Haarlem's Dagblad
DE BRITSCHE
TROONREDE
De Aanslag te Parijs.
Ernstige overstroomingen
in Syrië
Schaaktournooi.
56e Jaargang No. 16989
Uitgave Lonreus Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en AI gem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
A dm in. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 8 November 1938
Abonnemenien per week f 0.25, p maand
f I.IO. pei 3 ui mm tulen l 3.25 franco per
pos! f3.55 lotute uumiiirrr 6 ren! per ex.
Advertentiën 1-5 rebels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonneiuentslarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes cie rubriek*
Een jongen van zeventien jaar, een Pool-
sche Jood heeft in de Duitsche ambassade te
Parijs twee revolverschoten gelost op den
jongen attaché Von Rath en hem zwaar ver
wond. De jongen is natuurlijk in verhoor ge
nomen door de Fransche politie en heeft ver
klaard dat hij een Duitscher wou treffen als
wraakneming voor het leed dat zijn ouders
hebben ondervonden en nog ondervinden. Zij
woonden in Hannover. Thans behooren zij tot
de 7000 Poolsche Joden, die uit Duitschland
zijn gezet. Zij vertoeven in een wagon aan de
Poolsche grens en hebben geen cent en geen
stuk kleeding behalve hun lijfgoed mogen
meenemen. De moeder had daarover aan
haar zoon geschreven. En de jongen zelf was
in 1935 in Frankrijk gekomen om bij zijn oom
het kleermakersvak te leeren, maar een paar
jaar later uitgewezen omdat er al te veel
kleermakers waren. Hij ging niet. Hij ver
stopte zich. Een tijdlang leefde hij onder de
Seine-bruggen. Maar zijn oom en tante gaven
hem weer onderdak, op een zolderkamertje,
en daarom zijn zij nu gearresteerd want zij
hebben aan een uitgewezene asyl verleend.
Dat verbiedt de wet.
Nu zegt die jongen, dat toen hij den brief
van zijn moeder kreeg hij tot wraak op de
Duitschers besloot. Hij werd daartoe volgens
zijn mededeeling, niet door anderen aange
spoord. Hij handelde op eigen initiatief. Maai
de Duitsche pers gelooft daar niets van en
beschouwt hem als een werktuig van het in
ternationale Jodendom. Een der Duitsche
bladen zegt, dat de Joden in Duitschland de
gevolgen hiervan zullen ondervinden. Ook
wordt gezegd dat dit een poging zou zijn om
de Duitsch-Fransche toenadering te belem
meren.
Ik geloof deze dingen niet. Als ik met een
Duitscher, die een van die betoogen had ge
schreven, over deze zaak kon spreken zou ik
hem eerst de vraag stellen: „Acht gij het
onmogelijk dat de lezing die de jongen geeft
juist is? En waarom?" Dan zou ik daar het
antwoord wel eens op willen hooren. Men
moet toch in Duitschland zeer wel begrijpen
dat men de tallooze Joden, die men van hun
bestaan beroofd en tot paria's vernederd heeft
ontzettend leed heeft aangedaan. Dat zal men
toch niet betwisten. Men weet in Duitschland
toch ook voldoende van psychologie om in te
zien dat een zeventienjarige jongen, die op
een zeer impressionabelen leeftijd is, hevig
geschokt moet zijn in zijn levensillusies en in
zijn vertrouwen in de menschheid als hij
eerst ondervindt dat het buitenland geen
plaats voor hem heeft, dat hij tot de duizen
den voortgejaagden behoort, en dan nog van
zijn moeder verneemt dat zijn ouders, met
duizenden lotgenooten, van al hun have be
roofd ergens op een grens in een spoorwaggon
in de diepste ellende verkeeren. Is zoo'n
jongen, die onder Seinebruggen heeft moeten
slapen en dus zelf de treurigste verwording en
misère heeft meegemaakt, uit zijn evenwicht
geraakt is één zoo'n jongen op de duizenden
niet van de taaie verdraagzaamheid en vol
harding gebleken, die verreweg de meesten
van zijn vervolgde ras kenmerkt is het
dan onmogelijk dat hij tot een wanhoops
daad komt?
