1 I
NASSAU-BANK N.V.
m
Z* 160-65t-l.2;.V.Z«««.''I*
FINANCIEEL JAAROVERZICHT
I
I
INCASSO-BANK N.V.
CREDIETEN
SAFE-DEPOSIT
Het Ei van Columbus 1
was niet
goed
genoeg!
y
OUDsAD
VOCAAT
AGENDA.
HA"'A RL EM'S DAGBLAD
7
Het jaar 1938, dat in menig opzicht van zoo
historische beteekenis zal blijken te zijn geweest,
heeft zijn sporen wat nieuws betreft ongetwij
feld verdiend en al is het meerendeel van dit
nieuws van droevigen aard geweest, wij mogen
niet aan struisvogelpolitiek doen en dienen ons
eerlijk rekenschap te geven van de factoren, die
het economisch en financieel leven het afgeloo-
pen jaar hebben beïnvloed.
Voorop sta, dat meer dan in eenig jaar sedert
den Grooten Oorlog de internationale politiek
allesbeheerschende factor is geweest. De ver
breeding der klove tusschen de totalitaire en de
mocratische landen en de in toenemende mate
agressieve politiek en levensopvattingen der
dictatuurregeeringen hebben spanningen gescha
pen, die bijna tot een noodlottige ontlading heb
ben geleid. Wij mogen ons niet verhelen dat die
spanningen, ondanks zekere pacten, nog onver
minderd bestaan en dat waarschijnlijk slechts
de uitgesproken vredeswil van alle Europeesche
volken het ontstaan van een ontlading zal voor
komen.
De oorlogs-economie.
Al die politieke: spanningen immers, de
Spaansche burgerkrijg, het piratendom in de
Middellandsche Zee, de Oostenrijksche „An
schluss", 't Tsjecho-Slowaaksche drama, de Jo
denvervolgingen in Duitschland, de Italiaansche
eischen, het Japansche avontuur in China, vin
den zonder uitzondering haar grondslag in de
„dynamiek" der totalitaire landen, die weer
nauw is verbonden met economische motieven.
Er zijn er zelfs, die de totalitaire agressiepoli-
tiek geheel op rekening van de economie schrij
ven en de telkens zich openbarende explosie
neigingen verklaren uit de voortdurende vrees,
dat de levensstandaard van de onder dictatuur
levende volken te sterk zou worden gedrukt.
Zulk een verklaring is ietwat te eenvoudig, hoe
wel ongetwijfeld economische motieven als be
volkingsovervloed, exportdrang, grondstoffen-
voorziening, enz. een hartig woordje meespre
ken. Het is echter nu geen tijd, om ons in de
economische theorieën van het fascisme te ver
diepen. De economische gevolgen zijn van meer
KRUISWEG 59
HAARLEM
tegen zakelijke of
persoonlijke zeker
heid.
loketten te huur van
f 5 en hooger.
/Adv. ingez. Mea.j
belang.è In de eerste plaats ontwikkelt elk fas
cistisch land een sterk geleide oorlogseconomie
en het afgeloopen jaar heeft hiervan weer ter
dege getuigenis afgelegd. De autarkie heeft zich
in versterkte mate voortgezet en heeft geleid
tot een ongerechtvaardigde, kunstmatige ver
grooting der wereldproductie ten koste van
den wereldhandel. Zij heeft niet nagelaten, haar
invloed ook op de democratische landen te doen
gelden. Het met zooveel ophef in Januari aan
gekondigde Plan-Van Zeeland voor verbetering
van den wereldhandel werd reeds onmiddellijk
na publicatie in den doofpot gestopt. In Mei werd
de ..Oslogeest" zonder veel misbaar ten grave
gedragen en het is pas op het eind van het jaar,
dat de sluiting van het Britsch-Amerikaansch
handelsverdrag, met zijn meest begunstigings
clausule, in de muffe kamer der autarkie het
venster op een spleetje heeft open gezet. De
productie van synthetische stoffen is in 1938 ver
der gevorderd en met name kunstrubber en
kunstwol hebben reeds thans vraagstukken op
geworpen, waarmede de producenten van het
natuurproduct wel degelijk rekening moeten
houden.
Geweldige druk der
militaire uitgaven.
