„Ish (iim uil ééft stuk".
Het vijftig-jarig bestaan van
„Weldadigheid naar Vermogen"
Herdenkingssamenkomst in
de hal van het Stadhuis.
Het leven van „PETER DE CROOTE'
Geschenk van een
aantal ingezetenen.
Ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan van de vereeniging „Welda
digheid naar Vermogen" had Dins
dagmiddag in de hal van het Stad
huis, die kwistig met palmen, groen en
bloemen was versierd en verlicht met
kaarslicht, een openbare herdenkings
bijeenkomst van leden plaats, die o.a.
werd bijgewoond door den burgemees
ter, dr. J. E. baron de Vos van Steen-
wijk, de wethouders de heeren W. van
Liemt, A. G. Boes en E. v. d. Wall; den
gemeentesecretaris, mr. Th. A. Wes-
stra; mr. A. J. Backer, vertegenwoor
diger van den Commissaris der Ko
ningin in dit gewest.
Voorts waren aanwezig de heer S. C. de Haas
van Dorsser, directeur van Maatsch. Hulpbe
toon en vertegenwoordigers van verschillende
instellingen op het gebied van armenzorg: de
Armenraden te Haarlem en te Amsterdam;
het Genootschap Liefdadigheid naar Vermo
gen te Amsterdam; het Ned. Isr. Armbestuur;
de Doopsgezinde Diaconie; de Ned. Herv. Dia
conie; de Diaconie der Geref. Kerk en de Ver
een. tot bestrijding der tuberculose.
Een telegram van gelukwensch was ingeko
men van de Ned. Vereen, voor Armenzorg en
Weldadigheid.
Rede van den voorzitter.
De voorzitter van „Weldadigheid naar Ver
mogen", jhr. J. van Reigersberg Versluys, gaf
een overzicht van het wel en wee der vereeni
ging in de afgeloopen vijftig jaar.
Van de oprichters zijn thans nog in leven
de heeren jhr. F. Teding van Berkhout, dr.
L. C. Proot en mr. H. J. D. D. Enschedé. Spe
ciaal de heer Berkhout heeft zich wel uiter
mate verdienstelijk gemaakt jegens de ver
eeniging en daarom werd hij in 1927 tot .eere
bestuurder benoemd. Spreker bracht den heer
Berkhout een eere-saluut voor al hetgeen hij
in de afgeloopen vijftig jaar voor de vereeni
ging gedaan heeft en stelde voor, jhr. Teding
van Berkhout, die door ongesteldheid verhin
derd was aanwezig te zijn, een telegram te
zenden, waarin hem de dank der Vereeniging
werd overgebracht en een spoedig herstel werd
gewenscht. Onder applaus werd hiertoe beslo
ten.
In de oprichtersvergadering van 15 Novem
ber 1888 werd de toenmalige burgemeester van
Haarlem, mr. E. A. Iordens, tot eere-voorzitter
benoemd. Sedert dien is het traditie geworden
dat de eerste burger van Haarlem het eere
voorzitterschap van de vereeniging bekleedt.
Het doel der vereeniging was in de statuten
omschreven als: voorkoming, bestrijding en
leniging der armoede.
Dat dit doel een gunstig onthaal had bij de
Haarlemsche ingezetenen, moge blijken uit het
feit, dat op den eersten oproep niet minder
dan zeventig dames en heeren zich aanmeld
den bij de commissie voor huisbezoek en 2619
aan lidmaatschappen, 1039 van donateurs
en 1843 aan giften, totaal dus ruim 5500.
werd ontvangen.
De vereeniging heeft zich ook begeven op
het terrein van de werkverschaffing, door het
opsporen van werkobjecten om daardoor
werklooze leden uit gezinnen aan werk te hel
pen. Zoo zijn b.v. in den winter van 1924 12
man gedurende 6 weken werkzaam geweest in
den Haarlemmerhout en werd voor werkver
richtingen in de gemeente Bloemendaal 200
bijgedragen. Gezien de gunstige resultaten die
deze wijze van steun opleverde, werd in den
volgenden winter voor dit doel 600
baar gesteld.
Tenslotte vragen de belangen van de z.g.
