Haarlem's Dagblad
Een Reis.
JAPAN
aan den vooravond
der dictatuur?
Opruiming.
Millioenen Chineezen
door't water bedreigd
NOODWEER op de
Zwarte Zee.
DE WERKLOOSHEID
TE HAARLEM.
Het belangrijkste
56e Jaargang No. 17036
Uitgave Lonrene Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soeudaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082. Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag: 3 Januari 1939
Abonnementen per week f0.25 p maand
t 1.10. per 1 maanden 3.25. franco per
pool f3.55 Iikw nummers O cent per ex.
Advertenlif n - 1-5 regel» I 1.75. elke regel
meer t 0.35. Reclames 0.60 per regel.
Kegelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-1 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De Fransche minister-president Edouard
Daladier heeft Corsica bezocht en is er storm
achtig toegejuicht. Men heeft hem geestdrif
tig toegesproken, te Ajaccio en te Bastia, en
hij heeft geantwoord in even geestdriftigen
trant. Hij heeft zelfs gezegd dat het eiland
den band vormt tusschen Frankrijk en
Noord-Afrika, hetgeen een beetje erg sterk
uitgedrukt schijnt. Daarop is hij met zijn ge
volg van diplomaten, politici, generaals en ad
miraals per smaldeel naar Tunis overgesto
ken en Bizerta heeft hem ook al met hoera's
ontvangen.
Wonderlijk is toch het leven van den heden-
daagschen staatsman, en niet het minst dat
van Edouard Daladier, die sinds half April
1938 regeert en in minder dan negen maanden
al meer beleefd heeft dan de meeste sterve
lingen in hun gansche bestaan hier op aarde
ten deel valt. Zelfs voor een Franschen pre
mier is het extra-veel. Hoeveel malen heeft
deze bakkerszoon uit een Zuid-Fransch
dorpje, die geen oogenblik over een betrouw
bare meerderheid in de Kamer beschikt heeft,
zijn val al niet zien dreigen? Verwijten zijn
hem in massaas geworden, verguizing door de
oppositiepers is ruimschoots over hem uitge
stort. Enkele weken geleden werd hij nog met
een algemeene staking bedreigd. Hij overwon
maar glipte enkele dagen later door het oog
van een naald toen de grillige Kamer zijn be
langrijkste voorstellen toch nog bijna verwor
pen had. Met zeven stemmen meerderheid
won hij. Er zijn andere herinneringen die hem,
toevend in de binnenkamer zijner eigen ge
dachten, met verbazing moeten vervullen. Bij
voorbeeld de herinnering aan de dagen waar
in hij mobiliseerde, bekroond door ovaties op
een vliegveld te München en een soort zege
tocht door de straten dier stad, gezamenlijk in
een auto met generaal-veldmaarschalk Her
mann Goering. Dat was de eenige gelegenheid,
waarbij de fotos van het vrij onbewogen ge
laat van dezen door het speelsche lot uitver
koren Franschman een uitdrukking van on
miskenbare verwondering vertoonen.
Andere herinneringen moeten hem van
eenige verbazing vervullen. Het is immers niet
te loochenen dat juist het optreden dei-
dictatoren, zoowel in Duitschland als in
Italië, hem bij herhaling weer vast in den
zadel heeft geholpen als zijn val bijna een
feit scheen' Zonderlinge ondervindingen voor
een geboren en getogen democraat!
Ook deze reis, met de ovaties die haar be
geleiden, is weer het gevolg van dictatoriaal
optreden. Terwijl Daladier op een balcon in
Bastia de geestdriftige toejuichingen der me-
liigte aanvaardde, terwijl hij boog en groette
ter beantwoording van het junassale enthou
siasme in de straten van verschillende steden,
als ware hij Mussolini op een van diens vele
segetochten, moet hij toch wel met eenige
ironie overdacht hebben dat al deze eer
ja, nou weer eer! hem heelemaal niet ten
deel gevalen zou zijn als de aanhangers van
dienzelfden Mussolini niet om Corsica, Tunis,
Savoye, Dzjiboeti enzoovoorts geschreeuwd
hadden. En hij moet zich met den Duce ver
bonden hebben gevoeld als in een eenheid der
tegendeelen, zooals hij in München met Hitier
vereenigd werd. Wonderlijk, wonderlijk.
Natuurlijk is dit alles wel te verklaren.