De spanningen der internationale politiek heb
ben bovendien in alle landen het defensiepro
bleem ver op den voorgrond gebracht. In eco
nomie en begrooting van practisch elk land is
thans de defensie een leidende figuur. Ontzag
lijke sommen moet de bevolking, hetzij in den
vorm van ook op de toekomstige generatie druk
kende leeningen, hetzij in dien van sterk ver
hoogden belastingdruk, den oorlogsmoloch ten
offer brengen. Deze defensie-uitgaven staan
bijna gelijk met een evenredige verarming der
bevolking en verlaging van den levenstandaard
en oefenen een druk uit op practisch de ge-
heele fondsenmarkt. Slechts in zooverre als zij
extra-werk verschaffen en bepaalde industrieën,
zooals den vliegtuigbouw, stimuleeren, kan men
ze nog eenigermate productief noemen.
De hecrschende onrust.
Tenslotte hebben het telkens weer herhaalde
onrustzaaien en het besef, dat dit den totalitaï-
ren staten als het ware in het bloed zit, alle
markten der wereld in hun ban gebracht, d.w.z.
al het leven aan deze markten ontnomen. Ge
durende het overgroote deel van het jaar is de
kooplust beneden het normale peil gebleven,
omdat niemand er zich toe geneigd voelt, zich
in nieuwe verplichtingen te steken, zoolang
men het gevoel heeft dat het zwaard van Da
mocles nog boven Europa hangt. Zonder eeni-
gen twijfel heeft deze omstandigheid ook het
wereld-conjunctuurverloop beïnvloed en is er
mede verantwoordelijk voor geweest, dat de con-
junctuur-stïmuleering in de Vereenigde Staten
niet het succes heeft kunnen boeken, dat men
er van verwacht had. En men kan toch niet
zeggen, dat men daarginds niet vele paarden
voor den wagen heeft gespannen, om het vast-
geloopen bedrijfsleven weer op gang te brengen.
Toen immers Roosevelt had gemerkt, dat zijn
fulmineeren tegen het hooge prijspeil in April
1937 een fatale uitwerking had gehad en de
voorjaarsopleving van 1938 uitbleef, zon hij op
middelen, om met behoud der New Deal princi
pes, dus met instandhouding van zijn koop
krachttheorie, het zakenleven nieuwen moed te
geven. Hij deed zulks door middel van de geld-
pomp: enorme bedragen liet hij in het bedrijfs
leven pompen en het leek of precies met den
ingang van den zomer van 1938 deze politiek
succes zou boeken. Een plotselinge hausse ont
stond en overal blaakte men van optimisme.
Doch het duurde niet lang of het reactieduivel
tje nam weer de leiding over: vrees voor de
ontv'kkplïng in Europa en de politiek van Roo
sevelt, die zijn aanvallen op „big business": de
monopolies, de openbare nutsbedrijven, enz.
voortzette, hadden weer invloed. En al heeft de
uitslag der Amerikaansche verkiezingen het dui
delijk gemaakt, dat er in de Vereenigde Staten
een sterke reactie tegen den New Deal is ont
staan, de zekerheid bestaat nog geenszins, dat
het jaar 1939 voor nieuwe conflicten tusschen
Administratie en zakenleven, alsmede tusschen
zakenleven en arbeid gevrijwaard zal blijven,
hoewel het waarschijnlijk is, dat de nutsbedrij
ven na hun capitulatie niet langer een ernstig
vraagstuk zullen vormen en wellicht ook in het
spoorwegprobleem eerlang een oplossing zal
worden gevonden. Toch heeft zich na de Ame
rikaansche depressie van het eerste half jaar ge
leidelijk een niet onbelangrijke verbetering in
het bedrijfsleven aldaar ontwikkeld en men sluit
daarginds het jaar af in een toon van gematigd
optimisme.
Groote kapitaalvlucht
naar Amerika.
