Haarlem's Dagblad Het mes sneed twee menschenlevens af Dienstboden. Meer Nederlandsche dienstmeisjes Op heeterdaad betrapt op Oudejaarsavond Drama's in den Oudejaarsnacht. Caféruzie met noodlottige gevolgen. Een uitvinding. r Ds. C. J. van Paassen f Prof. R. N. Roland Holst overleden Hef belangrijkste 56e Jaargang No. 17035 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven cu Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Grnote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodïenst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15034 Redactie 10600, Drukkerij 10132, L2713 A dm in. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Hoofdredacteur; KOBERT PEEREBOOM Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Maandag 2 Januari 1939 Abonnementen per «eek f 0.2S. p maand t 1.10. per 3 maanden I 3.25 franco pet post f 3.55. losse uuiunirr» 6 cent per ex. Advertentiën 1-5 regel» f 1.7S. elke regel meer f 0.3S Reclame» f 0.6O per rcgeL Regelahonnementstarteven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elka regel meer f 0.15. Groentje» u« rubriek. Niet zonder aarzeling kan een man de pen opvatten om over dit onderwerp te schrijven. Het behoort zoozeer tot het onbetwist domein der huisvrouw, dat hij zijn onbevoegdheid pijnlijk voelt. Nochtans dient het te gebeuren, nu de donderwolk van het vertrek der Duit- sche dienstboden boven 18 a 20.000 Nederland- sche gezinnen blijft hangen, waarvan zeer vele in Haarlem en omgeving. En nu minister Romme, den ernst van den toestand beseffend, het vaderland vandaag verblijdt met een maatregel, die de dienstbodenmarkt verrui men zal. Immers, hij bepaalt dat aftrek op de steunuitkeeringen aan gezinnen van werk- loozen niet meer zal plaats hebben ten aan zien van gezinsleden, die dienstbode zijn. Dat hij de echtgenoote van den werklooze ten deze niet als gezinslid beschouwt is ons pas na Informatie bij zijn departement gebleken. Het is een onverwachte vrijheid met de Neder- landsche taal, die zelfs zijn ambtgenoot van Onderwijs verrassen zal. En het is, wat be langrijker moet geacht worden, een beperking van den maatregel. Maar goed, hij blijft van belang. Als er inderdaad op korten termijn veel Duitsche dienstboden verdwijnen zal mi nister Romme's besluit de bezetting van de opengevallen plaatsen vergemakkelijken, al zal het tekort er niet heelemaal mee onder vangen worden. Er wordt nu wel verwacht dat tegen 1 Fe bruari veel Duitsche meisjes verdwijnen zul len. Niet alleen uit Nederland, maar ook uit vele andere landen. Duitschüand heeft ze blijk baar noodig in „het productieproces". Hoe dat in elkaar zit weten we niet, maar aangezien het gansche economische beleid van het Derde Rijk moeilijk te doorgronden is, kan dat geen verbazing wekken. Bovendien is het onze zaak niet. Maar de Lotte's, Gretchen's en Mizzi's toonen weinig geestdrift voor haar nieuwe ar- beidsbestemming en maken zoogezegd queue voor de stadhuizen om met Hollanders te trouwen. Dit schijnt te bewijzen dat ons land ook voor Duitschers nog zoo kwaad niet is. Ove rigens zal het toch maar een minderheid van de 18 a 20.000 zijn, die op deze wijze te elfder ure nog de Nederlandsche nationaliteit kan verwerven. En hoeveel leden van die minder heid zullen eenmaal goed en wel getrouwd, dienstbode blijven? Denkelijk heel weinig. Zoo blijft het tekort dreigen. Mij verlatend op vele uitspraken van huisvrouwen, deskun dige meeningen dus, zou ik gaarne een woord van waardeering aan het adres der Duitsche dienstboden willen uiten. Zij hebben, in het algemeen gesproken, in den loop der jaren een heel goede reputatie in ons land verworven. Verreweg de meesten hebben zich door ijver, bekwaamheid en een goed humeur geken merkt. En het dienen lag haar blijkbaar goed. Zij zagen heelemaal geen vernedering in een trouwens heel nuttig beroep, in tegenstelling met zoovele Hollandsche meisjes die het kan toor, den winkel en zelfs de fabriek als een verhevener arbeidssfeer schijnen te