Haarlems Dagblad
vr
oegtijd
BOTER-
letters
SMIT'S
Daladier.
Filmschoenen.
OShdoifGinto
„ALBA"
St. Nicolaas mkoopen
ig
Weet wat U eet!
De onderteekening
Het
56e Jaargang No. 17005
Uitgave Louren» Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600. Drukkerij 10132, 12713
Atlmin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN KOBEKI PEEKEBOOM Hoofdredacteur: KOBERT PEEREBOOM
Zaterdag 26 November 1938
Abonnementen per «ceel» f0.25 p maand
f 1.1(1. pc» 3 maaniten f 3.25 franc», per
post t 3.55 losse nummer* 6 cent per ex.
Advertentiën 1-5 regel» f 1.75. elke regel
meer I 0.3S Keelanu» t 0.60 per regel.
Regelab»mnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elk®
regel meer I 0.15. Groentje* «te rubriek.
De Fransche socialistische partij eischt het
aftreden van het kabinet-Daladier, welks be
leid op geen enkele meerderheid in den lande
berust, zooals ter toelichting van dezen eisch
wordt opgemerkt. En de C. G. T., afkorting
van „Confédération Générale du Travail"
heeft als bekroning van de stakingen, die in
verschillende fabriekscentra zijn uitgebroken,
een algemeene 24-uurs-staking tegen Woens
dag a.s. afgekondigd. De reden van al dit ver
zet is van politieken aard: het verbond van
vakvereenigingen komt op tegen de regee-
ringsdecreten betreffende de financiëele en
economische saneering van het land. Wij heb
ben de door den minister van Financiën
Reynaud ontworpen maatregelen uitvoerig
vermeld. Men weet dat zij feitelijk een eind
maken aan de veertigurige werkweek. Frank-
rijk's productie is zoozeer afgezakt en de
financiën zijn in zoo geschokten staat, dat de
regeering geen andere mogelijkheden meer
zag dan het breken met de 40-urige werkweek,
verhooging der belastingen, invoering van
zware bezuinigingen, herwaardeering van den
goudvoorraadkortom hetgeen men pleegt
aan te duiden als een liberaal economisch
beleid.
Daladier en zijn medewerkers zijn kennelijk
vast van plan. den storm het hoofd te bieden.
Zij hebben dat al gedaan door maatregelen te
nemen tegen pogingen tot het bezetten van
fabrieken. Daar zijn gevechten bij ontstaan
en een aantal menschen is gewond. Misschien
is dit optreden der regeering oorzaak van de
mededeeling der C. G. T. aan haar leden, dat
de algemeene 24 uurs-staking op Woensdag
a.s. zonder bezetting van fabrieken, werk
plaatsen en kantoren zal moeten geschieden.
Natuurlijk beteekent dit een verzachting
van den aangekondigden maatregel, die an
ders inderdaad gevaar voor een revolutie zou
kunnen opleveren. Niettemin blijft de zaak
ernstig genoeg. Een algemeene staking van 24
uur in een modern georganiseerd land zou een
totale verlamming van alle diensten, zoowel in
openbare als in particuliere bedrijven en dus
met inbegrip van de voedselvoorziening en het
gansche verkeer beteekenen, als de regeering
geen maatregelen nam. Blijkens de berichten
uit Frankrijk neemt zij die wel. Zij kan een
aantal diensten onder haar onmiddellijk bevel
stellen en het personeel mobiliseeren. Zij kan
met de politie en het (zeer groote) staande
leger haar gezag handhaven. Dat het daarbij
tot ernstige botsingen kan komen is natuurlijk
te voorzien, maar blijkbaar is de kleine stille
man uit het Zuiden, die nog steeds premier
van Frankrijk is, vastberaden en zal hij door
zetten.
