Haarlem's Dagblad
KONING LEOPOLD IN ONS LAND.
Koningin Maucl j-
Op het Amsterdamsche Stadhuis.
Een tweede triomftocht door de stad.
St. Nicolaas inkoopen
De werkloosheid
te Haarlem.
Een hoed.
Fa. Jan Rienstra
Hef belangrijkste
56e Jaargang No. 17001 w
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij 1N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkuntoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 13054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOO.M
Dinsdag 22 November 1938
Abonnementen per week f 0.25. p maand
f 1.IO. per 3 mannrien I 3.25 franco per
post I 3.55. losse nummers f» cenl pei ex.
Advertentiën 1-5 regel» f 1.75. elke regel
meer t 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelahonnementstaneven op aanvraag
Vraag eo aanbod 1-4 regel» 0.60. elk£
regel meer f 0.15. Groentje» cie rubriek.
De Koningin van Noorwegen is in Enge
land gestorven, na een operatie maar niette
min onverwachts, want haar ziekte scheen een
gunstige wending te hebben genomen. Zij was
68 jaar oud en de laatste overlevende van de
vijf kinderen van Koning Edward VII en
Koningin Alexandra. Haar heengaan herin
nert aan het wonderlijke en zeldzame geval
van een prinselijk paar dat tot den troon ge
roepen werd zonder dat iemand dat ooit had
voorzien. Want toen zij in 1896 als het jongste
opgewektste en levendigste Engelsche prin
sesje haar land verliet om in het huwelijk te
treden met prins Karei van Denemarken, die
„een jongere zoon" was, werd dat geenszins als
een gebeurtenis van eenige politieke beteeke-
nis beschouwd. Alleen als een bekoorlijke
romance: dit prinselijk huwelijk werd uit
liefde gesloten en misschien was dat in de
negentiende eeuw wel een zeldzaam geval:
zeker is dat de toenmalige wereld het roman
tisch vond en het spoedig vergat omdat er zoo
veel prinsen en prinsessen waren.
Maar negen jaar later kwam de scheiding
tusschen Noorwegen en Zweden, die gezamen
lijk Koning Oscar als hun vorst hadden gehad.
Toen moesten de Noren bij volksstemming uit
maken of zij de constitutioneele monarchie of
de republiek wenschten. De monarchie zege
vierde in een stemmenverhouding van 5 tegen
1, zij kozen den Deenschen prins Karei en zoo
werd hij plotseling Koning, onder den naam
Haakon, en het Engelsche prinsesje werd Ko
ningin.
Haar was door haar vader Appleton House
In Norfolk ten geschenke gegeven, ter gele
genheid van haar huwelijk, onder de voor
waarde dat zij er jaarlijks minstens één be
zoek zou brengen zoolang Koning Edward en
zijn gemalin leefden. Dat was blijkbaar een
gaarne aanvaarde voorwaarde want de Ko
ningin van Noorwegen bleef haar jaarlijksche
herfst-bezoeken aan Engeland brengen na
den dood van haar vader (King Edward stierf
in 1901) en ook later na het heengaan van
haar moeder (in 1925). Zij bleef sterk aan
Engeland gehecht en woonde bovendien alle
gebeurtenissen van belang bij die zich in den
loop der jaren in de Engelsche Koninklijke
Familie voordeden. En.dat waren er veel. Toch
nam zij een groot aandeel in het leven van
haar nieuwe vaderland in het hooge Noorden
en de Noren herdenken dankbaar haar harte
lijkheid en hulpvaardigheid jegens noodlij
denden. Dat de keuze die Noorwegen in 1905
tusschen monarchie en republiek deed wel
de goede was geweest bewees de tijd: Koning
Haakon, zijn gemalin en hun eenige zoon, de
nu 35-jarige kroonprins Olav, verwierven het
volle vertrouwen en de hartelijke toewijding
van dit kleine volk in een groot land van ber
gen en fjorden, een zwijgzaam en vaak stug
schijnend kustvolk, welks stoere mannen al
zeeën der werelden bevaren en dat zich daar
om sterk verwant voelt aan het zeevarende
Engelsche volk. Maar in den winter leeft het
aan een barre kust, het kent dan maanden-
langen sneeuwlast en bevroren wateren, zijn
steden zijn klein en liggen ver van de cosmo-
politische centra van Europa. Die ligging heeft
haar groote voordeelen: de voortdurende oor
logsgevaren van Europa bedreigen wel de
Noorsche handelsvloot, die in 1914-1918 dan
ook zwaar geteisterd werd, maar niet het land
zelf, dat naar menschelijke berekening voor
immer buiten gevaar schijnt te zijn. Immers
sinds 1905 zijn de verhoudingen tusschen de
Scandinavische mogendheden steeds verbeterd
en een zoo hartelijke verhouding en zoo nauwe
samenwerking bestaan nu dat het Zuidelijker
Europa dit met afgunst pleegt te aanschou
wen. In het Noorden heeft men bereikt wat
in overig Europa een schier onvervulbaar
ideaal is gaan schijnen. Dat zal ook voor de
Noren immer een schoone herinnering aan
Koningin Maud blijven, die met haar gemaal
daartoe heeft medegewerkt. En dat zij veel in
Engeland verbleefhet zelf zoo reis- en
zwerflustige volk zal dat zonder moeite heb
ben begrepen.
