Haarlem's Dagblad
Ernstig vliegongeluk
Honderden
Verbroken
Sportbetrekking.
Automatiek.
Lockheed toestel
neergestort
Alle vier inzittenden omgekomen
Het belangrijkste
56e Jaargang No. 17016
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600. Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soenduplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEKEBOOM
Vrijdag 9 December 1938
Abonnementen per wreek f 0.25. p maand
f 1.10. per 3 maandrn f 3.25- franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» eie rubriek.
Als gevolg van het besluit van den burge
meester van Rotterdam om den voetbalwed
strijd Nederland-Duitschland te verbieden
heeft de Duitsche Rijkssportleider Von
Tschammer und Osten het nuttig en noodig
geoordeeld, de Duitsche sportbetrekkingen
met Nederland voor onbepaalden tijd te ver
breken.
Men schijnt in Duitschland niet te kunnen
begrijpen welke de overwegingen zijn die tot
het verbod van den burgemeester hebben ge
leid. En toch zijn ze zoo volkomen begrijpelijk
en eenvoudig. Ik heb daar onlangs al de aan
dacht op gevestigd maar herhaal hier nog
eens, dat het verbod werd uitgevaardigd om
dat de mogelijkheid van incidenten in een
menschenmassa van 50.000, misschien wel
60.000 menschen niet kon worden uitgescha
keld. Indien ook maar eenige op-een-relletje-
beluste jongens waren gaan fluiten, of hoonen
of iets dergelijks, en dat zou gebeurd zijn op
een of ander plechtig oogenblik, bijvoorbeeld
tijdens het spelen van het Duitsche volkslied,
dan zou dat een incident geweest zijn waar
voor de Duitsche pers het geheele Nederland-
sche volk aansprakelijk zou hebben gesteld.
Als er enkele woorden gevallen waren tusschen
een paar Rotterdamsche bootwerkers en eeni
ge Duitsche supporters, mogelijk met een
vechtpartijtje als resultaat, zou dat ook al een
incident zijn genoemd. Enfin, men kan op
dergelijke mogelijkheden doorborduren. En
zulke dingen wilde men niet. Nu is het onmo
gelijk, voor welke politiemacht ter wereld ook,
om in de menschenmassa die een Stadion bij
een internationalen wedstrijd vult, ieder on
vriendelijk contact tusschen enkele toeschou
wers te voorkomen of elke stem van een relle
tjes-maker te smoren. Dat gaat niet en dat
kan iedereen begrijpen. Aangezien men in
Duitschland uitermate prikkelbaar is ten
aanzien van ook maar het kleinste voorvalletje
in het buitenland, en wij daar ondervinding
mee hebben opgedaan bij den voetbalwed
strijd Den Haag-Lippe Detmold, nu bijna twee
jaar geleden, wilden de Nederlandsche autori
teiten zulke dingen liever verhoeden en ver
boden daarom den wedstrijd.
Het is mij niet duidelijk waarom men dit in
Duitschland als een beleediging opvat. De
goede bedoeling van het verbod is duidelijk
genoeg. Iedereen weet dat men in ons land,
evenals in andere landen, verontwaardigd is
over de Jodenvervolgingen in Duitschland.
Als de autoriteiten een mogelijk lawaaiige
uiting van dergelijke gevoelens (op een daar
toe overigens volkomen ongeschikte plaats)
willen voorkomen, is dat dan een onvriende
lijke daad. Men zou op zeer goede gronden het
tegendeel kunnen beweren.
De Duitsche pers ziet het evenwel gansch
anders en de heer Von Tschammer und Osten,
blijkens zijn oekase, eveneens. Volgens de
Deutsche Allgemeine Zeitung heeft dé burge
meester van Rotterdam den wedstrijd afgelast
„onder Joodschen druk". Van wie dan? Waar
zijn de bewijzen van zulk een uit de lucht ge
grepen bewering? Welke Joodsche druk? De
Angriff is wat nauwkeuriger en spreekt van
„Juda's terreur in Amsterdam". Een terreur
is een schrikbewind. Is er een schrikbewind in
Amsterdam? Het is ons niet bekend. En waar
schuilt de Amsterdamsche invloed op den
Rotterdamschen burgemeester? Niemand in
ons land heeft ooit van zooiets gehoord of er
zelfs maar aan gedacht.
Men beschuldigt ons in Duitschland van
het verwarren van politiek met sport. Is het
politiek, mogelijke relletjes te vermijden?