Edouard Daladier regeert nu sinds half April,
dat is dus bijna acht maanden, hetgeen de
gemiddelde levensduur is van regeeringen tij
dens het roerige bestaan van de nu 68 jaar
oude Derde Republiek. Hij is nog altijd een
min of meer raadselachtige figuur. Zijn per
soonlijke onkreukbaarheid heeft sinds lang
erkenning gevonden, aan zijn scherpzinnig
heid kan men niet twijfelen, maar omtrent
zijn wilskracht en doorzettingsvermogen
schijnt men telkens in twijfel te verkeeren.
Niettemin heeft hij al heel wat stormen door
staan in die kox-te periode van zijn bewind en
telkens als men meent dat hij in een hope-
loozen toestand is beland schijnt hij eenige
snelle zetten op het politieke schaakbord te
doen die hem opnieuw in den zadel zetten. De
verleiding is groot om hem te vergelijken met
een der schaakgrootmeesters die in ons land
elkaar bekampen. En dat moet dan wel de
Amerikaan Reshevsky zijn, die telkens in tijd
nood raakt en zich dan door wonderlijk snel
spel weer herstelt. Een wonderlijk man, deze
Daladier, die in eigen land zeker meer bestrij
ding en verguizing dan waardeering oogst,
maar wien op 29 September de zonderlinge
ervaring te beurt viel, met ovaties ontvangen
te worden in München en onmiddellijk daar
na in Le Bourget, omdat de oorlog verhoed
was.
Tevoren had hij mobilisatie-maatregelen
op groote schaal genomen. En als minister
van Oorlog heeft hij indertijd zeer veel ge
daan voor de uitbreiding en versterking van
het leger, dat hij nu als orde-bewarende
macht zal moeten gebruiken.
De geschiedenis zal hem mettertijd zijn
juiste waarde in dezen veelbewogen tijd moe
ten toekennen. Die is nu wel heel moeilijk
vast te stellen.
Zijn merkwaardig bescheiden optreden in de
Internationale politiek, waarin hij welbewust
de leiding aan Engeland laat, op den achter
grond adviseert, gaarne de eer geeft aan zijn
minister van Buitenlandsche Zaken Bonnet
en er op de een of andere manier in weet te
slagen, de Fransche pers rustig te houden, is
ongewoon op zichzelf. Nooit tevoren heeft Pa
rijs een dergelijke houding aangenomen, ter
wijl juist zijn Engelsche bondgenooten zooveel
roeriger en emotion eel er zijn dan vroeger.
Zooals de zaken zich thans laten aanzien
schijnt men te mogen verwachten, dat de
Fransche regeering den toestand meester zal
blijven en de werking van de voornaamste
diensten en bedrijven dus ook op den a.s. al-
gemeenen stakingsdag zal weten te hand
haven.
R. P.
WISSELKOERSEN
Londen 8.52.
Berlijn 73.57V2
Parijs 4.76'4
Brussel 31.09
Zwitserland 41.81
New York 1.83&
AMSTERDAM.
(Te Londen is een schoenwinkelier
gevestigddie zich met groot succes
heeft gespecialiseerd in den ver
koop van schoenendie gedragen
zijn, meestal slechts een paar keer,
door beroemde fünisterren.)
Stel je voor, dat je een bakvisch bent,
Volkomen zelf gespeend van filmtalent,
En dat je zoo een winkel in kunt loopen,
Om echte filmsterschoenen te gaan koopen.
Niet net als deze of die ster ze draagt
En om dien luister extra veel gevraagd,
Maar schoenen die zoo'n ster echt heeft
gedragen,
Niet meer, als sterren doen, dan enkle dagen.
Als nieuw, zij 't tweedevoets, en authentiek.
Dus goed genoeg voor het profaan publiek.
Wat hindert het, of ze een tikje knellen.
Als je vriendinnen d' afkomst kunt vertellen,
Wie Greta Garbo's schoen past trekt hem
aan,
Want wie wil niet in Greta's schoenen staan.
Met eiken stap voel je je nader komen,
Tot, de heldin van zooveel schoone droomen.
Je voelt j' a-an haar verwant bij eiken stap,
Verbonden door een zool en achterlap.
Je voelt je meer, een mensch van hooger
orde,
Een stukje Garbo is je deel geworden.
Dat 's een besef dat elke pijn geneest.