beschou wen en dan ook straks het tekort zullen ver oorzaken. Ligt de schuld van dezen afkeer bij de Hol landsche mevrouwen, althans bij vele Hol landsche mevrouwen? Het valt te betwijfelen, want de Duitsche meisjes konden het toch wel met die mevrou wen vinden. En dat zoo ver van huis, hetgeen heel wat moeilijker is.'Dus moet de oorzaak wel gezocht worden in een bizondere werking van de maatschappelijke eerzucht in ons land. Zeker niet in den klank van het woord „dienstbode", want het begiüp „dienen" eert den mensch en is bovendien zijn lot, welke maatschappelijke taak hem ook toegewezen moge zijn. „Wie leven wil, moet dienen! Dat is toch 's werelds loop". Het is wel weer een Duitscher, Friedrich Holm, die dit woord op zijn naam heeft, maar erkenning van deze waarheid wordt overal gevonden. En hebben niet de Engelsche troonopvolgers, de Prinsen van Wales, sinds eeuwen in hun wapen het nobele devies: „Ik dien" gevoerd? Op dit feit zou de aandacht van vele Hollandsche meisjes wel eens gevestigd mogen worden. Zij zouden er versteld van staan. Al zouden de meesten, eenmaal bekomen van haar verbazing, wel antwoorden: „Nou ja. Maar hoe! Niet zooals wij!" Dat is niet te ontkennen. Maar ik hoop altijd nog eens een duidelijke verklaring te lezen of te hooren van het raadsel, waarom het nu eigenlijk zooveel eervoller zou zijn ander werk te doen. Eervoller? Neen, eervoller kan het niet wezen. Voornamer dan? Of deftiger? Aha, hier raken we een oud, goeddeels ver ouderd maar in andere talen nog steeds on vertaalbaar Hollandsch begrip. Zou er een deftigheids-nuance in zitten? Dat kan wel, want die is in alle rangen en standen der sa menleving mogelijk. Het standsbegrip doet zich alom gelden. Maar hier kom ik weer op een terrein, waarop de vrouw zooveel deskun diger is dan de man dat ik het niet meer aan- durf. Eén excursie in het onbekende is genoeg geweest. Moge de lof. die den Duitschen dienstboden van vele zijden bij haar vertrek zal toege zwaaid worden, voor vele Hollandsche meisjes een aansporing zijn om het ook maar eens te gaan wagen met een beroep, waarin dan toch wel degelijk erkenning, ja zelfs roem te oogsten is. R. P. WISSELKOERSEN. Londen 8.52 3/4 Berlijn 73.74J4 Parijs 4.82/, Brussel 30.98 Zwitserland 41.46 1/* Verdiensten van dochters vallen buiten de inkomsten van werklooze gezinnen. De gehuwde vrouw wordt in deze niet aangemerkt als gezinslid. Het is zeker dat met 1 Februari a.s. een ge deelte der Duitsche dienstboden uit ons land ver trekt om naar het vaderland terug te keeren. Nog steeds is niet met zekerheid te zeggen hoe veel er nu moeten vertrekken. Alleen wist men ons thans op het Duitsche consulaat in Amster dam mede te deelen, dat ter zijner tijd alle Duit sche meisjes uit Nederland moeten terugkeeren voor zoover zij in Duitschland noodig zijn. Daar door het vertrek der Duitsche meisjes een groot tekort dreigt aan dienstboden en werkvrouwen in ons land, heeft de minister van Sociale Zaken een belangrijken maatregel ge nomen. Hij heeft per circulaire aan de ge meentebesturen medegedeeld, dat hij er zijn goedkeuring aan heeft gehecht, dat alle verdiensten door gezinsleden van ondersteunden en tewerkgestelden, ver kregen met het verrichten van gezins- arbeid van huishoudelijken aard, bij de vaststelling van den steun en de plaat sing in de werkverschaffing geheel bui ten beschouwing worden gelaten. Voor deze verdiensten behoeft derhalve in den vervolge geenerlei aftrek meer plaats te hebben. Deze maatregel is genomen, zooals de minister mededeelt, ten einde het verrichten van gezinsarbeid van huishoudelijken aard der Nederland sche meisjes zooveel mogelijk te bevor deren. Tot zoover deze circulaire en de toelichting. De vraag rees of onder deze circulaire ook begre pen zijn de verdiensten van de vrouw van een werklooze als werkster. Ongetwijfeld is een vrouw ook aan te merken als een gezinslid, maai de toelichting, dat het de bedoeling is, den arbeid van Nedei-landsche meisjes te