Haarlem's Dagblad
J. MUIJS
SMIT'S
Hij komt
De Windsors.
Autoraces.
Parijs door militairen
bezet.
eet wat U eet!
Een prachtig omslag
in zilver en blauw.
De Wilde Zwanen
0.%9aiOunb»
Het belangrijkste
56e Jaargang No. 17008
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: KOBERT PEEREBOOM
Woensdag 30 November 1938
Abonnementen per «reek f 0.25 p maand
f 1.10
3 maanden
I f3.55 In,
;ent per ex.
Adverteutiën 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35 Reclames t 0.60 per regeL
Regelabnnnenie.ntstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elk©
regel i
t 0.IS. Groentje» «ie rubriek.
Verwacht wordt dat de hertog van Windsor,
die nog zoo kort geleden Koning Edward VIII
van Engeland -was, binnenkort met zijn ge
malin naar zijn vaderland zal terugkeeren.
Eerst hebben zijn broer, de hertof van Glou
cester, en diens gemalin hem te Parijs een
bezoek gebracht, verleden week is Chamber
lain naar het hotel Meurice gereden en heeft
er een uurtje vertoefd en nu zeggen de „wel
ingelichte kringen in Downing Street", da'
geen enkele hinderpaal het bezoek van den
hertog en de hertogin aan Engeland meer in
den weg staat. Het buitenverblijf Fort Bel
vedere, dat Edward VIII bij voorkeur bewoon
de en dat zijn persoonlijk eigendom is geble
ven, is ook gereed voor de ontvangst. Maar er
bestaan geen plannen om den titel „Ko
ninklijke Hoogheid" aan de hertogin te ver-
leenen, althans niet voor een langen tijd. De
Windsors zullen als particulieren in Engeland
verblijf kunnen houden zonder hun deelne
ming aan officiëele plechtigheden, waar de
overige leden der Koninklijke Familie bij
verschijnen.
Ik heb indertijd, toen de geruchtmakende
troonsafstand van Koning Edward plaats
greep, bescheidenlijk de veronderstelling ge
opperd dat wij nog wel meer van hem hooren
zouden, dat zijn rol niet zou zijn uitgespeeld.
En daarom verbaast deze gang van zaken mij
heelemaal niet. De tijd pleegt wonderen te
doen, ook in een land als Engeland, dat trou
wens bewoond wordt door een volk dat meer
dan eenig ander geneigd is tot geleidelijke
aanpassing aan nieuwe omstandigheden, tot
welbewuste evolutie. Ook is de groote opschud
ding, door den troonsafstand veroorzaakt, nu
allang geluwd en zal een bezoek van den her
tog, dat wel tot een duurzaam verblijf zal uit-
lengen, geen opwinding en geen geschillen
meer veroorzaken. Wel zal men hem met
vreugde weerzien: vergeten zijn de Engelschen
hem zeker niet en zij droegen hem bijzondere
achting toe. Misschien is dat woord te nuchter
en vooral te zwak. Er ging op de massa een
zekere betoovering uit van den man, die
„Prince Charming" placht genoemd te worden
en die betoovering is nimmer verbroken.
Daarbij erkende men het belangrijke dat hij
voor de „commonwealth" verricht had door
en tijdens zijn tallooze lange reizen, waarbij
hij tot in de verste uithoeken van het Empire
trok. Men voelde dat hij een man van bijzon
dere karaktereigenschappen en bekwaamhe
den was en hield van de openhartigheid,
waarmee hij zijn landgenooten bij gelegen
heid de waarheid kon zeggen. Daarin was een
overeenkomst met onzen hoogen gast van de
vorige week: den Koning der Belgen, die als
kroonprins, na een reis door den Congo, zijn
stem verhief en rondweg ging verklaren wat
er verkeerd was in het koloniale beheer en
verbeterd moest worden. Ik herinner mij den
Prins van Wales in denzelfden toon de Brit-
sche fabrikanten, vereenigd in de Federation
of British Industries aan hun eigen jaardiner
kapittelend over hun tekortkomingen als ex
porteurs. Er waren vele andere zaken, zooals
bijvoorbeeld de volkshuisvesting, die zijn aan
dacht en belangstelling hadden en waarop hij
zijn invloed deed gelden.
Terugkeer van den hertog van Windsor
naar Engeland zal dan ook op den duur wel
beteekenen dat hij weer een of andere taak
op zich neemt. Dat er belangrijke arbeid voor
hem te vinden is kan niet betwijfeld worden.
