden waren er
vast van overtuigd, dat men, althans in ma
rinekringen, er naar streeft een sterkte van
ten minste zes kruisers te bereiken.
Te meer waren deze leden tegen verderen
kruiseraanbouw. wijl zij het nut van deze wei
nig krachtige groote eenheden voor de Indi
sche defensie zeer problematisch achtten.
Deze lichte kruisers deugen niet in het
systeem van de Indische defensie.
Verscheidene leden verklaarden, zich met
de voorgestelde aanbouwplannen geheel te
kunnen vereenigen. Vooral van het voorstel
om een nieuwen kruiser op stapel te zetten,
hadden zij met instemming kennis genomen.
Een vloot van klein materieel mist doorslag
vermogen. Een aantal dezer leden achtte een
vijftal kruisers het minimum. Ten einde over
een vloot van volwaardige kruisers te kunnen
beschikken, zal het noodig zijn, dat op de be
grootingen voor de dienstjaren 1940. 1941 en
1942 telkens de gelden voor den eersten ter
mijn van een kruiser worden aangevraagd.
Ook zal bij de samenstelling van de begroo
ting voor 1940 moeten worden gerekend op
den aanbouw van eenige torpedoboot jagers.
Landmacht.
Verscheidene leden merkten op, dat het bij
de uitwerking en de toepassing van de gewij
zigde dienstplichtwet met den dag duidelij
ker blijkt, dat de aanvulling van het offi
cierskorps groote moeilijkheden oplevert.
Wordt dit vraagstuk, dat voor de weer
macht van primordiaal belang is, niet spoe
dig tot oplossing gebracht, dan zullen de op
leiding van de dienstplichtigen en de goede
geest bij den troep niet weinig daaronder
lijden.
Sommige leden wezen er op, dat er een nij
pend tekort bestaat aan goed geschoold
kader voor de opleiding van de dienstplich
tigen. Zij meenden, dat hieraan moet worden
geweten, dat aan de opleiding van de man
schappen nog veel ontbreekt. Zij hadden de
klacht vernomen, dat de geoefendheid van de
dienstplichtigen, die 11 maanden onder de
wapenen waren geweest, weinig beter is dan
de geoefendheid van hen, die 5V2 maand zijn
opgeleid. Deze leden zouden daarom gaarne
volledige mededeelingen ontvangen omtrent
alles wat op de aanvulling van het onder
officierskorps betrekking heeft. Daarbij dach
ten zij niet in de. laatste plaats aan de wer
king van het capitulantensteLsel en het ver
loop bij de capitulanten.
Vele leden zouden gaarne worden ingelicht
omtrent de organisatie van de luchtverdedi
ging in den ruimeren zin, waaronder zij dus
begrepen niet alleen den eigenlijken lucht
vaartdienst, maar ook den luchtwachtdienst,
den zoeklichtdienst en de luchtdoelartillerie.
Uit welke eenheden bestaan deze wapens en
diensten, hoe zijn zij georganiseerd en hoe is
hun samenwerking geregeld?
Wederom drong men er op aan, dat de mi
nister aandacht zal schenken aan de moge
lijkheid van het bouwen van ondergrondsche
vliegtuigbergplaatsen. De grondwaterstand is.
zoo meende men, toch niet overal zoo hoog
dat deze mogelijkheid uitgesloten moet wor
den geacht?
Zeer vele leden moesten tot hun leedwezen
vaststellen, dat, naarmate het defensie-appa
raat zich uitbreidt, het voor de Kamer steeds
moeilijker wordt op de defensie-uitgaven
controle uit te oefenen.
Autobestuurder nam bocht
onvoorzichtig.
Auto vernield, zelf zeer ernstig gewond.
Dinsdagmiddag geraakte de heer J. Hees
uit Helpman, vertegenwoordiger der Barbaros-
sa-brouwerij te Groningen, toen hij met zijn
auto uit de richting Klazinaveen kwam, en
met groote snelheid door de vrij scherpe bocht
aan het begin van den Angelslöerdijk nabij
Emmen reed. de macht over zijn stuur kwijt.
De wagen botste achtereenvolgens tegen
twee boomen aan den linkerkant van den weg
en zwenkte vervolgens weder den weg over om
aan de rechterzijde tegen een derden boom
geheel vernield tot stilstand te komen.