bevorderen geeft onzekerheid. Daarom hebben wij ons gewend tot het de partement van Sociale Zaken waar men ons mededeelde, dat de maatregel alleen slaat op de kinderen, dus niet op vrouwen van werkloozen. Als de vrouwen dus als werkster verdien sten hebben worden die als voorheen voor 2/3 afgetrokken. Alleen dus de verdiensten van de meisjes wor den in het vervolg niet meer gedeeltelijk afge trokken als zij dit geld verkrijgen voor het ver richten van gezinsai-beid van huishoudelijken aard. Tot heden was de toestand zoo, dat van de verdiensten van kinderen 2 gulden vrij was voor aftrek. Van hetgeen boven die f 2 werd ver diend, werd 2/3 afgetrokken. Als dus f 5 werd verdiend werd f 2 gulden afgetrokken van den steun. Dit zal nu in het vervolg vervallen, mits de meisjes dat geld als dienstboden of werk sters verdienen. Tot heden bestond ook de bepaling dat steun plus gezinsinkomen tezamen nooit meer mocht bedragen dan 150 pet. "an den steunnorm. Als bijvoorbeeld de steunnorm f 12 was, plus f 1.35 voor elk kind, mocht steun en gezinsinkomen voor een gezin met 2 kinderen nooit meer zijn dan f 22.05. Ging het daarboven uit, dan werd op den steun gekort. Op het departement van Sociale Zaken ver klaarde men ons, dat de verdiensten van in en uitwonende meisjes verkregen door arbeid van huishoudelijken aard ook buiten beschouwing valt voor de berekening van het gezinsinkomen met het oog op bovenbedoelde bepaling. De verwachting is. dat door de nu genomen maatregel meer dochters van werkloozen een betrekking in de huishouding zullen zoeken. Er profiteeren ook de gezinnen van werkloozen van die nu op den steun gekort werden door de bestaande aftrek-regeling. Inbrekers trachtten in de Pijnboomstraat hun slag te slaan Dank zij de oplettendheid van een Haarlemsehen rechercheur is het op Oudejaarsavond gelukt twee inbrekers op heeterdaad te betrappen, terwijl zij bezig waren de keukendeur van een woning in de Pijnboomstraat te for- ceeren. De recheurcheur bemerkte op zijn surveil- lancetocht door Haarlem-Noord twee personen die hem verdacht voorkwamen. Hij verkeerde in de veronderstelling, dat de mannen fietsen wilde stelen doch spoedig zou blijken, dat zij nog stoutere plannen hadden. De rechercheur stelde zich verdekt op en zag dat de mannen bij het perceel 27 aanbelden. Nadat zij geen gehoor hadden gekregen gingen ze door een gemeenschappelijke), poort naar den achter kant van de woning. Toevallig passeerde op dat oogenblik de motorbrigade, die op ver zoek van den x-echercheur de voorzijde v.an het huis bewaakte. De rechercheur zelf ging eveneens de poort door, klom over een schut ting en trok zijn revolver. Bij de keukendeur van het bewuste hu/ hij de twee man nen, die reeds de stopverl van de ramen had den verwijderd. Nadat ze door de motorbrigade naar het politiebureau waren overgebracht kon men hun identiteit vaststellen. Het waren een 28-jarige monteur, gedomicilieei-d te Apel doorn en een 36-jarige bloemist uit 's-Gra- venhage, die beiden een week in Haarlem „logeerden". Zij bekenden bedoeling te heb ben gehad in te breken daar ze platzak waren. Ze hadden gebruik willen maken van den Oudejaarsavond omdat dan vele menschen bij familie of kennissen op bezoek gaan. De bewoner, die van niets wist deed den volgenden dag bij de politie aangifte, dat men een poging had gedaan de ramen van zijn keukendeur te verwijdei'en. De politie kon hexn echter de geruststellende verzekering geven dat de daders reeds in verzekerde be waring zaten. Ook een bewoner van de Neptunusstraat deed bij de politie aangifte, dat men ge tracht had een schuifraam aan de achterzijde van zijn huis te openen. Deze poging was echter mislukt. Twist uit minnenijd. Achttienjarige doodelijk getroffen. In den Oudejaarsnacht hebben zich twee drama's afgespeeld, waarbij het mes een hoofdrol speelde en aan twee menschenlevens een einde maakte. Het eene darma gebeurde in de Friesche ge meente Oosternijkerk. waar de achttienjarige landarbeider