In haar jeugd was zij in den familiekring
„prinses Harry". Dien bijnaam had Koning
Edward haar gegeven. Het klinkt als een
wonderlijk-ouderwetsche herinnering aan die
19e eeuw, aan dat Victoriaansche tijdperk dat
wel zoo gansch en al vervlogen is.
R. P.
Slowaaksche regeering neemt
Hongaarsche bezittingen in beslag.
Represaille voor verdrijving van Tsjecho-
Slowaaksche boeren uit de bezette gebieden.
BRATISLAVA, 21 November (Ce te ka) De
minister van economische zaken van Slowakije
heeft besloten de goederen van Hongaren, die
in Slowakije wonen in beslag te nemen ten
behoeve van de Slowaaksche landbouwers, die
gedwongen zijn hongarije te verlaten.
Deze maatregel is een gevolg van het besluit
van de Hongaarsche regeering Tsjecho Slo
waaksche landbouwers uit de bezette gebieden
te verdrijven.
De nieuwe penningmeester van
„Haarlem's Bloei".
Hedenmiddag is ten stadhuize een vergade
ring van de stichting Haarlem's Bloei gehou
den ter verkiezing van een nieuwen penning
meester, in de vacature die ontstaan is door
het overlijden van den heer H. P. Deinum De
keuze der vergadering viel op den heer A. W.
Schaefer,
AMSTERDAM, 22 November.
Om precies half elf vanmorgen
klonken opnieuw de plechtige tonen
van het Belgische Volkslied over den
Dam. De tweede dag van het bezoek
van Koning Leopold aan Amsterdam
was daarmede begonnen
De koning en zijn gastvrouw
onze Vorstin stapten in een open
rijtuig, bespannen met vier paarden,
om zich voor een officieel bezoek naar
het Prinsenhof te begeven.
Koning Leopold was ook nu gekleed
in het uniform van luitenant-generaal
van het Belgische leger.
Langs de korte route naar het stad
huis, maar vooral op den Dam zelf, had
een groote menigte zich opgesteld om van het voorbijtre kken van de zoo kleurrijke en indrukwekkende stoet
getuige te zijn. Men juichte de vorstelijke personen harte lijk toe.
Voor het groote hek stapten Koning Leopold en de Koningin uit het rijtuig, waarna zij door den burgemeester
naar binnen werden geleid.
H. M. de Koningin en Z. M. Koning Leopold van België in het gala-rijtuig bij het
passeeren der brug bij de Nieuwe Doelenstraat te Amsterdam.
In de Raadszaal.
De Raadszaal had een volkomen metamor
phose ondergaan. De tafels en de zetels dei-
raadsleden waren verwijderd. Het podium met
de plaatsen van burgemeester en wethouders
was aan het oog onttrokken door een sobere,
doch smaakvolle versiering van chrysanten,
tegen een achtergrond van palmen en andere
planten. De publieke tribune was met een be
planting van begonia's en heesters gecamou
fleerd.
In de groote benedenhal werden de vorste
lijke personen begroet door een commissie van
ontvangst.