„nieuwe armen" sinds 1920 de voortdurende
zorg. Op het oogenblik behartigt de vereeni
ging een veertiental dergelijke gevallen, welk
aantal ongetwijfeld belangrijk grooter zou zijn
indien men ..achter de schermen" kon kijken.
Welke bedragen heeft de vereeniging in de
afgedoopen vijftig jaar aan steun in allerlei
vorm uitgekeerd? Aan wekelijksche onder
steuning en giften werd uitgegeven 385.608,
aan levensmiddelen 106.571, aan brandstof
fen f 14.339 en aan kleeding en beddegoed
20.060.
Spreker bracht hulde aan den penning
meester, den heer S. Crommelin, die dit werk
thans reeds gedurende drie-en-dertig jaar op
voorbeeldige wijze verricht. In verband met de
legaten, die aan de vereeniging vermaakt wer
den. is de vraag gerezen of voor een weldadig
heidsinstelling kapitaalvorming wenschelijk
geacht moet worden. Het bestuur beantwoord
de die vraag steeds in bevestigenden zin. Een
legaat van wijlen dr. Wijnhoff. overleden in
1902. werd onder den naam van Dr. Wijnhoff-
fonds bestemd voor kinderen van ondersteun
de gezinnen. Een tweede fonds met een be
paald doel werd gesticht, toen in 1902 de ver
eeniging uit de ontbinding van de Vereeniging
ter Behartiging van de Geestelijke en Stoffe
lijke Belangen der Armen van Haarlem een
kapitaal ontving. Dit fonds zou, onder den
naam van G. S.-fonds, dienen voor het ver
strekken van extra uitkeeringen in bijzondere
gevallen aan Protestantsche armen.
Eenige malen ontving de vereeniging een
gift van het Koninklijk Huis. In ruime mate
werd ook door de leden van het Koninklijk
Huis bemiddeling ingeroepen en om advies
gevraagd inzake verzoeken om steun, uit
Haarlem tot het Koninklijk Huis gericht. Ook
maakte spreker met erkentelijkheid melding
van een jaarlijksche gift van den Bisschop
van Haarlem, te verdeelen onder niet-R.K.
gezinnen.
Het leden-aantal van de vereeniging heeft'
tijdens de crisisjaren zeer belangrijk geleden.
De in November 1936 ingevoerde nieuwe pro
paganda heeft daarin gelukkig verbetering
gebracht, zoodat het ledenaantal en de giften
zich van dien tijd af in opgaande lijn bewe
gen. Echter is een aantal van pl.m. 1450 leden
voor een stad als Haarlem volkomen onbevre
digend. Spreker deed dan ook zeer dringend
een ernstig beroep op allen om nieuwe leden
voor de vereeniging te winnen. Alleen dan zal
zij in staat blijven zooveel mogelijk aan de
nog steeds toenemende aanvragen om steun
te kunnen voldoen en het doel. dat de oprich
ters zich in 1888 voor oogen gesteld hadden,
zooveel mogelijk nabij te komen.
sedert de oprichting der vereeniging de om
standigheden wel zeer gewijzigd zijn; naast
het particulier initiatief is de dienst van
Maatsch. Hulpbetoon ontstaan, die zich steeds
meer heeft uitgebreid. Bij beide vormen van
armenzorg moeten hart en verstand spreken.
Niettegenstaande de voortdurend groeiende
moeilijkheden blijft de vereeniging onversaagd
haar werk voortzetten.
Er behoort veel overleg en controle te zijn,
vóórdat men weet op welke wijze het ingeza
melde bedrag zal moeten worden verdeeld;
zonder goede controle is goede armenzorg on
bestaanbaar. De taak van Weldadigheid naar
Vermogen is dan ook zwaar en spr. bracht de
vereeniging huide en dank namens de Haar
lemsche burgerij, in 't bijzonder den voorzit
ter, die gedurende een reeks van jaren zijn
functie met zooveel enthousiasme heeft ver
vuld.
Met eenige dichtregelen van Boutens over
barmhartigheid eindigde de burgemeester zijn
toespraak.
Andere sprekers.
Namens mr. dr. A. baron Röell, den Com
missaris der Koningin, wenschte mr. A. J.