De gebeurtenissen in Europa, vooral in het twee
de halfjaar hebben niet nagelaten, ook op de
wissel- en goudmarkt een beduidenden invloed
uit te oefenen. De Oostenrijksche „Anschluss",
de droevige Fransche financieele politiek in het
eerste halfjaar, de verbeterde vooruitzichten in
de Vereenigde Staten, de September-spanning
in Europa, het Britsch prestige verlies en de
vlucht van Joodsch kapitaal hebben samenge
werkt, om de kapitaalvlucht naar Amerika een
ongeëvenaarden omvang te geven (zoo bedroeg
de goudinvoer in de Vereenigde Staten in 1938
zeker 1800 millioen dollar). Voornamelijk het
pond, als „fiche" van de natie, die toch eigenlijk
de klappen heeft gekregen, had hieronder danig
te lijden. Het heeft wederom circa 4 pet. van
zijn waarde moeten afstaan, ondanks een goud-
verlies van ten naastenbij 200 millioen, en
hierin blijkt duidelijk de daling van de waarde
van Engeland's economische positie (algemeene
exportmoeilijkheden, verlies van ontzaglijke be
langen in China, vrees voor invloedsverlies in
het Nabije Oosten en den Balkan, moeilijkheden
in Palestina, beduchtheid voor afstand der man
daten, enz.). Er is inderdaad weinig reden, om
aan het pond een hoogere intrinsieke waarde
toe te kennen dan het thans heeft.
Ook Frankrijk heeft in belangrijke mate bij
gedragen tot de vergrooting der monetaire on
rust. Gedurende het grootste deel van het jaar
heeft men er de onverantwoordelijke verdeeld
heids-politiek voortgezet en meer en meer de
financieele en economische positie ondermijnd.
Het mislukken van Chautemps' en Marchan-
deau's poging tot het scheppen van een „shock-
proof"-frane, het kortstondig experiment van
Blum, de aanvankelijk ietwat slappe houding
van Daladier waren koren op den molen van de
speculatie en van het communisme en hebben
ongetwijfeld Duitschland en Italië geruggesteund
in hun uitdagende houding gedurende Septem
ber. Eerst met Reynaud's optreden en de krach
tige afweer van de staking der C.G.T. en van
de eischen van Italië schijnt een nieuwe geest
door Frankrijk te zijn gevaren. Er zijn aanwij
zingen. dat de natie eindelijk tot het besef komt,
dat het zich offers moet getroosten in den vorm
van belastingen en harderen arbeid. En daarom
keert druppelsgewijze het vertrouwen en het
Fransche kapitaal terug en ontstaan normaler
verhoudingen in de Fransche geld- en kapi
taalmarkt.
De goederenmarkten.
De houding der goederenmarkten is nagenoeg
volkomen in overeenstemming geweest met de
algemeen gedrukte stemming, die het grootste
deel van het jaar de wereld heeft bevangen. Het
scherpst wordt dit misschien wel naar voren ge
bracht door het feit, dat bij de verschillende aan
restrictie onderhevige goederen (welker aantal
in den loop van het jaar opnieuw een uitbrei
ding onderging door de vorming van het lood-
kartel) de diverse controleerende instanties zich
genoodzaakt zagen een drastische beperking der
productie in te voeren. Zoo werd het rubberuit-
voerpercentage voor het tweede halfjaar vast
gesteld op het zeer lage peil van 45 pet. der
basisquota (tegen 90 pet. in de tweede helft van
1937): dat voor tin bevindt zich thans op 35 pet.
plus 10 pet. voor de in den loop van het jaar in
gestelde bufferpool (tegen 110 pet. in de tweede
helft van 1937). De koperproducenten buiten de
Vereenigde Staten beëindigen het jaar met een
verscherping der restrictie na een korte en, naar
het zich laat aanzien, ietwat overmoedige res-
trictielooze periode, terwijl uit Amerika berich
ten komen over hernieuwde inperking der pro
ductie van de zijde der leidende maatschappijen
als Anaconda en Kennecot. De suikerquota voor
het tweede restrictiejaar, dat op 1 September is
ingegaan, zijn met 5 pet. verlaagd, terwijl daar
naast een belangrijk kwantum vrijwillig door de
medewerkende productielanden werd opgegeven.
Deze verscherping der verschillende restric
ties dient men terdege in het oog te houden,
wanneer men er toe overgaat, het prijspeil der
goederen op dit moment te vergelijken met den
stand aan het eind van 1937. Rubber sluit het
jaar af op ruim 8 d (tegen d. aan het eind
van 1937), een niveau, dat echter nog lang niet
voldoet aan het door het Internationaal Rubber
Regelings Comité beoogde „redelijk" prijspeil.