Maar ook de verklaring is raar. En levender
dan de staatsman is tenslotte immer de
mensch, die zulke vreemde gebeurtenissen,
waarbij zijn persoon afwisselend hoon en
glorie oogst, moeilijk geheel zakelijk kan
blijven beschouwen. Al trekt hij nog zoo'n
strak gezicht, dat een beetje on-Fransch en
heelemaal on-Zuid-Fransch is.
Daladier is wel langzamerhand sterker taal
gaan spreken. Hij pakt nu met groote over
tuiging uit over de kracht van Frankrijk. Hij
bezweert zijn hoorders, op die kracht te ver
trouwen. Maar zijn eigen persoon laat hij vrij
wel buiten het geding. Daarvoor is hij niet
alleen democraat, maar kent hij ook Parijs te
goedParijs, capricieus als een schoone
vrouw, dat hem denkelijk op het oogenblik
van zijn grootste succes aan den dijk zal zet
ten, zooals het met anderen vóór hem deed.
Al laat het nu toe dat een heel eskader mach
tige oorlogsschepen erop uittrekt om den groo-
ten man te vervoeren en te begeleiden
Over een paar weken zit hij wellicht thuis,
ambteloos, en moet om een taxi bellen om
naar de Kamer te rijden.
Misschien denkt hij: ieder genre .is goed,
behalve het vervelende.
Dat is een Fransch kernwoord. En het past
wel op hem, die zoo herhaaldelijk gez
heeft: Laat ons dan maar vallen. Maar we
wijken niet.
Hoe lang zou hij nog blijven staan?
R. P.
Prins Konoye treedt
nog deze week af.
TOKIO, 3 Januari (Reuter/
A. N. P.).
Amerikaansche Congres bijeen.
Tweespalt in de rijen der democraten.
WASHINGTON 3 Januuari. Om twaalf uur
vanmiddag komt het 76ste congres bijeen. Voor
het eerst sedert 1932 zijn de rijen der democra
ten werkelijk en grondig gebroken door de
New Deal. Nog houden de voorstanders der
New Deal de meerderheid in beide huizen, doch
de conservatieven keeren zich steeds meer van
Roosevelt af.
Het is niet onmogelijk, dat het nieuw gekozen
congres het nationale verdedigingsproject zal
aanvallen met de argumenten, dat het ten eerste
overhaast is en in de tweede plaats een ver
momming voor een nieuw soort „pomp-door-
ateken".
Prins Konoye.
Een aantal besprekingen aan
het einde van het jaar gehouden,
hebben Prins Konoye het besluit
doen nemen vóór het einde der
week af te treden.
Waarschijnlijk, aldus verklaart
men in wel ingelichte kringen, zal
baron Hiranoema, de president
van den Geheimen Raad, Konoye
opvolgen.
De crisis is in de eerste plaats
veroorzaakt door den aandrang,
welken admiraal Soetsoegoe uit
oefent ten aanzien van een natio
nale mobilisatie op politieke basis,
waarbij de politieke partijen in een
enkele nationale partij worden
samengebracht.
Leden der Minseito en Seyoekai
zijn voorstanders van een natio
nale, moreele mobilisatie, doch zij
zijn sterk gekant tegen de plan
nen van Soetsoegoe. Deze dreigt
reeds op een ontbinding van den
Landdag te zullen aansturen.
Daarom zou Konoye er de voor
keur aan geven af te treden vóór
de Landdag weer bijeenkomt.
Nauw was het oud tot nieuw vergaan,
Of 't oud getij had afgedaan
En 't nieuwe brak weer spoorslags aan,
't Getij der uitverkoopen;
De vrouw loopt in het jaarbegin.
Haar huis uit en de winkels in.
En, meestentijds met een vriendin,
Gaat zij op koopjes loopen.
Het spookte lang al in haar rond,
Dat hoedje dat ze aardig vond,
Een lapje stof, een stukje bont.
Nu zal het ervan komen;
Zij neemt dus een kordaat besluit,
Zij gaat strijdvaardig erop uit
En strakjes wordt de groote buit,
Vol vreugde meegenomen.
Het spreekt vanzelf, zij overziet,
Terwijl zij onderzoekend spiedt,
Ook vele andre zaken niet,
Die voor haar etaleeren;
En zij heeft verder aan de hand
Van advertenties in de krant
Een beeld dat het geheel omspant
Van wat zij kan begeeren.
Als zij aan 't einde van den dag.
