Vestinggracht te Haarlem gedempt. Over lekker brood gesproken.... Van der Linden's Bakkerijen Herman Vreedenburgh WAARBORG KREÏMBORG Leed hevige spierpijnen! VRIJDAG 18 NOVEMBER 1938 HAARLEM'S DAGBLAD Voorspel van het Havenplan. In werkverschaffing wordt de Oostsingelgracht omgelegd. In Haarlem wordt thans een stuk van de Oostsingelgracht, die vroeger deel uitmaakte van de vesting, ge dempt en omgelegd. Er bestaat een klein kansje dat daardoor nog oudheidkundige vond sten gedaan worden, maar tot heden heeft men alleen de wrakken van twee kleine schepen gevonden. Die schepen zijn evenwel niet meer dan eenige tientallen jaren oud, zoodat de wrak ken alleen als brandkast eenige waarde heb ben. Maar er wordt nog altijd gebaggerd, zoodat alle hoop nog niet opgegeven behoeft te worden. De vestinggracht liep oudtijds van de Amsterdamsche Poort naar het Spaame, welke vaart wij nu nog kennen als de Oost singelgracht. Deze gracht tusschen den spoorweg HaarlemAmsterdam en het Spaame belette een normaliseering en ver breeding van den Oudenweg, die dringend noodig is in verband met het graven van een nieuwe haven en 't in orde brengen van industrieterreinen in den Waarderpolder. De Oude Weg is nu bochtig en slechts 6 Meter breed, terwijl hij recht en 20 Meter breed moet worden. Daarom wordt nu dit deel van de gracht omgelegd, welk werk door de ge meente Haarlem in werkverschaffing, dus met steun van het rijk, wordt uitgevoerd. De oude gracht is eerst gedeeltelijk afgedamd, terwijl men nu bezig is de modder weg te bag geren om daarna de sleuf met zand te kunnen aanvullen. Even zuidelijker wordt nu een nieuwe verbinding gemaakt met het Spaame, waartoe het ook noodig is een nieuwe brug in den Harmenjansweg te maken. Er moet dus heel wat grond verzet worden. Het nieuwe stuk van de gracht is 130 Meter lang en 18 Meter breed, zoodat het wil zeggen, dat bij 2 Meter diepte niet minder dan 4680 M3 grond weggegraven moet worden. Nog meer grond moet gestort worden in het te dempen gedeelte, want dat was bochtiger, dus 'langer en ook nog breeder. De totale kosten van deze werken zijn ge raamd op f 91.000. In het gedeelte dat in werkverschaffing wordt uitgevoerd zitten 1600 manweken, of werk voor 50 man gedurende 32 weken. Natuurlijk wisselt het aantal werk- loozen dat te werk gesteld wordt in verband met verschillende technische omstandigheden. Op dit oogenblik werken er 52 man, maar het is mogelijk dat het binnenkort gedurende eenigen tijd wat opgevoerd kan worden. In den zomer van 1939 hoopt men met het werk klaar te zijn. Het is voor de werkverrui ming hier ter stede te hopen, dat er tegen dien tijd met nieuwe objecten begonnen kan worden die ingeleid zijn door deze omleg ging van de Oostsingelgracht, namelijk het graven van de haven het ophoogen van het industrie-terrein en de verbreeding van den Ouderweg. In de toekomst komt daar ook nog bij de bouw van een nieuwe brug over het Spaame, die aansluiting zal moeten geven van den Oudenweg en het Prinsenbolwerk. VAN DER LINDEN'S Bakkerijen d i e bakken lekker brood. BAKEMESSERGRACHT 71 HAARLEM - TELEFOON 15882 (Adv. Ingez. MedJ De Pachtwet. Zittingen van den Kantonrechter. De Kantonrechter te Haarlem zal te be ginnen op 8 December in het vervolg op den le en 4en Donderdag van de maand, 's mid dags om 2 uur zitting houden voor de zaken die ingevolge de Pachtwet aangebracht wor den. ONTHEFFING WINKELSLUITING. B. en W. van Haarlem deelen mede, dat zij ten aanzien van de winkels op de bijeenkomst der Oxford-groep te Haarlem en Omstreken in het Gemeentelijk Concertgebouw op 21 November 1938 ingevolge de Winkelsluitings wet 