Haarlem's Dagblad
M
TWEE KAMPEN VOOR JOODSCHE
VLUCHTELINGEN.
Regeering met voorbereiding bezig.
EEN REMBRANDT
Statistiek van zonden.
Ochtendbeurs Amsterdam
Velerlei hulpacties voor Duitsche Joden
Het belangrijkste
56r Jaargang No. 16996
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN KOBEKI PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: KOBERT PEEREBOGM
Woensdag 16 November 1938
Abonnementen per week f 0.25 p maand
f 1.10, per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer* 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regel* f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regcL
Kegel abonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel* f 0.60. elk*
regel meer f 0.15. Groentjes tie rubriefc»
INISTER Colijn heeft Dinsdagmiddag in de Tweede Kamer
meegedeeld, dat er twee barakkenkampen voor Joodsche
vluchtelingen in voorbereiding zijn. De Regeering gaat zoover als
mogelijk is. Zij heeft zich zelfs vorige week reeds in verbinding
gesteld met de regeeringen te Londen, Parijs, Bern, Kopenhagen en
Brussel, hoe men daar staat tegenover het denkbeeld van gemeen
schappelijk overleg over het acute vluchtelingenprobleem. Dinsdag
middag had de regeering echter nog geen uitsluitsel ontvangen. De
minister wees er met nadruk op, dat het onmogelijk voor ons land
is, wanneer andere landen hun grenzen potdicht houden, de onze
wagenwijd open te zetten.
Direct zijn de het ergst onder druk staande Joden over onze Oost
grenzen toegelaten, ten getale van meerdere honderden. De
onderzoek-procedure is voorts zooveel mogelijk bespoedigd. De
minister van Justitie is steeds bedacht op de wenschelijkheid van
verscherping der beleedigingsbepalingen.
Voor nadere bijzonderheden omtrent deze kwestie zie men het verslag van
onzen Kameroverzichtschrijver.)
onder den hamer.
Portret van Maarten Looten
voor f 102.000 naar
Amerika verkocht.
In de groote veilingzaal van de firma Fre^
derik Muller en Co. te Amsterdam is Dinsdag
middag onder buitengewoon groote belangstel
ling de schilderijencollectie geveild van wijlen
Ant. W. M. Mensing. De veilingzaal was over
vol gegadigden en belangstellenden uit Neder
land en uit het buitenland, hetgeen wel niet
het minst veroorzaakt werd door het feit dat
het bekende portret van Maarten Looten, van
Rembrandt, onder den hamer zou komen.
Zooals men zich wellicht herinneren zal ls
dit portret voor kunsthistorici o.m. zoo be
langwekkend, omdat de afgebeelde figuur van
Maarten Looten in de linkerhand een brief
houdt met een opdracht aan Maarten Looten,
door Rembrandt eigenhandig geschreven en
gedateerd Januari 1632. De brief begint met de
gebruikelijke formule en eindigt met de woor
den: „U groet bysonder" waarop het mono
gram R. H. L. volgt. Het schilderij kwam als
nummer 86 in veiling. Er ontstond groote be
roering in de zaal toen het schitterende doek
werd binnengedragen. Een gespannen stilte
volgde en het bieden begon. Ingezet werd op
f" 40.000 en de algemeene verwachting was dat
ook ditmaal wel een bedrag van omstreeks
f 300.000 bereikt zou worden.
Snel volgden de verschillende biedin
gen op elkaar, met f 10.000 tegelijk
sprong de prijs omhoog, en algemeen
was de verbazing groot, toen plotse
ling op een prijs van f 102.000 niemand
een liooger bod bleek te willen doen.
Een oogwenk heerschte er een stilte,
waarin men zijn eigen adem kon hoo-
ren, toen viel de hamer en het prach
tige schilderij was verkocht aan een
Amerikaanschen particulier, voor een
bedrag waarvoor nog slechts enkele
oogenblikken geleden vrijwel niemand
verwacht had dat een Rembrandt van
deze kwaliteit verkocht kon worden.
Opleiding Maatschappelijke
Werkers.
De eerste cursus te Haarlem geopend.
Maandag 14 November jl. heeft in de Staten
zaal te Haarlem de opening plaats gevonden van
den eersten cursus voor opleiding van maat
schappelijke werkers, zooals die door de Com
missie van dien naam over het geheele land in
het leven worden geroepen.
Deze openingsplechtigheid, welke werd geleid
door den voorzitter van de Commissie, mr. J.