Daarvoor verlaat je graag je eigen leest.
Je voelt je ver van 't laag bij grondsche
leven,
Al loopend in een sterrenhemel zweven,
Een ster met andren aan het firmament,
Waardoor je meer dan slechts een bakvisch
bent.
Al moet je blik heel naar je schoenen dalen,
Je voelt je zelf in een nieuw voetlicht stralen.
En weer wat vaster in je schoenen staan,
Ook al besef je dat je toch voortaan,
Al is je dan een filmsterschoen gegeven,
Niet op een filmstervoet zult kunnen leven.
Als U een VULPEN koopen moet,
Dan naar DANTUMA en het komt goed
ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM, TELEF. 11161
(Adv. Ingez. Mea
PHILIPS
OSRAM
SPLENDOR
GLOEILAMPEN
in alle kaarssterkten.
PHILIPS - TUNGSRAM RADIOLAMPEN.
158 GROOTE HOUTSTRAAT 158
TELEFOON 1-5-4-2-6.
(Adv. Ingez. Med.)
Verkiezing Provinciale Staten.
Mr. M. Slingenberg lijstaanvoerder.
De Federatie Haarlean van den Vrijz. Dem.
Bond heeft het advies vastgesteld voor een
referendum.
Op dit advies is de eerste plaats toegekend
aan mr. M. Slingenberg, oud-minister en oud
lid van Ged. Staten van Noord-Holland. Op
het advies komen voorts de namen voor van
den heer E. Geerts Wzn. en mevr. C. Stemler—
Tjaden, beiden te Haarlem. Er komen 20
namen op het advies voor. Aan de afdeeling
wordt verder geadviseerd, af te zien van het
houden van een referendum en de lijst vast
te stellen overeenkomstig het advies.
Wie bij zijn
ruime keuze
en rustige
bediening op
prijs stelt, doet
zijn inkoopen
Uitsluitend met
roomboter bereid!
Luxe Bakkerijen
Tel. 10876 15714 11645 12195
(Adv. ingez. Meaj
Geen winkels in de Wilhelmiiia-
straat te Haarlem?
Bezwaren van het Gemeentebestuur.
De aanleg van de Wilhelminastraat te Haar
lem dateert van 1879. Bij verkoop van den
grond werd daarop een servituut gelegd, dat
er alleen woonhuizen mogen worden gebouwd.
In dien tijd, en nog lang daarna, was de Wil
helminastraat een deftige straat die door de
goed-gesitueerde ingezetenen gaarne tot
woonplaats gekozen werd.
Daarin is in den laatsten tijd evenwel eenige
verandering gekomen. Velen stellen aan een
woning moderner eischen dan in de meeste
huizen in de Wilhelminastraat geboden wordt.
Dat heeft tengevolge gehad, dat er eerst in
eenige huizen kantoren werden gevestigd,
maar daarna kwamen er ook winkels.
Dit wordt in strijd geacht met het servituut
en daarom is door het gemeentebestuur be
zwaar gemaakt tegen de winkels. Deze quaes-
tie is evenwel zoo verzekerde men ons
nog in een stadium van onderhandeling. Er is
al op gezinspeeld, dat de gemeente het voor
nemen zou hebben om, als de betrokken eige
naars zouden weigeren aan het verlangen van
het gemeentebestuur te voldoen, voor de be
doelde perceelen een schutting te plaatsen,
maar daarvan is ter bevoegder plaatse niets
bekend. Het is natuurlijk mogelijk, dat eens
de vraag gesteld is, wat de gemeente zou
kunnen doen om haar eisch zoo noodig
kracht bij te zetten en dat toen geantwoord is,
dat de gemeente dan vopr de huizen een schut
ting zou kunnen zetten, maar dat is na
tuurlijk heel iets anders. Het gemeentebestuur
is bereid met de uiteenloopende belangen van
de eigenaars der huizen en de zakenmenschen
die er wonen zooveel mogelijk rekening te
houden, waarbij natuurlijk niet uit het oog
verloren kan worden, dat het karakter van de
Wilhelminastraat thans wel iets anders gewor
den is dan bij den bouw der huizen, toen het
servituut op den grond gelegd werd.
