Haarlem's Dagblad
SMIT'S
De Boekenberg.
in soep in
O.%3oilhtnlta
ten nieuwe niipave
is msckenen
De Wilde Zwanen
eet wat U eet!
BOTERSPECULAAS
POPPEN
Het Groote Schaaktournooi
Catastrofale gevolgen
van bandjirs.
eren
vóór het mooiste weg is
56e Jaargang No. 17006
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij IN.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Ad min. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie; P. W. PEEREBOOM EN ROBEK1 PEEKEBOOM Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM
Maandag 28 November 1938
Abonnementen per week f 0.25. p maand
f 1.10. per 3 maanden t 3.25 franco per
post I 3.55 Inttar nummer* f» cent per ex.
Advertcntiëo |-S regel* f 1.75, elke regel
ureer t 0.35 Reclames I 0-60 per regeL
Kegelabonuetuent*tarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes de rubriek*
Indien gij van zins zijt uw medemensch:
familielid, vriend of gewoon maar kennis, in
naam van den Goeden Heilige eerstdaags met
een boek te begiftigen, en vooral indien gij
verscheidene medemenschen deze weldaad
wilt aandoen, wacht u thans een moeilijke
taak. Zij is alweer moeilijker dan vóór vorige
Sinterklazen. Want ieder jaar rijst de Boeken-
herg, door de gezamenlijke Nederlandsche
uitgevers opgehoopt, tot ontstellender hoogte.
Het is een soort Mount Everest. Of moet ik
zeggen: een rijstebrijberg? Een rijstebrijberg,
waardoor men zich heen moet werken om het
Luilekkerland te verwerven van die schoone
lectuur, die den begiftigde nu net precies past,
die „zijn ziel verrukt en hart bekoort"
zooals de oude en afgrijselijke vertaling van
het libretto der opera Faust het noemt
die het leven schooner en waardevoller doet
zijn en hem.ander citaat, maar ik weet
niet van wien„een kostbaren schat op
zijn verderen levensweg meegeeft?"
Het zal u niet licht vallen anderen dit geluk
te bereiden. En dat heeft nu wel een goeden
kant, want cadeautjes geven moet niet te
makkelijk wezen en de gave wordt des te
kostbaarder als zij zorg en toewijding heeft
vereischt. Maar men kan alles overdrijven.
Mij komt de omvang van den Boekenberg als
bepaald overdreven voor. Ik zou wel eens een
boek willen lezen waarin duidelijk verklaard
wordt, waarom hij zoo mateloos groot moet
zijn. Maar ik heb het niet kunnen vinden, het
geen niet bewijst dat het er niet is. Vermoede
lijk vindt het ontstaan van dezen Mount
Everest zijn verklaring in de moderne econo
mie, die zooals u weet overhoop ligt met de
wetenschappelijke economie en tot alles in
Btaat is.
Bekende factoren zijn de volgende: de
schrijver is een man die er zeer weinig geld
aan verdient, de drukker is een man die er
nauwelijks geld aan verdient, de uitgever is
een man die leeft temidden van risico's en van
wien alleen de fiscus weet hoeveel geld hij
verdient, den boekhandelaar kan men onmo
gelijk van onmatige winsten verdenken en
hij zit ook vol risico's, de klant tenslotte is
sinds 1929 steeds verder in inkomen achter-
uitgesukkeld en wordt steeds zwaarder op zijn
belastingbiljetten aangeslagen, de mooi-uitge-
voerde boeken zijn niet of nauwelijks goedkoo-
per geworden.
Niettemin neemt het aantal uitgaven steeds
maar toe. En ook de veelzijdigheid van de
onderwerpen, in boeken behandeld, neemt toe.
Denkt u maar eens aan de populaire weten
schap, van tuinbeplanting via wetenschap
pelijke kinderopvoeding tot wat-maakt-gij-
van-uw-leven, de parapsychologie en de boe
ken van professor Huizinga, waarvan er een
In de schaduwen van Morgen het in
dertijd tot „best seller" van het jaar bracht,
alle damesromans met inbegrip van de ver
talingen uit het Noorsch met stukken slaande!