Weer 'moe maar rustig zitten mag,
Dan doet zij enthousiast verslag,
Want zij is best tevreden;
Zij is dan wel wat loom van voet,
Maar opgeruimd is haar gemoed.
De nieuwe aanwinst doet haar goed.
De zege is bestreden.
P. GASUS.
9000 vierkante mijl gebied
met overstrooming
bedreigd
SJANGHAI, 3 Januari (Reuter-
A.N.P.) Het water van de Gele Ri
vier, dat in December de dijken heeft
doen bezwijken, dreigt thans 9 mil-
lioen Chineezen van hun haardsteden
te verdrijven.
Deze mededeeling werd gedaan door het in
ternationale comité tot hulpverleening aan
slachtoffers van hongersnood.
Nadat het water van de Gele Rivier zich
vereenigd had met het water van de Hwai
kwam een geheel gebied op de grens tusschen
Anhwei en Kiangsi onder water te staan. Het
water stroomt thans in de richting van de zee.
Tenzij de dijken der Gele Rivier onmiddellijk
worden hersteld is te vreezen dat nog een ge
bied van 9.000 vierk. mijlen onder water zal
worden gezet. Op dit gebied wonen 9 millioen
menschen.
Disconto verlaging in Frankrijk.
Van 2'/t op 2 pCt.
PARIJS, 3 Januari (Havas-ANP) De
bank van Frankrijk heeft haai- wissel
disconto verlaagd van 2op 2 procent.
Een blik op Tunis, dat na Corsica door den Franschen minister-president bezocht
wordt. Daladier arriveerde vanmorgen op Afrikaanschen bodem.
BOTSING IN DE FONTEINLAAN.
Goed afgelooperi.
Hedenmorgen ongeveer zes uur had de koop
man De Z. uit Heemstede het paard, dat voor
zijn vierwielig voertuig liep, in de Fonteinlaan
uitgespannen, om het in verband met de glad
heid van den weg scherp te zetten. Alvorens
daartoe over te gaan. plaatste hij zijn wagen, die
verlicht was. tegen het trottoir, in de richting
der stad. Uit Heemstede naderde met een snel
heid van 50 K.M. een vrachtauto, bestuurd door
een groentehandelaar uit Heemstede. Deze zag
den stilstaanden wagen te laat en botste er met
zijn auto zóó hard tegen aan, dat het wagentje
in tweeën gespleten en geheel vernield werd. De
voerman en het paard, die op 't trottoir ston
den, bleven ongedeerd. Het paard sloeg van den
schrik even op hol, maar werd spoedig gegre
pen. Ook de vrachtauto werd ernstig beschadigd.
Tegen den chauffeur is proces-verbaal opge
maakt.
De sta-in-den-weg in de Rustenburgerlaan gaat verdwijnen. Zooals wij reeds
berichtten heeft de gemeente in^ verband met de verbreeding van de Rusten
burgerlaan. het perceel in de Esschilderstraat aangekocht om dit te sloopen.
Met de voorbereiding van de sloopwerkzaamheden is thans een begin gemaakt.
Hedenmorgen werd deze foto van dit vereenzaamde en thans ten ondergang
gedoemde perceel gemaakt.
Lord Perth treedt af als ambassa
deur te Rome.
Sir Percy Loraine tot zijn opvolger
benoemd.
Lord Perth.
LONDEN. 2 Jan. Sir Percy Loraine. de
Britsehe ambassadeur in Turkije zal Lord
Perth opvolgen als ambassadeur te Rome,
wanneer laatstgenoemde zich in April a.s. zal
terugtrekken. (Reuter).
Tal van schepen
vergaan
ISTANBOEL 3 Januari (D.N.B. A N.P.)
In het gebied van de Zwarte Zee en de
Aegeische zee woeden thans hevige
sneeuwstormen. Ettelijke zeilschepen
zijn vergaan Ook het Turksche ko-
lenschip .Millet" (1880 ton) is met de
geheele uit 22 koppen bestaande be
manning aan de kust van de Zwarte
Zee vergaan
United Press meldt nog, dat bovendien twee
Grieksche en elf Turksche schepen aan den
grond geloopen zijn.
In Anatolië zijn tengevolge der hevige
sneeuwstormen talrijke dorpen geïsoleerd.
I
Het woord is aan
Crillparzer
Gebogen toont de boog
eerst recht z\jn kracht.