Onze zegsman achtte het niet onmogelijk,
dat er geen bezwaren gekomen zouden zijn als
het bij het vestigen van kantoren en gesloten
winkelbedrijven zou zijn gebleven, want het
verzet moet voornamelijk gaan tegen het uit
gesproken winkelcachet van eenige zaken. Na
tuurlijk zou er zoo vervolgde onze zegsman
heel wat moeten gebeuren voor de gemeen
te er, bij onwil van enkelen om mede te wil
len werken aan het verkrijgen van een be
vredigende oplossing, toe zou overgaan een
schutting voor een huis te plaatsen om een
bewoner of eigenaar te dwingen zijn verzet
op te geven. In Haarlem is in het verleden
slechts één keer zoo'n dwangmiddel toegepast,
namelijk toen jaren geleden een bewoner van
een perceel aan de Leidschevaart zich niet
wilde onderwerpen aan gegeven voorschriften.
Vierhonderd arrestaties in
Bulgarije.
Studenten betoogen tegen het verdrag van
Neuilly.
SOFIA, 25 November Reuter-A.N.P.)
Vierhonderd studenten en anderen
zijn vandaag gearresteerd, terwijl een
aantal personen werd gewond tijdens
verscheidene botsingen die zich heb
ben voorgedaan tusschen betoogers
en politie. De demonstranten hebben
luide geprotesteerd tegen het verdrag
van Neuilly. Studenten en anderen
knielden op straat, en riepen: Heil
Hitier. Zij zongen het volkslied van
de Dobroedsja.
Elk jaar op 27 November, op den verjaar
dag van de onderteekening van het verdrag
van Neuilly, worden protestbijeenkomsten
gehouden..
Dit jaar begonnen de betoogingen vroeger
De regeering is vastbesloten op redelijken
voet te blijven met de buren van Bulgarije
en zij wenscht deze revisionistische agitatie
te beteugelen. Aangezien verdere agitatie
wordt verwacht tegen morgen (Zaterdag) en
Zondag neemt de politie voorzorgsmaatregelen
te Sofia en in andere steden.
Strijd hij Jeruzalem opgelaaid.
Tien Arabieren tijdens gevecht gedood.
JERUZALEM. 26 November. Gister
avond is het tot gevechten gekomen
tusschen Britsche militairen en ster
ke afdeelingen Arabische opstande
lingen. Daarbij werden 10 Arabieren
gedood. Onder de dooden bevindt zich
blijkbaar ook een bekende Arabische
nationalistenleider. Aan de Engelsche
zijde vochten vier infanterie regimen
ten en.zeven jachtvliegtuigen, die geen
verliezen te boeken hadden. Eenige
geweren en munitievoorraden vielen
den Engelschen in handen.
(United Press.)
van het anti-kominternverdrag.
Radiotoespraken
van Von Ribbentrop,
Ciano en Arita.
Op den tweeden verjaardag van de
onderteekening van het Duitsch-Ja-
pansche anli-lcominternpact heb
ben de Duitsche rijksminister van
buitenlandsche za&en, Von Ribben
trop, de Italiaansche minister van
buitenlandsche zaken, Ciano, en de
Japansche minister van buitenland
sche zaken,, Arita, radioredevoeringen
uitgesproken.
Von Ribbentrop zeide o.a.: De samenwerking
tusschen de drie staten tegen de bolsjewis
tische ontbinding heeft zich schitterend ge
handhaafd, Noch in Spanje, noch in China,
is het den kuiperijen van Moskou gelukt de
boljewïstische heerschappij op te richten.
Tsjecho-Slowakije moést een verder uit
gangspunt van de wereldrevolutie vormen,
het geen door de vastbeslotenheid van Hitier,
de solidariteit van de anti-bolsjewistische sta
ten en vooral door de nauwe samenwerking
van nationaal-socialisme en fascisme in den
kiem verstikt is. De actie van de bolsje
wistische propaganda toont zich in een nieuwe
hetze tegen de autoritaire staten. Niets anders
staat achter de nieuwe golf van opruiing tegen
Duitschland in Amerika.
