Haarlem's Dagblad
SMITS
Een Begaafd Journalist
Losse locomotief
rijdt tegen trein op.
Weet wat U eet!
KERSTTAARTEN
KERST
TULBANDEN
Goering de volgende maand
naar Rome?
BRAND IN HET CENTRAAL STATION TE UTRECHT
Het vriest, dat het kraakt.
det belangrijkste
56e Jaargang No. 17024
Uitgave Loorena Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureauxi Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkeriji Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofd red. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Arirnin. 10724, L4825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN KOHEKT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 19 Keccnilter 1938
Abonnementen per «reek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden I 3.25. franco pe*
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
AdTertentiën 1-5 regel» f 1.75. elke regel
meer f 035 Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementslarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» oe rubriek.
Een Nederlandsch journalist van buitenge
wone begaafdheid is heengegaan. Zondag
avond overleed in zijn woning te Amsterdam,
op 67-jarigen leeftijd, tengevolge van een
hartaanval, plotseling de heer J. C. Schroder,
vroeger gedurende lange jaren hoofdredac
teur van het dagblad „de Telegraaf" en later
nog immer zijn dagelijksche medewerker als
schrijver van de rubriek „Spotternij en Sot-
ternij", In het kort „S.O.S.". Zesendertig jaar
lang heeft Schroder in de Telegraaf geschre
ven; voordien had hij als jong journalist aan
sportbladen gewerkt en aan „Het Geeltje",
dat eigenlijk De Amsterdamsche Courant
heette en reeds in de eerste jaren dezer eeuw
werd opgeheven.
Schroder was een unicum, een man van vol
komen eigen oorspronkelijkheid begaafd met
een sprankelenden geest en een flonkerenden
schrijftrant die een genre op zichzelf in onze
journalistiek vormden. Waarbij ik onmiddellijk
moet voegen, hetgeen ieder vakman in hem
gewaardeerd moet hebben, dat hij prachtig
zuiver Nederlandsch schreef. Dat schoone in
strument, dat iedere schrijver in ons land
den grootsten eerbied behoorde toe te dragen:
de Nederlandsche taal, was bij hem in zeer
vertrouwde en kundige handen. De goedkoope
trucjes, de even goedkoope gemeenplaatsen
waaraan zooveel slechte schrijvers zich ple
gen te bezondigen, bleven hem vreemd. Hij
schreef in een volkomen helderen, eenvoudi-
gen stijl die juist door haar helderheid en
eenvoud den invloed der jaren tartte. Schro
der was 67 jaar maar noch zijn stijl, noch zijn
geest waren verouderd. Hij bleef tot het laatst
toe jong, frisch, bewegelijk, verrassend en
een wonderlijke vrijbuiter op de zeeën der
vaderlandsche journalistiek.
Want een vrijbuiter was hij: de wildste, dien
de Nederlandsche pers ooit bezeten heeft.
Haar „bad boy" zou een Engelschman zeggen,
en daarmee dan niet een slechten maar een
stouten jongen bedoelen. In tijden waarin
onze vaderlandsche journalistiek door niets
zoozeer gekenmerkt werd als door haar breed
voerige pdechtstatigheid verscheen de jonge
Schroder als schrijver van een Kamerover
zicht dat de Heer-en in den Haag ontstelde
door zijn brutale vrijmoedigheid, zijn onge
hoorde persoonlijkheden aan veler adres en
zijn onnederilandsche speeQschheid. Dat vond
weldra zijn voortzetting in het Amsterdam
sche Raadsoverzicht, dat hij jarenlang
schreef, in het Dagboek van een Amsterdam
mer en in zijn tooneelcritiek onder het pseu
doniem „Barbarossa" geïnspireerd door
zijn, later vergrijsden, rooden puntbaard. Het
Dagboek van een Amsterdammer werd later
in Spotternij of Sotternïj herdoopt. De too-
neelcritieken, gevreesd door al wat tooneel
speelde en tooneel beheerde in Nederland,
vaak striemend in hun spot, soms vernietigend
in hun hoon, waren niettemin het werk van
een man die het tooneel liefhad en kende.