N. J. E. Heerkens Thijssen, werd bijgewoond
door verschillende autoriteiten, onder wie wij
opmerkten den wethouder van Sociale Zaken te
Haarlem, den heer Van Liemt, en den directeur
en den adjunct-directeur van den Rijksdienst
voor Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling, de heeren ir. Verwey en mr. Morren.
Van verschillende zijden is de beteekenis van
een opleiding en een daarop aansluitend exa
men voor het personeel van de sociale diensten
nog eens in het licht gesteld. Met name voor het
mannelijk personeel bestond geen enkele gele
genheid tot opleiding, terwijl deze toch onmis
baar geacht moet worden, nu het sociale werk,
in het bijzonder van de overheid, zich zoo sterk
heeft uitgebreid. Algemeen werd de wensch uit
gesproken, dat deze opleiding niet slechts aan de
ambtenaren, maar niet minder, ja in de eerste
plaats aan de hulpbehoevenden ten goede moge
komen.
Tevens brachten enkele sprekers den initiatief
nemers, van wie in de eerste plaats de directeur
van Maatschappelijk Hulpbetoon te Haarlem, de
heer De Haas van Dorsser genoemd moet worden
en de Commissie, welke de voorbereidingen voor
den cursus hier en elders heeft getroffen, dank
voor den ten dezen verrichten arbeid. Thans
gaat het er om. dat cursisten en docenten te
zamen de bedoelingen van initiatiefnemers en
voorbereiders verwezenlijken!
(Volgens een statistiek worden per
jaar door de kantongerechten in
ons land ruim 200.000 schuldigver
klaringen uitgesprokenwaarvan
bijna de helft wegens overtreding
van de Motor- en Rijivielwet)
Per jaar tweehonderdduizend maal
Wordt er het schuldig uitgesproken,
En elke keer van dit totaal,
Heeft zich het kwaad dus weer gewroken.
Het is een machtig groot getal,
Wanneer het zoo staat neergeschreven.
Maar troost u, niet in elk geval
Is er een halsmisdaad bedreven.
De Motor- en de Rij wiel wet
Beheerscht de helft van al die zonden,
Verkeerd doen is nog altijd met,
Verkeer helaas te nauw verbonden.
Het misdrijf weegt maar zelden zwaar,
Wanneer die wet is overtreden,
Maar honderdduizend in een jaar,
Dat is wat, ook voor kleinigheden.
'k Weet niet hoe 't is met het gerecht,
En met zijn werk, in andre landen,
Brandmerkt dit cijfer ons als slecht,
Of maakt het ons niet zoo te schande.
Maar 't is slechts zijn rechtmatig deel.
Als ik 't Kantongerecht eens huldig,
Want Neerland's volk is toch wel veel
Aan zijn kantongerechtenschuldig.
P. GASUS.
E D E G O HAARLEM - AUTOBANDEN.
HENLEY Engeland's BESTE .product
35 KORTING - Prijslijst Oct. 1938
MOTORBANDEN met 40
(Adv. Ingez. Med.)
Voor een VULPEN en dergelijke,
Naar DANTUMA nergens zijns gelijke
Qfih&ovfXiöïta
ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM, TELEF. 11161.
(Adv. Ingez. Med.)
VERZEKERING VOOR INW. PERSONEEL
volgens de Wet op het Arbeidscontract.
ASSUR. BEDR. Fa. HENDRIK KWAK Hzn.
NASSAUPLEIN 4—6 - TELEF. 17771.
(Adv. Ingez. Mea.j
Kroon keurt Amsterdam's
begrooting niet goed.
Beroep ongegrond verklaard.
's GRAVENHAGE, 16 November.
Bij Kon. Besluit van 8 November 1938
is ongegrond verklaard het beroep
van den gemeenteraad van Amsterdam
tegen de beslissing van Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland, waarbij
aan de begrooting der gemeente Am
sterdam voor het jaar 1937 goedkeu
ring is onthouden.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
in Polen?
WARSCHAU, 15 November (Havas)
Vandaag de-ed hier het gerucht de ronde, dat
Prinses Juliana vanavond of morgenoch-
te Iwno ben Uoznan zou aankomen, waar zij
een bezoek zou brengen aan het landgoed van
de grafelijke familie Mielzynski. die be
vriend is met Prins Bernhard. De Prins is
daar vanmiddag aangekomen.