Ciano zeide o.a.: Het jaar. dat thans eindi
gen gaat, heeft zoowel in het Westen als in
het Oosten de Italiaansch-Duitsch-Japan-
sche solidariteit aan het werk gezien. Ik ben
er van overtuigd, dat deze solidariteit zich
ook in de toekomst steeds krachtiger en le
vendiger zal ontwikkelen, tot een kracht, die
de drie groote staten in dienst stelt van de
civilisatie en de gerechtigheid. Ook buiten
den anti-communistischen driehoek heeft de
dynamische gedachte van het anti-komin
ternpact haar uitwerking gehad. Zij dringt
in steeds verdere lagen van de openbare we-
reldmeening in.
Arita verklaarde o.a.: het anti-komintern
pact vormt het belangrijkste richtsnoer voor
de Japansche buitenlandsche politiek. Er be
staat een sterke, machtige band tusschen de
drie bloeiendste naties van Europa en Azië.
Het afweerfront tegen de communistische in
ternationale is in Europa vergroot. Ook in
Oost-Azië ziet de de regeering van Tsjang
Kai Sjek, die zijn 400 millioen landslieden
met zijn pro-communistische en anti-Japan
sche politiek in uiterste nood gebracht heeft,
haar einde naderen. De gemeenschappelijke
strijd der drie staten is tot een politieke nood
zaak geworden.
Stroom van immigratie-aanvragen
in Amerika.
Reeds meer dan een kwart millioen?
WASHINGTON. 25 Nov. Volgens
ambtenaren alhier trachten ruim
220.000 Duitschers naar de Vereenigde
Staten te emigreeren om zich daar
metterwoon te vestigen. Op 1 October
j.l., den laatsten datum waarvoor cij
fers beschikbaar zijn, stonden 220.000
emigranten op de wachtlijsten. Offi
cieel was berekend, dat minstens 85
procent dezer personen van Joodschen
bloede waren. Er zijn aanwijzingen,
volgens welke de recente uitbarsting
van het anti-semietisme in Duitsch
land het aantal aanvragen het kwart
millioen heeft doen overschrijden.
Kunsthandel Leffelaar
L, WAGENWEG 102
Haarlem- telefoon won
TENTOONSTELLING van
LEERDAM-UNICA
KUNSTNIJ VERHEIDSGLASWERK
Dagel. van 10-5, 's Zondags van 2-4 uur.
(Adv. Ingez. Med.)
Fransche socialisten eischen
aftreden van Daladier c.s.
Regeering als een gevaar voor natie en
republiek beschouwd.
PARIJS. 25 November (Havas). De so
cialistische gractie heeft een motie aangeno
men, waarin gezegd wordt.De socialistische
fractie eischt het onmiddellijke aftreden der
regeering. die in Kamer en land op geen en
kele meerderheid meer steunt en welker poli
tiek van reactie en stelselmatige provocatie
van het arbeidende deel van het land een
gevaar voor de natie en de republiek wordt."
Zware bandjirs op Celehes.
Vele personen worden vermist.
MAKASSAR, 26 November. (Aneta-A. N. P.
Een zware bandjir teisterde de vlakten
van Mapili en Tinamboeng in het Mandar-
sche. Veel huizen werden weggeslagen, ter
wijl vee door de stroom werd meegesleurd
Vele personen worden vermist, die waar
schijnlijk zijn omgekomen.
De kolonisatie-terreinen bij Mapili staan
blank. De schade kan nog niet worden ge
taxeerd.
De verbindingen met Polewali. Madjene en
Mamasa zijn verbroken.
Er trad geen paniekstemming op. Hulp is
verleend, waarbij men van prauwen gebruik
maakt
Het woord is aan
William Penn:
Alleen z\j hebben het recht
te berispen, die een hart
hebben om te helpen.
Ernstig ongeluk met een motor
lorrie.
