Haarlem's Dagblad TE HUUR In cle Branding. Imitatie. 56e Jaargang No. 16987 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en AJgem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. PoBtgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: KOBERT PEEREBOOM Zaterdag 5 November 1938 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden 3.25 franco per post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex. Advertentieni 1-5 regel» f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regeL Regelahonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elks regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek. Het is een kil beeld in dezen tijd des jaars en ik wensch den minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, die zich weer eens in de wilde baren bevindt, geen letter lijke verwezenlijking ervan toe. Mocht hij schipbreuk lijden, laat het dan slechts op de politieke zee zijn! Ondanks de stormen der cri- tiek die rondom zijn persoon plegen te woe den, zijn wij allen den mensch prof. mr. Slo- temaker de Bruine welgezind. Of dat komt door zijn welgevormde, schoon vaak ietwat te sierlijke redevoeringen bij velerlei plechtighe den, of door zijn eveneens welgevormde baard, betwijfel ik. Professor Aalberse, die ook goed spreekt en eveneens een baard bezit, heeft nooit op een dergelijke eigenaardige populariteit kunnen bogen en heeft ook nim mer een dergelijke uitwerking op de humo ristische instincten des volks gehad. Dit laat ste is des te merkwaardiger omdat de Minister van Onderwijs zelve slechts zelden tot grapjes geneigd is. Maar het jcomt voor en een week geleden, de jubileerende H. O. V. toesprekend op het podium van onze Gemeentelijke Con certzaal, had Haarlem het voorrecht dit te kunnen waarnemen. In haar voorloopig verslag over de Onder- wijsbegrooting spaart de Tweede Kamer den minister niet. De golven der critiek gaan niet alleen hoog, maar zij kolken en bruisen. „Van vele zijden gaf men uiting aan zijn toenemen de ontstemming over het beleid van den mi nister, die, naar men meende, te weinig op bouwend werk verricht. Veel dat reeds lang hangende is, of waar van de regeling reeds meermalen is gevraagd, of zelfs toegezegd, wacht nog altijd op regeling." Dat is al een onvriendelijk begin. Het ver volg is vooral niet aardiger. „Vrij algemeen was men van oordeel, dat 's ministers beleid ten aanzien van de spelling de verwarring eer heeft doen toe- dan afnemen. Voor zeer vele leden was de voornaamste grief tegen 's ministers beleid dat hij de leerlingenscha len zoowel bij het lager als bij het middel baar en gymnasiaal onderwijs ongewijzigd laat ondanks de algemeen erkende noodzake lijkheid van verlaging dezer schalen. Hier doet zich pijnlijker dan elders gevoelen dat aan het hoofd van dit departement een mi nister staat, van wien geen krachtige leiding uitgaat." Zoo gaat het voort. Het zijn telkens „ver schillende zijden", „vele zijden", „vele leden", die hun ontevredenheid uiten. De inrichting en de resultaten van het lager onderwijs worden onbevredigend geacht. Het is niet vol doende op de practijk des levens gericht. Bij het M. O. en de Gymnasia wordt overbelas ting zoowel in aantallen der lesuren als in grootte der klassen geconstateerd. Die over belasting staat de vruchtbaarheid van het onderwijs niet minder dan bij het L. O. in den weg. En vele leden begrijpen niet welk onder- wjjsbelang gediend is bij omzetting van de Rijks H. B. S. en in bijzondere scholen. En waar blijft de nieuwe salarisregeling voor de leeraren van M. O. en gymnasia? En de klas sen zijn overbevolkt, de school dreigt te ont aarden in een dril-instituut, vele onderwij zers raken overspannen, het ziekteverlof is onrustbarend toegenomen, het percentage afkeuringen van ambtenaren is bij het on derwijs het hoogst, enzoovoorts