1930 ontheffing hebben verleend van de verbodsbepalingen van die wet in dier voege, dat die winkels op bovengenoemden datum tot des namiddags 11 u. voor 't publiek mogen geopend blijven, daarin mag worden verkocht en het verkochte medegenomen. KINDERVOEDING. Door „Kindervoeding" werden in de week van 7 tot en met Vrijdag 11 November ver strekt 5151 porties warme eten, n.l. in lokaal: Eemstraat 960; Overtonstraat 1150; Zoete- straat 1046; Kamperstraat 678; Haarlemmer- lledestraat 622; Buitengew. Onderwijs 565; Voorm. Spaamdam 130. exposeert bij de Bois. Landschappen aan de Boorden van de Lek In één der zalen van den kunsthandel van den heer J. H. de Bois exposeert momenteel de schilder Herman Vreedenburgh. In den zomer, die achter ons ligt, is de schil der met zijn woonschuit de Lek opgevaren, en hij heeft het landschap, dat zich aan de boorden van deze rivier ontrolde, op 't doek vereeuwigd. We zien op de expositie o.a. een landschap met koetjes in de wei met boompjes er bij, en de beesten staan zoo echt te rusten als de boom kruinen zich ternauwernood merkbaar door den wind laten wiegen. Het landschap, waar de Lek zich tastend, buigend maar toch doorzettend, doorheen slingert, is vervuld van dezelfde sfeer, die vaak kenmerkend is voor het Hollandsche landschap: eenerzijds de rust van het bootje, van de boompjes, van 't gras, dat eiken dag een stukje grooter wordt en weer een stukje kleiner door de grazende koeien zoodat 't eigenlijk niets opschiet, de lage, regelmatige lijn van den ho rizont, en anderzijds toch die met bollende wol ken doorwoelde lucht, die als een geladen scha duw haar stempel drukt en de kleuren doffer maakt, en die de rust bijna verstoort. Niet heele- maal, maar net genoeg om het oog te boeien door het levendige, het beetje-dreigende, dat over de matelooze rust ligt. De Walcherensche kustlijn, waar de zee en het land tezamen den naam van Zeeland hebben la ten ontstaan, heeft Vreedenburgh ook in zijn schildersoog gevat en aan de intimiteit van het doek toevertrouwd. De ongetwijfeld robuste kust van Zeeland met de zichtbare onwrikbare waakzaamheid jegens de kopjegevende golven, die eensklaps in toorn kunnen opsteken, voelt zich wonderwel thuis tusschen de vierkante kleine lijst, want een kun stenaarshand heeft haar afmetingen minimaal gemaakt doch haar karakter overgebracht zoo als het is. En daar komt 't op aan. Het kijkje in den Vrouwenpolder is ook zoo aardig aïs men zich beseft hoe het land daar een hoogen rug opzet tegen de zee en de dijken en duinen zich sterk maken zonder dat er een vuil tje aan de lucht is; maar het kan komen. Een plekje aan het water bij Vreeswijk is ar- geloozer van stemming. En zoo toonen deze schil derijen van Vreedenburgh de vele facetten van het oogenschijnlijk zoo monotone Hollandsche landschap. In de stillevens, die ook op de expositie zijn, toont de schilder zijn liefde voor voorwerpen als een blinkende ploeg, een kruiwagen (frag ment) met per ongeluk er uitgevallen biet-en- kool, een doode gans temidden van de onbe wogen planten, en om van het land weer in het water te komen voor baarzen. Tot in de finesses is dit doode leven, en levend doode be keken en met de penseel opnieuw gevormd en tot een geestelijk leven gebracht. Schilderijen als deze vormen voor den gemiddelden mensch een remedie voor de gebrekkige wijze, waarop hij de dingen bekijkt! Het winterlandschap zou conventioneel kunnen heeten wanneer de winter zelf dat niet was (dit is niet heelemaal juist want de winter heeft de laatste jaren gebroken met de conventie steeds omstreeks dezen tijd te verschijnen en daarom zou ik zeggen indien