Jammer is zeker, dat de heer K. J. J. Lotsy,
bestuurslid van den K.N.V.B. en een veel beter
voetballeider dan diplomaat, eveneens iets ge
uit heeft over politiek die niet met sport ver
ward moest worden. Hij had veel verstandi
ger gedaan te zwijgen, want men heeft in
Duitschland steun in zijn ondoordachte woor
den gevonden.
Nu zijn weliswaar niet de diplomatieke en
niet de handelsbetrekkingen maar de sport
betrekkingen met ons land door Duitschland
verbroken. Vele wedstrijden in alle denkbare
takken van sport zullen niet doorgaan. En er
zullen wellicht moeilijkheden rijzen bij inter
nationale concoursen, regatta's, tournooien
enz. in andere landen, waarvoor beide landen
inschrijven. Het is jammer voor vele sport-
jongens en -meisjes aan beide zijden van de
grens, die zich deze ontmoetingen zullen zien
ontgaan. Maar er blijven er een menigte over.
R. P-
Politie grijpt in bij betooging te
Rome.
Naar United Press uit Rome meldt
hebben hedenmorgen pl.m. 500 stu
denten gepoogd te demonstreeren.
Hierin zijn zij echter onverwacht
door de politie verhinderd.
De studenten hadden een optocht gefor
meerd op de Corso Umberto en wilden zich
vervolgens onder het roepen van „Tunis" en
„Corsica" naar het Piazza Venezzia begeven
om voor den Duce te demonstreeren. Daar
werden zij echter door honderden politie
agenten tegengehouden. Er werden rake klap
pen uitgedeeld en vele studenten moesten
met bebloede neuzen een goed heenkomen
zoeken.
In sommige kringen ziet men in dit voorval
het bewijs dat de autoriteiten verdere de
monstraties niet langer zullen toelaten.
(Als nieuwste vinding ivordt ver
meld een wieg, die automatisch
heen en weer schommelt en zelfs
kalmeerende woordjes spreekt).
Automaten, automaten,
Automaten zonder tal,
't Menschelijk gemak ten bate
Op ons aarrische tranendal.
Alles moet tenslotte lukken.
Met een drukje op een knop,
Wel blijft aan de last van 't- drukken,
Maar daar vindt men wel wat op.
Het gezin zit bridge te spelen,
Baby zal aan 't huilen gaan,
Moeder zegt bij 't kaarten deelen:
Vader, zet de wieg eens aan.
Vader doet het onverschillig,
En kalmeerend klinkt een stem
En het wiegje wiegt gewillig,
Moeder annonceert klein slem.
Men zal nog wel meer beleven,
Als het in die richting gaat,
Automatisch flesschen geven,
'n Schoone-luier automaat.
Mooglijkheid voor automaten
Is nog vrijwel onbeperkt,
Hierop kunt u zich verlaten,
Er wordt naarstig aan gewerkt.
In het automatisch streven
Laat men niet van 't einddoel af:
Op naar 't automatisch leven,
Van de wieg tot aan het graf.
Geen stakingen meer in
Noord-Frankrijk.
PARIJS, 8 December (Reuter/A.N.P.) In
Noord-Frankrijk zijn de stakingen thans ge
ëindigd.
Vanochtend hebben 30.000 metaalbewerkers
te Valenciennes het werk hervat en er zijn
thans geen stakers meer in dit gebied, dat er
eerst 52.000 telde.
Kerstinzameling voor de
Stille Armen.
Vijfde verantwoording van bij ons blad bin
nengekomen giften.
F. F. £5,—; IJ. V. f 1,Dames R. f2,50; E.
d. V. f0,50; Dames M. £3,B. O. f 1,Mevr.
W. f2,—; R. de J. f 10,—Fam. J. J. Fr. f2,50:
Fransje v. L. f 1,25fam. G. te O. f2,50; J. A.
M. H. f 1,-; J. v. d. W. f 0,50; Mevr. C. W. f 5, W.
F. B. f 20,—; IJ. Z. f 10,—; Hk. D. L. f 2,50; N. H.
f2,50; Mej. Joh. C. A. B. f5,—; A. H. f 1
Mevr. C. K. f 1J. K. N. f2,50; v. d. S.
£5,—; J. C. v. d. W. f2,50; Mevr. O. N. f 1,—
N. N. 1,M. M. v. V. f 10,G. B. f 10,—
Mevr. A. de C.—v. L. f 10,—M. J. K. f 10
G. W. Hzn f 10,—; C. M. J. de J. f 10,—; P. C. H.
f 10,P. V. flO,—Familie V f 10,—Mevr
de Wed. Th. Cz M. f 10,—J. V. f5,—; Mej. T.
de J. f 5,—; Mevr. H. J. f 5,—; F. B. W. S. f 5,—:
Dr. P. T. f5,—; F. G. van A. f5,—; Ir. J. R
f 5,Garage „Den Hout" f 5,Mevr. Wed.