Het Britsche statenverband is geweldig en
uitgestrekt over de geheele wereld. Het botert
niet steeds even best met de koloniën en de
Dominions. En men is in Engeland zeer zorg
vuldig met de keuze van de mannen, die er
voor moeten zorgen dat het dan weer wél
gaat boteren. Dat de taak der Koninklijke
hertogen daarbij allerminst een sinecure is
hebben we onlangs alweer bewezen gezien
door het bericht, dat de Duke of Kent gou
verneur-generaal van Australië zal worden.
Men zal een man van zoo hoog aanzien van
zoo groote persoonlijke charme en van zulke
bekwaamheid als de hertog van Windsor
zeer goed kunnen gebruiken.
Dat de hertogin, vroeger mrs. Simpson,
niet den rang van Koninklijke Hoogheid zou
verwerven, althans niet in „langen tijd" is
zeer belangrijk voor hofkringen en, in breeder
gebied, voor „Society". Het zal voor de vrou
welijke bevolking ook wel belangwekkend
wezen. Maar de gewone Engelsehman trekt
zich van zulke titel-kwesties al evenmin veel
aan als de gewone Hollander dat zou doen.
Hij vindt den rang van hertogin al erg hoog,
al staat er geen Koninklijke Hoogheid voor
en vindt overigens hoofdzaak, dat men een
man van bijzondere gaven gelegenheid geeft,
die in daden om te zetten voor zijn land.
Zoo zal dat dan ook wel volgen. Maar na-,
tuur lijk pas na zekeren tijd. Eerst zal men
er in Engeland aan moeten wennen dat de
hertog er weer thuis is, en den tijd van zijn
ballingschap vergeten moeten zijn.
Het is eigenlijk een heel eenvoudige en
begrijpelijke gang van zaken.
R. P.
Geen koude winter verwacht.
Het Kon. Ned. Met. Instituut te De
Bilt deelt mede:
Betreffende het karakter van den
komenden winter, DecemberFebruari,
kan ivorden medegedeeld, dat de be
cijferingen met een ivaarschijnlijkheid
van 2 op 3 aangeven, dat de temperatuur
hooger zal zijn dan normaal, de neer
slag ongeveer normaal.
(Te Zandvoort zullen in 1939 de
eerste autorennen in Nederland
plaatsvinden op wegen, die thans
met spoed geasfalteerd zullen
ivorden.)
Het eerste dat 'k hierover geef,
Is 't oordeel van mijn jongen neef:
Jö, dat is fijn, nou zal 't gebeuren,
Dat is een denderend idee,
Ik zie z' al door de bochten sleuren,
Met zoo'n gesjoepersjaasde slee.
Je moet die dingen hooren gieren,
Ik weet het van het filmjournaal,
't Is net een kudde wilde dieren,
Het is een luisterrijk kabaal.
Wanneer die kerels hier zoo rijden,
Wordt het beslist een moordsucces,
Of wij er heengaan met z'n beiden?
Fantastisch reken maar van yes.
Als tweede oordeel geef ik dat
Van tante Mien, der jaren zat:
O gunst, gaat dat ook hier gebeuren?
Dat is een vreeselijk idee,
Dat vind ik nou toch te betreuren,
Zoo'n griezelwedstrijd vlak bij zee.
Je moet die dingen hooren gieren,
Ik weet het van het filmjournaal,
't Is net een kudde wilde dieren,
Het is eenvoudig een schandaal.
Wat moet een mensch al niet beleven
In dit onrustige bestaan,
'k Zit al te rillen en te beven
Voor auto's die mijn huis langs gaan.
En Nurks, desondervraagd door mij,
Droeg ook zijn oordeelsteentje bij:
In deze wereld vol van dwazen,
Heb ik het nu wel afgeleerd,
Mij ergens over te verbazen,
't Is boter aan de galg gesmeerd.
Wat kon je anders nog verwachten,
Is niet de training jaren lang
En alle dagen, alle nachten,
Op eiken weg al druk in gang?
P. GASUS.
Kunsthandel Leffelaar
ij i wagenweg 102
naarlem- telefoon non
Een Bron von
Welkome Geschenken!
(Adv. Ingez. Med.)
LEGPUZZLES - SPELEN - DOOZEN POST en
CARDS - FOTO-ALBUMS - DAGBOEKEN.
gedempte oude gracht 103,
TELEFOON 11723.
(Adv. Ingez. Med.)
Alle „strategischepunten
door troepen ingenomen.
(Zie ook pag 7.)