Backer de vereeniging geluk. Spr. komt tel
kens weer onder den indruk van den burger
zin, waarmede een groep menschen altijd weer
bereid is nooden te lenigen. De Commissaris
der Koningin heeft aan spr. medegedeeld, dat
hij het werk van Weldadigheid naar Vermo
gen beschouwt als een waardevolle aanvulling
van het werk der overheid. Spr. wenschte de
vereeniging toe. dat het enthousiasme waar
mede zij werkt nooit zal verflauwen en dat de
samenwerking tusschen haar en de overheid
steeds zal zijn tot heil van degenen die door
W. naar V. worden gesteund.
De voorzitter van den Armenraad, mr. dr.
W. P. Vis, vestigde er de aandacht op, dat
Weldadigheid naar Vermogen altijd haar ge
gevens ter beschikking van den Armenraad
heeft gesteld, waarvoor de vereeniging dank
toekomt. Namens allen, aangesloten bij den
Armenraad, hoopte spr.. dat die samenwerking
zal blijven bestaan en dat de voorzitter nog
lang zijn functie zal blijven vervullen.
Belangrijke gift voor de Stille Armen.
Jhr. F. Teding van Berkhout Jr., zoon van
den oprichter, voerde het woord namens eer.
aantal ingezetenen van Haarlem en omstre
ken. Uit hen heeft zich een comité gevormd,
behalve spr. bestaande uit de heeren A. G.
Boes, mr. dr. F. A. Bijvoet, B. F. Enschedé, H.
Franken Jr. en J. L. Tadema, die ieder in eigen
kring een inzameling van gelden hebben ge
houden, waardoor het spr. nu mogelijk was,
de jubileerende vereeniging een bedrag van
1507 aan te bieden, meer speciaal bedoeld
'voor de stille armen.
Namens het Genootschap Liefdadigheid
naar Vermogen te Amsterdam sprak de voor
zitter, de heer J. Mendes da Costa, hartelijke
woorden van gelukwensch, hulde en waardee
ring.
Jhr. van Reigersberg Versluys dankte voor
het gesprokene en voor de gift van de ingeze
tenen en herinnerde er aan, dat de admini
stratrice, mevr. D. M. van Weerden-Sloof 12 Vz
jaar haar functie met veel nauwgezetheid
heeft vervuld, waarvoor spr. haar dank bracht.
Voorts deelde de voorzitter mede, dat aan
alle ondersteunden als feestgave twee weken
extra uitkeering zal worden uitgereikt.
Hierna volgde een receptie waarbij ieder ge
legenheid kreeg, het bestuur geluk te wen-
schen.
gezien door het Russische cameraoog.
Romantiek der zakelijkheid.
Evenals Peter de Groote in zijn tijd een
kerel uit één stuk was zoo is de film, die de
Russen thans van zijn leven gemaakt hebben,
een film uit één stuk. Het is een „vierkante"
film met harde, soms snijdende, hoeken; er
zitten geen teedere, geen gevoelige momen
ten in. De film .Heter de Groote" is om een
krassen doch m.i. juisten term te gebruiken een
drama van vleesch en bloed, en alleen hij, die
heel ver doorkijkt, voelt er een ziel achter.
In 1700 voert Rusland oorlog met Zweden,
om de heerschappij over de Oostzee. Peter
wordt verslagen, doch hij is onversaagd. De
slechte bewapening van zijn troepen speelt
hem echter parten, en met inzet van zijn per
soonlijke kracht wil
hij de kerkelijke in
stanties en de ede
len dwingen hem
geld af te staan om
den krijg succesvol te kunnen voortzetten.
Adel en geestelijkheid zwichten tenslotte, doch
niet voor de eer en roem van hun vaderland.
Neen, er staan rijke Engelsche kooplieden ge
reed om Rusland te pachten, en uit angst voor
Luxor
dezen besluit de Russische upper-ten uit die
dagen Peter te helpen. Anders zouden ze met
huid en haar aan het buitenland verkocht
worden! Zoo is het de heele film door een ge
schiedenis van onwrikbaarheid, van oorzaak
en gevolg. Wanneer de Russen Marienburg
bestormen gaat dat niet onder het motto:
..Voor de eer van het vaderland". Neen. „Daar
binnen is wijn en daar zijn ook vrouwen"
klinkt het. En dan wordt Marienburg geno
men, met de vrouwen en den wijn. Eén der
vrouwen heet Jekaterina. Zij kan het goed
vinden (dit is een salonterm vergeleken bij
den aard der handeling) met een robusten
soldaat, maar wanneer een oude generaal
langs komt gaat Jekaterina met hem mee en
verdwijnt de soldaat onder luid protest in het
cachot.