En als u nu al deze bekende factoren over
ziet, verklaar dan eens de stugge groei van den
berg! Een andere verklaring dan een gewel
dige stijging van den durf der Nederlandsche
uitgevers, deze groep koene mannen, schijnt
nauwelijks te vinden.
Intusschen moeten u en ik probeeren, de
edelgesteenten uit den berg op te delven.
Onze recensenten doen hun best ons ietwat
te helpen. Maar zij zijn ook maar menschen.
Hun taak is eigenlijk bovenmenschelijk. En
wij moeten in vele gevallen wel met aankon
digingen, of voorloopige aankondigingen, vol
staan. Het kan niet anders. Wij zijn blij dat
eenige juweelen reeds zijn herkend en als zoo
danig aangeprezen. En voor het overige hoop
ik dat u niet alleen op bekende namen zult
af gaan maar ook onder de nieuwe, nog on
bekende, soms jonge auteurs iets trachten te
vinden. Want die moeten toch ook hun kans
krijgen. En ik vrees dat die er niet beter op
wordtin den berg.
R. P.
Duizend Chineezen bij Kanton
gesneuveld.
Chineesche troepen heroveren Lotien.
Het Jajpansche persbureau Domei meldt,
dat de Japanners de „zuiveringsoperaties'"
langs de Chineesch-Britsche grens van Hong
kong hebben voltooid.
Het gros der troepen is op het
oogenblik op weg naar Kanton. De Chineezen
lieten duizend dooden op het terrein achter.
Voorts hebben de Japansche troepen de dor
pen Tsjoemtsjoen aan den weg Hongkc-ng-
Kanton, en Sjau ten noorden van Kauloen
bezet.
Het Chineesche persbureau meldt, dat de
Chineesche troepen in Oostelijk Hoepeh de
stad Lotien, op 115 K.M. ten Noord-Oosten
van Hankau, welke de vorige week door de
Japanners was bezet, hebben heroverd.
Opschorting Amerikaansche com-
penseerende invoerrechten op
Nederlandsche melk en zuivel.
De regeeringspersdienst meldt Blij
kens telegrafische mededeeling van
H.Ms. gezant te Washington is de hef
fing van compenseerende invoerrech
ten op Nederlandsche Zuivel- en melk
producten, xoelke heden zou ingaan,
hangende een nader onderzoek opge
schort.
(Een groep conservenfabrikanten
is zeer misnoegd, omdat de regee
ring het inblikken van 6 millioen
Liter tomatensoep bij drie fabrie
ken heeft geplaatst, zonder een
algemeene inschrijving te openen
en tevens omdat de overheid op
deze wijze het vrije bedrijf becon
curreert
Neen, zeggen die fabrikanten,
Dat is zoo niet goed gedaan,
Weten wij dan niet van wanten?
Men is ons voorbijgegaan.
Zooiets is niet goed regeeren,
En het was niet gepasseerd,
Als men vóór het conserveeren,
Eerst wat had geconverseerd.
Drie hebben den aap gekregen,
Wij zijn erin gelogeerd.
Daar men ook nog ons terdege
In de soep beconcurreert.
De gedachte is heel prachtig
Van die soep, maar onze groep
Zit intusschen maar onmachtig
Zuchtend met en in de soep.
Zij zit met gebakken peren,
Uit tomaten toebereid,
Door dat soepje van de heeren
Van de Haagsche overheid.
Zooals hier met de tomaten,
Een twee drie bekokstoofd werd,
Zijn voor ons de resultaten
Niet tomatensoep, maar Snert!
Voor VULPENNEN in alle soorten en prijzen,
Zal men U steeds naar DANTUMA verwijzen.
ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM, TELEF. 11161.
(Adv. Ingez. Med.)
Amerika en het vluchtelingen
vraagstuk.
Roosevelt confereert met den Duitschen en
den Italiaanschen ambassadeur.
Te Warmsprings heeft president Roosevelt
medegedeeld, dat de Amerikaansche ambas
sadeur in Italië, William Philips, zal deelnemen
aan de conferentie, die vandaag zal worden
gehouden met den Amerikaanschen ambassa
deur te Berlijn, Wilson.
