Haarlem's Dagblad
Amsterdamsche raad zal erfpachts-
kwestie behandelen
Productieregeling.
Hollandsche
Dienstboden.
Nieuwe handelspolitiek
der Ver. Staten
Het belangrijkste
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 7 Januari 1939
Abonnementen per week f0.25. p. mniind
f 1.10. per 3 maanden f 3.23. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
RegelabonnemenUtarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Woensdag a.s. in vergadering bijeengeroepen
Het woord is aan
Schopenhauer:
De eer is het uiterlijk ge-
iveten en het geweten is de
innerlijke eer.
56e Jaargang No. 17040
Uitgave Lourcns Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algcni. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
De verwachte uittocht van een groot aantal
Duitsche dienstboden en het dientengevolge
dreigende tekort hebben mij onlangs aanlei
ding gegeven eenige opmerkingen op deze
plaats te maken en een paar vragen te oppe
ren. Dit leidde tot ingezonden stukken en an
dere correspondentie. Bij de lezing daarvan
viel mij wel op hoe moeilijk het is de zaak in
haar geheel te overzien. Velen zijn kennelijk
geneigd haar persoonlijke ondervindingen als
algemeene verschijnselen te beschouwen. Dat
is natuurlijk onjuist. Als iemands ervaringen
hetzij zSj de dienstbode of „de mevrouw" is
in eenige richting onaangenaam zijn wil dat
nog niet zeggen dat ieders ondervindingen dat
zijn. En evenmin is dat met goede ervaringen
het geval. Ook aanvulling met de gelijkluiden
de meening van een of twee anderen geeft nog
geen algemeenen indruk. Zooveel hoofden,
zooveel zinnen. Ik heb al erkend dat een man
zich wel heel voorzichtig op dit gebied moet
uitlaten, vanwège zijn onbevoegdheid. Maar in
het algemeen is zeker niet te ontkennen dat
nu eenmaal sommige menschen het a priori
goed met elkaar kunnen vinden en anderen,
eveneens a priori, niet. En dat in duizenden
gevallen van dagelijksche samenwerking tus-
schen twee vrouwen, de eene als werkgeefster,
de andere als werkneemster, alle varianten
mogelijk zijn. Zooveel varianten, dat er zelfs
geen twee precies gelijk kunnen zijn.
Onder de niet als ingezonden stuk bedoelde
brieven, die ik ontving, is er een die blijk geeft
van een zoo algemeene kennis van het on
derwerp en een zoo rustig, objectief oordeel,
dat ik daaruit nog gaarne een paar punten
citee^en wil. De statistiek iaat ons op dit ter
rein wel in den steek, maar een kennelijk op
veelzijdige ondervinding gegrondveste, onpar
tijdige meening kan helpen.
In dien brief wordt <öan opgemerkt dat „het
zich te voornaam voelen om te dienen" in
derdaad als één der factoren let wel: één
der factoren beschouwd dient te worden die
tot het Hollandsche dienstboden-tekort heb
ben geleid. Maar daar worden als oorzaken
bij opgegeven: dat vele arbeiders hun kinde
ren liefst zien opklimmen langs de intellec-
tueele ladder, al is het „maar het laddertje
van het kantoor", dat er een drang is tot be
vrijding van het louter zwoegen der voor
ouders, dat niet toeliet den geestelijken boven
bouw op te trekken, waarop elk mensch recht
heeft. De brief merkt hierbij op: „De ver
heerlijking van het intellect zal dezen boven
bouw niet verschaffen, daar menschen met
inzicht wel weten dat hiervoor meer komt kij
ken, bijvoorbeeld de ontwikkeling van het ka
rakter".
Een dergelijke strooming kan den Duit-
schers niet voorbij zijn gegaan. Maar het on
persoonlijke in den Duitscher neigt hem ertoe
allereerst aandacht te schenken aan de supe
rioriteit van zijn Duitschland waarbij hij (of
zij) in wezen eigen voornaamheid naar voren
brengt. Dit maakt het dienen voor de Duit
sche meisjes gemakkelijker.
U ziet dat hier geen oppervlakkige be
schouwing wordt gegeven. Ook wordt de aan
dacht gevestigd op de belangrijkheid van
hooger loon meer vrijen tijd en geregelder ar
beidstijd op fabrieken en ateliers waarbij dan
de kost- en inwonings-kwestie wel wat buiten
beschouwing blijft. Maar de geregelde arbeids
tijd is van veel belang.