Mensjikof, de adjudant van Peter de Groote,
komt bij den generaal op bezoek, en aan wordt
de oude heer uit zijn eigen huis gebonjourd
en blijft de jonge Mensjikof met de nog jon
gere Jekaterina achter. Peter de Groote vindt
dat zijn adjudant een goeden smaak heeft en
verzoekt Jekaterina hem voor te willen lich
ten naar zijn slaapkamer. Uiteraard een iet
wat primaire wijze van ..voorlichting"! Jeka
terina wordt Czarina Katharina I en zij
WOENSDAG 16 NOVEMBER 1938
HAARDE M'S DAGBI1AD
Rede van den burgemeester.
Dr. J E. baron de Vos van Steenwijk sprak
hierna, niet als eere-voorzitter der Vereeni
ging, maar namens de geheele Haarlemsche
burgerij. Spr. vestigde er de aandacht op, dat
„Valse fantastïque" is één der vele fraaie tafreelcn uit de Bouwmeesterrevue „Neerlandsch Bloed", die van 20—27 November in den Haar-
iemschen Stadsschouwburg wordt opgevoerd. Buziau treedt in deze revue met Joh. Kaart op.
Voor de leden van den Haarlemschen Weer-
en Sterrekundigen Kring (afd. van de Ned.
Vereen, voor Weer- en Sterrenkunde) zal dr.
J. v. d Bilt Vrijdagavond 18 November a.s.
in het gebouw Ged. Oudegracht 104 een
lezing houden over het onderwerp „Nevels"
Curator mr. J. O. Baron te Beverwijk.
Door het verbindend worden der Uitdee-
lingslijst zijn geëindigd de faillissementen
van:
1. J. Groot Tzn.. timmerman en aannemer,
wonende te Vclsen.
Curator mr. G. J. Paré te Haarlem.
2. mevr. Jelgersma, zonder beroep, wonen
de te Haarlem.
Curator mr. F. J. D. Theyse te Haarlem.
DIVIDEND N.V. NEDERLANDSCHE
VLIEGTUIGENFABRIEK FOKKER.
AMSTERDAM, 15 November. In de he
den gehouden vergadering van den raad van
commissarissen van de N.V. Nederlandsche
Vliegtuigenfabriek Fokker is besloten aan de
binnenkort te houden vergadering van hou
ders van preferente aandeelen voor te stellen
de directie te machtigen om over te gaan tot
een voorloopige uitkeering over het boekjaar
1938 van 5 pet, dividend op de preferente
aandeelen en van 7 pet. dividend op de ge
wone aandeelen.
HAARL. WEER- EN STERRENKUNDIGE
KRING.
schenkt Peter den zoo hevig begeerden zoon,
die zijn werk moet voorzetten. U ziet, ook
hier het alles domineerende nutsmotief. Ex-
gebeurt niets om niets. Alles heeft een harde
zakelijke redexx; Rusland moet groeien. Eix
die materieele groei sleept in zijn stuipen
alles met zich mee. Elk geestelijk motief gaat
onder. De eenige figuur, die naar hoogere,
godsdienstige, motievexx wil luisteren, is n.b.
de half idiote tsarewitsj Alexej. Hij vlucht zoo
dra Peter, zijn vader, een nieuwen opvolger
van Katharina heeft gekregen.
Zooals gezegd; deze film is hard. Men kan
voor deze mate van hardheid waai-deering
hebben, groote waardeering zelfs, want er zit
iets enorm eerlijks in. 'k Houd van romantiek,
eerlijke romantiek. Maar de films, die wij
tegenwoordig zien, en inzonderheid „histori
sche" films, zijn doortrokken van valsche ro
mantiek. Neen, dan kan men nog verre de
films px-efereeeren, die eerlijk en hard zijn,
zónder romantiek. En eigenlijk zou men deze
Russische film vanwege haar volstrektheid,
haar eei-lijke materialisme, de romantiek der
zakelijkheid kunnen noemen.