Nadat een dochtertje van het raadslid Wal-
rave Boissevain de Koningin een bouquet bloe
men had overhandigd, besteeg het hooge ge
zelschap de marmeren trappen, met enkele
planten gestoffeerd, waarna de Raadszaal
werd bereikt.
Koning Leopold werd begeleid door den bur
gemeester, terwijl de Koningin vergezeld werd
door wethouder S. R. de Miranda.
Toen om even kwart voor elf de hooge be
zoekers binnentraden, speelde een orkestje de
Brabanconne.
Vervolgens nam de Koningin haar zetel in,
rechts van haar nam Koning Leopold plaats,
terwijl het gevolg zich achter beide zetels
schaarde.
De burgemeester hield daarop een toespraak,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Sire,
Het bericht, dat Uwe Majesteit bij haar ver
blijf in Nederland voornemens was, enkele da
gen in de hoofdstad te toeven, heeft bij de
vroedschap dezer stad een oprechte vreugde
gewekt.
Dat het thans mijn taak is, aan deze vreug
de uiting te geven te grooter, waar ook onze
beminde vorstin den zetel van het hoofdste
delijk bestuur, het oude Prinsenhof, met Haar
hooge tegenwoordigheid wel heeft willen sie
ren stemt mij tot groote dankbaarheid,
maar ik zou aan de beteekenis dezer stonde
te kort doen, indien ik niet tevens zwaar mijn
verantwoordelijkheid zou gevoelen en den
plicht, mijn woorden te doen beantwoorden
zoowel aan die beteekenis als aan de kracht
van de gevoelens, welke ons op dit oogenblik
bezielen. Want kunnen woorden niet als ijle,
dorre bladeren zijn, die dwarrelend ver
waaien in den herfstwind? Maar ook kunnen
woorden, geboren uit een rotsvaste overtui
ging en door sterken wil of schoon verlangen
gedragen, als in brons gedreven lijken.
Wanneer het mij thans vrij staat, namens
het gemeentebestuur van Amsterdam een
wensch uit te spreken, moge het dan zijn een
krachtige bede voor het welzijn van Uwe Ma
jesteit en Haar Huis en voor den bloei van het
Belgische volk.
Toespraak van Koning Leopold.
Koning Leopold verhief zich hierna en hield
de volgende rede:
Mijne heeren,
„Het hartelijk onthaal van de Amsterdam
sche bevolking heeft mij zeer diep ontroerd.
Weest zoo vriendelijk bij uwe medeburgers
den tolk te willen zijn van mijn levendige dank
baarheid. Over deze gewaardeerde blijken van
vriendschap zal zich mijn volk verheugen
even oprecht als ikzelf.
De Nederlandsche en Belgische gemeenten
zijn op een zelfden grondslag gebouwd aan
beide zijden van den Moerdijk, worden met
eenderen hartstocht de individueele vrijhe
den gehuldigd en de menschelijke rechten ge-
eerd. Met dezelfde toewijding worden er in
het huisgezin en de steden kernen van het
politiek en maatschappelijk leven gesterkt en
eheiligd.
Onder al de steden, die het Nederlandsche
volk als een gordel van steen en licht aan het
Noordzeestrand heeft opgericht, schittert het
machtige Amsterdam, koningin van het
noorden. In haar weelderigen bouwtrant
weerschijnt de glans van een roemrijk verle
den. En aan den stouten opzet van talrijke
moderne wijken ervaart men hoe zij in een-
zelfden levenswil oud en nieuw weet saam te
klinken. De zorg daarbij besteed aan de ar
beiderswoningen getuigt van een hoogstaand
maatschappelijk plichtsbesef.
Amsterdam is met het heerlijk ornaat der
Nederlandsche cultuur versierd. Van uw
Rijksmuseum straalt Rembrandt uit over de
heele wereld en wij, zuiderburen, door zooveel
historische affiniteiten met uw diepe geestes
leven vertrouwd, herdenken niet zonder
trots, dat een uwer grootste burgers en
Nederland's geniaalste dichter een zoon van
Antwerpsche ouders was.