u nog schilderijen wilt bemachtigen, die in natura naar den winter geschilderd zijn haast u dan.) Maar 'k wil er mee zeggen dat er toch iets eigens in dit doek zit. De vaas met bloemen is bijzonder lieflijk, zon der wee te zijn. Bij al deze werken van Herman Vreedenburgh voelt een mensch zich echt wat men noemt op zijn gemak. Zooals men zich ook op zijn gemak kan voelen als men met een mensch praat, die gewoon aandoet doch niet zonder persoonlijkheid is. STADS BIBLIOTHEEK EN LEESZAAL PRINSENHOF. Aanwinsten. Wijsbegeerte: Ter Braak: Politicus zonder partij. Bedrijfsorganisatie: Casson: Wilskracht in zaken. Muller: Enkele bedrijfseconomische be schouwingen over den Nederlandschen steen- kolenmijnbouw. Letterkunde: Kelk en Kool: Stekelbaarzen en hekelvaer- zen. Reys: Dichters in het koffyhuis; herinne ringen. Rimbaud: Oeuvres. De Vondelherdenking 1937; gedenkboek. Geschiedenis: Brugmans: De waarde der Fransche revo lutie. Feith (red.): Wilhelmlna Regina.. Nederl. en i. h. Nederl. Vert. romans: Kuyper—van Oordt: De lofzang der scha- melen. Laurent: Als huisvrouw in Egypte. De Man: Aart Luteyn de andere. Melville: Moby Dick, of De witte walvisch. Van Praag: Een man van aanzien. Smith; Zij was en bleef een vreemde. Haarlemsche Haiidelsschool- vereeniging. De heer W. Lubberink over „De vrijheids gedachte in de economie". Donderdagavond hield de heer W. Lubbe rink voor de leden van de Vereeniging van Oud-leerlingen der Haarlemsche Handels school in een der zalen van café-restaurant Brinkmaan een lezing over het onderwerp: „De vrijheidsgedachte in de Economie". De meening dat wij op het oogenblik de cri sis van een stelsel beleven aldus zei de heer Lubberink in het begin van zijn lezing is volkomen onjuist. De waarheid is dat de mensch een crisis doormaakt en dit heeft het gevolg dat hij met het stelsel geen raad meer weet. Wanneer die crisis in plaats van een abnor male, een normale toestand wordt, dan zijn er twee mogelijkheden: de weg naar het her stel of naar den totalen ondergang, 't Is onze plicht hier de goede richting te vinden. De heer Lubberink bezag in het eerste deel van de lezing het vraagstuk van de vrijheid van filosofisch standpunt. Hierbij aldus ging spr. voort moeten wij twee begrippen scherp onderscheiden: individu en persoonlijk heid. De natuur is geen eenheid, zij brengt individuen voort. Onder die individuen is er slechts één die de qualificatie „persoonlijkheid" kon dragen: de mensch. Om het met een Duitsch filosoof te zeggen: persoonlijkheid is een individu die een „Intimsphere" heeft. In die „Intimsphere" verwerft hij zich twee din gen: een levensbeschouwing, dat is het samen stel van levenswaarden, en een wereldbeschou wing, de gedachte ten aanzien van de plaats van den mensch in de wereld. Ieder mensch is een persoonlij kheid, d.i. een zelfstandig denkend en willend wezen, dat in zijn gedragingen streeft naar een levensont wikkeling, die in overeenstemming is met de in zijn geest zich vormende idee van het men- schelijke bestaan. Hierbij is vrijheid de onaf- zich bewust, zelf te beslissen over de middelen die z'n leven met z'n levensbeschouwing in overeenstemming zouden kunnen brengen; de vrijhandel was er het gevolg van. Er is in dien tijd geen nationaal besef, althans geen eco- nomisch-nationalisme; men bezag de econo mie internationaal, als de maatschappelijke ontwikkeling over de geheele aarde. In 1879 besloot Bismarck tot gedeeltelijke sluiting van de Duitsche grenzen voor bui- tenlandsche industrie-goederen om de bin- nenlandsche industrie te beschermen. Sinds dien heeft zich regelmatig de inperking van de persoonlijke