En het Dagboek, de latere S.O.S., mocht dan
soms over de schreef gaan, het kenmerkte zich
toch door den durf van een kroniekschrijver
die vaak „de waarheid dorst te uiten die
iedereen denkt maar die weinigen uitspreken",
door groote scherpzinnigheid en soms ook door
groote gevoeligheid. Want dezelfde man die
er zoo fel op los kon slaan, wel eens te fel en
wel eens ondoordacht ook, kon ontroeren door
zijn medegevoel met hen die hij als verdrukt,
misdeeld, onrechtvaardig bejegend zag. Een
ongewone natuur, een man vaak van uitersten,
een humorist en een spotter temidden van een
ernstig, zwaartillend volk. En toch een man
die invloed heeft doen gelden op de Holland-
sche journalistiek door haar van vroegere te
groote plechtstatigheid te helpen bevrijden.
Met de Fransche chroniqueurs, met name met
een Henri de Rochefort die in de tweede helft
der vorige eeuw in de Parijsche pers erop los
trok was hij misschien nog het best te verge
lijken.
Hij was zeer vitaal, zeer levenskrachtig, op-
gewekt als in tijden toen hij als voetballer en
cricketer tot de begaafdste spelers van ons land
behoorde. Als cricketer was hij vermaard
„freehitter". Als journalist was hij dat ook.
R. P.
Kunstveiling ten bate der
uitgeweken kinderen.
Schenking van H. M. de Koningin.
AMSTERDAM. 19 December. Het comité
van organisatie ontving hedenmorgen bericht,
dat H.M. de Koningin alsnog als blijk van be
langstelling voor de veiling van kunstwerken,
welke verkocht worden op Dinsdag en Woens.
dagavond in hetg ebouw Frederik Muller en
Co. te Amsterdam, ten bate van de uitgeweken
kinderen, een schilderij ter beschikking heeft
gesteld. Het zal op Dinsdagavond opijbaar ver
kocht worden en is morgen den geheelen dag
van 104 uur in de veilingzalen te bezichtigen.
Groote brand te Brooklyn.
NEW-YORK, 19 December. Een geweldige
brand hééft een magazijn van twee verdepin-
gen op de marineterreinen te Brooklyn in de
asch gelegd. Daarbij werden 27.000 gallons al
cohol. verf, olie, kerosine en films verbrand.
Totnutoe kan men de materieele schade nog
niet nauwkeurig schatten, terwijl de marine-
autoriteiten weigeren zich over den brand
tegenover de pers uit te laten. De brandweer
der marine was niet in staat het vuur te over
meesteren. zoaodat de brandweer van de stad
moest ingrijpen, die zich er toe bepaalde de
belendende gebouwen te beschermen.
(United Press).
Het is een heele tijd geleden,
Dat ik voor 't laatst het had betreden,
Maar nu heb ik me, ongevraagd,
Toch weer op erg glad ijs gewaagd.
Een schrale wind blies langs mijn ooren,
Mijn voeten waren haast bevroren.
Mijn mond werd strak, mijn neus werd rood,
De meeste vingers gingen dood,
Het stak me in mijn winterteenen,
Er voer een krampscheut door mijn beenen.
Mijn schaatsen bleken meer dan bot,
Ik duchtte veler oogen spot,
Maar ik besloot het toch te wagen.
Toen heb 'k een rare schaats geslagen.
Ik dacht: wat doe ik in de kou,
't Wil toch niet meer zooals ik wou,
Ik voel het nu al in mijn spieren.
En zie nu daar die jeugd eens zwieren.
Waarom ik niet en zij nu wel,
Het blijkt toch duidlijk kinderspel;
Dat beentje over kan 'k weer leeren.
't Is maar een kwestie van probeeren.
Komaan, een kleine dosis moed,
Dan lukt het mij ook wel weer goed.
Toen heb ik nog één slag geslagen.
Als in mijn beste jonge dagen,
Maar 't zielig resultaat was, dat
Ik ijselijk, maar stevig zat.
Ach ja, wel wat erg lang geleden,
Had ik mijn laatste schaats gereden,
Maar 'k ondervond toch even vreugd
En een herinnering aan mijn jeugd.