Zoo afdoende redenen tot broederlijke toe
nadering worden In de huidige omstandighe
den nog versterkt door onzen gemeenschap
pelijken wensch om met alle middelen te
ijveren voor de bevordering van den vrede
onder alle volken. Zulk streven kan alleen
door de herkenning van de economische
werkelijkheid worden gediend. Aan het
nuchter oordeel van het Nederlandsche volk
zal de wijsheid van deze stelling niet ont
snappen en in Nederland's staatkundig be
leid, meen ik een eendere opvatting te zien
van de zending, waartoe kleine vrije landen
worden geroepen.
Mijne heeren, Amsterdam gedije in steeds
hoogeren bloei en heerlijkheid."
Hierna werden ververschingen aangebo
den. Koning Leopold onderhield zich vervol
gens geruimen tijd met den loco-burgemees
ter mr. Kropman. Ook met den burgemeester
en wethouder De Miranda hield hij een le
vendige conversatie. Ook de Koningin meng
de zich onder aanwezigen en onderhield zich
met verscheidene wethouders en raadsleden.
Om tien minuten voor half twaalf werd af
scheid genomen en werd het gezelschap uit
geleide gedaan, terwijl het Wilhelmus werd
gespeeld.
Naar Soestdijk en Amersfoort.
Omdat de vorstelijke personen na het be
zoek aan het Prinsenhof rechtsreeks naar
verschillen wel, maar
de mooiste cadeautjes
zien anderen ook.
Wacht daarom niet
te lang met uw
Soestdijk zouden vertrekken, waar in het Pa
leis van het Prinselijk Paar, dat reeds te 10
uur per auto naar Soestdijk was vertrokken,
de lunch zou worden gebruikt en vervolgens
zou worden doorgereden naar het Belgische
monument in Amersfoort, maakten de rij
tuigen tijdens het bezoek aan het stadhuis
plaats voor auto's.
Koning Leopold en onze vorstin namen
plaats in een groote hof auto waarvan de
kap was neergelaten. Voor op den wagen wap
perden de twee standaards. Niet alle leden
van het gezelschap maakten den tocht naar
Soestdijk mede. Slechts enkele hofdignita-
rissen en ook minister Spaak en de Neder
landsche minister van Buitenlandsche Za
ken mr. Patijn. namen in twee volgauto's
plaats. Zoodra de vorstelijke personen naar
buiten kwamen en in de auto plaats namen,
werden zij voor de tweede maal door de voor
het stadhuis verzamelde menigte hartelijk toe
gejuicht.
Voorafgegaan door een aantal politiemoto
ren, terwijl naast de auto van de Koningin
en van Koning Leopold twee officieren van
het corps motordienst reden, zette de kleine
stoet zich in beweging. Overal langs den weg
stonden groepen menschen, die de voi-stelijke
personen hartelijk toejuichten. Aan de grens
van de gemeente stopten de politiemotoren
en vervolgden de auto's in sneller tempo hun
weg naar Soestdijk.
Weinig schommeling.
160 a 170 man arbeiden nu
in de Werkverschaffing.
In de afgeloopen week vermeerderde het
aantal werkioozen te Haarlem met 85. Dezelfde
week van verleden jaar gaf een vermeerdering
van 110, wat dus een gunstig verschil be tee
kent van 25.
Er zijn nu te Haarlem 5776 werkioozen, dat
is 307 minder dan in 1937, 853 minder dan in
1936 en 686 minder dan in 1935. Wij blijven
dus geregeld nog ongeveer 300 beneden het
cijfer van 1937.
Op dit oogenblik werken ongeveer
160 a 170 werkioozen in de werkver
schaffing. Deze werkioozen zijn onder
het bovengenoemd aantal begrepen,
doordat zij nog bij de Arbeidsbeurs
staan ingeschreven als werkzoeken
den.
De werkioozen die bij Werkfonds
objecten arbeiden o.a. bij den bouw
van den Stadhuisvleugel zijn niet
onder het aantal ingeschreven werk
ioozen begrepen.
Er wordt in werkverschaffing gewerkt aan
de verlegging van de Oostsingelgracht, de in
orde brenging van een sportterrein aan de
Kleverlaan en eenige kleine objecten te Haar
lem. Ook trekken nog geregeld Haarlemmers
naar de werkverschaffing onder Halfweg.
WETHOUDER BOES VERHINDERD
SPREEKUUR TE HOUDEN.
