Muziek-Opruiming W. Alphenaar 5: Vuren op de stad werd GISTERAVOND HERVAT Praag stelt gemengd2 commissie van onderzoek voor Kruisweg 49 laariem ZATERDAG 7 JANUARI 1939 HAARLEM'S DAGBLAD 5 Het incident te Munkacs Een kaartje van het door Tsjecho-Slowakije aan Hongarije afgestane gebied, waarop de ligging van de stad Munkacs of Munkacevo duidelijk uitkomt. Van Tsjecho Slowaaksche zijde wordt alle schuld afgewezen Het Hongaarsche telegraafagentschap meldt, dat volgens de laatste uit Mun kacs ontvangen berichten het daar gis teravond gehouden onderzoek gelegen heid gegeven heeft met zekerheid vast te stellen, dat de aanval op Munkacs uitslui tend door geregelde Tsjecho-Slowaak- sche troepen werd uitgevoerd. Zoodra de Tsjecho-Slowaaksche afge vaardigden om half zes de stad hadden verlaten, heropenden de Tsjechen het vuur op de stad. Voorts wordt melding gemaakt van concentraties van Tsjechische troepen in de grensplaatsen. Het telegraafagentschap meldde laat in den avond, dat volgens toen juist binnen gekomen berichten de Tsjecho- Slowaaksche strijdkrachten nog steeds op Munkacs schoten. De Hongaarsche soldaten hebben de formeele order gekregen slechts tegen stand te bieden, wanneer zij recht streeks zouden worden aangevallen Aan deze berichten ging de mededeeling van Havas uit Boedapest vooraf volgens hetwelk het incident aan de grens bij Munkacs in de Hon gaarsche hoofdstad als geregeld beschouwd werd. De Hongaarsche zaakgelastigde had zich naar het ministerie van Buitenlandsche Zaken te Praag begeven. Men verklaart, dat bij ontsten tenis van den minister de staatssecertaris, Krno, verklaarde het incident te betreuren en dat hij ;aankondigde, dat een hoofdofficier naar de plaats van het gebeurde zou worden gezonden. Voorts stelde hij voor een gemengde commis sie van onderzoek te vormen. Wanneer de schuldverhoudingen zouden zijn vastgesteld zou den sancties genomen worden. Het incident heeft onder de bevolking van Boedapest groote opwinding veroorzaakt. Men dromde bijeen voor de redactiebureaux om de kaatste berichten te lezen, terwijl elk, die thuis iwas, naar den omroep luisterde. Voorloopig mo gen zich geen verslaggevers naar Munkacs be geven. De Hongaarsche lezing. Uit Munkacs wordt aan het Hongaarsche Te legraafagentschap gemeld: Om tien uur Vrijdagavond begaf zich uit Munkacs een commissie, bestaande uit burgers, jpolitie en gendarmerie naar de vuurlinie. Zij kon uit eigen waarnemingen en uit verklarin gen van gevangenen het volgende opmaken: Donderdagavond gaf een Tsjechische majoor aan de eerste en tweede compagnie van het eerste Ibataljon van het zes en dertigste regiment in fanterie, gestationneerd in de in Slowakije ge bleven gemeente Koelcsen, nabij Munkacs, be vel om vroeg in den morgen Oroszveg en Mun- ikacs aan te vallen. Deze compagnieën werden aangevuld met Tsjechische grenswachten en met in de uniform van Tsjechische geregelde troepen gekleede politie-agenten en douane-ambtenaren. De aanval begon enkele minuten voor 4 uur. Drie pantserwagens gingen voorop, gevolgd uit verschillende richtingen door troepen in auto's. Aanvoerders van de eene Tsjechische af- ideeling waren eerste luitenant Rira, een douane ambtenaar en een politie-agent. Tot aan de af- bakeningslijn werden de aanvallers aldus dit bericht verder geleid door een Tsjechischen politie-inspecteur die vroeger in Munkacs woon de. De Hongaarsche grenswacht opende onmid dellijk het vuur op den tot in het midden van 'Oroszveg, op 200 stappen afstand van Munkacs (doorgedrongen pantserwagen. Ofschoon de Hongaarsche grenswacht niet iover tankafweergeweren beschikte, konden toch verscheidene treffers geplaatst wox-den, zoodat de bestuurder van den pantserwagen gewond werd en de pantserwagen in de sloot langs den weg stortte Vele treffers raakten ook den twee den pantserwagen, maar deze kon samen met den derden pantserwagen terugkeeren. Tegen half zes begonnen Tsjechische batterijen Mun kacs te beschieten. Intusschen werden de Hon gaarsche grenswachtafdeelingen omsingeld. Zij boden echter heldhaftig weerstand. Politie- iagenten en vrijwilligers snelden haar in steeds