P. GASUS.
Leerling machinist gedood.
Machinist kon zich nog
juist in veiligheid stellen.
ZUTPHEN, 19 Dec. - Vanochtend
tegen kwart over zeven is op het sta
tionsemplacement te Zutphen een
losse locomotief op den binnenkomen
den trein 656 uit Deventer gereden.
De losse machine kantelde, waarbij de
leerling-machinist Kraak uit Hengelo
(O.) onder de lomotief werd verplet
terd. De machinist stelde zich op het
laatste oogenblik door een sprong van
de machine in veiligheid.
De machinist van den trein uit Deventer
kwam evenals het overige treinpersoneel en
de passagiers met den schrik vrij.
Alle hoofdsporen zijn tengevolge van de
botsing versperd zoodat het verkeer moest
worden omgeleid, waardoor vertraging ont
stond.
De justitie en politie hebben een onderzoek
ingesteld op de plaats van het ongeval.
De omgevallen locomotief is ernstig bescha
digd, die van den trein liep aan den voorkant
schade op.
UITSLUITEND MET
ROOMBOTER BEREID
LUXE-BAKKERIJEN
TELEFOON 10876
13714-11643-12193
(Adv. ingez. Med.)
IJSBANEN „BREDERODE,, EN
„EINDENHOUT"
HEDEN GEOPEND
van 15 en van 711 uur.
(Adv. Ingez. Med.)
Voor een onderhoud
met Chamberlain.
LONDEN. 19 December (A.N.P.) --
Een speciale correspondent van het
Labourblad „Daily Herald" meldt, dat
veld-maarschalk Goering zich naar
Italië zal begeven om er Chamber
lain en Lord Halifax te ontmoeten,
wanneer zij van 11 tot 14 Januari
hun officieele bezoek aan Mussolini
zullen brengen.
Deze ontmoeting tusschen den Britschen
premier en Goering is door dr. Schacht, den
president der Rijksbank, die Zaterdag, na een
bezoek aan den gouverneur van de bank van
Engeland, uit Lcaiden is vertrokken, tot stand
gebracht.
Goering schijnt sinds eenigen tijd gaarne
een ontmoeting te willen hebben met Cham
berlain.
Er was reeds een afspraak gemaakt, dat
hij de vorige maand een bezoek aan Londen
zou brengen, aldus vervolgt het blad, doch
dit bezoek kon niet doorgaan met het oog
op de reactie der openbare meening in
Engeland tegen de vervolging van Joden in
Duitschland.
Toen het bezoek van den Britschen premier
aan Italië werd bekend gemaakt, was Goering
van meening. dat het voor hem mogelijk
zou zijn Chamberlain daar te ontmoeten.
De goedkeuring van Mussolinie werd ver
zocht en verkregen.
Dr. Schacht heeft toen opdracht gekregen
de aangelegenheid te Londen ter sprake te
brengen. Chamberlain heeft toegestemd.
De bijeenkomst kan te Rome zijn, doch
waarschijnlijker is, aldus het blad, dat zij op
het landgoed van Mussolini te Roco delle
Caminate zal plaats vinden.
r *n
De Kerstinzameling
voor de Stille Armen
belooft weder 't succes
te worden, dat wij niet
alleen, maar ook zeker
alle lezers, zoo gaarne
zien.
Mogen allen, elk naar
krachten bijdragen, tot
dit gewenschte succes.
Stort uw giften aan onze
loketten of op Postgiro
38810 van ons blad.
IOSENBERG EEREBl'RGER VAN MUNSTFR
Het gemeentebestuur van Munster in West-
lalen, de oude Duitsche bisschopstad, heeft Al
fred Rosenberg, den voorvechter van het anti-
clericalisme, verheven tot eereburger der stad
meldt Havas.
Dertiende verantwoording van de bij on:
blad binnengekomen giften.