United Press meldde hedenmorgen:
Ontwakend Parijs vond vanmorgen
zichzelf practisch in staat van beleg.
Terwijl de bevolking nog in diepe
rust verzonken was, begon de bezet
ting der stad door het leger, infante
rie, mitrailleurs, lichte artillerie zelfs,
afdeeling der mobile garde en
gewone politie trokken in alle stilte
door de verlaten straten in het grijze
morgenlicht.
De bezetting der stad geschiedde met veel
krijgsmanskunst. Alle strategische punten om
de stations, de openbare gebouwen, werden
bezet, doch slechts door kleine afdeelingen.
De reserves, voldoende om aan iedere situatie
het hoofd te bieden, „legerden" verborgen in
smalle zijstraatjes, steegjes en in de stations
van de Métro, gereed om ieder oogenblik uit
te rukken en de bevelen der regeering af te
dwingen.
Uit Marseille wordt gemeld, dat de afgekon
digde staking ook deze stad vanmorgen gelij
ken deed op een legerkamp. De mobile garde
stond opgesteld voor alle publieke gebouwen
voor het Station en bij de bruggen. Een i
oogenblik spande het op de spoorwegempla
cementen. Stokers en machinisten bezetten
twee locomotiefloodsen. Kort daarop echter
had de mobiele garde deze weder ontzet.
Overigens verlaat slechts een zeer gering
aantal treinen het station. In het lokale ver
keer is de staking vrijwel volledig geslaagd.
Het personeel van de trams en autobussen was
wel verschenen, doch weigerde te werken. In
het algemeen is met tact opgetreden. Slechts
drie stakers werden gearresteerd.
Ook Brest, zoo vernemen wij, heeft het
aanzien van een „veroverde stad". De arbei
ders in de arsenalen der marine hebben be
sloten, deel te nemen aan de staking en ook
de werklieden der spoorwegen overwegen mee
te doen. Overal in de stad zijn troepen ge
posteerd, arsenalen, station en publieke ge
bouwen zijn bezet.
Het internationale verkeer uit Frankrijk,
zoo meldt onze correspondent in Zurich, was
vanmorgen normaal.
ROLLADES
Uitsluitend met
roomboter bereid!
Luxe Bakkerijen
Tel. 10876 13714 11643 12193
(Adv. Ingez. Med.)
Staking' niet algemeen.
PARIJS, 30 Nov. (Havas-A.N.P.)
Steeds duidelijker blijkt, dat de sta
king verre van algemeen is. De win
kels zijn open, de kinderen gaan ge
woon naar school en de arbeiders be
geven zich naar hun werk.
Om half negen hedenochtend functioneer
den de metro- en autobusdiensten normaal.
Ook de diensten van de water-, gas- en elec-
triciteitsbedrijven, de vuilnisophaaldienst en
de spoorwegdiensten werkten normaal.
Men verwacht, dat de levensmiddelenvoor-
ziening normaal zal verloopen, ofschoon het
personeel van het abattoir van plan is het
werk neer te leggen.
Bij de abattoirs, welke gerequireerd zijn,
zijn slechts enkele stakers. Van het Gare de
Lyon vertrokken alle treinen normaal, even
als van het militaire bewaakte Gare Mont-
parnasse. Het hoofdpostkantoor dat onder be
waking van een compagnie infanterie en een
compagnie mobiele garde is gesteld, is zooals
eiken dag om 8 uur open gegaan en de be
ambten werken gewoon. Bij de telefoon
centrale hebben slechts enkelen het werk niet
hervat.
Uit Clermont Ferrand wordt gemeld, dat
alle openbare diensted daar normaal functio-
neeren. Het personeel van de tram staakt en
heeft de remises bezet, waaruit zij echter door
de politie worden verdreven. De kranten zijn
niet verschenen. Het treinverkeer loopt nor
maal.
De openbare en gemeentelijke diensten te
Nancy werken normaal, evenals het transport
bedrijf. In de grootste schoenfabriek der stad
werkt 40 procent der arbeiders.
Te Belfort werken dé magazijnen, transport
diensten, gemeentediensten en het post-, tele
foon- en telegraaf bedrijf normaal. In de fa
brieken werkt 85 procent der arbeiders. De
spoorwegarbeiders hebben aan de individueele
oproepen gehoor gegeven. Samenvattend kan
gezegd worden, dat het parool tot staking
weinig of niet is opgevolgd.