Anti-Diiitsclie demonstratie te
New-York.
De „Bremen" onder gejoel van groote
menigte vertrokken.
NEW YORK, 16 November (Reuter). De
storm van verontwaardiging die in de Ver-
eenigde Staten is losgebarsten naar aanleiding
van de Jodenvervolgingen in Duitschland,
schijnt voorloopig nog niet te verflauwen.
Het Duitsche mailschip „Bremen" heeft
gisteren de thuisreis aanvaard na een merk
waardige vijandelijkheiasbetooging van tien
duizenden schreeuwende mannen en vrouwen
die plakkaten droegen en die zoo dicht bij het
schip trachtten te komen als de politie wilde
toestaan. De .Hremen" vertrok op den vast-
gestelden tijd onder een eenstemmig aange
heven gejoel, waarop het schip spottend ant
woordde met drie korte stooten op de fluit
Twee politiebooten begeleidden het schip tot
dat dit in volle zee was. Voor het vertrek
werd de menigte in toom gehouden door een
aanzienlijk versterkte politiemacht. De
scheepswanden werden nauwkeurig onder
zocht om te zien of er geen bommen waren
aangebracht, terwijl tevens opdracht was ge
geven. de patrijspoorten te sluiten om te ver
hinderen dat hieruit voorwerpen zouden
worden geworpen. Iedere taxi, die passagiers
of verwanten aanbracht, werd aan een nauw
keurig onderzoek onderworpen
De New Yorksche commissaris van politie
Valentine heeft medegedeeld, dat hem door
het Staatsdepartement was verzocht er voor
te zorgen, dat de Duitsche schepen en het
Duitsche consulaat te New York beschermd
worden.
De correspondent van de New York Times
te Washington zegt in een commentaar op
Roosevelt's veroordeeling van Duitschland,
dat men zich moeilijk een krachtiger uiting
van het misnoegen van het land kan denken
behalve dan 'n afbreken der diplomatieke be
trekkingen
Fransclie pers over de
vluchtelingenkwestie.
Afrika, Nieuw Zeeland en Canada als
kolonisatiegebieden voor de Joden genoemd.
PARIJS, 16 November (Havas). De Fran-
sche bladen blijven veel aandacht schenken
aan de actie tegen de Joden in Duitschland.
De „Epoque" constateert, dat op de gezonde
hoogvlakten van Oeganda, op de hoogvlakten
van Kenya, in de minder toegankelijke gebie
den van West- en Noord-Canada en in Nieuw-
Zeeland nog ontzaglijk veel x-uimte is, waar de
vervolgden den grond zouden kunnen be
werken en in vi-ede ademhalen en bidden. Te
Londen wordt veel gesproken over het terug
geven der koloniën aan de Duitschers, kolo
niën, waar zij op grond van de ï'aswetten de
kleurlingen zullen gaan kwellen. Het ware
beter, deze koloniën niet terug te geven en er
de Joden onder te bi-engen.
In de „Oeuvre" zinspeelt mevrouw Tabouis
op een memorandum, dat de Duitsche am
bassadeur ontvangen zou hebben om het aan
Chamberlain, voor diens vei'trek naar Parijs,
ter hand te stellen. Hitier zou hierin het
Duitsche standpunt uiteenzetten ten aanzien
van alle vraagstukken en in het bijzonder het
Joodsche probleem. „De Führer zou verkla
ren, dat hij op internationaal gebied niet door
deze geschiedenis lastig gevallen wil worden".
Het optreden van Franco's vloot in
de Noordzee.
Britsche regeering gelooft niet, dat Duitsche
havens als marinebasis gebruikt worden.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft Lord
Strabolgi (Arbeiderspartij) gevraagd, of de
regeering een verklaring had af te leggen aan
gaande aanvallen op vreedzame koopvaardij
schepen, die met Engelsche havens handel
drijven, door kapers, die blijkbaar optreden
ten bate van de Spaansche opstandelingen en
Duitsche havens als basis gebruiken.
De lord-kanselier. Maugham, antwoordde,
dat de regeering niet over inlichtingen be
schikt, uit welke zou kunnen blijken, dat het
hier kapers betreft. De regeering heeft ook
geen aanleiding om te gelooven, dat Duitsche
havens als basis worden gebruikt in dien zin,
dat van de havens uit krijgsverrichtingen
worden ondernomen.