J. van der Ploeg bij een twist zijn doi-psgenoot P C. de Boer, die even oud was. met een zakmes een achttal steken in het bovenlichaam toebracht. Het slachoffer werd in hoogst zorgwekkenden toestand opgenomen en is tijdens het vervoer naar het ziekenhuis te Leeuwarden aan zijn verwondingen bezwe ken. De steekpartij speelde zich omstreeks kwart voor twaalf op straat af, toen verscheidene inwoners van het plaatsje in afwachting van de ja ars. wisseling buiten een praatje stonden te maken. Tusschen de twee genoemde jonge lieden ontstond een hoogloopende ruzie waar schijnlijk uit minnenijd over een zestienjarig meisje. Het schijnt, dat van der Ploeg uit zelfverdediging gehandeld heeft toen de ander hem bij den keel zou hebben gegrepen Des nachts is de dader van zijn bed gelicht en na verhoor door den veldwachter en burgemeester Sytsma van Oostdongeradeel. tot welke ge meente Oosternijkerk behoort ingesloten in de marechausseekazerne te Dokkunx De Boer was de zoon van een vrachtrijctei Door het gebeurde werd de vredige Oude jaarsavondstemming in het dorp op wreed e wijze verstoord. Het andere drama speelde zich af in Hel mond. Daar ontstond een vechtpartij tusschen twee inwoners van die gemeente, waarbij de 31-jarige A V. door zijn tegenstander, den 45-jarigen G. S. met een mes in den buik werd gestoken, tengevolge waarvan de ongelukkige in het ziekenhuis is overltden. Zaterdag, in den vooravond, troffen de beide mannen elkaar in een café aan de Wolfstraat. Zij waren niet „drankvrij" en al spoedig kre gen de lieden oneenigheid. De vrouw van den kastelein wist de twist te sussen, waarop S. zich na eenigen tijd verwijderde. Kort na twaali uur evenwel, nadat het café gesloten was, kwam S. aan de achterzijde van het café de keuken binnen, waar V. met den caféhouder en diens echtgenoote aan de koffie zat. Opnieuw laaide de ruzie op. V. verzocht den ander de zaak buiten af te wikkelen. Daar zou V zijn tegenstander eenige kaakslagen hebben gegeven, waarop S zijn mes trek en in het wilde weg V. enkele steken toebracht V zakte hevig bloedend in elkaar Inmiddels was de caféhouder komen toesnellen. Deze droeg den gewonde het café binnen en waar schuwde een geneesheer en de politie. Het slachtoffer werd naar het Sint Antonius- gasthuis vervoerd, waar men operatief ingreep, hetgeen evenwel niet meer mocht baten. De man is in den loop van Zondagmiddag over leden. De dader kon kort na bet gebeurde gearres teerd worden. De verslagene was ongehuwd en werkzaam in Duitschland. (De heer Dieperink, die op 2 Januari 40 jaar directeur is van een suikerwerkfabriek, heeft in 1910 de chocolade hagelslag uit gevonden.) Er is in deze laatste dertig jaar, Meer uitgevonden, durf ik wel te zeggen, Dan voorgaande drie eeuwen bij elkaar, Aan nieuwigheden over konden leggen. En nog komt er geen einde aan den drang Der menschen, om iets nooit gekends te maken. Zij 't niet steeds dingen van zoo groot belang En zelfs niet altijd aangename zaken. Betreklijk vele zijn er ook nog bij. Waarvan de massa nooit iets komt te weten, En daarenboven dan nog allerlei. Waarvan men leest, om het weer te vergeten. Nu echter jubileert, naar 'k lees, de man, Die eens de hagelslag heeft uitgevonden, En daarvoor op de hulde reeknen kan. Van stille (want van volle) kindermonden. Men heeft naast chocolade hagelslag, Ook zooveel anders op zTn brood gekregen, Dat men die vinding memoreeren mag. Hoezeer zij blijft in 't kleine, als een zegen. Het is juist in een grooten tijd wel goed. Een extra nadruk op iets kleins te leggen, Vooral als het ons leven wat verzoet, Wat van veel groots slechts zelden valt te zeggen. P. GASUS. De sta-in-den-weg in de Rustenburgerlaan. Wordt gesloopt. Zooals onze lezers weten heeft de gemeente het perceel in de Esschilderstraat aangekocht, dat verdwijnen moest in verband met de ver breeding van de Rustenburgerlaan. Sinds eenigen weken heeft de bewoner, die zijn kruideniersbedrijf in een nieuw perceel aan genoemde laan heeft