De besprekingen over de vervolging der Jo
den in Duitsehland zal derhalve worden uitge
breid tot het probleem der Joden in Italië.
Wilson heeft, oogenblikkelijk na zijn aan
komst te Washington, een bespreking gehad
met Sumner Welles.
Wilson is gisteravond naar Warmsprings
vertrokken waar hij eenigen tijd hij weet
nog niet hoelang zal blijven. Vandaar zal hij
dan in Washington terugkeeren om zijn
werkzaamheden aan het State Department
op te nemen.
Welles heeft in een persconferentie gewei
gerd zich uit te laten over deze kwestie. Wel
liet hij weten, dat het waarschijnlijk is, dat
Wilson wordt benoemd aan het State Depart
ment als adviseur voor den tijd dat Huil af
wezig is.
Welles verklaarde voorts, dat de Vereenigde
Staten, en met name Roosevelt, geen verzoek
van Engeland of Frankrijk ontvangen hebben,
de Latijnsch-Amerikaansche landen te inte
resseeren voor de opneming van Duitsche
Joodsche vluchtelingen. Tot nu toe hebben,
zoo deed Welles weten, de Vereenigde Staten
ook hun bemiddeling dienaangaande niet aan
de Latijnsch Amerikaansche staten aangebo
den.
DAT is geen ongewoon bericht
in deze dagen, maar deze
aankondiging hierboven betreft iets
heel bijzonders.
Verschenen is, in zeer aantrekke-
lijken boekvorm, het sprookje
door H. C. ANDERSEN.
dat als eerste van de serie Ander
sen's sprookjes in Haarlem's Dag
blad in dagelijksche afleveringen is
gepubliceerd.
Abonnés kunnen het tegen betaling
van 30 cent per exemplaar van
heden af verkrijgen aan onze kan
toren Groote Houtstraat 93 en
Soendaplein 37 tijdens kantoor
uren.
Wacht niet tot het uitverkocht is,
maar haal het zoo spoedig mogelijk
Uitsluitend met
roomboter bereid!
Luxe Bakkerijen
Tel. 10876 13714 11643 12193
De eindstand in „competitielijsl".
Evenals wij dat tijdens het tournooi al eens
gedaan hebben zullen wij, nu het geëindigd is,
de competitielijst der deelnemers geven, om
dat die zulk een gemakkelijk overzicht van de
bereikte uitkomsten geeft.
gesp.gew.rem.verl.pnt.
1. Keres
14
3
11
0
8V2
2. Fine
14
6
5
3
3. Botwinnik
14
3
9
2
W*
4. Euwe
14
4
6
4
7
5. Aljechin
14
3
8
3
7
6. Reshevsky
14
3
8
3
7
7. Capablanca
14
2
8
4
6
8. Flohr
14
0
9
5
41/2
(Adv. Ingez. Med.)
Reeds 65 dooden op Celebes geteld.
Groote materiëele schade.
MAKASSAR 28 November (Aneta/
A. N. P.). De resident deelde mede,
dat de bandjirs, die de vorige week
het Mandarsche hebben getroffen,
zeer ernstige gevolgen blijken te heb
ben. Reeds zijn 65 dooden geteld, ter
wijl nog 14 personen worden vermist,
materieele schade is enorm. Een
tiental groote en tallooze kleine brug
gen zijn weggeslagen.
Van de 400 huizen in de kampong
in het Mamoedjoesche zijn er 126
verwoest. Alleen hier zijn reeds 28
dooden te betreuren.
De groote hangbrug is verwoest, evenals de
pasar, de school, de passanggrahan en het
bestuurskantoor.
In de zijrivieren van de Mamasa-rivier
steeg het water op vele plaatsen met niet
minder dan 10 Meter.
Op de Mamasa-weg zijn aardstortingen
voorgekomen. In den kustweg zijn twee
groote gaten geslagen.
Op het kolonisatie-terrein zijn geen onge
vallen te betreuren en de daar veroorzaakte
schade kan hersteld worden.