Natuurlijk is het een misdaad en ieder zal
den jongen Duitscher beklagen die er, bij puur
toeval want de jongen vroeg den ambassa
deur te spreken, die hem niet ontvangen wou
het slachtoffer van geworden is. Maar moet
het voorkomen van zoo'n misdaad, juist bij
een jongen die tot wanhoop gebracht is, als
een onmogelijkheid verworpen worden? Zeker
niet. De waarschijnlijkheid van zoo'n uitzon
deringsgeval is zelfs groot.
Mijn tweede vraag aan den Duitschen
hoofdredacteur zou zijn: „Acht gij het waar
schijnlijk dat andere Joden den jongen tot
deze daad zouden hebben aangespoord?" Het
antwoord wordt eigenlijk al gegeven door het
Duitsche blad, dat zegt dat de Joden in
Duitschland de gevolgen van het gebeurde
zullen ondervinden. Van veel heeft men in dat
land de Joden beschuldigd, maar nooit van
domheid. Zij moeten dus, ook volgens de
Duitschers, zeer wel beseffen dat het voor
komen van een aanslag als deze een gevaar
voor hen is. Hun geloofsgenooten in het bui
tenland weten dat evenzeer. Is het dus niet
zeer onwaarschijnlijk dat zij tot een aanslag
zouden aansporen?
Dan komt vraag nummer drie: „Waarom
wacht gij de resultaten van het onderzoek niet
af alvorens gij „het internationale Jodendom"
beschuldigt van den aanslag op den jongen
gezantschaps-attaché, bij wiens dood het
waarlijk geen enkel belang kan hebben? Wie
ter wereld zou daar trouwens belang bij kun
nen hebben?
Voor de Joden in het algemeen is, in hun
huidigen toestand in de wereld, zoo'n moord
aanslag een ramp. Dat heeft die jongen niet
begrepen. Hij is pas zeventien, eigenlijk nog
een kind. Hij heeft vreeselijke ellende door
gemaakt en vernomen dat zijn ouders even
zeer in ellende verkeerden
Hier zou mijn laatste vraag aan den Duit
scher komen: „Gelooft gij in ernst dat die
jongen normaal is?" Waarom komt zooiets
dan zoo uiterst zelden voor, ofschoon tien
duizenden Joden verjaagd en vervolgd zijn?
Die plegen geen aanslagen; dat beschouwt
gij dan toch zeker niet als abnormaal? Als
abnormaliteit, in deze wereld, geldt nog altijd
het uitzonderingsgeval. En het is wel vreemd
nietwaar, een willekeurigen jongen man te
gaan vermoorden. Erg ongewoon.
Dit zijn enkele koel-overwogen, sobere com
mentaren op den in Parijs gepleegden aanslag
R. P.
De nieuwe burgemeester van Lisse.
Jhr. Mr. F. J. C. M. van Rijckevorsel
benoemd.
Jhr. Mr. F. J. C. M. van Ryckevorsel.
Zooals wij gisteren reeds in een ge
deelte onzer oplage hebben vermeld is
bij Kon. besluit van 3 November 1938
met ingang van 15 November benoemd
tot burgemeester der gemeente Lisse:
jhjr. mr. F. J. C. M. van Rijckevorsel.
De nieuwe burgemeester van Lisse werd 10
Februari 1907 te Den Dungen (N.B.) geboren.
Hij doorliep het Gymnasium te 's-Hertogen-
bosch en studeerde vervolgens aan de universi
teit te Utrecht in de rechten. In 1934 promo
veerde jhr. van Rijckevorsel waarna op 1 Fe
bruari 1935 zijn benoeming tot adjunct-commies
eerste klas ter gemeente-secretarie van Vught
volgde. Deze functie heeft de heer Van Rijcke
vorsel tot nu toe bekleed. Jhr. mr. van Rijcke
vorsel is gehuwd met een dochter van den vroe-
geren burgemeester van Vught, den heer van
Lanschot. Hij is voorts 1ste luitenant der hu
zaren.