Tin is met pl.m. 215 (tegen 189.12.6) bin
nen de marge van 200230 gekomen, welke
bij de oprichting van de bufferpool als doel voor
oogen is gesteld. Koper eindigt op ongeveer 44
tegen 40.6.3. aan het eind van het vorige jaar.
Voor de suiker is men er ondanks de quotaver
laging niet in geslaagd, het jaar te verlaten op
een belangrijk hooger prijspeil dan dat van eind
1937, doch het is een bemoedigend teeken, dat
juist tegen het eind van het jaar de suikermarkt
ZIJLSTRAAT 61 HAARLEM.
EFFECTEN
COUPONS
SAFE-DEPOSIT
SPAARBANK
DEPOSITO'S
(Adv. Ingez. Wed.)
van een beslist gunstige ontwikkeling blijk geeft.
Een uitgesproken verslechtering wordt vrijwel
algemeen vertoond door die goederen, welker
productie niet aan beperking krachtens interna
tionaal overleg is gebonden. Vanzelfsprekend
dienen wij bij de beoordeeling der prijsontwik
keling de bijzondere factoren in het oog te hou
den, die in elk speciaal geval hun invloed heb
ben doen gelden. In dit verband denken wij o.a.
aan de petroleummarkt, waarover nog steeds de
schaduw valt van de Mexicaansche onteigening.
Hoe het echter ook zij, vrijwel allerwegen le
veren de goederenmarkten het ontmoedigende
beeld van een aanbod (of althans van een po
tentieel aanbod), dat verre uitgaat boven den
omvang van de vraag, met als gevolg een druk
op de prijzen. Op de graanmarkten bijvoorbeeld
is de wanverhouding al buitengewoon groot. Een
oud verhaal leert, dat de goden, uit wraak voor
's menschen verspilling, het koren nog slechts
in de aar laten groeien in plaats van, zooals in
den aanvang, langs den geheelen halm. Het zou
er voor de wereld niet gemakkelijker op wor
den, indien deze goden ons thans wederom hun
volle gunsten zouden waardig keuren.Reeds nu
worstelt de wereld met een te groote graanpro-
ductie en. om slechts een voorbeeld te noemen,
spieden de Vereenigde Staten met argusoogen
naar een gelegenheid om hun enorm graanover
schot te spuien zonder de markt volkomen te
ontwrichten. Ook voor deze belangrijke groep
van producten groeit de dringende noodzaak van
effectieve internationale samenwerking tot sa
neering der markt.
Daling der vrachtenmarkt.
Ook van het verloop van de vrachtenmarkt in
1938 is weinig bemoedigends te vertellen. Het
peil der vrachten, volgens het bekende cijfer
van „The Economist", is vrijwel regelmatig ge
daald en bevindt zich thans ongeveer op het
laagste punt van het geheele jaar. En daarbij
houde men in het oog, dat op dit lage vracht
prijsniveau het aanbod van lading het geheele
jaar door miniem is geweest. Hoe kon het ook
anders in een tijd van sterk ingekrompen we
reldhandel! Voegt men daar nu nog bij dat, mede
als gevolg van den bewapeningswedloop, de
prijzen voor nieuw te bouwen schepen in gee
nerlei verhouding staan tot de gedaalde vracht
prijzen, dan spreekt vanzelf, dat de vrachten
markt een zwaren druk had te ondergaan. De
minimum-vrachten-schema's, die voor verschil
lende routes gelden als uitvloeisel van de inter
nationale samenwerking der reeders, werden
dan ook ten zeerste op de proef gesteld, terwijl
ook de scherpe opleving in de politiek van
staatssubsidie aan scheepsbouw en scheepvaart
een ernstige bedreiging voor deze schema's heeft
gevormd en nog vormt. Met uitzondering van
die voor de houtvaart hebben de minimum-
vracht-afspraken zich bevredigend gehouden
onder den druk van de talrijke ongunstige fac
toren, waarmede zij te kampen hadden. Zij wis
ten de markt voor een volslagen ontwrichting
te behoeden, doch tegelijkertijd is steeds dui
delijker de noodzaak gebleken deze schema's te
versterken, in het bijzonder door ze aan te vul
len met opleg- en dergelijke systemen. Hoewel
het tot dusver nog niet gelukt is. een zooge
naamde „compensatiepool". waarbij varende
schepen betalen voor liggende schepen, in de
wilde vaart tot stand te brengen, meenen wij
toch dat het laatste woord in dezen nog niet
is gesproken, zij het dan, dat de uitvoering der
plannen misschien een ietwat anderen vorm
gaat aannemen. Het feit, dat het besef algemeen
is, dat ongebreidelde concurrentie zelfmoord der
reeders zou beteekenen, wekt goede hoop op
effectieve internationale samenwerking in de
toekomst.