Het Lagerhuis heeft gisteren met 341 tegen
151 stemmen het amendement van de Labour-
partij op het adres van antwoord op de troon
rede verwoi-pen.
Ainsterdamsclic dievengilde weer
op het pad.
Tweeduizend gulden in houthandel
buitgemaakt.
AMSTERDAM. 16 November. Bijna iederen
nacht rukt thans de mobiele vakkundige garde
van de dievenwereld uit om haar slag te slaan.
Vannacht is ingebroken in het kantoor van
den houthandel Harff aan de Weesperzijde 54.
Ook hier was alleen de brandkast het doel.
Het slot werd keurig opengeboord en uit de
safe tweeduizend gulden weggenomen.
De politie meent, gezien de wijze van wer
ken, verband te kunnen leggen tusschen deze
inbraak en die bij de Noord-Hollandsche Bank
aan het Damrak, en andere.
BRITSCHE AMBASSADEUR TE ROME
HEEFT ZIJN NIEUWE GELOOFSBRIEVEN
OMLRHANDIGD
ROME, 16 November Reuter-A N.P.) De
Britsche ambassadeur Lord Perth heeft den
minister van buitenlandsche zaken Ciano
nieuwe geloofsbrieven overhandigd, waarin de
verovering van Abessynië erkend wordt.
Succes der Nationalisten aan liet
Ebrofront.
SARiAGOSSA. 16 November (Reuter-A
N. P.) Bij het aanbreken van den dag.
wapperden de vlaggen der ..rechtschen" over
al langs de 65 K.M. lange bocht in de Ebro.
welke bijna vier maanden lang in het bezit
van de regeeringstroepen is geweest. Ge
durende den nacht hebben de troepen van
Franco hun linies versterkt en zandzakver
sterkingen opgewoi-pen. Verscheidene geïso
leerde troepen miliciens werden omsingeld
Het woord is aan
James Russell Lowell:
Het kwaad groeit op. bloeit,
maar draagt geen zaad. voedt
de aarde door zijn snel ver
val en maakt haar vrucht
baarder voor het groeien der
icaarheid.
EXAMENS.
Academische opleiding.
Aan de Leidsche Universiteit is geslaagd
voor het doctoraal examen wis- en natuur
kunde hoofdvak geologie de heer C. Beets,
te Heemstede.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 1,25 uur.
Kon. Olie 329
H. V. A. 481'
Java Cultuur 188.
Amst. Rubber 233 Vz6.
AKU 43 3/4—4.
Unilever 145' 3 4.
Beth. Steel 56 1/4— Vz
U. S. Steel 521/8.
Republic Steel 18 3 815/16.
Anaconda 27 3/81
Shell 11 7/16—'2.
North Am. Aviation 12 5/16h 16.
Kennecot Copper 34'5/8.
Gen. Motors 39 1/4—3/8.
Kolonisatiestichting in oprichting.
Naar ons medegedeeld wordt, is
Dinsdag de eerste stap gedaan om te
komen tot de stichting van de „In
ternational Jewish Colonisation Socie
ty", welke organisatie zich ten doel
stelt de emigratie van Joden uit Mid
den-Europa en de kolonisatie in voor
vestiging geschikte gebieden te bevor
deren.
De stichtingsacte van de organisatie
welke te 's-Gravenhage gevestigd zal
zijn, is Dinsdag voorbereid.
De eerste toezeggingen voor het
stichtingsfonds hébben reeds het be
drag van f 1.000.000 overschreden.
Sympathiebetuigingen en toezeggingen kun
nen gericht worden aan de „International
Jewish Colonisation Society", Buitenhof 47,
te 's-Gravenhage.
Bovenstaande oproep is geteekend door de
heeren: A. Asscher, Amsterdam: Mr. E. Belin-
fante, 's-Gravenhage; H. B. van Leeuwen,
's-Gravenhage; Dr. E. Moresco, 's-Gravenhage;
D. Wolf, Wassenaar; S. van Zwanenburg.
's-Gravenhage.
De Amsterdamsche raad besluit
tot hulpverleening.
Bij den aanvang van de zitting van den Am-
sterdamschen gemeenteraad van Dinsdagmid
dag, heeft de voorzitter van de sociaal-demo
cratische raadsfractie, de heer W. J. Matthijs-
sen, een voorstel ingediend, dat de burge
meester vanwege zijn urgentie, aan de agenda
toevoegde en terstond aan de orde stelde.
Na een korte discussie, werd het met alge
meene stemmen aangenomen.