Dat de Hollandsche huisvrouw vaak zonder
zakelijke reden aan een Duitsche dienstbode
de voorkeur geeft wordt in dezen brief toege
schreven aan de gewoonte het vreemde hooger
te schatten dan het eigene maar ook aan de
grooter gedweeheid van de Duitsche meisjes.
De Hollandsche huisvrouw ontmoet, zegt de
brief, liefst heelemaal geen weerstand, de
Hollandsche dienstbode evenmin, zij bezitten
in wezen dezelfde „grondeigenschappen" en
daarom is het moeilijker dan de samenwerking
Hollandsch-Duitsch. Het Hollandsche indivi
dualisme is een factor van belang.
Ook wordt nog opgemerkt dat de Holland
sche huisvrouw in zekeren zin heeft geprofi
teerd van bestaanden nood in Duitschland,
want de Duitsche meisjes zijn niet voor haar
plezier zoo ver van huis gegaan.
Deze opmerkingen zijn m.i. de overdenking
wel waard en daarom heb ik ze hier weerge
geven, bij wijze van nuttige bijdrage tot de
beschouwing van het onderwerp.
R. P.
1500 extra steun aan de H.O.V.?
Uit het saldo der Frans Halstentoonstelling.
B. en W. van Haarlem schrijven aan den Raad:
„Wij hebben thans reden om aan te nemen,
dat Gedeputeerde Staten geen bezwaar hebben
tegen de vorming van het Fonds voor Kunsten
en Wetenschappen. De 3e suppletoire begrooting
voor 1937. waarin de instelling van dit Fonds
financieel is geregeld, is echter nog niet door Ge
deputeerde Staten goedgekeurd. Zoodra de for-
nieele goedkeuring zal zijn ontvangen, zullen wij
den Raad voorstellen uit dit Fonds voor éénmaal
een bedrag van f 1500.ter beschikking van de
H.O.V. te stellen"
IJSBANEN GEOPEND.
Naar wij vernemen zijn verschillende ijs
banen hedenmiddag en bij doorgaande vorst
ook hedenavond, geopend.
Vragen aan B: en W. gesteld
In verband met de publicaties inzake
onregelmatigheden bij de uitgifte van
erfpachtsgronden en de beschuldigingen
daarbij tegen den Amsterdamschen wet
houder De Miranda en het raadslid Gul
den geuit, zal de Amsterdamsche raad
a.s Woensdag in vergadering bijeen
komen.
Intusschen zijn een aantal vragen aan het col
lege van B. en W gesteld. Mr. F. H. C. van
Wijck, (r.-k.) heeft deze aldus geformuleerd:
1. Hebben B. en W. kermis genomen van het
artikel in het ochtendblad van „De Telegraaf",
van 6 Januari 1939, luidende „beschuldigingen
tegen wethouder De Miranda en het raadslid
Gulden. Onregelmatigheden bij uitgifte van
bouwgronden te Amsterdam", en waarin, naast
de bewering, dat bewijsmateriaal voor het ge
poneerde voorhanden zou zijn, twee feiten wor
den gereleveerd, die zonder meer voor ontken
ning of bevestiging vatbaar zijn, nl„ dat de
rijksrecherche in opdracht van de justitie-auto-
riteiten sedert eenige maanden een breed op
gezet onderzoek instelt naar de omstandighe
den, waaronder in den loop der laatste jaren erf
pachtsgronden en grond zijn uitgegeven en dat
de dienst der P. W. zich buiten den wethouder
om tot het college van B. en W. heeft gewend
inzake bovengenoemde aangelegenheden, terwijl
wethouder De Miranda zijnerzijds een schrijven
tot zijn fractie zou hebben gericht over het op
treden van zijn partijgenoot, den heer Z. Gul
den?
2. Zoo ja, achten B. en W. het dan niet van
het grootste belang deze feiten uitdrukkelijk te
ontkennen of te bevestigen en zijn zij daartoe
als antwoord op deze vraag bereid?
3. Kunnen B. en W. en zijn zij bereid, zoo in
derdaad door de rijksrecherche een onderzoek
wordt ingesteld, inlichtingen te geven over den
stand van dit onderzoek en de resultaten, die het
tot nu toe heeft opgeleverd.
4 Zoo B. en W. het niet gewenscht achten een
overzicht van dit onderzoek bij de beantwoor
ding van de vorige vraag te geven, zou het dan
niet juist zijn, altijd in de veronderstelling, dat
het onderzoek plaats heeft, de raad in een op
korten termijn bijeen te roepen geheime zitting
nader in te lichten?
5. Kunnen B. en W. erkennen, dat vaak gron
den werden toegewezen aan een kring van lie
den, die blijkbaar een zekere voorkeur genoten?