Tijdens deze manoeuvre van de auto werd
de bestuurder uit den wagen geslingerd. Hij
bleef bewusteloos op den weg liggen.
Het slachtoffer is, na verbonden te zijn,
naar het Diaconessen huis te Emmen overge
bracht. De man had een beenbreuk, een ern
stige hoofdwonde en een hersenschudding op
geloopen. Zijn toestand is hoogst ernstig.
Onderzoek naar duren kabelaanleg
Den Haag—Rotterdam.
De Haagsche gemeenteraad heeft zich
Maandagavond na lange besprekingen,
waarbij van vele zijden ook ernstige critiek
werd geuit, vereenigd met een denkbeeld van
het sociaal-democratisch raadslid Van den
Oever dat overgenomen werd door B. en
W. om aan een buiten de gemeente staan
de commissie van drie, door B. en W. te be
noemen, op te dragen te onderzoeken, welke
oorzaken geleid hebben tot de overschrijding
van het crediet van f3.6 millioen voor den
aanleg van een hoogspanningskabel naar
Rotterdam met f 950.000. De commissie zal
bestaan uit twee technici en een derde per
soon met reputatie op bestuursgebied.
V. D. J. O. bestaat 15 jaar.
Op Zaterdag 5 November a.s. zal het 15-
jarig bestaan der Vrijzinnig Democratische
Jongeren Organisatie feestelijk worden her
dacht in de zalen van Tivoli te Utrecht.
Zaterdagmiddag wordt van vier uur tot half
zes een receptie gehouden. Na een gemeen-
schappelijken maaltijd zal om 8 uur in de
groote zaal de eigenlijke feestviering aanvan
gen. Mr. A. M. Joekes, adviseur van het hoofd
bestuur, zal de feestrede uitspreken.
Zondag vindt de algemeene vergadering
plaats. Eenige belangrijke voorstellen prijken
op de agenda, o.a. een voorstel van het H. B.
om tot de stichting van een eigen bondshuis
te geraken.
Ter gelegenheid van het jubileum is een
speciaal lustrumnummer van het orgaan
„Jongeren en Democratie" verschenen.
Roekeloos automobilist hoort
strenge straf eischen.
Voor het Amsterdamsche Gerechtshof stond
Dinsdag een Hagenaar terecht, die door roe
keloos rijden te Wassenaar in den nacht van
1 op 2 Maart 1937 'n auto-ongeluk zou hebben
veroorzaakt. Hoewel zijn rijbewijs was inge
trokken, was hij toch aan het stuur van zijn
auto gaan zitten. Na te 's Gravenhage whisky
te hebben gedronken, raed hij met een zeer
groote snelheid over den rijksweg in de rich
ting van Amsterdam. Volgens een getuige zou
hij na het passeeren van een anderen wagen,
links zijn blijven rijden. De auto slipte op den
gladden weg en kwam op den berm terecht
Een der inzittenden werd zwaar gewond. De
politie van Wassenaar constateerde korten tijd
later dat verdachte sterken drank had ge-
oruikt.
Op 20 October 1937 heeft de Haagsche
rechtbank dezen automobilist veroordeeld tot
drie maanden gevangënisstraf en een jaar in
trekking van het rijbewijs. In hooger beroep
bevestigde het Haagsche gerechtshof dit von
nis. De Hooge Raad verwees de zaak tenslotte
naar het Amsterdamsche gerechtshof.
Dinsdag heeft de procureur-generaal bij dit
hof vernietiging van het vonnis der Haagsche
rechtbank gevorderd. Hij eischte dat het hof.
opnieuw rechtdoende, verdachte tot dezelfde
straf. n.l. drie maanden gevangenisstraf en in
trekking van het rijbewijs gedurende een jaar
zou veroordeelen.
Zeemacht.
Hierboven werd bij de behandeling van het
algemeen defensiebeleid medegedeeld, dat
vele leden zich met de voorgestelde verhooging
van den kapitaaldienst niet konden vereeni
Aart van Dobbenburgh's jongste
prentkunstwerken.