Het voorstel luidt aldus:
De gemeenteraad van Amsterdam noodigt
burgemeester en wethouders van Amsterdam
uit, te bevorderen, dat, zoodra de regeering
besluit tot toelating van Joodsche vluchte
lingen, op groote schaal huisvesting wordt ver
schaft, onder meer in gemeentegebouwen en
mede met behulp van de burgerij in het eerst
noodige voor deze vluchtelingen te voorzien.
De heer Matthijssen lichtte zijn voorstel
met enkele sobere woorden toe en deelde onder
meer mede, dat de organisatie van het Am
sterdamsche Vacantiekinderfeest haar drie
vacantiefcehuizen buiten, ter beschikking stel
de voor het opnemen van Joodsche kinderen
uit Duitschland. De heer J. ter Haar (C.H.)
drong er op aan, dat dergelijke huisvesting
een tijdelijk karakter moest dragen.
Gift voor Joodsche vluchtelingen.
Het hoofdbestuur van de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen heeft een bedrag van
duizend gulden beschikbaar gesteld om het
leed van de duizenden Joodsche vluchtelingen
althans iets te verzachten. Het hoofdbestuur
is overtuigd, dat de besturen der departemen
ten een beroep op de offervaardigheid hunner
leden niet tevergeefs zullen doen.
He eindbedrag zal beschikbaar worden ge
steld aan het Nederlandsche comité voor
Joodsche vluchtelingen.
Voor de Duitsche vluchteling etj es.
De Israelietische gezondheidskolonie te Rot-
tei'dam heeft haar huizen te Etten (N.B.) en
Ter Heide (Z.H.) ter beschikking gesteld ter
opname van Duitsche Joodsche kinderen.
Een protestbijeenkomst.
Duizenden hebben Dinsdagavond gehoor ge
geven aan den oproep van den Amsterdam-
schen Bestuurdersbond en de federatie Am
sterdam der S.D.A.P. om bijeen te komen in de
groote zaal van het R.A.I.-gebouw om te pro
testeeren tegen de gebeurtenissen in Midden-
Europa.
Ten slotte nam de vergadering de volgende
motie aan:
„De volksbijeenkomst, op 15 November in het
R.A.I.-gebouw te Amsterdam, erkentelijk voor
de door de regeering en de Tweede Kamer
gedane mededeelingen, dringt er bij haar op
aan, het asyl recht zoo ruim mogelijk toe te
passen".
HEDEN: 12 PAGINA'S
Op de herdenkingsbijeenkomst van „Weldadigheid naar Vermogen", Dinsdag
middag in dc hal van het Stadhuis, voerde de burgemeester van Haarlem, dr. J. E.
baron de Vos van Steemvijk, het woord. Van 1. n. r.: wethouder E. v. d. Wall.
mr. A. Beets, de burgemeester, jhr. J. van Reigersberg Versluys (voorz. van W.
n. V.), mr. A. J. Backer, vertegenwoordiger van den Commissaris der Koningin,
mr. P. E. Barbas (secretaris van W. n. V.).
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Het gouden jubileum van „Weldadigheid
naar Vermogen", 7
BINNENLAND.
De regeering richt twee kampen in voor
Joodsche vluchtelingen uit Duitsch
land. 1 en 3
De regcering blijft tegen verlaging der
leerlingenschaal. 3
De mogelijkheid bestaat dat de „Ijsvogel"
is verongelukt, doordat één der schroe
ven in vaanstand kwam. 3
Te Amsterdam is een Rembrandt voor
f 102.000 geveild. 3
BUITENLAND.
Ook president Roosevelt heeft zijn afkeu
ring over de Jodenvervolging in Duitsch
land uitgesproken. 5
De Duitsche pers richt felle aanvallen op
Engeland en Amerika. 5
Koning Carol van Roemenië en kroonprins
Michael zijn gisteren te Londen aange
komen.. 5
SPORT.
Fine dreigt zijn eerste verliespartij in het
grootmeestersschaaktournooi te moeten
boeken. 5
Damrubriek. g
ARTIKELEN enz.
J. B. Schuil over „Het teeken op de deur" 2
K. de Jong over: Josef Schmidt. 2
Mr. E. Elias: Des boekbesprekers lot. 3
T. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Van onzen Bcrlijnschen correspondent:
Hoe in Berlijn huisgehouden werd. 5
v. H.: „Een film uit één stuk". 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op g