enzoovoorts. Iedereen weet dat op ons zeer dure onder wijs in de jaren van crisis en malaise zwaar bezuinigd is. Wij hebben onlangs nog cijfers betreffende de gemeente Haarlem gegeven waaruit bleek dat zij op de voornaamste hoofdstukken de vijftig procent naderen. Maar in het kader der begrootingen is de uitgavenlast van Onderwijs niettemin nog altijd zeer hoog en in de onderwijskringen zelf wemelt het van bedenkingen. Niet alle veranderingen die men wil kosten geld. En die welke geen geld kosten blijven evenzeer uit als de andere. Waarom wordt er niet inge grepen in de overbelasting met lesuren en de opdrijving der leerprogramma's, waarom wordt een salarisregeling van leeraren niet gewijzigd die in de practijk verkeerd blijkt te werken, waarom moet er telkens weer ge klaagd worden over onderwijs dat niet vol doende aan de practijk des levens is aange past en waaromja, waaromwordt er toch niet geregeerd ten aanzien van de spel ling? Ook op deze plaats zijn deze grieven al meermalen geuit en is bij herhaling vastge steld hoe men er in onderwijskringen over denkt. Maar er komt geen verandering. Men is geneigd zich af te vragen waar en bij wie toch het verzet zich met zooveel uitwerking doet gelden tegen allerlei wijzigingen, die met flink doorzettingsvermogen uitvoerbaar zouden zijn en waarop nu al sinds zoo langen tijd en van zoovele zijden wordt aange drongen. Al zijn de geldmiddelen beperkt, binnen het kader van die middelen dient toch de evolutie zich voort te zetten die niet achterwege kan en mag blijven. En de spel lings-chaos blijft een beschamende historie. Veel grooter vraagstukken zijn in ons land veel sneller tot oplossing gebracht. Dat de minister zich in de branding bevindt verwondert ons heelemaal niet. R. P. WISSELKOERSEN TE AMSTERDAM 10.15 uur. Londen 8.75 3/8 Berlijn 73.62 1/2 Parijs 4.89 3 b Brussel 31.11 Zwitserland 41.70 New York 1.837,8 Een foto van het Spaansche vrachtschip „Cantabria", dat aan de Engelsche kust door een hulpkruiser van de vloot van Franco tot zinken werd gebracht. (Amerikaansche kappers hébben geprotesteerd omdat Greta Garbo met sluik haar zonder eenigen opmaakis teruggekeerdDe Engelsche paraplu fabrikanten ver wachten veel voor het populari- seeren van de paraplu door het feitdat Neville Chamberlain er altijd een draagt.) Als Greta zich niet modieus laat kappen, Dan voelen zich de kappers in gevaar, Dan zitten zij met vrees van werkverslappen En met de handen in het eigen haar. Als Chamberlain een paraplu wil dragen, Dan klinkt een juichtoon van den fabrikant, Zijn geestesoog ziet gulden dagen dagen, Met eiken man ermede in de hand. Wat reeds vaak is gezegd en waargenomen, Dat blijkt, als het nog noodig is, ook hier, D' excepties daarbij niet te na gekomen, Is toch de mensch een poover kuddedier. Wie Greta Garbo niet kan evenaren In filmtalent en populariteit, Die imiteert haar haarfijn in haar haren, Of 't haar haar staat is een bijkomstigheid. Zoo gaan er dames „gretig" aan 't copiëeren, Zij spelen 't wel met die coiffure klaar, Maar 't spreekt dat zij zich ridiculiseeren, Zoolang 't met Garbo meer scheelt dan een haar. Een paraplu, dat heb ik toe te geven, Is een zeer nuttig, practisch apparaat, Dat velen hoedt voor nattigheid in 't leven, Waarin de mensch van drup tot stortbui gaat. Maar wat betreft het populariseeren, Hier dient een wanbegrip met klem gewraakt, Niet Chamberlain of andre groote heeren, Maar regen heeft haar populair gemaakt. P. GASUS. VULPEN- PRIJSVRAAG OlihdanBn Hoeveel VULPENNEN en VULPOTLOODEN zijn in onze etalage? FRAAIE PRIJZEN Ziet onze etalage ZIJLSTRAAT 90. (Adv. Ingez. Med.) De strijd tegen de „wilde bus diensten". Haagsche politie grijpt ten deele in. 