Bij Van Lier op het Rokin zijn Van Dobben
burgh's lithos uit de laatste jaren ten toon
gesteld. Onze Bentveldsche artist exposeert
niet te vaak; zoo om de paar jaar laat hij
eens kijken wat in dien tijd uit zijn handen
kwam en is dan bereid en er zelfs reeds
aan gewend den lof der kritiek en de pla
tonische waardeering van het publiek te in-
casseeren.
Van het een noch het ander kan hij
broodjes koopen, laat staan rijk worden en
die teleurstelling ruimt hij uit den weg door
zich met nóg grooter enthousiasme aan zijn,
„vrije bladen" te wijden en zijn graphische
qualiteiten in dienst van gelegenheidswerk
affiches, zegels en dergelijke te stellen,
die den weg voor de broodjes effenen en daar
om niet van kunsthoedanigheid gespeend be
hoeven te zijn Integendeel, er vol van zijn.
Maar dat zijn vrije bladen nog steeds veel
te weinig aan de wanden bij kunstlievende
burgers te vinden zijn. blijkt jammer, zoo wel
voor den kunstenaar ais voor de burgers
welke laatsten weigerachtig blijven in te zien
dat een litho of ets zuiverder kunstproduct
kan zijn dan iets in olieverf en dat een prent
in wit en zwart meer kleur kan hebben dan de
bazarschilderkunst, die zij zich te hunner
verheuging plegen aan te schaffen, er naar
rato veel meer geld aan bestedend dan een
goede prent behoeft te kosten.
Nu is het waar dat het kunnen genieten
van een prent veel meer innerlijke rust en
minder oppervlakkige beschaving vereischt
dan deze tijd in staat is te bieden. De opper
vlakkige, onrustige geest verkiest kleurigheid
boven kleur, zooals ze ontspanningslectuur
boven een stuk litteratuur stelt. Des te meer
zijn we bereid den kunstenaar blijvende waar
deering te schenken, waar deze. tegen de
draad in. en zonder kans op groot gewin,
trouw blijft aan het werk dat zyn liefde heeft.
Van Dobbenburgh zou dat niet kunnen als
hij van huis uit geen romanticus was. Het eigen
werk en zijn sympthieën voor dat van enkele
anderen verklappen het. Daardoor komt er.
buiten hem om, zoo vaak ook iets in bet werk
gemakkelijk naar binnen, dat een zekeren
geestesinhoud bloot legt en vaak den leek van
meer belang is dan de verdienste der zuiver
artistieke prestatie. Men denke maar eens
aan de verschillende handen, die hij de laat
ste jaren kende en hoe die tot allerhande
overpeinzing kunnen uitnoodigen. Zoo als hij
voor zijn kinderen den Kerstboom zag en
maakte, kan dat alleen door een romanticus
gedaan zijn die een sfeer uit het verleden in
een heden plaatsen kan, zonder aan namaak
schuldig te staan. Een toef irissen, een kluit
aarde met viooltjes of op een ander blad
wat zware druiventrossenze zijn niet al
leen reëel gezien, maar tegelijk romantisch
omweven, waardoor de muziek gaat spelen in
dat zwart en wit en het nuchtere object tot
leven geraakt. In de groote stillevens met
visschen en bloemen kwam steeds meer in de
laatste jaren Van Dobbenburgh's romanti
sche geaardheid boven. En tegelijkertijd ont
wikkelde zich zijn technische beheersching
van den lithographischen steen tot 'n hoogte
waarop alleen de Fransche kunstenaars der
romantiek stonden.
De in 1899 geboren Amsterdammer Aart
van Dobbenburgh is een leerling van de Quel-
linus-school geweest (van 1914'18waar hij
lessen van Lauweriks en J. B. Heukelom ont
ving om voor de kunstnijverheid te worden
opgeleid. Lauweriks (De Bazel's vriend) was
een artist en Heukelom een betrouwbaar tee
kenaar, maar zullen op onzen jongen roman
ticus geen diepgaanden indruk gemaakt
hebben.
Graphische techniek werd er uit den aard der
zaak niet in alle finesses behandeld zoodat
Van Dobbenburgh eerst later, op een steen
drukkerij komend, de mogelijkheden van dat
vak volkomen begreep en er zijn levensbezig
heid in ging zien. Zijn eerste litho's waren,
vergeleken met wat hij thans maakt, en ge
zien in den tijd van hun ontstaan, slechts
ernstige beloften. Hij was toen naar Bussum
verhuisd en ik meen dat het zijn eerste eigen
tentoonstellinkje was dat ik in Haarlem 'tin
1919) van zijn werk mocht inrichten. In die
eerste bladen zat echter reeds de geest van
het latere werk. al zou de beheersching ervan
van jaar tot jaar sterker worden en de soms
nog onbeholpen uitingswijze steeds meer tot
een voor dezen tijd in ons land onbetwiste
superioriteit geraken.