J. P. C.—S. f 5,—; H. T. J. v. V. f 5,—; Familie
van Sch. f5,—; M. K. P. f5,—; G. C. f3,—; C.
v. A. f2,50; Mej. J. S. £2,50; Mevr. R. f2,50; Da
mes L. f2,50; L. M. f2,50; Mej. C. E. M. f2,50;
J. W. R. f2,50; P. S. f2,50; A. W. D.—K. f2,50;
D. J. B. f2,50; G. v. S.—v. E. f2,—; G. W. f2,—;
Ir. H. v. T. f 1,59; A. H. B. f 1.—; W. v. N. f 1,—
E. K. f 1,—; G. C. f 1,—; W. L. f 1,—; J. C. W. B.
f 1,—J. W. f 1,—; Mej. J. J. G. f 1,—; O. J. D.
1,—; P. v. A. f 1,—; Mevr. Wed. G. H. S. f 1,—
Fam. V. te W. f2,50; Mevr. M. Sch. f2,50; Mevr
L. f 1,Dames K. en v. R. f3,Mej. A. H.
f 1,S. R. f2,50; E. W. B. f 1W. A. f3,50'
P. B. f2,50; R. L. f 1,—N. N. f2,—; M. J. A.
f 2,50.
Het vorig totaal bedroeg f 1129.90. Thans zijn
in het geheel bij ons blad binnengekomen 320
giften tot een bedrag van f 1451,15. Bedragen
kunnen worden afgegeven aan onze bureaux
Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of over
geschreven worden op onze postgirorekening
nummer 38810 onder vermelding „Voor de stille
armen".
gingen U reeds voor,
maar wij mogen er toch
op rekenen, dat U zult
volgen met uw gift, klein
of groot, voor de Stille
Armen. Help ons het
Kerstfeest voor hen
warmer en lichter te
maken. STORT uw
bijdrage a/d loketten
van Haarlem's Dagblad
of op Postgiro 38810
van ons blad.
Het woord is aan
Om kwart over elf hedenmorgen heeft in de onmiddellijke
nabijheid van Schiphol wederom een ernstig vliegongeluk
plaats gehad.
Het Lockheed-vliegtuig Ekster van de K. L. M. is kort na
den start op korten afstand van Schiphol afgegleden, neer
gestort en in brand gevlogen.
Aan boord van het vliegtuig, dat opgestegen was voor een
lesvlucht, bevonden zich vier personen. Alle vier inzittenden
zijn omgekomen.
De inzittenden waren de gezagvoerderde radio-telegrafist
de boordwerktuigkundige en een leerling.
De bestuurder-leeraar was de vlieger A. van der Sijde
leerling-vlieger ivas de heer C.
boord de werktuigkurulige K.
H. H. G. Bekking.
Het bericht van de vliegramp werd in de
hoofdstad met ontzetting vernomen. Nog
versc.h in het geheugen ligt de ramp van de
„Ijsvogel". Ditmaal is weliswaar geen lijn-
vliegtuig van de K.L.M. verongelukt, doch de
ramp, opnieuw in de onmiddellijke nabijheid
van de Amsterdamsche luchthaven, heeft weer
vier slachtoffers geëiseht.
Te kwart over elf was het Lockheed-vlieg
tuig „Ekster" opgestegen met als bestuurder-
leeraar de vlieger Van der Sijde, als leerling
vlieger vloog mee de heer Schrey. Verder wa
ren aan boord de werktuigkundige Jedeker en
de radiotelegrafist Becking.
Wat er precies gebeurd is, kon nog
niet worden vastgesteld. Vast staat,
dat het toestel kort nadat het was ge
start en toen het zich nog op vrij ge
ringe hoogte bevond, is afgegleden en
neergestort.
Het toestel kwam neer in den Haar
lemmermeerpolder vlak bij den dijk
langs de Ringvaart, op ongeveer an
derhalve kilometer van den ingang
van het vliegveld Schiphol.
Direct nadat het toestel was neergekomen
vloog het in brand. Toen men bij het toestel
kwam was dit geheel in vlammen gehuld en
was het niet meer mogelijk aan de inzitten
den hulp te bieden. Het is waarschijnlijk, dat
de vier slachtoffers op slag gedood werden.
Hun lijken zijn verkoold. Van het toestel is
niet meer dan een door brand geheel vernield
wrak overgebleven.