Mevr. de M. f 4; C. v. .E f 2.50; T. B. f 2.50
fam. V. f 3; H. S. f 0.50; H. J. H. Heemstede
f 2.50: N. N. f 1; L. f 2: „Het Domineerclubje
van zes" f 3; v. L. f 0.25; fam. J. Th. E. f 3.50;
Irene f 0.25; Wed. S. Overveen f 1; L. W.
f 2.50: D. K. f 1: Marlise f 10; J. N. L. Sr. f 1:
F. F. f 1; Z. f 1.25: „Opmerking oude heer
Lido" f 6: H. N. M. f 1: V H f 1; K. S. f 2.50:
Bep en Henk f 2; N. N. f 0.50; N N. f 1.50; W
V. B f3: v. d S. f 3: fam. B C. f 1; S. V. f 1
fam A. R. f 5; Luthersche Jongemannenver-
eeniging f 1.25: Kas f 0.50; Mej. T. H Bloe-
mendaal f 10: mevr. P. H. R. Heemstede f 2.50;
N. N. f 10; B. W. f 1; J. B. H f 0.50; mej. G. A
J. f 2.50; C. T. f 50: C. L. W. R. f 29.80; G. S. B
f 10; R B. f 10; H. L. 1 10; A P, S. f 5; Mej.
W. A. H. f 5; A. H. K. f 5; Leeskring f 5: C. S.
f 2.50; J. M. J. v. L. f 2.50; M. W. T. f 2.50; Mevr
de Wed. H. G.—S f 2.50; mej. C M Ph. v. H
f 2,50; G. v. S. f 2,50; J, L. f 2,50; Mej. E. de G.
1 2,50; R. P.—G. f 2; mej. H. A. L. f 1.50; J. P.
S. f 1; C. Jr., f 1; J. de G. f 1; G H. P. f 1; A.
R. f 3; N. N. f 1; H. v. D. f 1; Het jokerpotje
van de dames Schouten f 2.24; N. N. f 1;
Pieaad f 1,50; N. N. f 1; H. J. W. C. f 2.50; v.
Ph. J. J. K. f 5; C. f 2.
Het vorige totaal bedroeg f 4144.05. Thans
zijn in het geheel bij ons blad binnengekomen
1000 giften tot een bedrag van f 4420.59. Gif
ten kunnen worden afgegeven aan onze bu-
ïeaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37
of overgeschreven worden op onze postgiro
rekening no. 38810 onder vermelding „Voor de
stille armen".
De interieurs met het bevroren bluschwater in het door brand geteist erde Centraal Station te Utrecht boden een grilügen aanblik. Een
detail van de verwoesting, welke werd aangericht.
Omtrent de oorzaak van den brand (voor
uitvoerige bijzonderheden zie men pag. 3)
tast men nog in het duister.
Het onderzoek van de Utrechtsche recherche
is nog in vollen gang Of dit echter een defini
tieve uitspraak zal opleveren, wordt ernstig be
twijfeld. De huidige, voor de reizigers ongerief
lijk» toestand, waarbij het bagadepot dienst doe
als plaatskaartenbureau en een gedeelte van den
uitgang gebruikt kan worden als ingang, zal
zoo spoedig mogelijk, misschien reeds morgei
worden opgeheven, zoodat men dan langs der
gebruikelijken weg het stationsgebouw zal kun
nen betreden en verlaten.
Vanmorgen om half elf, na een ingespannen
i oeid van 36 uur was de zware taak van de
"•.rechtsche brandweer ten einde. De laatste slan-
ien voor het stationsgebouw werden verwijderd
.li vervolgens werd het verkeer op het stations-
lein normaal toegelaten.
Met man en macht wordt thans aan het voor-
loopige herstellingswerk gearbeid.
Het wooru is aan
Tollens:
Hier heeft de wintervorst
zijn zetel opgeslagen;
hier is zijn erf! zijn rijk!
hier zijn geen lentedagen.
De Bilt voorspelt:
Voor het geheeie landMeest matize
tijdelijk nog toenemende Oostelijke wind,
he.der tot licht of half bewolkt, droog
weer. strenge vorst des nachts, overdag
matige vorst.
Stormwaarschuici7igsdienstLangs de
geheeie kust hangt het sein „Weest op
uw hoede".
Wel geen krantenbericht zal dezer dagen met
zooveel spanning worden gelezen als juist dit.