Wij vernemen dat de nieuw benoemde bur
gemeester Jhr. Mr. Rijckevorsel, a.s. Woens
dagmiddag een kennismakingbezoek aan de
gemeente Lisse zal brengen.
Verhoor in het New-Yorksche
spionnage-proees geëindigd.
NEW-YORK, 8 November (Havas). Gisteren
is het verhoor der 37 door den openbaren aan
klager gedagvaarde getuigen in het spionnage-
proces, dat drie weken geduurd heeft, geëin
digd. O.a. werd de vroegere kapitein van de
„Europa" gehoord, die verklaarde, dat een ste
ward aan boord onmogelijk de postzakken kan
openen, daar deze door drie Duitsche en drie
Amerikaansche controleurs worden bewaakt.
Chineezen behalen succes aan het
centrale front.
Stad ten Noord-Oosten van Kanton heroverd.
Het Chineesche persbureau „Central
News" meldt uit Tsjocngking, dat de
Chineesche troepen Leoengtsjau, 80
K.M. ten noordoosten van Kanton, heb
ben heroverd. Zij zijn daarna verder
naar het zuiden opgerukt en hebben
strategisch belangrijke hoogten ten
noordwesten van Tsoenghwa, dat op 50
K.M. van Kanton ligt bezet.
Volgens United Press heeft dit verrassende
offensief der Chineezen den Japanners gedwon
gen, in allerijl naar het bedreigde gebied ver
sterkingen te zenden. Vooral Fatsjan, 25 K.M.
ten zuidwesten van Kanton, wordt onmiddellijk
bedreigd. Het schijnt, dat de Japanners zich,
toen zij in de minderheid geraakten, op Fatsjan
hebben teruggetrokken. De Chineezen schijnen
250.000 groot te zijn. Zij rukken op over een
breed front en men verwacht dan ook een groo-
ten veldslag.
Talrijke huizen ingestort
Zeven personen gedood
BEIROET 8 November De regen
buien in Noordelijk Syrië hebben
groote overstroomingen veroorzaakt.
In het dorp Azas ten noorden van
Aleppo zijn talrijke huizen ingestort.
Zeven personen zijn omgekomen, en
talrijke gezinnen zijn dakloos. De
stadswijk Midan in Damascus is ge
heel overstroomd. Hierbij zijn talrijke
opslagplaatsen van meel, met eenige
duizenden tonnen inhouds, door het
water beschadigd. (D. N. B.)
De inbraken in het badhotel
te Wijk aan Zee.
Dader reeds gevat.
Ontvreemde lood opgespoord.
Sneller dan men had mogen verwachten is de
politie er in geslaagd den dader van de in het
badhotel te Wijk aan Zee gepleegde looddief
stallen, waarvan wij in ons blad van gisteren
uitvoerig melding maakten, op te sporen en te
arresteeren.
Hoewel de politie aanhankelijk in de meening
verkeerde met meer dan een inbreker te doen te
hebben, het onderzoek wees er steeds meer op,
dat één man kans had gezien de vloeren van de
kamers op te breken en alle waterleidingbuizen
weg te sloopen. Hij moet met dit werk vele
nachten bezig zijn geweest.
De heeren Ypma, agent der gemeentepolitie
en Smit, rijksveldwachter hebben het onderzoek
met groote voortvarendheid ter hand genomen
en reeds Maandagmorgen waren zij er in ge
slaagd een gedeelte van de buitgemaakte hoe
veelheid lood bij een opkooper te Beverwijk in
beslag te nemen. De ontdekking van de buit was
een mooi succes, want van toen af waren de
politiemannen den dader op het spoor. Zij
wisten toen ook slechts met één dader te doen
te hebben, wat het onderzoek niet weinig ver
gemakkelijkte. De vermoedens, die tegen een
bepaald persoon werden gekoesterd werden meer
en meer zekerheid en Maandagmiddag waren de
aanwijzingen zóó sterk, dat tot arrestatie van
den vermoedelijken bedrijver van de looddief
stallen kon worden overgegaan.