Het economisch leven in
Nederland.
In ons eigen land heeft het economisch leven
een ontwikkeling vertoond, die, hoewel met hier
en daar afwijkende en vertraagde bewegingen,
een getrouwe afspiegeling vormde van het con
junctuurverloop in de Vereenigde Staten en
Engeland. Dé terugslag, die reeds in het derde
en vierde kwartaal van 1937 viel te constatee-
ren, heeft zich in de eerste helft van 1938 voort
gezet, ofschoon zij niet die afmetingen heeft
aangenomen als aan gene zijde van den Oceaan.
In de tweede helft van het jaar hebben zich
verschillende, aarzelende teekenen van herstel
kenbaar gemaakt, die de hoop levendig doen
worden, dat in de Nederlandsche conjunctuur
een keer ten goede bezig is zich te voltrekken.
Zulks kan echter niet meer verhinderen, dat de
balans van het Nederlandsche bedrijfsleven per
eind 1938 een weinig fraaien indruk maakt. In
het algemeen zullen dan ook de bedrijven bij
lange na niet in staat zijn, in 1939 met zulke
gunstige winstcijfers en dividenden voor het
Dertig jaar geleaen werd de Italiaansche stad Wessina door een hevige aardbeving geteis
terd, waarbij enorme verwoestingen werden aangericht. Hierboven een foto, die op 30
December 1908 genomen werd.
publiek te treden als in dit jaar het geval is ge
weest.
Het bij voortduring lage peil der bedrijvigheid
beteekende, dat ons land bleef worstelen met de
problemen van een werkloosheid van ver over de
driehonderdduizend en het is noodig, ons steeds
opnieuw er op te bezinnen, wat dit cijfer in
houdt voor een gezonde sociale ontwikkeling,
welk een ondermijnenden invloed het uitoefent
op onze physieke en psychische volkskracht en
in welke mate het verslappend werkt op het
weerstandsvermogen van ons volk tegen extre
mistische politieke invloeden.
Op onze staatsbegrooting legt de zorg voor het
werïdoozenleger, tezamen met de door de ontwik
keling op het terrein der internationale politiek
afgedwongen defensie-offers, een fatalen druk.
De in September ingediende millioenennota leg
de daarvan getuigenis af, in het bijzonder dank
zij Minister de Wilde's lofwaardig streven, ons
ditmaal een onverhuld beeld te geven van de
werkelijke situatie van 's lands financiën. Een
belangrijke verzwaring van lasten wacht ons
volk en zijn bedrijfsleven: een „nationale in
komsten- en winstbelasting" zal zich komen
voegen in de reeds zoo uitgebreide reeks van
hooge cynzen, die belasting-betalend Nederland
uit cïe door de ongunstige conjunctuur sterk ge
krompen beurs zal moeten opdiepen. Voorwaar,
het is een somber beeld, hetwelk de rijksbegroo-
tmg voor 1939 aan onzen blik onthult, al meen ik
beslist te moeten tegenspreken, dat het een
schelle noodkreet als „die der negen mannen"
rechtvaardigt.