Onmiddellijk nadat bekend werd, dat er op
Schiphol een vliegtuig was neergekomen, zijn
uit Amsterdam de gemeentelijke geneeskun
dige dienst en de brandweer ter assistentie
derwaarts vertrokken. Ook van het vliegveld
zelf werd onmiddellijk alle beschikbare hulp
materiaal naar de plaats van de ramp gedi
rigeerd. Zooals gemeld mocht redding niet
meer mogelijk zijn.
Officieel vernemen wij van de zijde
van de K.L.M., dat de gezagvoerder-
leeraar Van der Sijde was aangewezen
om den heer Schreij les te géven in
de behandeling van het Lockheed-
vliegtuig. Hierbij worden volgens een
bepaald programma oefeningen uit
gevoerd onder nabootsing van de
meest ongunstige omstandigheden.
Vanmorgen werden met het vlieg
tuig „Ekster" op vollast oefeningen
uitgevoerd in het stilzetten van één
motor na den start-
Aangenomen moet worden, dat het
vliegtuig daarbij door te weinig snel
heid is afgegleden en tegen den grond
is gestooten, waardoor het in brand
is geraakt.
De Lockheed super electra „Ekster" genum
merd P.H.-A.P.E. is een van de beide Lock
heed vliegtuigen, waarover de K.L.M. tot dus
ver beschikte. De heer A. van der Sijde,
woonachtig te Amstelveen, was de vlieger van
de K.L.M.. die de Lockheed hier te lande het
eerst gevlogen heeft. Daarom is hij als leeraar
op de Lockheed opgetreden. Hij was een be
kend zweefvlieger.
De tweede omgekomene, de heer C. M.
Schreij uit Heemstede, heeft reeds geruimen
tijd als gezagvoerder op het Europeesche net
van de K.L.M. gevlogen. Hij was thans bezig
met zich op de Lockheeds te oefenen.
De boordwerktuigkundige, die bij de ramp
omgekomen is, is de heer K. Jadike, de radio-
"telegrafist is de heer A. H. G. Bekking. beiden
uit Badhoevedorp.
Het vliegen op vollast geschiedt met een ge
heel belast vliegtuig. Behalve lading kan een
Lockheed, zooals de „Ekster" tien passagiers
meenemen. Het gewicht dezer passagiers en
M. Schrey verder waren aan
Jadike en de radio-telegrafist
de gebruikelijke lading wordt bij de oefe-
ningsvluchten vervangen door zakken zand.
Het verongelukte vliegtuig was dus zwaar be
laden.
Van den gemeentelijken geneeskundigen en
gezondheidsdienst waren spoedig na de ramp
twee ambulancewagens aangekomen. Ook
waren ter plaatse aanwezig de directeur van
dezen dienst, de heer dr. J. H. Tuntler en de
adjunct-directeur S. Spijer, verder was van
dezen dienst meegekomen als geneesheer dr.
Voskuil.
Toppen der boomen geraakt.
Toen wij op de plaats van de ramp kwa
men, vonden wij daar een ooggetuige van de
ramp, die onze luchtvaart thans weer heeft
getroffen.
„De „Ekster" aldus onze zegsman
kwam laag vliegende in aanraking
met de toppen van de boomen aan den
Schipholdijk. Direct daarop is het, met
draaiende motoren, neergestort tegen
den weg, die van den Schipholdijk,
loopende langs de Ringvaart, leidt
naar de boerderij „Johanneshoeve"
van den heer van de Veldt.
Onmiddellijk nadat het toestel was neerge
stort, vloog het in brand. Geweldige vlammen
schoten omhoog en iedere mogelijkheid om de
inzittenden te hulp te komen, was uitgesloten.
Het brandende toestel verspreidde een enoi-me
hitte, zoodat het gevaarlijk was te dicht bij
het toestel te komen".
Verongelukte K. L. M.-toestellen.
Sinds December 1934.
Dec. 1934:
April 1935:
Juli 1935:
Juli 1935:
Dec. 1936:
Juli 1937:
Oct. 1937:
Nov. 1938:
Dec. 1938:
Uiver (Douglas).
Leeuwerik (Fokker F XII).
Kwikstaart (Fokker XXII).
Gaai (Douglas).
Lijster (Douglas).
Flamingo (Douglas).
Specht (Douglas).
Ijsvogel (Douglas).
Ekster (Lockheed).
Nieuwe Japansche legerleider in
Cliina.
Generaal Soegyama opvolger van Terautsj.