economische vrijheid voortgezet; de logische consequentie van Bismarck's neo- mercantilisme van 1879 is 1914. Het gevolg van den wereld-oorlog is dat het economsichg leven geheel vast zit. En geen enkele maatregel zal daaraan iets kunnen veranderen, de werkloosheid zal zich nog steeds verder uitbreiden, tot het oogenblik waarop de wereld zich weer de oude waarheid bewust wordt: „De economische geschiedenis is de geschiedenis van de maatschappelijke ontwikkeling over de geheele aarde. Zoo was de slotsom van spr.'s betoog: Wanneer de beperkingen van de persoonlijke vrijheid, die thans worden doorgevoerd blij vend zullen zijn en moeten dienen ter verwe zenlijking van een maatschappelijke orde, waarin de economische zelfverantwoordelijk heid van den mensch is opgeheven, heeft de Westersche beschaving haar ontwikkeling vol bracht en is zij in het tijdperk van haar on dergang getreden. Doch de heer Lubberink besloot met de woorden van een der bestrijders van den Duit- schen filosoof Oswald Spengler: „Spengler's voorspelling van den „Untergang des Abend- landes" berust op geen enkele wetenschappe lijke stelling: zij is slechts een hypothese, doch een hypothese die slechts dikwijls genoeg be hoeft te worden herhaald om aanvaard te worden, en hiermede den ondergang tot een voldongen feit te maken." Hierna volgde een gedachtenwisseling over het behandelde onderwerp. Zóó schreven de Grieken reeds duizenden jaren geleden 't woord Waarborg. Toen reeds duidde men met iets aan, dat absolute betrouw baarheid bood, zooals nu over heel Nederland de WAARBORG-KLEEDING zich den uitstekenden naam heeft verworven van aparte, mooie betrouwbare kleeding voor matige prijzen. U moet nu eens de prachtvolle Waarborg- j as sen in de Kieymborg- e tal ages be kijken en de scherpeprijzen. Weet U wat U zult zeggen: HOE IS 'T MOGELIJK! Waarborg-Kleeding alléén bij Welk model Waarborg-jas zult ge aan uw jongen geven? Dat hangt aj van UW smaak. Maar dit is zeker: Ook elke Waar borg-JONGENS JAS is iets apartsl (Adv. Ingez. Med.) wijsbare voorwaarde voor een leven als per soonlijkheid. Men moet echter die vrijheid niet beschou wen volgens de opvatting die tot de achttiende eeuw heeft gegolden: de afwezigheid van dwang, doch zooals het sinds Kant geldt: het recht tot het kiezen van de middelen die het leven zooveel mogelijk in overeenstemming kunnen brengen met de levensbeschouwing. Spr. kwam tot de volgende conclusies: De geschiedenis van de Westersche bescha ving is het proces van de bewustwording van het vrij zijn van allen in maatschappelijk sa menleven. De hoogste vorm van maatschappelijke sa menleving is voor den westerling die, waarin ieder mensch de mogelijkheid vindt, in vrijheid zijn persoonlijkheid te ontwikkelen. Het vrijheidsprincipe vinden we verwerke lijkt in de economische geschiedenis, de ge schiedenis van den vorm waarin zich het eco nomisch leven voltrekt. De nieuwe gedachte van vrijheid voor allen (men vergelijke: Oostersche maatschappij vrijheid voor één; klassieke maatschappij vrijheid voor enkelen) is hier gebracht door het christendom. Het is begrijpelijk dat de westerling in de middeleeuwen, die tot deze gedachte moest worden opgevoed, dit deed onder den dwang van de kerk. Toch is de voor uitgang in de economische ontwikkeling niet zooals te vaak beweerd wordt voortgeko men uit de gilden, maar van de eerste vrije on dernemers, die buiten de gilden om werkten in het principe van zelfverantwoordelijkheid, vaak tegen de kerkelijke en wereldlijke over heid in. Het begin van de negentiende eeuw bracht na het einde van het mercantilisme de vrij heid op economisch gebied. De