In de politiek, welke de regeering wenscht te
volgen ter stimuleering van ons bedrijfsleven en
ter dekking der begrootingstekorten, is dit jaar
geen principieele wijziging gekomen. Eenerzijds
bezuiniging en aandraaiing van de belasting-
schreef, anderzijds uitvoering van openbare
werken, steun aan landbouw en andere bedrijfs
takken, industrialisatie en hanteering van het
wapen der handelspolitiek als middel tot be
scherming en ondersteuning van het bedrijfsle
ven,' ziedaar ook in dit jaar de pijlers van het
economisch regeeringsbeleid. Wel werd hier en
daar het accent van het eene onderdeel naar
het andere verlegd. Wij denken hier met name
aan de handelspolitiek. De gewijzigde tariefs
machtigingswet beteekent volmacht aan de re
geering tot het voeren van een zuiver protectio
nistische politiek en de regeering moge bij de
uitoefening der haar verleende bevoegdheden
zekere criteria hebben in acht te nemen, zulks
neemt niet weg, dat de gewijzigde wetsartikelen
haar ruimschoots gelegenheid zullen bieden, het
tariefwapen te gebruiken voor de verwezenlij
king harer economisch-politieke doelstellingen.
1938 heeft Nederland definitief op het glibberige
pad der protectie gebracht en met spanning
wachten wij af, hoe ons land zich op dezen weg
zal voortbewegen.
Geringe vraag op de geldmarkt.
Tengevolge van het gebrek aan activiteit in
het bedrijfsleven kwam slechts een zeer geringe
vraag op geld- en kapitaalmarkt tot uiting. Ne
derland bleef in het afgeloopen jaar de onge
ëvenaarde geldruimte vertoonen, die reeds aan
het eind van 1937 aanwezig was. Publieke en pri
vate lichamen maakten van den daaruit voort-
vloeienden lagen rentestand een dankbaar ge
bruik, om tot conversie over te gaan van hun
uitstaande obligatieleningen. Het was de Neder
landsche staat, die in den aanvang van het jaar
he' sein hiertoe gaf door de zeer geslaagde uit
gifte van een 33'/> pet. conversieleening ten
Leloope van het voor Nederland ongekend hooge
bedrag van 1700 millioen gulden. Het voorbeeld
vond gereede navolging, doch het duurde niet
lang, of deze conversie-operaties (die voor de
met een moeilijk rentabiliteitspróbleem worste
lende Nederlandsche banken een welkome bron
van inkomsten hadden gevormd) daalde tot een
minimUm. In; hoeverre hiervoor de actie van
net in het begin van het jaar gevormde front der
groote Nederlandsche beleggers verantwoorde
lijk moet worden gesteld, is niet met eenige ze
kerheid te bepalen. Niet te ontkennen valt, dat
deze organisatie, die zich ten doel stelt excessen
op de emissiemarkt te breidelen, in den loop van
het jaar in staat is geweest, met haar boycot
actie verschillende successen te boeken, doch
men mag hierbij zeker niet uit het oog verliezen,
dat zij verscheidene malen den wind meehad.
zooals b.v. in de spannende Septemberdagen,
die haar zonder bezwaar in staat stelden haar
eischen te verzwaren.
Afgezien van een kleine opleving aan het eind
van het jaar bleef de vraag naar nieuw geld
buitengewoon gering. Dit gebrek aan geschikte
beleggingsobjecten stelde speciaal ook de levens
verzekeringsmaatschappijen voor moeilijke pro
blemen. Het vormde de groote drijfkracht voor
het doordringen van deze instellingen op het
terrein der hypotheekbanken, op welk terrein
de verscherpte concurrentie leidde tot 'n concen
tratiebeweging ter versterking van de positie in
den concurrentiestrijd.
De geschetste monetaire ontwikkeling stelde
Nederland in staat, niet slechts zijn enormen
goudschat te behouden, doch deze zelfs nog weer
te vergrooten. Voor een belangrijk deel (naar
schatting thans een vierde) bevindt deze goud
voorraad zich, om valuta-technische redenen, in
het buitenland, vooral in New York en Londen.