's GRAVENHAGE 5 November. Het tele gram van den minister, volgens hetwelk op die trajecten, ten aanzien waarvan de presi dent der Amsterdamsche rechtbank een ver- oordeelende uitspraak heeft geveld, ook die busdiensten zouden moeten worden stop ge zet. tegen welke geen veroordeeling is uit gesproken (men zie pag. 3) heeft vanochtend te 's Gravenhage reeds effect gehad. In Den Haag verschenen vroeg in den ochtend tien politie-agenten voor de garage Sommeling, voor de garage van der Weyden en voor die van de onderneming Holthhuyzen, welke „wilde" busdiensten op Amsterdam onderhou den. Een politiewacht voor de deur verhinder de, dat de bussen de garages verlieten. Een poging van de zijde van Sommeling om zijn passagiers met een anderen busdienst naar Rijswijk te laten brengen en vandaar verder, werd door de politie verijdeld. Twee van dewagens van Sommeling, die vanochtend niet in de garage waren, hebben echter de vrijheid behouden en rijden nu op en neer tusschen Amsterdam en het Wasse- naarsche viaduct, op de grens van de gemeen te Den Haag. De in Amsterdam gevestigde ondernemin gen Van der Weyden en Avanti rijden niet meer hun traject AmsterdamDen Haag krachtens het vonnis van den Amsterdam- schen president. Het is echter niet zoo, dat nu alle diensten op dit traject gestopt zijn. Want er doet zich de omstandigheid voor, dat wel het traject Amsterdam—Den Haag „be smet" wordt geacht, doch niet het traject AmsterdamDen HaagRotterdam. De ga rage Van Zetten te Rotterdam neemt nu aan het Spui in Den Haag geregeld passagiers voor Amsterdam op en onderhoudt een druk gebruikten uurdienst. De andere in Den Haag gevestigde onder nemingen, die up Rotterdam. Leiden, Utrecht. Antwerpen enz. enz. rijden, zijn door de poli tie eveneens ongemoeid gelaten. Kunsthandel Leffelaar II i WAGENWEG 102 Haarlem- telefoon 14011 Etaleert ORREFORS KRISTAL (Adv. Ingez. Med.) Chamberlain na Parijs naar Rome? LONDEN, 5 November. (Havas) Verscheide ne groote bladen, zooals de .Daily Express", „Daily Mail" en „Daily Mirror", achten het mogelijk, dat de reis naar Parijs wellicht ge volgd zal worden door een bezoek van Cham berlain aan Rome om den Duce te ontmoeten. Geheimzinnige aanslag te Londen. LONDEN, 5 November (Havas-A.N.P.) Op den Londenschen chirurg Sydney Macdonald is in -de buurt van het hotel, waar op het oogenblik de koning van Gareikenland verblijf houdt, 'n ge heimzinnige aanslag gepleegd. De chirurg had Dinsdagavond in het groot hotel in het West End het diner gebruikt en juist wilde hij op straat een taxi aanroepen, toen er een individu met een gebruinde ge laatskleur op hem afwkam, dat hem onder het mompelen van eenige onverstaanbare woorden met een dolk in den rechterschouer stak, tengevolge waarvan een diepe, doch niet ernstige wonde ontstond. De aanvaller ver dween daarop in een dwarsstraat. Macdonald, die den man niet heeft herkend, is er zeker van, dat deze zich in den persoon heeft ver gist. De politie stelt thans een onderzoek in in de buurt van Soho, in de door buiten landers bezochte clubs en cafés. De Daily Mail" de Daily Mirror en de „News Chronicle" melden dat men gelooft, dat de dader den chirurg heeft aangezien voor den koning van Griekenland, die in een na bijgelegen hotel logeert. Hiervan is echter geen officieele bevestiging te verkrijgen. De Chi rurg is reeds aan de beterhand. Minder vreemdelingen te Haarlem. De Gretchen's beginnen hier te verdwijnen. Sinds 1 Jan. 1934 wordt vanwege de gemeente Haarlem een statistiek bijgehouden over het aantal buitenlanders dat hier werkt. Er zijn dus nu gegevens over 4 3/4 jaar bere kend. Er wordt alleen aangegeven hoeveel er gekomen en vertrokken zijn. Jammer is dat ook geen opgaaf gedaan wordt van het juiste aantal buitenlandsche werkkrachten dat hier nog aan wezig is, want nu is alleen te constateeren dat er een vermindering is. Aan de statistiek is het volgende lijstje te ont- leenen: Gevestigd. M. V. Totaal 9 maanden 1938 102 222 