Voorts heeft het raadslid C. Kitsz den voor
zitter van den Gemeenteraad verzocht hem te
willen toestaan B. en W. eenige vragen te stel
len met betrekking tot de gepubliceerde be
schuldigingen.
Het raadslid vraagt de leden van den raad
volledig in te lichten over de affaire en, zoo ge
bleken is, dat de beschuldigingen juist zijn,
welke maatregelen B en W. dan aan den Raad
meenen te moeten voorstellen om een verder
doorwoekeren van de praktijken onmogelijk te
maken.
Achten B. en W. het niet noodzakelijk, vraagt
het raadslid tenslotte, het reglement van orde
zoodanig te wijzigen, dat hierdoor de opgelegde
geheimhouding voor de leden van de Commissie
van Bijstand wordt opgeheven, zoodat ook raads
leden, die geen deel uitmaken van de Commissie
van Bijstand, meer aan de weet kunnen komen
dan thans het geval is?
Communiqué van de s. d. raadsfractie.
De soc. dem. fractie van den Amsterdamschen
gemeenteraad kwam Vrijdagavond in vergade
ring bijeen, in verband met de in de pers gedane
publicaties, waarin o.a. de namen voorkwamen
van haar leden S. Rodrigues De Miranda en Z
Gulden. Alle leden der fractie waren ter ver
gadering aanwezig, benevens het dagelijksch
bestuur van de federatie Amsterdam der
S. D. A. P.
De vergadering had met groote voldoening
kennis genomen van de krachtige en afdoende
tegenspraak door wethouder De Miranda op de
beschuldiging door het dagblad „De Telegraaf"
jegens hem geuit, en van de door hem tegen
dit blad bij de justitie ingediende aanklacht.
Voorts beëindigde de fractie de behandeling
van de bezwaren, door De Miranda in haar ver
gadering, van 14 November 1938 tegen Z. Gul
den mondeling te berde gebracht, welke bezwa
ren hij, op verzoek van de fractie, eenige dagen
later schriftelijk had geformuleerd.
Deze bezwaren waren door Z. Gulden, zooals
uit de publicaties reeds bekend is, schriftelijk
beantwoord.
Evenals de tegenspraak door De Miranda, wer
den deze door Gulden afgelegde verklaringen
eenstemmig en onvoorwaardelijk aanvaard. Aan
de stemming over deze uitspraak der fractie na
men De Miranda en Gulden geen deeL
Met instemming nam de fractie kennis van
de mededeeling, dat op a.s. Woensdag een ver
gadering van den gemeenteraad zal worden ge
houden, waarin deze aangelegenheid in het
openbaar behandeld zal worden. (A. N. P.)
De heer H. Elte te Alkmaar heeft den heer
Z. Gulden te Amsterdam den volgenden brief
geschreven:
„Tot mijn zeer groote verwondering las ik
in het communiqué, dat door u heden aan de
pers is verstrekt, de navolgende zinsnede:
„Ik heb geen enkel zakelijk belang met Van
Os gemeen, evenmin als met eenig ander
vroeger teekenaar van mijn bureau, die zich
zelfstandig heeft gevestigd. Jans te Almelo,
Roodenburg, Spijer, Beffie, Van Dongen, al
len te Amsterdam, Elte te Alkmaar en Van
Os".
Ik moge beleefd onder uw aandacht bren
gen, dat ik nimmer op uw bureau ben werk
zaam geweest en u persoonlijk zelfs niet ken.
U zoudt mij dan ook zeer verplichten, in
dien u mij zoudt willen meaedeelen, hoe het
mogelijk is, dat mijn naam door u in het des
betreffende communiqué is genoemd.
Voor de te nemen moeite zeg ik u bij voor
baat dank".
(Zie ook elders in dit nummer).
Aangekondigd door
minister Hopkins
WASHINGTON, 7 Januari. (A.N.P.)
De nieuwe minister van Handel, Hop
kins, heeft Vrijdag in zijn eerste pers
conferentie verteld, dat hij een nieuwe
politiek van het partement van handel
opstelt, gebaseerd op de raadgevingen,
welke hij ontvangt van de bevoegde
zakenlieden in het land.
Prinselijk Paar ontvangt de
Comité's van het Nationaal
Huwelijksgeschenk.
SOESTDIJK, 7 Januari (AJÏP.) Heden,
op den tweeden verjaardag van het Prinse
lijk huwelijk hebben Prinses Juliana en Prins
Bernhard het uitvoerend comité en het werk
comité voor het nationaal huwelijksgeschenk
ontvangen in de Baarnschen door hunnen
Koninklijke Hoogheden bewoonde vleugel
van het paleis Soestdijk.