Te weten wie Van Dobbenburgh's geeste
lijke-verwanten zijn in de kunst, maakt het
licht hem zelf in zijn werk te herkennen
Toen hij te Bentveld was gaan wonen kon hij
in Haarlem veei van het. onovertroffen litho-
graphische werk van 'een Odilon Redon lee-
ren kennen en van diens tijdgenooten veel
De SCH 12 vlot gesleept.
Geen schade opgeloopen.
De trawlkotter SCH 12, welke in den afge-
loopen nacht wegens zwaren mist op het
strand tusschen Monster en Kijkduin was ge-
loopen. is Dinsdagmiddag om half drie dooi
den motorschokker SCH 2. schipper A C. de
Graaf, met twee kabels van het strand ge
sleept. Ter assistentie waren in zee nog aan
wezig een sleepboot uit Hoek van Holland en
het bergingsvaartuig „Meermin". Deze be
hoefden echter geen dienst te doen.
Toen de kotter vlot was, zette het scheepje
koers naar de Scheveningsche haven, waar
het op eigen kracht naar de helling stoomde
om te worden nagezien. Het schip heeft
evenwel hoegenaamd geen schade opgeloopen,
omdat het niet op een golfbreker maar op
het zachte strand is» terecht gekomen.
Bejaard echtpaar nam verkeerden
trein
Man bij het uitstappen bekneld geraakt en
gedood.
Dinsdagmiddag te vier uur is op het station
te Leiden een ernstig ongeluk gebeurd, waar
bij de 73-jarige heer H. van der P. uit 's-Gra-
vénhage op tragische wijze om het leven is
gekomen.
Met zijn echtgenoote was de heer v. d. P.
op familiebezoek geweest te Leiden en wilde
naar de residentie terugkeeren Hij stapte
echter in den trein naar Amsterdam en be
merkte zijn vergissing op het laatste oogen-
blik. Zijn echtgenoote zag nog kans op het
perron te stappen voordat de trein zich in be
weging zette. De heer Van der P. evenwel ge
lukte dit niet meer. Hij sprong mis en raakte
bekneld tusschen den trein en het perron,
waardoor zyn hoofd verbrijzeld werd en de
ongelukkige op slag werd gedood.
Een jaar gevangenisstraf tegen
automobilist geëischt.
Na aanrijding doorgereden.
Voor de Almelosche rechtbank moest zich
Dinsdag verantwoorden de kellner W. V. uit
Zuid-Lutte bij Oldenzaal, die op den weg Ol-
denzaalEnschedé op den middag van 30
Augustus j.l. het meisje Susanna Juninck had
aangereden, waardoor zij op slag was gedood.
Het tragische hierbij was. dat het meisje juist
dien dag met de handschoen in het huwelijk
zou treden. V. bleek geen rijbewijs te hebben
en bovendien had hij sterken drank gebruikt.
Na het ongeluk was hij doorgereden.... De
officier noemde hem dan ook in zijn requisi
toir een „moordenaar" en eischte de maxi
mumstraf van een jaar.
In
A
..'v-Af
'VcREENiGING VOOR
werk zien, dat als prentkunst aan de hoogste
technische eischen voldeed. De pure roman
ticus die Henry de Groux in zijn jeugdjaren
geweest is, moest hem eveneens aantrekken,
al stonden die bladen technisch niet op de
zelfde hoogte als die van een vakman als
Mouilleron. Dat ook de subtiele geest van een
artist als Degouve de Nuncques op Van Dob
benburgh indruk maakte is niet bovenmatig
verwonderlijk, evenmin dat nog later een
Kathe Kollwitz, op weer andere wijze zijn
geest beroerde.