Dit is geen beoordeeling van de historie, doch
zuiver een waardeering van de film, die naar
die geschiedenis vervaardigd is. Die film is
belangrijk, ze is een belevenis. Simonow
schenkt ons een prachtigen Peter de Groote.
Ook de andei'e personen zijn in overeenstem
ming met het volstrekte filmkarakter. De
fotografie en de regie zijn ti-effend, en wan
neer we de wijze zien, waarop verscheidene
ruwe beelden in het camera-oog vervuld wor
den van schoonheid, bemerken we tevens dat
de filmkunst aan het harde zakelijke, het
vleesch-en-bloed-thema een glans van eeuwig
heid kan geven als in een schilderij, zoodat de
kenschetsing; romantiek der zakelijkheid, voor
deze film zoo gek xxog niet is. Indien we „ro
mantiek" althans opvatten in den zin van
eeuwigheidsverlangen.
v. H.
De film draait vanaf Vrijdag a.s. in Luxor.
Stadhuisambtcnaar lichtte Indisch
man voor twintig mille op.
Een 50-jarig ambtenaar ten stadhuize te
Rotterdam is door de poltle aldaar gear
resteerd, verdacht van oplichting. Gebleken
is, dat de ambtenaar een Indischman een be
drag van f 20.000 afhandig heeft weten te
maken, door hem voor te spiegelen, dat hij
daarvan wel een goede rente wist te maken.
Van het geld is tot nu toe niets teruggevon
den en men weet ook niet waar het gebleven
is, hoewel de gearresteerde verklaart het bij
speculaties te hebben verloren. Hij heeft ech
ter geen enkel bewijs kunnen overleggen, dat
dit inderdaad het geval is. Onderzocht wordt
of de ambtenaar zich aan nog meer oplich
tingen heeft schuldig gemaakt.
FAILLISSEMENTEN.
Door de Arrondissements-rechtbank te
Haarlem zijn geen faillissementen uitgespro
ken op Dinsdag 15 November.
Wegens gebrek aan actief werden opgeheven
de faillissementen van:
1. M. P. Zwaaneveld, kioskhouder, wonende
te Overveen, gemeente Bloemendaal, Domp-
vloedslaan 31.
Curator mr. E. van Tuin te Driehuis, ge
meente Velsen.
2. A. Visser, lid der firma Sporthuis Visser,
vroeger wonende te Haarlem, thans te Zand-
voort. Hoogeweg 69 rood.
Curator mr. L. V. Hoog te Haarlem.
3. A. F. W. Husemeier, slager, wonende te
Hillegom, Hoofdstraat 140.
Curator mr. J. G. Bettink te Haarlem.
4. C. de Haan, koopman in ongeregelde
goederen, wonende te Haarlem, Jan Haring
straat 34.
(Adv. Ingez Med.)
>'n sierlijk roomstelletje
maakt Uw theeuurtje dub
bel gezellig: eigenlijk moest
het op geen theetafel ontbreken! Als U slechts 20
bons van Sunlight Zeep, Lux, Vim, Rinso en Radion
inwisselt aan het Geschenkendepot
KRUISWEG 57, HAARLEM,
is dit smaakvol uitgevoerde roomstel Uw eigendom. Ook
zijn hier, zolang de voorraad strekt, nog verschillende
andere artikelen tegen een zeer laag aantal bons
verkrijgbaar:
Prentenboek
Bijouteriedoosje
Zakspiegel in etui
Gezelschapsspel
Popje (in cellophaan)
BONS
5
8
15
15
15
Doos Postpapier
Bijouteriedoosje
2 Kandelaars
met 6 kaarsen 28
Boodschappentas 45
Deze uiterst voordelige aanbieding is echter slechts
geldig van 15 November tot 23 December 1938.
Daar wij nu een ware stormloop op ons geschenken
depot verwachten, raden wij U aan, wat van onze
prima Sunlight-artikelen in huis te nemen en de bons
er van zo spoedig mogelijk in te wisselen.
De geschenken moeten persoonlijk worden afgehaald
en worden dus niet toegezonden.