De aangehoudene, J. B. genaamd en wonende
in de badplaats werd aan een verhoor onder
worpen. Hij legde daarbij een volledige be
kentenis af.
De man blijft in arrest en is hedenmorgen naar
het Huis van Bewaring te Haarlem overge
bracht.
De beide politiemannen, die het onderzoek zoo
voorspoedig tot een goed einde wisten te bren
gen, smaakten bovendien het genoegen in den
loop van den dag de geheele partij lood in be
slag te nemen.
De opkooper bleek niet op de hoogte te zijn
geweest van de herkomst van het lood.
De man had het behoorlijk in zijn register in
geschreven en er den gangbaren prijs voor be
taald. De dader van de diefstallen had hem ver
zekerd, dat de oude waterleidingbuizen van een
slooperij afkomstig waren.
Zoo heeft deze geruchtmakende zaak een spoe
dig einde genomen, dank zij het goede opspo
ringswerk van de hierboven genoemde politie
mannen.
Joodsche zaken moeten duidelijk
kenbaar zijn.
Nieuwe verordening voor de Joodsche firma's
te Weenen.
WEENEN 8 November. De politie heeft
verordend, dat alle Joodsche zaken en on
dernemingen, van de groote firma's af tot de
kleine winkels toe, in geheel Weenen. den
firmanaam van dien van den eigenaar in
groote Hebreeuwsche letters zoowel als in
Duitsche letters van gelijke afmetingen op
hun zaken zullen moeten doen aanbrengen.
Zij die deze verordening niet nakomen, zul
len met drie maanden hechtenis gestraft
worden. (United Press).
Het huis aan de Oscarstraat te Oslo. waar tengevolge van een hevigen brand
30 personen om het leven kwamen. Men ziet op de foto, dat de derde verdieping
van het gebouw, waar een feest plaats vond, geheel is uitgebrand.
Daar zijn ze, nu in bonte rij,
Weer meesterlijk aan 't schaken,
Ach, van die kunde zal ik mij
Wel nimmer meester maken.
Ik weet alleen maar van een bord
Met vierenzestig ruiten,
Maar wat daar op verhapstukt wordt,
Daar sta 'wvolkomen buiten.
Geen mensch die u 't vermaan belet:
Nou vriend, dan moet je 't leeren,
Wat op dat bord wordt voorgezet,
Dat kan ik nooit verteren.
Want ik ben, onder ons gezegd,
En u moogt het gelooven,
Voor deze kunst niet aangelegd,
Zij gaat mijn pet te boven.
Toch lees ik 's avonds in de krant,
Na alle andre zaken,
.Trouw alles (niet alleen den stand)
Van dezen strijd in 't schaken.
Ik lees van iedere partij
Over de openingen,
Het midden-, eindspel en daarbij
Van de verwikkelingen.
Van Siciliaansch en Caro-Kann
Van kwaliteit, rochade
Naar de beteekenis waarvan,
Ik nog niet eens kan raden.
Maar na het nieuws dat ik wel snap,
In groote en kleine stukken.
Vol nieuwe lasten, vijandschap
En reeksen ongelukken;
Keer ik mij zuchtend en bewust
Van al die nare zaken,
Om troost te vinden, troost en rust
In 't onbegrepen schaken.
Voor Vulpenhouder nieuw of reparatie,
Is DANTUMA de zaak met reputatie!
O.'üi^kuüuiTta
ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM. TELEF. 11161.
(Adv. Ingez. Med.)
Engeland te allen tijde
bereid in Spanje en
China te bemiddelen
LONDEN 8 November (Reuter). In de
rede, waarmede de koning vandaag de par-
lementszitting heropend heeft, zegt hij o.a.