MODERNE WONINGEN.
TE HUUR over de nieuwe brug aan de'
Delftlaan, onmiddellijk naast Stat. Bloe-
mendaal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf
ƒ38.grootere typen met centr. verw.
55.p. mnd. U kunt nu reeds kiezen en
huren voor het komende voorjaar. Bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90.
Telefoon 16373.
(Adv. Ingez. Med.j
(In Duitschland is verordend dat
de kippen haar eierproductie moe
ten opvoeren tot minstens 140 per
jaarj
Qp het punt: organiseeren,
Kan de Duitscher veel presteeren,
Dat is reeds sinds langen tijd,
Algemeen erkend als feit.
Maar toch kon het ons verbazen,
Toen we dezer dagen lazen,
Dat de kip was aangezegd:
Zorg dat je wat vlotter legt.
't Is geen tijd voor kippenkuren,
Zeggen onze oosterburen,
Leg op grooter eierschaal,
Honderdveertig is 't totaal,
Dat een kip moet produceeren,
Om zichzelf te respecteeren,
Wees er als de kippen bij,
Tok, tok, tok, alweer een ei.
Er is nu genoeg gekakeld.
Jullie wordt gelijkgeschakeld,
Honderd veertig in het jaar.
Denk eraan en leg ernaar
'k Weet niet of men daarenboven,
Nog een prijsje uit zal loven,
Voor de kip, die bij elkaar
't Meeste produceert per jaar.
Men zou haar het best bedenken.
Door een legpenning te schenken.
Op haar kippenborst gespeld.
Die het feit met eer vermeldt.
Stellig zullen zij die falen
Het geieg-gelag betalen.
Zeker eindigt deze groep
Smaadlijk in de (kippen)soep.
P. GASUS.
VOOR5.—PER 3AAR STEMT
F. MOLENAAR piANO'S om de 3 mnd.
op toon. Orgels repareeren.
SCHALKBÜRGERGRACHT 38, H.N., Tel. 13795
(Adv. Ingez. Med.)
Zondag 8 Januar 's avonds 8 uur in de
Gemeentelijke Concertzaal
GROOTE DYNAMO REVUE
„HANDEN THUIS"
GROOT BAL tot 2 uur o.l.v. H. Kwekkeboom
Dansmuziek van THE MARGIANS o.l.v.
WIM GART.
Entree 40 ct. Kaarten aan de zaal.
Ned. Jeugd Fed. Afd. Haarlem „TEMPO"
(Adv. ingez. Mea.i
Snelle productie der Duitsche
vliegtuigindustrie.
LONDEN, 7 Januari (Reuter). De „Daily
Telegraph" wijdt een artikel aan de Duitsche
vliegtuigenfabrieken, waarin verklaard wordt,
dat deze sinds de overeenkomst van München
de productie ten zeerste hebben vergroot. Zij
werken thans volgens het blad op oorlogsca
paciteit.
Militaire deskundigen der Vereenigde Sta
ten hebben, zooals bekend, bericht, dat de
Duitsche productie van militaire vliegtuigen in
November 1000 toestellen heeft bedragen en
dat Duitschland en Italië in September teza
men zes maal zoo veel vliegtuigen van de
eerste linie hadden als Frankrijk en Groot-
Brittannië. Er werken thans volgens het blad
400.000 geschoolde arbeiders in de Duitsche
vliegtuigindustrie., in Groot-Brittannië be
draagt dit aantal ongeveer 100.000.
„Er is eenige reden voor de veronderstelling,
dat in vredestijd in Duitschland reeds onge
veer evenveel, zoo niet reeds meer wordt ge
produceerd dan in Groot-Brittannië aan het
einde van den wereldoorlog, toen er 347.000
arbeiders in de Britsche vliegtuigindustrie
werkzaam waren.
Hoewel vergelijkingen van de sterkten van
toestellen der eerste linie steeds misleidend
zijn. schijnt het niet gewaagd te veronderstel
len. dat Duitschland thans ten minste een
zoo veel vliegtuigen der eerste linie heeft als
Groot-Brittannië.
CHAMBERLAIN EN HALIFAX
ZULLEN OOK PARIJS
„AANDOEN".
Korte bespreking met Daladier en
Bonnet.
BRITSCHE MINISTERS VERTREKKEN
DINSDAG MET DE „GOLDEN ARROW".