mensch werd, Liberale Statenlijst Amsterdam. De heer Walrave Boissevain treedt af. De heer Walrave Boissevain, sedert 12 jaar lid van de Provinciale Staten van Noord- Holland voor de Liberale Staatspartij in den Kieskring Amsterdam, heeft den wensch te kennen gegeven, zijn zetel in dat college voor de volgende periode voor een jongere kracht ter beschikking te stellen. In zijn plaats heeft de gisteravond gehou den ledenvergadering van de liberale staats partij te Amsterdam thans candidaat gesteld mr. D. A. Delprat, directeur van de Stoom vaart Mij. „Nederland". De voorloopige candidatenlijst is als volgt opgemaakt: A Asscher, mr. D. A. Delprat, J. J. Korff mevr. mr. E. A. J. Scheltema-Conradi, ir. J D. M. Bardet, C. J. Stroer, mr. R. E. Kielstra. mr. I. E. Drievoet, mr. W. Wentholt. mej. A C. Schippers, mr. R. P. s' Jacob, dr. P. J. J Honing, J. Langerhorst, dr. I. H. .J. Vos, H W. Bosman, L. Presser, drs. G. van den Burg. HET VERBLIJF VAN DEN KONING VAN üBELGIë TE *s GRAVENHAGE. 's GRAVENHAGE, 17 November. Ter aanvulling van het redes gemelde program, betreffende het bezoek van Z.M. den Koning der Belgen, wordt ons nog van officieele zijde gemeld, dat de koning tijdens zijn verblijf te 's Gravenhage zijn intrek zal nemen in het paleis Noordeinde, doch den avond zal door brengen op de Belgische ilegatie. Mw. A. Th. Batenburg- Richter, Soestdyk- schekade 976 te Den Haag schrijft over TOGAL het volgende: „Ik leed hevig aan spierpijnen in de len denen en alles wat ik er tegen deed was tevergeefs, tot ik TOGAL gebruikte. Direct verminderden de pijnen en nu kan ik mijn huiselijke Mevr. A. Th Batenburg pljchten weer VerVUl- Richtec. Den Haag f len, terwijl ik daar voor niet uit bed kon komen. Ik kan dan ook niet anders dan TOGAL, dat mij beter schap heeft gebracht, warm aanbevelen." Wanneer U geplaagd wordt door rheuma- tiek, ischias, spier- en zenuwpijnen, of hoofd pijn, gebruik dan eveneens TOGAL. Het geheim der TO GAL-tabletten is hun heilzame werking op bloed en inwendige organen, waaruit zij de onzuiverheden - de eigenlijke oorzaak van die pijnen - af doende verwijderen. Bij alle apoth. en drog. v.a. 0.80 p. flac. ferel. O.B.) (Adv. Ingez. Med.) VERZEKERING VOOR INW. PERSONEEL volgens de Wet op het Arbeidscontract. ASSUR. BEDR. Fa. HENDRIK KWAK Hzn. NASSAUPLEIN 1—6 - TELEF. 17771. (Adv. Ingez. Med.) Voordracht over de Groot-Neder- landsche Gedachte. Winteractie van de Stichting „Noord- NederlandVlaanderen" ingezet. De afdeeling Haarlem van de Stichting „Noord-Nederland-Vlaanderen" opende Don derdagavond haar winteractie met een druk bezochte bijeenkomst in hotel Lion d'Or. Spreker was dr. J. W. Wicherink uit Leiden. De voorzitter prof. A. A. For nier, hield een korte inleiding, waarin hij het streven der vereeniging uiteenzette n.l. het redden van den Nederlandschen stam. Prof Fornier legde er den nadruk op, dat „Noord-Neder land-Vlaanderen" buiten iedere politieke richting staat. Dr. Wicherink had zijn voordracht tot titel gegeven „Het onaandoenlijke Noord-Neder land" waarmede hij de geringe belangstelling hier te lande voor de Vlaamsche en Dietsche zaak bedoelde. Ondanks de gevaarlijke lig ging van Nederland in Europa, wordt aan de beteekenis van een hechten band tusschen beide Dietsche volken niet die aandacht ge schonken, waarop zij recht heeft. Dit is niets nieuws, maar een verschijnsel, dat al van jaren her dateert. Destijds ondervonden de oprichters van het Algemeen Nederlandsch Verbond reeds, hoe moeilijk het was de ge moederen voor de Groot-Nederlandsche ge dachte op gang te krijgen. Er is zelfs een tijd geweest, dat de Noorcl-Nederlander