In allerijl zijn schaatsen, warme truien en ver
geten wollen vesten te voorschijn gehaald. En
zoo zwierden Zaterdag en Zondag reeds de
eerste liefhebbers op de gladde ijzers rond.
Doch verreweg de meesten vonden het maar
beter om zooveel mogelijk dicht bij de kachel te
blijven. En heelemaal ongelijk hadden ze niet
want het vroor hedenmorgen nog 9 graden F.!
En vannacht was het natuurlijk nog erger. Er
bereikten ons zelfs mededeelingen over thermo
meters die 17 graden zouden hebben aangewe
zen. Dat mag dan misschien een uitzondering
zijn, de gemiddelde temperatuur zal toch zoo
om en nabij de 15 graden vorst zijn geweest en
dat zijn we hier nu niet bepaald gewend. En de
strenge winter van '28'29 dun. zult U zeggen.
Inderdaad, toen heeft het bijna zonder onder
breking van December tot in Maart gevroren,
maar. toch kwam de temperatuur des nachts
zelden onder de 8 a 10 graden vorst.
Houdt de vorst aan? Niemand weet het. Maar
één ding hopen we toch allemaal: als het door
blijft vriezen laat dan de felle Noord Ooster
maar thuis blijven.
De vorst en de werkloosheid.
Strenge vorst heeft steeds een vergrooting
van de werkloosheid tengevolge. De bouwwer
ken liggen zoo goed als stil, want buiten kan
natuurlijk geen arbeid verricht worden. Daar
door hebben zich heden zeer vele bouwvak
arbeiders bij de arbeidsbeurs gemeld, vermoe
delijk zal dit aantal wel aanloopen tot enkele
honderden. Deze menschen worden evenwel niet
bij het aantal werkloozen geteld, want zij heb
ben immers werk, maar kunnen alleen tijdelijk
niet aan den slag gaan. Wel worden bij de werk
loozen geteld de arbeiders die nu voorloopig
ontslagen worden om misschien weer aange
nomen te worden als de dooi invalt. Het trans
portbedrijf heeft in het algemeen ook veel te
lijden van strenge vorst, het verkeer te water
.igt dan stil, terwijl het vervoer te land niet
in dezelfde mate toeneemt.
(Zie ook pag. 12.)
Voor echte Friesche Schaatsen
is Uw adres
„ALBA" - Groote Houtstraat 158,
TELEFOON 15426.
Wij verhuren GELUIDINSTALLATIES voor
ijsbanen.
(Adv. ingez. Mea.j
WEEKBERICHT
Coöp. Vooruitgang U.A., Haarlem.
BLOEM per 4 pond 25 ets.
SLAOLIE per flesch a 6' maatje 45 ets.
KRENTEN per pond 22 ets.
ROZIJNEN per pond 25 ets.
SUCADE per ons 10 ets.
SNIJBOONEN per 11 blik 19 ets.
SPERCIEBOONEN per 1 1 blik 22 ets.
KERSTTULBAND per stuk van ongeveer
V« pond 25 ets.
AMANDEL-KRANSJES 1 pond 22 ets.
KRANSJES pond 16 ets.
MET DIVIDENDBONS.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Hoeveel Duitsche en Oostenrijksche meisjes
te Haarlem trouwden. 2
BINNENLAND.
Te Zutphen is een losse locomotief tegen
een trein gereden. 1
Het Centraal Station te Utrecht is door een
zwaren brand geteisterd. 3
BUITENLAND.
Goering zou de volgende maand naar Rome
gaan. 1
Bij de verkiezingen in Slowakije behaalde de
Slowaaksche Volkspartij 90 pet. der stem
men. 9
Polen heeft te Praag een démarche gedaan
in verband met de activiteit der Oekrai-
uers in Tsjecho-Slowaküe. 9
Gevreesd wordt, dat 2000 Chineezen bij
overstroomingen van de Gele Rivier om
gekomen zfjn. 9
SPORT.
Criticus over tactiek in voetbal. 5
ARTIKELEN enz.
P.: Een begaafd Journalist. 1
K. de Jong: Volksconcert der H. O. V. 14
J. B. Schuil over de Thompson Brothers. 13
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op -1