Overzien wij aldus zijn sympathieën dan ligt
het voor de hand onzen artist in te deelen bij
de „peintres de 1'esprit et du sentiment" die
een tegenhanger vormen van de, zeker be
wonderenswaarde bravoure der groote mees
ters van het impressionisme, ook van de te
starre mechanische ontleders der realiteit,
die het zonder esprit en zonder sentiment
meenen te stellen.
Van Dobbenburgh's bravoure is meer uiter
lijk dan innerlijk. Hij kan heerlijk schelden
op menschen en dingen die hem niet aan
staan en zijn meening zeggen in termen, waar
nu letterlijk geen woord Fransch bij is. Dar
behoeft u noch mij ook maar in het geringste
te verontrusten. Want. als we ons plaatje van
deze week bekijken, dat zijn allerjongste werk
reproduceert een omslag voor een concert
programma. dat verleden week voor het eerst
gebruikt werd dan voelen wij dat ce artist
ook in zulk simpel gebruiksobject alleen het
wezen van zijn kunst gelegd heeft. In zijn
werk is zijn strijdvaardige natuur onzichtbaar
In dit jongste werkje toevallig de quintessens
van zijn kunst harmonisch uitgedrukt: de la
musique avant toute chose!
J. H. DE BOIS.
Een hclve eeuw geleden
Uil Haarlem's Dagblad van 1888.
26 October:
Op vertoon van legitimatie-bewijzen
verleenen de betrokken spoorwegonder
nemingen vrachtreductie aan de deel
nemers aan het feest bij gelegenheid van
het zestigjarig bestaan der Koninklijke
Militaire Akademie, op 23. 24 en 25 No
vember te Breda te houden.
Het is een moeilijk geval met dat spieken.
Wat mijn leeraar er laatst van gezegd heeft, is
volkomen waar. Daar kan je geen woord tegen
in brengen. Ik tenminste niet. Bedriegen is be
driegen.
Maar je moet de zaak toch ook eens van ons
standpunt bekijken. Er zijn proeven waarbij je
eenvoudig niet spieken kunt. Neem een vraag
stuk over stereo. Al ken je al de formules van
inhouden en weet ik wat meer op een rijtje, je
hebt evengoed een pracht van een kans, dat je
er geen spat van terecht brengt. Je trekt hulp
lijnen tot je er heelemaal gek van bent en kop
noch staart meer in je figuur kunt vinden, maar
er uit komen doe je niet. En bij een andere
proef hoef je gewoon maar op te spuiten wat er
in je boek of in je dictaat staat. Je zou onder
iedere vraag kunnen zetten: Zie boek pagina 71,
3de regel van onderen tot pagina 72 4e regel van
boven, enzoovoorts. Maar dat mag niet. Je moet
dat allemaal in je kop stampen, het den vol
genden dag opspuiten en dan zoo gauw moge
lijk weer vergeten. Anders heb je geen plaats
voor wat nieuws. Bovendien zijn er nog al eens
dingen die je niet zoo ontzettend interesseeren.
Ik kan me nu bijvoorbeeld maar niet opwinden
over de verschillende soorten bananen die ze in
de West geprobeerd hebben en die toch allemaal
mislukt zijn. (Dat geloof ik tenminste). En toch
moet je ze voor een proef kennen en als je er
een eentje vergeet, is het donderen. Zoo komen
wij dan tot spieken.
Het is een moeilijk geval.
En lang niet alle leeraren vinden het erg, dat
komt er nog bij. Je hebt er die zeggen:
Spiek maar raak mijn jongen, maar als ik
je betrap krijg je een één. Verder kan het ze
niets schelen. Ze worden ook niet kwaad als ze
het merken. Maar aan je één zit je onherroepe
lijk vast.
Anderen zeggen:
Ik vertrouw jullie. En dan gaan ze met
hun rug naar je toe staan. Of ze nemen een
krant en kruipen daar achter. Maar dan gluren
ze stiekem docv- een zakspiegeltje of ze prikken
gaatjes in de krant. Voor ik op school kwam,
was er hier zoo een en iedereen wist het. En als
ze dan iemand betrappen, doen ze fantastisch
verontwaai'digd. Dat. is toch ook geen stijl.