TOKIO, 9 December. Een reeds gerui
men tijd verwachte verandering in de leiding
der Japansche legers in China heeft zich
thans voltrokken.
Terautsj i is lid geworden van den opper
sten krijgsraad en tot zijn opvolger als leider
der Japansche troepen in China is benoemd
generaal Soegyama. (United Press).
Nieuwe arrestaties in Roemenië.
Protest te Berlijn verwacht.
Te Jassy in Roemenië zijn 35 leden van de
voormalige ijzeren garde gearresteerd, terwijl
te Albajulia drie personen in hechtenis zijn
genomen, die codes in hun bezit hadden en
Duitsche agenten zouden zijn. Men meent te
weten, dat de Roemeensche regeering voorne
mens is bij de Duitsche regeering te protes
teeren tegen het Duitsche radiobericht, waarin
aanvallen werden gedaan op het regime van
koning Carol en speciaal werd gesproken over
den invloed van Madame Lupescu.
Molière:
De teeg van het plan tot de
daad is lang.
Prof. dr. A. H. de Hartog overleden
Een der bekendste Nederlandsche theologen.
Op 69-jarigen leeftijd is vanmorgen
te Amsterdam overleden prof. dr. A.
H. de Hartog Jr., hoogleeraar in de wijs»
begeerte van den godsdienst, zedekunde
en wijsgeerige inleiding tot de godge
leerdheid aan de Universiteit te Amster
dam.
Prof. dr. A. H. de Hartog
Arnold Hendrik de Hartog Jr. werd op 11
April 1869 te Rotterdam geboren.
Hij was eerst werkzaam in den boekhandel,
later in den effectenhandel. Nadat hij extra
neus eindexamen gymnasium had gedaan, ging
hij in 1895 studeeren aan de Vrije Universiteit
te Amsterda mlater aan de universiteit te Utrecht
waar hij cum laude promoveerde tot doctor in
de theologie. Hij was Nederlandsch hervormd
px-edikant te Ommeren, Heemstede, Haarlem en
Amsterdam. Tweemaal heeft hij op de voor-
di-acht gestaan voor kerkelijk hoogleeraar van
wege de Nedei-landsch Hervormde kerk. In
1926 werd hij bijzonder hoogleeraar aan de
rijksuniversiteit te Utrecht, vanwege de dr. A.
H. de Hartog-stichting.
Sinds 1930 was dc overledene hoogleeraar
aan de universiteit te Amsterdam in de wijs
begeerte van den godsdienst, zedekunde en wijs
geerige inleiding tot de godgeleerdheid.
Van zijn hand zijn tal van publicaties ver
schenen.
(Voor verdere bijzonderheden omtrent prof.
de Hartog zie men pag. 2.)
BERICHT.
De oplaag van het boek „De Wilde
Zwanen" door H. C- Andersen, uitgave
van Haarlem's Dagblad, is thans geheel
uitverkocht.
HEDEN16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Jhr. dr. J. C. Mollcrus: Het afzetgebied der
producten moet men grondig kennen. 3
Voor de Haarlcmsche rechtbank stond Don
derdag een kwakzalfster terecht, tegen
wie ontslag van rechtsvervolging moest
worden gevraagd. 4
B. en W. van Heemstede konden een slui
tende begrooting voor 1939 indienen zon
der bclastingverhooging. 6
BINNENLAND.
Bij Schiphol is heden een Lockheed-vlieg
tuig neergestort; de vier inzittenden zijn
gedood. 1
Prof. dr. A. H. de Hartog is overleden. 1
De wegenverkeerswet zal strenge bepalingen
bevatten. 3
Een algemeene maatregel van bestuur voor
de rijtijdenwet ligt klaar. 3
BUITENLAND.
De Zweedsche minister van buitenlandsche
zaken, Sandler, protesteerde in een rede
tegen de Duitsche inmenging in Zweedsche
zaken. 5
De socialistische ministers blijven deel uit
maken van het Belgische kabinet. 5
De laatste plechtigheid voor koningin Maud
van Noorwegen. 5
SPORT.
Sport in 't Kort 3
Damrubriek. 8
Jan Zecgers trekt zich uit het actieve sport
leven terug. g
Het verbreken van dc sportbetrekkingen tus
schen Nederland en Duitschland. 9
ARTIKELEN enz.
R. P.: Verbroken Sportbetrekking. 1
X.: De Hoofdwacht aan de Groote Markt. 6
K. de Jong over het Ortambert-kwartet. 6
„De groote trek" in Zuid-Afrika. 9
Voor de Vrouw. 13
Voor de Jeugd. 14
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op n