ondergebracht, het oude huis ontruimd. En vanmorgen is men van gemeentewege begonnen met de voorbe reidingen om het te sloepen: er is namelijk een schutting omheen geplaatst. Het drukke verkeer aldaar zal niet weinig met deze verdwijning gebaat zijn. Het woord is aan De affaire-Kreuger weer Ier sprake* Luciferskoning zou door samenzweerders omgebracht zijn. Het „Stockholms Extrablad" meldt, dat de af- faire-Kreuger weer aan de orde gekomen is op grond van Parijsche onderzoekingen die tot nieu we resultaten geleid zouden hebbexx. Kreuger zou zich niet van het leven beroofd hebben, doch door samenzweerders omgebx-acht zijn. Duitschland en Italië het sterkst in de luclit. Rapport van commissie van Amerikaansche deskundigen. Volgens het rapport van de luchtvaartdes kundigen van de Vereenigde Staten, dat is voorgelegd aan Roosevelt, hebben Duitschland en Italië tezamen een luchtmacht, welke zes maal zoo stei-k is als de Vereenigde lucht vloten van Engeland en Frankrijk tezamen. Men zegt, dat het rapport op authentieke statistiekexx berust en geloof vindt in hooge regeeringskringen. La Fontaine: Wat nieuws moeten we hebben, zelfs al zou er geen nieuws meer in de wereld zijn. Bevel tot inhechtenisneming van aartshertog. Na aanrijding van fietser doorgereden. LONDEN. 2 Januari (A.N.P.) De ..Daily Telegraph and Morning Post" meldt uit Wee- nen, dat een bevel tot inhechtenisneming is uitgevaardigd tegen aartshertog Leopold Sal- vator wegens nietbetaling van een boete van 100 Mark waartoe hij was veroordeeld wegens aanrijding van een fietser te Weenen. De Weensche politie heeft het verzoek ter kennis gebracht van alle politiecentra in het buitenland. Verklaard wordt dat de aartshertog met zijn auto na de aanrijding was door gereden. De fiets zat in een der wielen verward. De fiet ser werd niet ernstig verwond. De aartsher tog werd pas den volgenden dag geïdentifi ceerd. Hij is een jongere broer van aartshertog Anton. Wijziging van het Japansche kabinet op komst. Nog deze week verwacht. TOKIO, 2 Januari (Reuter). In politieke krin gen verluidt, dat minister-president Konoje voornemens is, zoo spoedig mogelijk zijn kabinet te versterken cn men verwacht een wijziging in de samenstelling van het ministerie in deze week- Op Nieuwjaarsdag heeft de minister-president een reeks besprekingen gehouden. KERSTINZAMELING VOOR DE STILLE ARMEN. Ten behoeve van het Comité voor de „Stille Armen" werd nog bij de Twentsche Bank ge stort: W. F. H. B.. Aerdenhout f 20.— Prot. dr. Roland Holst, die z.aterdag te Bloemendaal i* overleden fUitvoerige bijzonderheden en een artikel van onzen medewerker J. H. de Bois omtrent prof. Roland Holst en zijn werk, zie pag. 3.) HEDEN 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Ds. C. J. van Paassen is overleden. 1 Ora in het tekort aan dienstboden te voor zien, worden verdiensten als dienstboden van dochters van werkloozen vrijgesteld voor aftrek. Gehuwde vrouwen worden niet aangemerkt als gezinsleden. 1 liet afscheid van den heer J. II. T. Pfaff. 4 BINNENLAND. I Het mes sneed twee menschenlevens af. 1 De „Reiger" is weer op het nest teruggekeerd. 3 BUITENLAND. Daladier is Zondag naar Corsica vertrokken 5 De druk der Nationalisten aan het Cata- laanschc front houdt aan. 5 De vroegere C'hincesche premier Wang Tsjing Wei is uit de Kwomintang gezet. 5 iraaf Csaky liceft gezinspeeld op de uittre ding van Hongarije uit den Volkenbond. 5 Ds. C. J. VAN PAASSEN. Heden is alhier op 70-jarïgen leeftijd overle den ds C .T van Paassen. emeritus-predikant bij de Ned. Hcrv. Gemeente te Haarlem en Offi cier in de Orde van Oranje-Nassau. (Voor nadere levensbijzonderheden, die men pag. 2.) ARTIKELEN enz. R. P.: Dienstboden. 1 R. P.: Mijn oude School. 3 Prof. R. N. Roland Holst Is na een korte ziekte overleden. 3 Met de „Reiger" naar Zuid-Afrika.. 6 .1. B. Schuil over ballet Trudl Schoop. 8 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op o

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1