324 1937 138 368 506 1936 169 564 733 1935 146 554 700 1934 192 675 867 947 2383 3130 Vertrokken. M. V. Totaal maanden 1938 124 312 436 1937 137 463 600 1936 193 688 881 1935 185 661 846 1934 174 643 817 Allereerst blijkt er dus uit dat het aantal buitenlandsche werkkrach ten (mannen en vrouwen tezamen in die 4 3/4 jaar verminderd is met 450. Er werken thans liier 66 mannen en 384 vrouwen van buitenlandsche natio naliteiten minder dan op 1 Jan. 1934. Het aantal Duitsche en Oostenrijksche dienst meisjes is dus al aan het slinken. Er komen ei thans minder dan in vorige jaren. In 1937 bij voorbeeld slechts 368 tegen 675 in 1934. Maar er gaan er nu ook minder naar het eigen va derland terug, in 1937 463 tegen in 1936 688. Omdat het. nu er vergunning noodig is moeilij ker wordt hier weer in het land te komen, zien vele meisjes er tegen op om, tusschen twee diensten in. voor eenige maanden naar huis te gaan. Zij bepalen zich nu tot een kort verlof, waardoor hun vergunning niet verloopt. Wij hebben van anderen kant een opgaaf ge kregen van het totaal aantal werkende buiten landers te Haarlem. Op 5 November van dit jaar werkten te Haarlem 1288 vrouwen en 668 man nen, totaal dus 1956. Sinds 1 Jan. 1938 is dit een vermin dering van 132 vrouwen en 19 mannen. Ook in de gemeenten die Haarlem omringen is in de laatste jaren het aantal Duitsche en Oos tenrijksche dienstboden vrij sterk verminderd. De Brandstoffenbijslag. Ook via Armenzorg verstrekt. Met ingang van deze week is naar men weet, met de verstrekking van brandstof fenbijslag aan werkloozen. die volgens de rijkssteunregeling gesteund worden, begon nen. Evenals vorige jaren wordt ook thans weer deze brandstoffenbijslag tevens uitgekeerd aan de ondersteunden, die via Armenzorg van Maatschappelijk Hulpbetoon ondersteu ning genieten. CENTRALE RADIO ONTVANGST Of het zomer is of winter. Radio gaat steeds maar door, Maar ontvangen zonder storing, ....Daar zorgt de Centrale voor. TELEFOON 10010. (Adv. Ingez. Med.) ZONNIGE VILLA'S en HEERENHUIZEN in het ZUIDERHOUTPARK te HAARLEM (tramhalte Willem de Zwijgerlaan). Aan de Louise de Colignylaan, Prins Mauritslaan, Anna van Burenlaan en Frederik Hendriklaan. Met voor- en achtertuin en garage. CENTRALE VERWARMING en warm water installatie. Met eigen weg voor dienstpersoneel en leveranciers. Bevatten 6 tot 9 kamers, keuken, kelder, INGERICHTE BADKAMER, 2 W.C.'s en zolder. Alle comfort: MARMEREN VESTIBULE, PARKET VLOEREN, EIKEN BETIMMERING IN HALL EN TRAPPENHUIS, INGEBOUWDE FRIGIDAIRE EN BRANDKLUIS. Inlichtingen en huurprijzen, dagelijks bij Zondags: de opzichter op het werk en W. ZWAGER, Paulus Buyslaan 3, Heemstede, Telefoon 29072 werkdagen: Directiekeet Prins Mauritslaan hoek Anna van Burenlaan, Telefoon 19303 Amsterdam J. J. ZWAGER ZN„ Jacob v. Lennepkade 172, Telefoon 82963 N. L. BORST, Euterpe- straat 20, Telefoon 29772. (Adv. Ingez. Med.) Een aardig stukje natuurschoon gaat te Wijk aan Zee verloren, nu van gemeente wege een duin wordt weggegraven aan den Rijkert Aertzweg, voor den aanleg van een parkeerterrein. Onze foto geeft een overzicht van het duingebied in deze omgeving. Links het duin, dat verdwijnen gaat. Het woord is aan Roquette: Niet droomen moet ge Uw levendoch beleven ivat gij droomt. Het Koninklijk bezoek aan Groningen. H. M. de Koningin doopt het nieuwe Van Starkenborghkanaal. GRONINGEN, 5 November. Heden, den tweeden dag van haar bezoek aan Groningen, is H.M. de Koningin reeds des morgens te 10 uur van het gouvernementshuis, waar zij als gast van den Commissaris der Koningin ver toeft, uitgereden om door de onthulling van een gedenksteen bij de Oostersluis in het nieuwe van Starkenborghkanaal, tevens de doopplechtigheid te verrichten en het kanaal, dat voor de binnenscheepvaartverbindingen der noordelijke provinciën een zoo groote ver