Stilte op de effectenbeurzen
Niet alleen de geld- en kapitaalmarkt ver
toonden een verlaten beeld: stilte ook heerschte
vrijwel het geheele jaar door op de effecten
beurzen, getuige de opbrengst van de beursbelas-
ting, die in de eerste elf maanden niet boven de
4.1 millioen gulden kwam tegen 8.1 millioen
in de overeenkomstige periode van 1937. De
stroom van introducties van Amerikaansche
waarden, alsmede van fractiebewijzen van de
meest verschillende dêpoteenheden (mogelijk
gemaakt door een verzachting van het embargo
op buitenlandsche leeningen), was niet in staat
de beurzen tot leven te wekken. Wel bracht hij
leven in de brouwerij in financieele en beurs-
kringen, waar een scherpe controverse ontstond
over de wenschelijkheid van de plotselinge, snelle
uitbreiding van de „unitrust"-activiteit in Ne
derland. De Vereeniging voor den Effectenhan
del ontwierp speciale beschermingsmaatregelen
ten behoeve van de beleggers in deze depotfrac-
tiebewijzen. Het was niet de eenige bescher
mingsmaatregel, waartoe de „Vereeniging" dit
jaar besloot: de Wiegerinck Muschter-affaire
bracht duidelijk naar voren, dat krachtig optre
den van de zijde van het bestuur der „Vereeni
ging" noodzakelijk was, teneinde het aan het
lidmaatschap van de „Vereeniging" klevende ca
chet van soliditeit en betrouwbaarheid te hand
haven.
In aanmerking nemende alle factoren van eco-
nomischen en niet-economischen aard, die in het
afgeloopen jaar medewerkten tot een druk op
de beurzen, mag het koersverloop niet onbevre
digend heeten: nadat in het begin van Maart
aan de Amsterdamsche beurs een hoogtepunt was
bereikt, trad een inzinking in, die in den zomer
weer voor een herstel plaats maakte, dat echter,
het niveau van het voorjaar niet bereikte. In
September openbaarde zich een felle reactie,
doch October bracht de koers wederom op het
vorig peil, hetwelk zich tot December vrij goed
kon handhaven. December gaf een afbrokkeling
te zien onder invloed vooral van Wall Street,
waar belastingverkoopen en seizoensreacties
eenigen druk uitoefenden.
Laten wij thans het licht vallen op enkele be
langrijke Nederlandsche conjunctuur-indices en
op sommige leidende bedrijfstakken. Op den
Want Oud's Advocaat wordt gemaakt
van veAscfa, Nederlandsche eieren.
VAN VfAscAe NEDERLANDSCHE EIEREN
a»»
.tér 6.» •- 301-0. k""»11
tuyfwyl
(Adv. Ingez. Med.)
voorgrond treedt dan allereerst de voortgezette
daling van het indexcijfer der groot-handelsprij-
zen van 75.6 in December 1937 tot 70.2 in No
vember met een lichte onderbreking in October
(basis 1926-30 is 100). Vergelijken wij hiermede
de beweging van de kleinhandelsprijzen, zooals
die tot uiting komt in het indexcijfer van de
kosten van levensonderhoud, dan zien wij dat
dit laatste cijfer in November met kleine schom
melingen was aangeland op 137.4 tegen 139.4 in
December 1937 (basis vóóroorlogsche prijzen is
100). Het blijkt dan, dat ook in Nederland de
dispariteit tusschen groot- en kleinhandelsprij
zen een typisch economisch verschijnsel is.
Onze buitenlandsche handel bleef in 1938 be
langrijk beneden de waarde, bereikt in 1937.
Zoowel invoer als uitvoer waren bijna 9 pet. min
der dan in het vorige jaar, hetgeen bij de alge
meene inkrimping van den wereldhandel zeker
geen verwondering behoeft te baren.
Het bedrijfsleven.
De afzonderlijke takken van het Nederlandsche
bedrijfsleven gaven weliswaar een sterk gescha
keerd beeld te zien. doch de algemeene indruk,
die zij van 1938 achterlaten, is weinig bemoedi
gend. Noch de bedrijven, welke in het bijzonder
op de binnenlandsche markt ziin aangewezen,
noch de exportbedrijven hebben als geheel geno
men reden om met tevredenheid op het afge
loopen jaar terug te zien. De kunstzijde-, radio-,
textiel- en diamant-industrieën hebben met
groote moeilijkheden te kampen. De situatie in
het hoogovenbedrijf is ongunstiger dan verleden
jaar. Uit de schoenenindustrie komen vele
klachten over scherpe concurrentie en slechte
prijzen. Slechts de scheepsbouw- en metaalnij
verheid alsmede het scheepvaartbedrijf kunnen
redelijk voldaan zijn over wat 1938 hun bracht.