Vauvenargues
Het is goed door karakter
flink en door overweging
buigzaam te zijn.
Kardinaal de Retz:
Zwakkelingen buigen nooit
als het moet.
Weer beneden het aantal
van verleden jaar.
In de afgeloopen week, de laatste van 1938, is
het aantal werkloozen te Haarlem met 7 gedaald.
Niet veel, maar daartegenover stond, dat de
zelfde week van 1937 een vermeerdering gaf van
146. Een gunstig verschil dus van 153.
Daardoor zijn wij nu weer 145 onder het
aantal van 1937. 14 dagen geleden was het aan
tal er b o v e n gekomen, wat een pessimistischen
kijk op de Haarlemsche arbeidsmarkt gaf.
Het aantal werkloozen te Haarlem is thans
6353, dit is 145 beneden 1937, 341 beneden 1936
en 615 beneden 1935.
Ook zijn nu de vorstwerkloozen weer aan den
arbeid. Deze menschen waren evenwel buiten
de werkloozen statistiek gehouden, omdat zij al
leen t ij d e 1 ij k werkloos waren.
Cedillo heeft zich niet over
gegeven.
Guerilla in den staat San Luis Potosi
duurt voort.
MEXICO, 3 Januari (Havas/A.N.P.) De
door president Cardenas aan generaal Cediilo
toegestane termijn zich over te geven, was per
31 December afgeloopen.
De militaire autoriteiten van San Luis Potosi
hebben opdracht gegeven de operaties met
grooter kracht uit te voeren om den generaal
in handen te krijgen. Deze zou er in geslaagd
zijn de omsingeling te verbreken en zich naar
de hoogten van de Sierra Hasega te begeven,
waar hij moeilijk bereikbaar is.
Volgens de „Prensa' heeft generaal Cedillo
er van afgezien te profiteeren van de edel
moedigheid van president Cardenas in de
hoop partij te trekken van de ongeregeld
heden, welke hij bij de a.s. campagne voor de
presidentsverkiezingen verwacht. In het gebied
van San Luis Potosi neemt de guerillastrijd
toe.
Wie het slippen wil weren,
Laat zijn banden aderiseeren.
ABSOLUUT SLIP VRIJ.
SHELL-SER VICE-STATION,
Amsterdamsche Vaart 322, Telef. 16773
DAG EN NACHT GEOPEND.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag-
Haarlem heeft weer minder werkloozen dan
een jaar geleden. 1
De behandeling der Haarlemsche begroo
ting in den Raad. 2
De veranderingen in de bevolkings-struc-
tuur. Invloed op de werkloosheid. In de
toekomst meer mannen dan vrouwen. 2
R.K. C'andidaten voor de raadsverkiezingen
te Haarlem. 3
BINNENLAND.
De Tweede Kamer kan zich niet algemeen
vcreenigen met de pogingen der regeering
om de Gemeentefinanciën te sanecrcn. 3
Dr. P. Smit, president van de Synode der
N'ed. Herv. Kerk. is overleden. 3
De Arnliemsche kantonrechter heeft een
vordering van een Oostenrijker om hier
schulden te mogen innen, toegewezen. 3
De Arnoud-zaak is opnieuw voor den Hoo-
gen Raad gekomen. 4
BUITENLAND.
Japan staat aan den vooravond van een
dictatuur. 1
Daladier is zeer enthousiast op Corsica ont
vangen en bevindt zich thans reeds op
Afrikaanschen bodem. 5
De Imperial Airways openen in het voorjaar
den wekelijkschen luchtdienst over den
Oceaan. 5
De Amerikaansche vice-president Garner
blijkt tegenstander te zijn van den New
Deal. 5
Franco zou een nog krachtiger offensief voor
bereiden. 5
SPORT.
Engeland maakt in de tweede testmatch in
de eerste innings 553 voor 8. 6
ARTIKELEN enz.
R. P.: Een reis. 1
K. J.: De centrale verwarming op de proef
gesteld. 3
H. D. Vertelling: Het middel. 4
Vijftig jaar brandt het reeds in de kolenmij
nen van Zuid-Oost Ohio. 5
Van onzen correspondent te Genève: Minis
terverkiezing in Zwitserland. f
L. Vasbinder: De pachtwet 7
.1 Jefferson Reid: De luchtvaart in Sovjet-
Rusland. 11
De Burgerlijke St van Haarlem is opge
nomen op 9