Sedert menschenheugenis zijn dergelijke
bandjirs over een dergelijk groot gebied niet
voorgekomen.
Het binnenlandsche bestuur heeft
allerwege een regeling ingesteld voor
de voedselvoorziening, terwijl de eerste
maatregelen tot herstel van de scha
de zijn genomen. De resident is naar
het gebied van den ramp vertrokken.
Aan de regeering wer steun ge-
voor de hulpverleening in het getrof
fen gebied, terwijl ook de andere
landschappen bijspringen.
Het water is thans overal vallende.
WEEKBERICHT
Coöp. Vooruitgang U.A., Haarlem.
Nieuwe Pruimen, per pond 18 ets.
Gem. Cocos, per pond 15 ets.
Bloem, per pond 8 ets.
Boter, per pond 80 ets.
Bonbons, 3 ons 25 ets.
Java Thee. per ons23 ets.
RUIME KEUZE ST. NICOLAAS CADEAUX.
MET DIVIDENDBONS.
(Adv. Ingez. Med.)
Van de 56 partijen zijn er 24 beslist en 32
in remise geëindigd.
Keres is nu de officiëele uitdager van den
wereldkampioen geworden en is ongeslagen
gebleven, maar de man die met hem den eer
sten prijs deelt, Fine, heeft verreweg de mees
te overwinningen behaald. Tenslotte is Euwe
nr. 2 in aantal overwinningen en hij heeft het
mooiste resultaat van alle deelnemers (5 pun
ten uit 7) in de tweede ronde behaald Daarin
werd hij niet geslagen, won drie partijen en
maakte er vier remise. Na de eerste ronde
(1 gew., 2 remise, 4 verloren) deelte hij met
Flohr de laatste plaats. Zijn eindcijfers zijn
tenslotte nog heel mooi.
De punten-verschillen zijn in den eindstand
wel heel gering. Tusschen nr. 1 en nr. 6 ligt
maar V/z punt verschil. Het is de vraag of
men dus de overwinning van de jeugd (de
twee jongste deelnemers deelen den eersten
prijs) als een verschijnsel moet beschouwen
dat verdere bevestiging zal vinden. De even
eens zeer jeugdige Reshevsky (hij is juist 27
jaar) die in dit tournooi voor het eerst van
Fine heeft verloren en kampioen van Amerika
is, deelt tenslotte den vierden prijs met Euwe
en Aljechin.
Keres heeft in alle partijen der tweede ron
de remise gemaakt.
Chamberlain in Januari naar
Rome
Britsche en Italiaansche regeering in contact.
LONDEN, 27 Nov. (Reuter-A.N.P.)Vol
gens sommige bladen is Chamberlain voor
nemens, eind Januari een bezoek aan Rome te
brengen. Of het bezoek al of niet door zal
gaan hangt volgens de „Daily Telegraph" tot
op zekere hoogte af van het verloop van den
oorlog in Spanje en de wijze, waarop de Brit
sche openbare meening erop reageert.
De „Daily Mail" schrijft, dat de Britsche en
de Maliaansche regeering thans de plannen
'bespreken voor dit bezoek, dat een onderdeel
zal vormen van een korte vacantie. die Cham
berlain op de Middellaridsche Zee wil door
brengen.
Fransche pers over de verbeterde
Russisch-Poolsche betrekkingen.
Polen, volgens de ..Epoque", niet langer het
„pantser van Duitsehland".
PARIJS, 2*8 Nov. (Havas). Tal van bladen
houden zich bezig met de ontwikkeling der
Poolsch-Russische betrekkingen.
De „Epoque" verklaart, dat het gebaar, dat
Polen zoojuist gemaakt heeft om toenadering
tot Rusland te zoeken, een goed voorteeken is.
Men kan het uitleggen als den eersten stap tot
het prijsgeven van een politiek, die bestond uit
het oprichten tusschen de Sovjet-Unie en
Duitsehland van een neutralen staat, welke
logischerwijze den laatste tot pantser moest
dienen.