Bij de scheepvaart bedenke men hierbij wel, dat
de situatie in de wereldscheepvaart, gelijk boven
uiteengezet, kortweg slecht moest worden ge
noemd. Immers nu stemt de ontwikkeling vpn
de Nederlandsche scheepvaart tot dubbele vol
doening. Reden tot groote tevredenheid geven
ook de recordcijfers van het Rotterdamsche ha-
venverkeer, vooral ook, omdat Rotterdam tevens
zijn positie onder de groote wereldhavens van
West-Europa aanmerkelijk versterkte.
Een ongunstige factor voor onze vrachtvaar
ders en scheepsbouwers, zoomede ook voor ver
schillende andere Nederlandsche bedrijven,
vormt de omstandigheid, dat ons Egalisatiefonds
zich de laatste weken aan den dollar heeft vast
geklampt (en dus feitelijk aan het goud), waar
door het Nederlandsch bedrijfsleven den druk
ondervindt van de daling van het
Uit den kleinhandel luiden de berichten in het
algemeen niet bijster gunstig. Wat het bankwe
zen betreft, dit zal over 1938 evenmin gunstige
resultaten te zien kunnen geven, gezien de bij
voortduring lage rentestand, de geringe activi
teit ter beurze en het opdrogen der inkomsten uit
conversies.
Wat tenslotte Nederlandsch-Indië aangaat,
daarover kunnen wij kort zijn, waar het immers
vanzelf spreekt, dat de conjunctuur van dit deel
onzer overzeesche bezittingen den nadeeligen in
vloed moest ondergaan van de prijsdaling op de
goederenmarkten. Indië drijft op een aantal voor
name uitvoerproducten, waarvan de opbrengst
in 1938 is gedaald, hetzij als gevolg van een sterk
ingekrompen uitvoer uit hoofde van verscherpte
restrictiemaatregelen, hetzij als gevolg van prijs
daling, hetzij als gevolg van een samenwerking
dezer beide invloeden. De dividendstroom naar
Nederland zal dan ook heel wat matiger worden
dan dit jaar het geval was.
Het jaar 1938 zal noch in de politieke noch
in de economische geschiedenis als een gunstig
jaar bekend staan. Het is een jaar geweest van
haast onophoudelijke angst, die aan den rusti-
gen opbouw van de prosperiteit den noodzake
lijken grondslag heeft ontnomen. Het ziet er
helaas niet naar uit, dat met de jaarwisseling
een rustiger sfeer is geschapen. Aan alle kan
ten liggen onopgeloste politieke vraagstukken.
Er is dan ook moed voor noodig, het nieuwe jaar
met optimisme in te gaan. Gelukkig ontbreekt
ons volk die moed niet en mogen wij hieruit
sterkte putten voor de vele nieuwe zorgen, die
ons ongetwijfeld zullen wachten.
F. C.
(Nadruk verboden.)
VRIJDAG
DECEMBER
Luxor Sound Theater: Robert Taylor in „Een
branie in Oxford" 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Heinz Rühmann in „De
Geluksvogel". 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals Theater: Deanne Durbin in „De
Bakvisch" (geprolongeerd). 2.30, 7 en 9.15 uur.
Palace Familie Cinema: In de matinée Shirley
Temple in „Little Miss Broadway", 2 uur.
In de avondvoorstelling: „Ik geef een millioen"
en „Het Mysterie van de blauwe vaas", 8.15 uur.
Spaarne Theater: „Hoogspanning - levensge
vaarlijk" en „Achter gevangenismuren". 8 uur.
Moviac Theater: Des middags: Jeugdvoorstel
ling van „Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen".
Des avonds: „Het geheim van de Zermatt."
ZATERDAG 31 DECEMBER
Bioscoopvoorstellingen (Luxor 2.30 en 8.15;
Frans Hals 2.30 en 7 uur).
Teyler Museum, Spaarne 16. 113 uur. Toe
gang vrij. Zondag 1 Januari gesloten.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Ge-
>pend eiken werkdag (behalve Vrijdags) van
35 en 79 uur.