Mijn betrekkingen met het buitenland blij
ven vriendschappelijk en mijn regeering zal
al het mogelijke doen om de ontwikkeling
van de goede verstandhouding in den geest
van de gemeenschappelijke Britsch-Duitsche
verklaring van München van 30 September te
bevorderen.
Het in April van dit jaar tot stand geko
men accoord tusschen mijn regeering en de
Italiaansche regeering zal thans spoedig in
werking gesteld worden. Ik geloof, dat deze
stap de traditioneele goede betrekkingen, die
zoo lang tusschen onze beide landen hebben
bestaan, zal bevestigen en zoodoende de zaak
van den Europeeschen vrede zal bevestigen
De koningin en ik zien met het grootste
genoegen het bezoek tegemoet, dat wij in den
a.s. zomer aan mijn dominion Canada hopen
te brengen. Met vreugde heb ik de uitnoodi
ging aanvaard, die president Roosevelt aan
de koningin en mij gericht heeft, om voor
afloop van mijn reis naar Canada een bezoek
aan de Vereenigde Staten te brengen. Deze
practische uiting van welgezindheid, die tus
schen onze beide landen bestaat, juich ik van
harte toe.
Mijn ministers betreuren het voort
duren der vijandelijkheden in Spanje
zeer. Terwijl zij vasthouden aan de
politiek van niet-inmenging. zullen zij
op alle mogelijke manieren hun hulp
verleenen bij het herstellen van den
vrede in dat land.
Mijn regeering zal, zoo de partijen
in het conflict in het Verre Oosten
dit wenschen, te allen tijde bereid
zijn, te helpen bij het streven naar
een regeling, die een duurzamen
vrede in dat gebied zal verzekeren.
Intusschen zullen mijn ministers
alles doen wat in hun vermogen is
om de Britsche belangen in de be
trokken gebieden te beschermen
Mijn ministers zullen u binnenkort een rap
port van de commissie voor Palestina voor
leggen, en een verklaring afleggen omtrent
de toekomstige politiek.
Mijn ministers hebben reeds maatregelen
getroffen om een voorschot van 10 millioen
pond sterling ter beschikking van de Tsjecho
Slowaaksche regeering te stellen om in de
dringende behoeften te voorzien, en u zullen
wetten inzake financieelen steun aan deze
regeering worden voorgelegd
Ofschoon de uitrusting en uitbreiding van
defensiekrachten snelle vorderingen maken,
heeft de crisis, welke wij meegemaakt heb
ben, aangetoond, dat bepaalde tekortkomin
gen in onze voorbereidingen voor de militaire
en burgerlijke verdediging nog verholpen
moeten worden. Mijn ministers hebben deze
kwestie bestudeerd en zullen te zijner tijd
maatregelen nemen om de voorbereidingen,
waaraan gewerkt wordt, te versnellen en aan
te vullen. Het vraagstuk van de verdediging
der burgerbevolking, o.a. dat. van een doel
treffend gebruik van de hulpbronnen des
lands voor een nationalen vrfjwilligersdienst,
zal in de toekomst de onverdeelde aandacht
van den lord-geheimzegelbewaarder hebben.
De daadwerkelijke bevordering van den
vrede in Europa, welke het voortdurende stre
ven mijner regeering is. zal naar ik vertrouw
leiden tot een wijderen geest van vertrouwen
en een nieuwen prikkel opleveren voor uit
breiding in handel, nijverheid en verschaf
fing van werk.
Het woord is aan
Delavigne:
Zoek U zelf bij het bestu
deer en van anderen.
De Ned. Herv. Kerk te Bloemendaal
Restauratie van het plafond.
Op de agenda voor de aanstaande raadsver
gadering komt het volgende punt voor „sub
sidie restauratie schilderwerk plafond Ned.
Herv. Kerk".