Een doode en een zwaar gewonde.
's GRAVENHAGE 26 November
Op de spoorlijn Scheveningen—Rot
terdam is hedenochtend omstreeks
kwart over tien een ernstig ongeluk
gebeurd met een motorlorne. waar
door een man het leven heeft verlo
ren en een tweede zware verwondin
gen heeft opgeloopen.
Het ongeluk is gebeurd tusschen het via
duct over de Adelheidstraat en het station
Laan van Nieuw Oost-Indie. De lorrie reed
over de rails, gealden met z.g. kabelbedek-
kers. Twee mannen, wegwerkers bij de spoor
wegen. stonden op de lorrie. Door tot nu toe
niet opgehelderde oorzaak is een van de
ijzeren xabelbedekkers van de lorrie af ge
vallen. Deze kabelbedekker is voor de lorrie
door de beide mannen van de lorrie afge-
slingerd zijn. Zij kwamen ongeveer 18 meter
verder op de rails terecht.
Een van hen, de 30-jarige J. J. H. E uit
den Haag, was vrijwel op slag dood. De tweede
wegwerker, P. H. geheeten. eveneens hier ter
stede wonende, werd ernstig gewond.
DOOZEN POST en CARDS
GRATIS BEDRUKT
kan niet. maar wel wordt iedere doos voor
slechts 50 ets. met naam en adres bedrukt.
J. Ml IJS.
PAPIERHANDEL.
GED. OUDE GRACHT 103 TELEF. 11723
(Adv ingez. Medj
VEERTIEN JONGE DAMES,
welke 14 weken geleden 14 paar klompen voor
één avond geleend hebben van de Klompen
centrale, worden thans voor de laatste maal
beleefd verzocht deze klompen binnen 14 uur
terug te brengen. Wien de schoen (klomp)
past trekke hem aan.
(Adv. Ingez. Med.)
Moreele en Geestelijke Herbewapening
Over dit actueele onderwerp spreken op
WOENSDAG 30 NOV., 's avonds 8 uur in de
Julianakerk, Kloosterstraat Haarlem-N.
Ds. A. T. W. DE KLUIS
en
Ds. A. A. WILDSCHUT,
Herv. Predikanten te Rotterdam.
Toegang vrij.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN20 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Geen winkels in de Wilhelminastraat. 1
Ds. I. P. v. d. Waal uit Hengelo is bij de
Ned. Herv. Gemeente te Haarlem be
roepen. 12
BINNENLAND.
De begrooting van Buitenlandsche Zaken is
door de Tweede Kamer goedgekeurd. 3
Een ambtelijke lezing over teruggezonden
vluchtelingen. 3
Te Amsterdam is een kleine overdekte
markt gekomen. 3
BUITENLAND.
Het Fransche Vakverbond heeft tegen
Woensdag een algemeene staking van
24 uur afgekondigd. 7
De sneeuwstormen in de Ver. Staten heb
ben vijftig dooden geëischt.
De Britsche ministers zijn voldaan over
hun bezoek aan Parijs. 7
In den toestand van den Paus is een ver
betering ingetreden. 7
SPORT.
Sport in 't Kort. n
Het sportgesprek van de week over Hand
bal. 12
De spanning in het groote schaaktournooi
stijgt ten top. 12
ARTIKELEN enz.
R. P.: Daladier. 1
P. v. d. Hem: Het bezoek der Engelsche
ministers aan Parijs. 3
J. B. Schuil over de A. V. R. O. revue. 5
Van onzen correspondent te Stockholm:
tachtigste verjaardag van Selma Lagerlöf 7
Dr. W. G. N. van der Sleen: Naar de Boes
mansgrotten. 13
J. H. de Bois: Litteraire kanttcekeningen 13
K. de Jong over den Liederen-avond van
Johanna de Geus en Rie Beute. 14
Bioscopen 14
Financieel Economisch Weekoverzicht:
Het Britsch-Amerikaansche handels
verdrag en de scherpe daling van het
pond sterling. 15
Voor de Jeugd. 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op s