Het „Journal" schrijft: Wat interessant is,
zijn de omstandigheden, die ertoe hebben ge
leid. Duidelijk blijkt, dat Duitsehland niet het
denkbeeld van een groote Oekraine. dat het
aan het einde van den oorlog had voorbereid,
heeft opgegeven. De verwezenlijking van dit
plan zou niet slechts Polen berooven van Ga-
licië en Roethenië: het zou voor de Sovjet-
Unie het verlies van alle gebieden van Klein
Rusland hebben beteekend. Daarom zien wij
de Russen en Polen erkennen, dat tusschen
hen een zekere belangengemeenschap bestaat.
De „Oeuvre" zegt, dat men te Berlijn hoogst
ontevreden over dit Poolsch-Russische ac-
coord schijnt. Te Londen heeft dit accoord
diepen indruk gemaakt. Men hoopt, dat het
van groote beteekenis zal zijn voor de ont
wikkeling van den toestand in het Oosten.
STAKINGSGOLF OVER FRANKRIJK. ton beeld voor de Cailsfabrieken te
Denain, welke later door de politie werden ontruimd.
Het woord is aan
Volfaire:
De doeltreffendste methode
om te vervelen is, alles te
zeggen.
Hongaarsche kabinet blijft aan.
Alleen Von Kanya vervangen.
Het Hongaarsche Telegraafagentschap
meldt:
De rijksreg^nt heeft in een zeer hartelijk
eigenhandig schrijven aan minister-president
Imredy verklaard, dat hij na he traadplegen
van politieke persoonlijkheden tot de overltui-
ging is gekomen dat eigenlijk geen tegenstel
ling bestaat tusschen de opvattingen van den
minister-president en de meerderheid van het
parlement inzake de hervorming ter bespoe
diging van de parlementsprocedure en dat het
land zonder twijfel verwacht, dat Imredy zijn
hervormingen door zal voeren.
In verband met het vertrouwen, welk het
geheele land in Imredy heeft gesteld tijdens
de jongste buitenlandsch-politieke campagne,
weigert de rijksregent het verzoek van Imredy
om af te treden te aanvaarden.
Havas meldt, dat de regeering-Im-
redy in haar oude samenstelling de
Hongaarsche staatszaken blijft leiden.
Slechts aan het hoofd van het ministerie
van buitenlandsche zaken zal in de plaats van
von Kanya een andere functionnaris komen.
Eli' wordt gesproken over een candidatuur van
graaf Csaky.
HET PRINSELIJK PAAR WEER TE
SOESTDIJK.
APELDOORN, 28 November. Prinses Ju
liana en Prins Bernhard. die eenige dagen ten
paleize Het Loo verblijf hebben gehouden, zijn
heden naar Soestdijk teruggekeerd.
niet teleur in hun
vertrouwen in de
mildheid van den
goeden Sint. Maar
wees er vlug bij,
HEDEN- 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Bouw van een nieuwe brug over de Ring
vaart bij den Nieuwen weg. 2
BINNENLAND.
De bandjirs op Celebes blijken catastro
fale gevolgen te hebben 1
Dr. Frank Buchman prijst den oproep der
Koningin tot moreele en geestelijke her
bewapening. 3
Voor schippers en kleine zelfstandigen is
een steunregeling in de maak. 3
BUITENLAND.
De Fransche regeering handhaaft haar
standpunt tegenover de aangekondigde
staking. 5
Een Duitsch vliegtuig is in Afrika veron
gelukt; elf personen kwamen hierbij om
het leven. 5
Bij de bezetting van Slowaaksche gebieden
zijn Polen en Slowaken slaags geraakt. 5
Verbetering in de Poolsch-Russische be
trekkingen. 5
SPORT.
Criticus over den wedstrijd Zeemeeuwen
T. I. W. 7
A. D. de Groot: Slotbeschouwing over het
Grootmeesters Schaaktournooi. 7
Keres en Fine eindigen gelijk in het
Grootmeesters tournooi. 9
ARTIKELEN enz.
R. P.: De Boekenberg.
Mr. E. Elias: Het begin van het einde.
J. B. Schuil over „Adel in Livrei"
J. B. Schuil: Marionetten-theater
De Burgerlijke Stand van Haarlem U oo
genomen op