Chamberlain en Halifax zullen, wan
neer zij zich naar Rome begeven, in Pa
rijs stoppen en op den Quai d'Orsay de
thee gebruiken met Daladier en Bonnet,
waarbij zü tijd zullen hebben voor een
korte gedachtenwisseling. aldus schrijft
de diplomatieke correspondent van Reu
ter te Londen.
De ministers vertrekken Dinsdag naar Parijs
met den Golden Arrow. Vandaar zullen zij met
den express naar Rome reizen tot Modane, waar
de rijtuigen, waarmede het Engelsche gezelschap
reist zullen worden afgehaakt. Als speciale
trein zullen deze rijtuigen verder reizen en om
10 uur den volgenden morgen in Genua arrivee-
ren. Zij zullen dan om half vijf des middags in
Rome zijn.
De Engelsche gasten zullen hun intrek nemen
in de villa Madama, die de Italiaansche regee
ring te hunner beschikking heeft gesteld. Den
zelfden avond nog zullen zij een onderhoud heb
ben met Mussolini in het Palazzo Venezia.
Vrijdagmorgen zullen zij door den Paus in
audiëntie ontvangen worden, waarna in de Brit
sche legatie een noenmaal aan persoonlijkheden
van het Vaticaan zal worden aangeboden.
Men verwacht, dat de verschillende punten
van het program ruimschoots gelegenheid zullen
laten voor politieke besprekingen.
Concentratie van Poolsche troepen
aan de Tsjechische grens?
PRAAG, 7 Januari (Havas). Volgens be
richten in de bladen zou Polen in de buurt van
Teschen troepen concentreeren.
Op het oogenblik bevinden zich aan de Tsje-
cho-Slowaaksche grens zes regimenten infante
rie en cavalerie en 10 detachementen mitrail-
listén.
Openb. Voorher. Onderwijs te
Heemstede.
De Raad van Heemstede vereenigde zich in
zijn begrootingszitting van Donderdag met het
voorstel van de heeren H. Disselkoen en W. A.
de Tello. beoogende de invoering in den loop
van dit jaar van openbaar voorbereidend on
derwijs en daarmede gepaard gaande volledige
gelijkstelling geleidelijk in te voeren van
het bijzonder voorbereidend onderwijs.
HEDEN 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag-
Er bestaat kans, dat de H. O. V. f 1500 ont
vangt uit het overschot van het Frans
Hals museum.
Bioscopen
B. en W. van Haarlem achten de subsidie
voor Haarlem's Bloei te laag. 11
Er worden te Haarlem voorloopig van ge
meentewege geen woningen voor valide
arbeiders gebouwd. H
De nieuwe vleugel van het Ilaarlcmsehe
Stadhuis komt niet op tüd klaar. 11
B. en W. van Haarlem over den financicelen
toestand der Gemeente. 11
BINNENLAND.
De Amsterdamsche Gemeenteraad zal
Woensdag a.s. over de erfpachts-kwestie
vergaderen. 1
De nota's van de heeren de Miranda en Gul
den in de Amsterdamsche erfpachts
kwestie. 3
Tc Utrecht is een oude vrouw vermoord. 3
De confectieindustrie ondervindt moeilijk
heden met het aanwerven van personeel. 3
BUITENLAND.
Het vuren aan de Tsjechisch-Hongaarsche
grens duurde tot gisteravond laat voort. 5
Franco's troepen behalen succes in Catalonië,
de republikeinen in Estramadura. 5
Het onderhoud tusschen Hitler en Beek
schijnt van verstrekkende beteekenis voor
Zuidoost Europa te zullen worden. 3
SPORT.
Sport in 't Kort. 6
Euwe passeert Landau nog in de laatste ron
de van het tournooi te Hastings. 6
ARTIKELEN enz.
R. P.: Hollandsche dienstboden. 1
P. v. d. Hem: Chamberlain's reis naar Italië 3
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 7
Gabriel Smit: Boeken uit het Buitenland 7
Bijzondere correspondentie: „Mister X" van
de Ned. Spoorwegen. 7
J. B. Schuil over: De ebbenhouten olifant. 8
„Tieneke" door Tonevo. 8
Financieel Economisch Weekoverzicht: Het
mooie interim-dividend van de Koninklijke 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge-
-•man qp 13
Een afbeelding van het 5x3 meter groote wandtapijt, dat door mevr. Hildegard BromFischer voor de nieuwe
eetzaal van het Prinselijk Paleis te Soestdijk werd ontwor pen. Het werd in handborduurwerk op damastzijden stof
uitgevoerd. Het tapijt is een geschenk van de bevolking der West-Indische eilanden ter gelegenheid van het.
Prinselijk huwelijk.