Naar wij vernemen hebben Kerkvoogden
hiervoor bij het gemeentebestuur een subsidie
van 1500 aangevraagd, welk bedrag noodig is
voor het blootleggen van het mooie oude pla
fond, dat thans door een leelijke verflaag be
dekt is.
B. en W. stellen voor, 500 subsidie te geven,
mits het Rijk en de provincie eveneens elk
voor een derde bedoelde restauratie zullen
subsidieeren.
De werkloosheid te Haarlem.
Geen gunstige week.
De afgeloopen week was niet gunstig voor
de Haarlemsche arbeidsmarkt. Het aantal
werkloozen steeg met 102 (zelfde week van
het vorige jaar slechts 59'.
Er zijn te Haarlem 5658 werkloozen. Dat is
244 minder dan in 1937. 955 minder dan in
1936 en 426 minder dan in 1935.
Roekeloos automobilist
veroordeeld.
Het Amsterdamsche gerechtshof veroordeelde
vandaag een Hagenaar, die door roekeloos rijden
te Wassenaar in den nacht van 1 op 2 Maart van
het vorige jaar een auto-ongeluk heeft veroor
zaakt tot een voorwaardelijke hechtenisstraf
van twee maanden en f 2000 boete.
Het rijbewijs van verd. was ingetrokken, hij
was echter toch achter het stuur gaan zitten.
Na te Den Haag het een en ander te hebben
gedronken reed hij met groote snelheid over den
rijksweg in de richting Amsterdam. De auto
slipte bij het passeeren van een tegenligger en
sloeg op den berm om. Een der inzittenden werd
ernstig gewond.
Op 20 October 1937 heeft de Haagsche recht
bank dezen automobilist veroordeel tot drie
maanden gevangenisstraf en een jaar intrekking
van het rijbewijs. In hooger beroep bevestigde
het Hof te Den Haag dit vonnis. De Hoogc Raad
verwees de zaak naar het Hof te Amsterdam.
Is^E brievenbussen aan de bureaux
van Haarlem's Dagblad zijn bijzonder
ruim. Speciaal berekend op de ont
vangst van stapels brieven op Groen
tjes.
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMSTREKEN.
pag.
1
Te Haarlem zijn thans 5658 werkloozen.
Jhr. mr. F. J. C. M. van Rijckevorsel is be
noemd tot burgemeester van Lisse. 1
Wat de Haarlemmers nu meer aan op
centen op het Gemeentefonds moeten
betalen. 2
Het derde jubileumsconcert der H. O. V.
staat onder leiding van Van Bcinum met
Willem Andriessen als solist. 5
BINNENLAND.
De bushouders gaan verdere actie voeren 3
Te Kerkrade is een jonge man bij een
twist gedood. 3
Het wetsontwerp tot wijziging der spoor-
wegpensioenwet is ingetrokken. 3
BUITENLAND.
Uit het verhoor van Grymsztan, de ple
ger van den aanslag te Parijs, is op te
maken, dat deze zijn ouders wilde wreken 5
De Belgische premier schijnt na het con
gres der socialisten in een moeilijk par
ket te zijn geraakt. 5
Verwacht wordt, dat deze week een ge
meenschappelijke Fransch-Duitsche ver
klaring gepubliceerd zal worden. 5
Volgens de Evening Standard zal de
hertog van Windsor te Parijs zijn broe
der, den hertog van Gloucester ont
moeten. 5
SPORT.
De partij AljechinReshevsky is remise
gewordt* q
ARTIKELEN.
R. P.: De aanslag te Parijs. 1
H. D. Vertelling: Zóó plaatst men korte
verhalen. 4
Prof. van Cauwelaert sprak voor „Geloof
en Wetenschap" over „De strijd om de
persoonlijkheid". 4
Speciale Brusselsche correspondentie:
Het buitenlandsch beleid der Belgische
regeering. 5
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De pijpleiding als
leidsman. 7
J. B. Schuil: Het Nederlandsche Tooneel
met „Don Carlos" 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op g