betering beteekent, den naam te geven van het geslacht, waaruit na elkaar twee Commis sarissen der Koningin de provincie Groningen hebben bestuurd. Evenals gisteren begeleidde de Commissaris der Koningin, mr. J. Linthorst Homan, de Koningin, toen deze te ruim 10 uur, in gezel schap van de leden van haar gevolg, uit reed. De beteekenis van het nieuwe kanaal is in de eerste plaats, dat het, in een halve cirkel noordelijk om de stad Groningen loopend, een breeden verbindingsweg vormt tusschen het ruime Eemskanaal en het Hoendiep, dat tot de Friesche grens, bij Stroobos. toe. is verbeterd, verbreed en uitgediept, zoodat de drie aan eensluitende kanalen van Delfzijl af toegan kelijk zijn voor schepen tot 1000 ton. Op de brug voor de Oostersluis zou de plechtigheid geschieden der onthulling van den gedenksteen die was aangebracht in den muur van het bovenhoofd van de sluis. Tegenover de plaats, waar de nog door een zwart doek verborgen steen is ingemetseld, was een tribune opgeslagen in het midden waarvan zich een loge bevond, met zetels voor H. M. de Koningin en haar gevolg en voor verschillende andere genoodigden. Deze verzamelden zich tegen 10 uur op de tribune bij de Oostersluis. Hierna werd het woord gevoerd door mr. J. Linthorst Homan. Het was een verrassend en voor velen zelfs een ontroerend moment toen uit de bij de tribune aangebrachte luidsprekers plotseling de stem klonk van den vorigen commissaris dezer provincie, jhjr. mr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh, die Groningen verliet om als gezant Harer Majesteits regeering te vertegen woordigen in Brussel en die thans als gouver neur-generaal van Nederlandsch-Indië in het paleis te Buitenzorg zetelt. De rede van den landvoogd was opgenomen op gramofoonplaten en overgebracht door de Nirom. De G. G. verzocht H. M. de naamgeving en onthulling te willen verrichten. Nadat de woorden uit den luidspreker wa ren verklonken trad H. M. de Koningin naar voren voor het houden van een korte toe spraak. Daarna drukte zij op een knop. die in haar loge was aangebracht. Terwijl de muziek twee coupletten van het Wilhelmus speelde. Het doek, dat den gedenksteen verborgen hield, schoof weg. Hare Majesteit nam daarna den steen ln oogenschouw waarna Mevrouw Haersma Bu- ma-Tjarda van Starkenborgh haar zoon en diens verloofde aan de Koningin voorstelde. HEDEN: 20 PAGINA'S HAARLEM EN OMSTREKEN. pag. De verminderde scheepvaart en de haven gelden te Haarlem. Een vermindering van het aantal buiten landsche werkkrachten te Haarlem Bioscopen 14 BINNENLAND. De minister van Justitie wil alle wilde bus diensten op den Haag stopzetten. 3 Het Koninklijk bezoek aan Groningen. 3 Te Terborg zijn twee treinen tegen elkaar gebotst. 3 BUITENLAND. Chamberlain en Halifax zullen aan het einde van de maand een bezoek aan Parijs brengen. 11 De vliegramp bij het vliegveld van Jersey heeft 14 dooden geëïscht. H In Tsjecho Slowakije vinden na 10 Novem ber de presidentsverkiezingen plaats. 11 SPORT. A. D. de Groot: Het A. V. R. O. Schaak- tournooi. g De loting voor het A. V. R. O. Schaaktour- nooi heeft plaats gehad. 5 Damrubriek. 5 ARTIKELEN. R. P.: In de branding. 1 K. de Jong over de uitvoering van de Messa Solemnis van Verdi. 2 J. B. Schuil over: „Parkstraat 13". 2 P. v. d. Hem: De zwaar belaste Nederlander 3 Max: Dagboek van een H. B. S.-er 3 P. de Ituyter—v. d. Feer: Zuid-Afrika huldigt zijn moeders. v. H.: Wat doet U in Uw vrijen tijd? li J. H. V.: De sterren aan het woord. 11 Dr. W. G. N. van der Sleen: Per auto en boot door Zuid-Afrika. 13 II. D. Vertelling: Je bent van mij. 13 J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen Financieel Economisch weekoverzicht: De brief der negen aan Colijn 15 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op 12

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1