En dan zal er op iedere school net als op de
mijne wel een leeraar zijn die zoo kippig is of
zoo oud dat hij er niets van merkt. Al ligt je
boek open en bloot boven op je bank, hij heeft
het toch niet in de gaten. Hij loopt rond met
een dreigend gezicht en waar hij langs komt zie
je de boeken en papiertjes verdwijnen en weer
te voorschijn komen. Uit voorzichtigheid stop
pen ze ze maar weg. al is 't eigenlijk niet noo
dig. Hij weet, denk ik, niet eens dat er zoo iets
als spieken bestaat. Alleen.... waarom rent hij
dan zoo rond?
En nu wij. Wat moeten wij doen? Je weet ze
ker dat je het bij den een niet probeeren moet,
ook maar even bij je buurman te kijken, want
voor je de kans hebt gekregen een letter te zien,
lig je al op de gang. Bij den volgende spiekt ieder
een of bijna iedereen. En de derde geeft zoo el
lendig veel op, dat je het eenvoudig niet laten
kunt. Wil je een voldoende halen, dan moet je
spieken of drie vrije middagen van te voren
gaan zitten blokken.
Ik weet niet meer wat ik er mee aan moet.
Toen ik na die spiekgeschiedenis zoo verduiveld
sportief behandeld werd. heb ik tegen mezelf
gezegd:
Ik spiek niet meer. Ik doe het niet meer,
al gebeurt er ik weet niet wat. Maar later, toen
ik er nog eens goed over nadacht, twijfelde ik
weer. 't Is natuurlijk erg gemakkelijk dat nu
zoo te zeggen, maar of je je er aan houdt is een
andere vraag. En dat wist ik opeens niet zeker
meer. Spieken is zoo iets gewoons in het leven
van een schooljongen, dat kan je maar niet zoo
één, twee, drie laten. Heelemaal laten bedoel
ik, ook als je hem zit knijpen als een ouwen dief
voor een overgangscijfer. En dat zou dan toch
moeten.
Eindelijk heb ik de stoute schoenen aange
trokken. Ik ben naar den leeraar gegaan en we
hebben er nog eens over gepraat. Hij was er
blij mee dat ik kwam!
Ik vind zei hij, dat er maar twee oplossin
gen zijn: eerlijk of oneerlijk. Een tusschenweg
is er niet. Dat snap je ook wel. Het is natuurlijk
moeilijk voor jullie. Maar iemand die eerlijk is
tot dat het te lastig wordt en er dan maar weer
op los spiekt, is geen vent.
Maar als ze het allemaal doen?
Met wat anderen doen heb je niets te ma
ken.
En als je er nu een voldoende mee kunt
fokken en anders blijf je zitten?
Beter eerlijk blijven zitten dan oneerlijk
overgaan.
Toen ben ik maar op mijn fiets gestapt. Want
dat kon ik niet zoo gauw verwerken.
En ik weet het eigenlijk nog altijd niet. Of
liever: ik wéét het wel maar
MAX.
Noodlottige val in een kelder.
Dinsdagnamiddag kwart over vijf heeft zich
in een woning aan de Wattstraat te 's-Gra-
venhage een tragisch geval voorgedaan. Een
dame. de 65-jarige mevr. W. Rwonende aan
de Juliana van Stolberglaan. die daar op be
zoek was. wilde zich naar het toilet begeven
en opende daartoe bij vergissing de deur, welke
tot den kelder toegang gaf. Zij stortte met een
hevigen smak in den kelder neer, waar zij met
een schedelbreuk en in bewusteloozen toestand
bleef liggen.
De G.G D. werd onmiddellijk te hulp geroe
pen en bracht het slachtoffer naar het Roode
Kruisziekenhuïs. Bij aankomst aldaar bleek
mevr. W. R. reeds' te zijn overleden.
DE MOORDZAAK TETJE HOF
De vice-president der Almelosche rechtbank
heeft Dinsdagmiddag medegedeeld, dat ae
rechtbank had besloten een interlocutoir von
nis te wijzen in de moordzaak Tetje Hof. Het
vonnis zou anders op 1 November zyn uitge
sproken. doch de rechtbank achtte het wèn-
schelijk een nieuw onderzoek te gelasten,
waarbij speciaal de zenuwarts dr. Beek uit
Enschedé, die vorige week bij de behandeling
der zaak afwezig was, gehoord zou worden. De
zaak komt opnieuw voor op 15 November a.s.
en zai dan met gesloten deuren verder wor
den behandeld.