Te Bordeaux is de staking slechts gedeelte
lijk. Op de kade is zij algemeen. De gemeente
lijke water-, gas- en electriciteitsbedrijven
en vuilophaaldiensten werken normaal.
De directie der spoorwegen deelt mede, dat
alle reizigers- en goederentreinen te Lyon
normaal en volledig werken.
Te Toulouse is het rustig. Er rijden geen
trams en weinig taxis. De groote zaken Zijn
alle open. Bij de vliegtuigfabrieken van Late-
coere heeft zich slechts een gedeelte der ar
beiders op het werk gemeld. De kranten
zijn niet uitgekomen.
In het arrondissement Bayonne is het sta
kingsbevel niet opgevolgd. In de fabrieken t'
Sochaux en in het gebied van Montbeiliard
werkt 75 procent der arbeiders.
In het gebied van Audincourt en Valen-
tigney werkt 90 procent van de arbeiders in
de verschillende textiel- en metaalfabrieken.
In de mijnen te Bruay, Bethune, Ostricourt
en Ligny-sur-Aire is 70 procent der mijnwer
kers opgekomen, in de mijnen te Dourgas,
Clarence en Escarpelle 50 procent en in de
andere mijnen in het gebied van Bethune
minder.
Tot kwart voor elf hedenochtend
waren te Parijs 290 arrestaties ver
richt wegens weigering om door te
loopen en 70 tot 80 wegens belemme
ring van de vrijheid van arbeid.
65 JAAR GETROUWD
Het echtpaar Brets-Troost, wonende Nach
tegaalstraat 11, mocht het heugelijk feit her
denken dat het voor vijf en zestig jaren in het
hiiwelijk was getreden.
Deze dag is door de omwonenden voor deze
krasse oudjes tot een onvergetelijken gemaakt.
Door een muziekkorps werd een serenade
gebracht en de Radio Centrale Haarlem
„Noord" verraste hen met een gratis aanslui
ting op het radionet.
Het Haarleinsche Gemeente-
personeel.
Meer ziektegevallen.
In het jaarverslag van den Gemeentelijken
Geneeskundigen Dienst te Haarlem vinden wij
vermeld, dat de controle zich in 1937 uitstrekt
over 2021 personen. In 1936 was dit aantal 2053.
Hieruit blijkt dus dat het aantal personen dat
in dienst der gemeente Haarlem was iets ver
minderd is.
Het aantal ziekte-meldingen was in 1937
1823 tegen 1653 in 1936.
Het aantal ziektedagen was in 1937
28888 tegen 22451 in 1936. Per persoon
was dit gemiddeld 14.3 tegen 10.9 in
1936.
Het aantal ziektegevallen per persoon over
de bedrijven verdeeld was:
Electriciteit^bedrijf 12.8 (11.7)
Gasbedrijf 19.2 (13.6)
Openbare Werken 16.6 (12.6)
Onderwijs 12.1 7.7)
Politie 18.2 (15.2)
Reiniging 13.9 (16.6)
Secretarie 7.9 6.3)
Waterleiding 14.1 9.7)
Overige diensten 13.5 9.4)
Hieruit blijkt dus dat in verhouding de
meeste ziektegevallen op het gasbedrijf en
bij de Politie voorkwamen. Het laagst was het
cijfer van het personeel der secretarie.
Er kwamen 294 gevallen voor waarin de zieke
van 1 tot 7 dagen afwezig was. 595 van 7 tot
30 dagen. 191 van 30 tot 100 dagen, 53 van 100
tot 200 dagen en 7 gevallen van meer dan 200
dagen. Onder de laatste 7 waren er alleen
reeds 3 bij de politie.
Amerika's relaties met
Duitschlancl.
Geen hervatting zoolang de ras- en geloofs
vervolging voortduurt.
WARMSPRINGS (Georgia), 30 Nov.
(A.N.P.) President Roosevelt heeft gis
teren te kennen gegeven, dat de Ver-
eenigde Staten de normale diplomatieke
betrekkingen met Duitschland niet zul
len hervatten, zoolang hij er niet van
overtuigd is, dat de Nazi-regeering de
vervolging van minderheden om hun
gezindheid van godsdienst, ras of poli
tiek zal staken.
Nauwere samenwerking met
Latijnsch-Amerika.