Wethouder A. G. Boes is verhinderd
Woensdag a.s. zijn gewone spreekuur te hou
den.
LEZING Ds. B. E. J. BIK
Op uitnoodiging van het Comité voor Op
wekkingssamenkomsten zal Ds. B. E. J. Bik.
Luthersch predikant te Amsterdam, op Don
derdag 24 November as. een spreekbeurt ver
vullen in de Kerk der Broedergemeente aan
de Parklaan 34.
Het woord'is aan.
Dr. J. Luning Prak:
In de school en in het
latere leven zien wij dat
velen geroepen, weinigen uit
verkoren zijn om leiding te
geven. Er zijn nu eenmaal
meer volgelingen en assis
tenten dan pioniers, onder
zoekers en leiders.
(De Engelsche pers beschrijft den
hoed, dien de gezant te Londen
van den Britsch Indischen staat
Nepal bij een bezoek ten paleize
droeg als een soort gepluimden
en met diamanten bezaaiden helm
ter ivaarde van 50.000 pond ster
ling).
Ach, wat de damesmode,
Op fraai behoed gebied,
Ons al niet heeft geboden....
Mijn pen omvat het niet.
Van teere en precieuze
Modellen, hoog in prijs,
Opvallende, flatteuze
Uit New York of Parijs
Van hoedjes fijn en doddig
Smal. breed of plat en hoog,
Tot hoedjes dwaas en koddig.
Althans in 't manlijk oog.
Sportief of vol van gratie.
Duur of goedkoop naar wensch,
En elk in variatie
Klaarblijklijk zonder grens
Wij mannen zetten noode
Ook wel een hoedje op.
Wij hebben ook een mode,
Een vilthoed of een dop.
Een enkle maal een hooge,
Wanneer het persé moet,
Zoo is in eigen oogen,
De man genoeg behoed.
Maar in het groote Londen
Verscheen nu een gezant.
Met vijftigduizend ponden,
Op 't hoofd in diamant.
Er is geen vrouw op aarde,
Die dat vertoonen kan,
In hoogste hoedenwaarde,
Wint toch per slot de man.
S pond TARBOT ƒ1.—
5 pond KABELJAUW (m.m.) 1.—
Bloemend.weg 359, O'veen, Telef. 13897
(Adv. Ingez. Med.)
Wat zoudt gij wenschen, zoo ge kiezen mocht?
Een VULPEN, maar bij DANTUMA gekocht!
OfütdaiOuiÜa
ZIJLSTRAAT 90 HAARLEM TELEF. 11161.
(Adv. Ingez. Mea
HEDEN- 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Weinig schommeling op de arbeidsmarkt
te Haarlem. Er werken nu 160 a 170
werkioozen in de werkverschaffing. 1
De Vredesraad Haarlem pleit voor het
asylrecht der vluchtelingen. 2
De koning van België passeerde Maandag
middag Haarlem. 7
BINNENLAND.
Het bezoek van Koning Leopold aan ons
land 1, 2 en 3
De Koningin en Koning Leopold hebben
bij den gala-maaltijd in het Paleis een
rede gehouden. 3
Op 3 December zal een nationale collecte
worden gehouden ten behoeve van de
vluchtelingen wegens geloof cn ras. 3
De bekende Ossche marechaussee-kwestie
zal op 1 December in hoogcr beroep
worden behandeld. 3
Nieuwe opleiding van werkkrachten is door
de crisis noodig geworden. 7
BUITENLAND.
Chamberlain heeft in het LagerhuLs aan
gegeven. welke Britsche koloniale ge
bieden voor beperkte Joodsche immi
gratie in aanmerking komen. 5
De grens tusschen Duitschland en Tsje
cho Slowakije is opnieuw herzien. 5
In de naaste toekomst is geen Britseh-
Duitsche ontmoeting te wachten. 5
SPORT.
Fine cn Keres staan in het Schaaktour-
nooi aan den kop. 6
ARTIKELEN enz.
R. P.: Koningin Maud. i
H. D. Vertelling: De zakelijk dichter. 4
Van een bijzonderen medewerker te Praag:
Het leed der Weensche Joden. 5
A. D. de Groot: Het grootmeestersschaak-
tournooi.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op n