op den Vlaming neerkeek. Hij sprak van een „ach terlijk" volk. Beide groepen vervreemdden zich van elkaar. Het verkeerde oordeel van den Noord-Nederlander over zijn Zuidelijken stamgenoot dient men voornamelijk te zoeken in zijn onbekendheid met den toestand in Vlaanderen. Want de Vlamingen verkeerden in cultureelen nood als gevolg van de Waal- sche overheersehing. Hun eigen cultuur, taal en ook hun rechten werden door het Waalsch- Franskiljonsche regime verdrukt. De Vlaamsche volksraad had geen gelegenheid zich te uiten zooals hij was. Dr. Wicherink zeide, dat de Vlaamsche cultuur oneindig veel hooger staat dan de Waalsche. Wat België aan waarlijk groote schilder, bouw- en dichtkunst bezit is alles schepping van Vlaamsche, en dus Neder- landsche meesters. Zelfs een Maurice Maeter linck is in zijn werk een echt VÏaamsch kun stenaar, ofschoon hij tengevolge van zijn op voeding altijd Fransch is blijven schrijven. De verfransching van Vlaanderen dateert voornamelijk van het jaar 1830, toen de scheiding tusschen Noord- en Zuid-Nederland zich voltrok. Die omwenteling was in de eer ste plaats door Franschen in elkaar gezet. De Vlaamsche cultuur werd sindsdien geleidelijk naar den achtergrond gedrongen. Als men geen Fransch sprak was het vrijwel onmoge lijk iets in het maatschappelijk leven te be reiken. Men kan zich afvragen, hoe het mo gelijk was, dat de Vlaamsche cultuur tenonder dreigde te gaan, terwijl de Vlamingen toch numeriek in de meerderheid waren. Hierbij dient men te bedenken, dat de grootgrond bezitters en de „haute finance" vrijwel uit sluitend Walen waren en dat het voor hun pachters en ondergeschikten onder die om standigheden haast onmogelijk was de Vlaam sche idealen openlijk te belijden. Het ergst kregen de Vlamingen het te verduren na den wereldoorlog, nadat de Duitsche troepen zich hadden teruggetrokken. Vele activisten wer den tot zware straffen veroordeeld: sommi gen zagen kans te ontvluchten. De volks dichter René de Clercq week naar Noord- Nederland uit en zond zijn felle beschuldi gingen tegen de Waalsche regeerders o.a. in „De Noodhoorn" de wereld in. Helaas bleef Noord-Nederland toen zelfs onaandoen lijk. Ten sterkste kwam spreker er tegen op, dat de destijds onder dr. Bonns gevormde Raad van Vlaanderen met de Duitschers geheuld zou hebben. Dit is absoluut onjuist. Wat deze nienschen wilden was het zelfbeschikkings recht voor Vlaanderen, precies datgene, wat Masarijk in die dagen voor de Tsjechen op- eischte. De Vlamingen hebben zich tijdens den ge- heelen wereldoorlog loyaal tegenover hun re geering getoond en in dat opzicht is er een belangrijk verschil met de Tsjechen, die bij heele groepen tegelijk uit de Oostenrijksche 'egers deserteerden, vrijkorpsen vormden en naar de geallieerden overliepen. Dr. Wicherink liet zich ten aanzien van de toekomst van Vlaanderen optimistisch uit. De Vlamingen winnen zienderoogen terrein, mede dank zij het moedige optreden van een prof. Daels en een Grammens. De j aarlij k- lijksche Yserbedevaart neemt elk jaar in om vang toe en wordt steeds grootscher mani festatie van Vlaamsche trouw en eenheid. Spreker deed een ernstig beroep op de aan wezigen voor de Dietsche gedachte te ijveren. Door de verscterking van het saamhorig heidsgevoel zullen de achtmiUioen Noord- Nederlanders en de vijf millioen Vlamingen tezamen tot groote dingen in staat zijn. Los van elkaar loopen zij ernstig gevaar temidden der machtige Europeesche mogendheden hun ondergang tegemoet te gaan. Prof. Fornier dankte dr. Wicherink voor zijn belangwekkende vordracht

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 10