Het staatsdepartement heeft naar het D.N.B.
meldt gisteren in opdracht van president Roo
sevelt 'n omvangrijk document gepubliceerd met
talrijke voorstellen der ministeries der V. S. voor
een nauwere samenwerking met de Latijnsch-
Amerikaansche landen. Voorgesteld wordt o.m.:
het uitzenden van adviseurs .die toegevoegd
zouden worden aan ministeries in de Latijnsch-
Amerikaarisehe landen, benoeming van land-
bouw-attachés, bij de diplomatieke vertegen
woordigingen der Vereenigde Staten in Havanna,
Mexico, Panama, Rio de Janeiro en versterking
van den desbetreffenden staf in Buenos Aires,
uitnoodiging van ambtenaren uit de Latijnsch-
Amerikaansche landen om naar Amerika te ko
men voor een verblijf bij de Amerikaansche
ministeries, het instellen van een onderzoek ter
bevordering van het verbouwen van grondstof
fen zooals 'rubber, uitbi-eiding van den Pan-
Amerikaanschen autoweg, nauw contact met de
Zuid-Amerikaansche luchtvaartmaatschappijen,
hülp op groote schaal van de federale bank aan
den buitenlandschen handel bij de financiering
van den export naar Zuid-Amerika en bij den
afzet van Zuid-Amerikaansche goederen die niet
concurreeren met binnenlandsche waren, enz.
De voor deze voorstellen noodig'e middelen
worden voor het volgende begrootingsjaar op
bijna een millioen dollar geraamd, waartoe Roo
sevelt credieten bij het congres wil aanvragen.
En binnenin het boeiende,
fraai geteekende sprookje
door H. C. ANDERSEN.
Een vreugd voor de kinderen, maar
nauwelijks minder voor de ouders.
Thans verkrijgbaar aan onze
kantoren Groote Houtstraat 93 en
Soendaplein 37.
Haast u, want de
voorraad slinkt
snel. Haal spoedig
Uw exemplaren.
Het woord is aan
Theodor Storm:
De eene vraagtwat komt
hierna?
De andere vraagt slechts
Recht.
En aldus onderscheiden
zich
De vrije en de knecht.
Duitsche Joden mogen Zaterdag
middag niet op straat komen.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt
mede:
Overwegende, dat de Joden geen
deel hebben aan de solidariteit van
het Duitsche volk, heeft de chef der
veiligheidspolitie een verordening
getroffen, welke op 29 November werd
gepubliceerd. De verordening verbiedt
Joden, die Duitsche onderdanen of
staatloos zijn, op den „dag der natio
nale solidariteit" de straten en pleinen
te betreden.
De juiste pen voor groot en klein,
Zal steeds een VULPEN van DANTUMA zijn.
ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM, TELEF. 11161
(Adv. Ingez. Med.)
hij komf.... Hebt
U er al voor ge
zorgd, dat uw
kinderen en vrien
den hem met
gejuich zullen
begroeten?
HEDEN: 20 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
In Haarlem en omstreken wordt den laat-
sten tijd minder vleesch gegeten. 1
Het aantal ziektegevallen onder het Ilaar-
lemsche gemecntcpersoneel. 1
Provinciale Staten behandelen de provin
ciale begrooting. 11
Bijna een halve eeuw in dienst der poste
rijen.
11
Het Duitsche vliegtuig „Condor", dat in recordtijd over den Oceaan vloog,
maakt thans een vlucht BerlijnTokio.
Nadere bijzonderheden over de autoraces
te Zandvoort. 17
Stichting van een school voor openbaar
voorbereidend onderwijs te Heemstede? 17
BINNENLAND.
Er wordt geen koude winter verwacht. 1
De defensiebegrooting is door de Tweede
Kamer goedgekeurd. 3
Mevr. Mackay-Katz stelt vragen over het
toelaten van vluchtelingen. 3
De heer Albarda heeft een interpellatie
aangevraagd over 't toelaten van vluch
telingen. 3
BUITENLAND.
Parijs is door militairen bezet. 1
Het verloop der staking in Frankrijk. 1 en 7
De mijnramp in Duitschland heeft ver
moedelijk 20 dooden geëischt. 7
Bij het ernstige gevecht tusschen Arabie
ren en Britsche troepen in Palestina
lieten 43 Arabieren het leven. 7
SPORT.
Het Sportgesprek van de weck. 13
Schaakrubriek. 14
ARTIKELEN enz.
R. P.: De Windsors. 1
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
„Ik ken deze dictators", het boek van G.
Ward Price. 7
K. de Jong over Vladimir Horowitz. 14
J. P. Z.: Gaat Nederland vliegtuigen in het
buitenland koopen? 15
Mr. E. Elias: Van een illusie belioofd. 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen cp 12