grooter aantal te hulp. Het gevecht, waarbij de Tsjechen ge bruik maakten van mitrailleurs, machi negeweren, handgranaten en mijnwer- 1 pers duurde tot half tien. Aan Hongaar- sche zijde waren vier personen gevallen en tien ernstig gewond. De verbindingsofficier der Karpatho- Oekraïnsche regeering heeft over het j incident van heden in Oroszveg, bij Munkacs ,het volgende communiqué uitgegeven: Het is niet juist, dat Tsjecho Slo waaksche afdeelingen bij Munkacs Hon- gaarsche troepen hebben overvallen. Op 6 Januari, des morgens om drie uur 44, is veeleer een uit drie man bestaan de Tsjecho Slowaaksche patrouille tij dens een rondgang voor de afbake- ningslijn, overvallen. Daarbij werd een gendarme aan de hand gewond. Daarop is een schietpartij tusschen de beide partijen ontstaan." Ook volgens een aan den vertegenwoordiger van Reuter afgelegde verklaring van officieele kringen in Bratislava waren de gevechten van heden het gevolg van een grensschending door Hongaarsche troepen. „De Tsjecho Slowaaksche gendarmes", aldus voegt deze verklaring hieraan toe, „waren ge dwongen hulp aan te vragen om de binnen dringers te verdrijven. Men moest pantserwagens en licht veldgeschut in het veld brengen." Berlijn pijnlijk getroffen. Havas meldt uit Berlijn: Het ernstige inci dent bij Munkacs heeft een pijnlijken indruk gemaakt te Berlijn, waar men steeds verkon digt, dat de te Weenen door Italië en Duitsch- land gevelde scheidsrechterlijke uitspraak een definitieve oplossing vormt en eindelijk paci ficatie gebracht heeft in deze streek van Europa. Bevoegde Duitsche kringen hellen er toe over in dit incident een zelfstandig optreden te zien van locale legerformaties, waarbij de belang hebbende staten niet betrokken zijn. Men is hier weinig voldaan over de teekenen van „ongehoorzaamheid" die zoowel in Hon garije als in Tsjecho Slowakije aan den dag treden ten opzichte van de scheidsrechterlijke uitspraak van Weenen en men betreurt het te constateeren dat de verwachte pacificatie nog niet tot stand is gekomen. Rome signaleert „Tsjecho- Slowaaksche provocaties". Volgens een Havasbericht uit Rome hebben de gebeurtenissen bij Munkacs levendige verras sing gewekt in Italiaansche kringen, die zich echter van ieder commentaar onthouden. Hei schijnt, dat men over deze gebeurtenissen slechts beschikt over materiaal uit Hongaarsche bron. De pers publiceert dan ook deze berichten in een voor Hongarije gunstigen zin, waarbij zij den nadruk legt op den ernst van het gebeurde en het, zooals bijv. de Tribuna, voorstelt als „ernstige provocaties" van de Tsjecho Slowaken jegens Hongarije. Uitbreiding der bankbiljetten- circulatie in Engeland. Naar het Egalisatiefonds wordt 350 millioen p. st. overgebracht. Officieel wordt te Londen bekend ge maakt, dat, in verband met het weder- overbrengen, uit de uitgifte-afdeeling der Bank of England naar de rekening van het egalisatiefonds, van 200 millioen pond sterling goud, d.w.z. 350 millioen tegen den loopenden prijs, de schat kist op een vertoog van de Bank en in overeenstemming met de wet van 1928 op de circulatie en de bankbiljetten, een plan heeft opgemaakt om nieuwe bank biljetten in omloop te brengen, zoodat de circulatie der bankbiljetten tot 400 millioen zal stijgen. In overeenstemming met de wet zal dit plan aan het parlement worden voorgelegd. De re geering heeft het voornemen wetgevende maat regelen in te dienen, wanneer het parlement bijeenkomt, om bovengenoemde wet van 1928 te amendeeren. Reuter verneemt, dat het doel der transfer is versterking van de rekening van het egalisatiefonds, dat thans vol doende middelen moet hebben om aan alle gevallen het hoofd te bieden. De gelijktijdige vergrooting der bankbiljet ten-circulatie van 230 millioen tot 400 millioen pond sterling kan in hoofdzaak beschouwd wor den als een boekhouding-transactie. Door de circulatie slechts uit te breiden met 170 mil lioen tegenover een goudverkoop van 200 mil lioen, keert de Bank of England terug tot den toestand van voor 6 December 1938, toen in ver band met de Kerstmisbehoeften de circulatie tijdelijk met 30 millioen werd uitgebreid. De „aanhouding" van Jeröme Tharaud. De Action Frangaise schrijft: Het schijnt, dat Tharaud eenige maanden ge leden in een artikel in de „Figaro" heeft durven spreken over een door Italiaansche troepen bij Tortosa geleden nederlaag. De Italiaansche eigenliefde heeft dat den Franschen schrijver niet vergeven. Deze gelegenheid zou zijn te baat genomen om het hem te laten voelen. Het feit echter, dat de consul te Parijs hem zonder moei lijkheden visa had verstrekt en Tharaud aan vaard had als passagier voor een Italiaansch vliegtuig geeft deze „wraak" de leelijke wen ding van een hinderlaag. Het blad meent, dat dit incident een onderdeel vormt van een algemeen provocatieplan, dat beoogt een zekere diploma tieke uitwerking te verschaffen Van 9 tot 14 Januari Seizoen- Groote partij muziekinstrumenten tegen zeer lage prijzen 'ACH. tnuec Men.' Geen delegatie van den Groot- Moefti naar de Ronde Tafel conferentie? Toezeggingen van Engeland verlangd. BEYROUTH, 7 Januari. Uit zeer betrouwbare bronnen wordt vernomen, dat de Groot-Moefti het zenden van een Palestijnsch-Arabische dele gatie voor de Ronde tafelconferentie te Londen niet heeft goedgekeurd, tenzij Groot-Brittannië verzekert, dat het Engelsch-Palestijnsche ver drag gelijkluidend zal zijn aan het Engelsche verdrag met Irak van 1930, dat de relaties tus schen Engeland en Irak regelt op de basis van twee gelijke onafhankelijke staten. De Moefti heeft dit besluit aan de Arabische leiders, die op Seychelles eilanden gedeporteerd waren en thans in Kairo vertoeven, medegedeeld. Hij denkt volgende week in Libanon te arriveeren. De Arabische vluchtelingen te Libanon hebben tegenover den correspondent van United Press verklaard, dat het besluit van den Moefti gelijk staat met een Arabische boycot van de Londen- sche conferentie. Verder seint onze correspondent dat Simon zich momenteel te Beyrouth bevindt. (United Press) Mussolini bereid aan oplossing van het vluchtelingenvraagstuk mede te werken. Sumner Welles tevreden over het diplomatieke onderhoud te Rome. Op een gisteren te Washington gehou den conferentie heeft men president Roosevelt inlichtingen gevraagd naar aanleiding van het bericht, als zou Phil lips, de ambassadeur te Rome, Mussolini verzocht hebben toe te stemmen in Jood- sche immigratie in Abessynië. Roosevelt verwees de vragers echter naar het ministerie van buitenlandsche zaken en daar deelde Sumner Welles mede; dat Phillips 'n hartelijk onderhoud met Mussolini gehad heeft. Het ant woord van den Duce, aldus Welles, was nuttig en getuigde van medewer king. Franco's troepen melden den val van Yinaixa. Barcelona blijft successen rapporteeren in Estramadura. De troepen van generaal Franco, zoo verneemt Reuter uit Saragossa, hebben Vrijdag wederom twee steden bezet, na melijk Vinaixa en het naburige Vilosell, een kleine stad. Zij hebben 16 kilome ter ten oosten van Borjas Blancas den weg doorgesneden. De republikeinen hebben hardnekkigen tegenstand gebo den, doch sedert Alfes twee dagen gele den gevallen is, trekken zij zich in snel ler tempo terug. ^.yfzSARRüCA - :1*>1L BAGBS =S0LËRAS= r=GRAMDTLLA==fjUUCOSA j °csT* d,: W tlC v*A,-:0YA ALMArRET^=BOBERA==P^\Sie.rJ ■ULLDEMOM =LA PALMAfiHf^ARGALEF iÊalb!^CORNUDEUA Uit Burgos wordt nog gemeld, dat de rechtsche troepen in het noorden Rocafort en Vilves heb ben bezet. De rechtsche artillerie neemt de vijandelijke convooien hevig onder vuur. In den noordelijken sector van het Catalaan- sche front werden de krijgsverrichtingen van daag door een dichten mist belemmerd, doch men zegt hier, dat de opmarsch der Nationalisten voortduurde. De rechtervleugel van Franco's leger, die den Cogullatop, ongeveer 14 kilometer ten noorden van Falset, heeft genomen, rukte gisteren ver der op en heeft verschillende toppen in de Sierra Montsant bezet. Anderzijds deelt het ministerie van Landsver dediging te Barcelona medé: In Estremadura hebben wij ettelijke stellin gen bezet, o.m. de dorpen Valsequillo, Penas Blancas, La Granjuela en Los Blasquez. Des avonds werd de opmarsch voortgezet. Wij heb ben tal van gevangenen gemaakt. In den sector van Toledo hebben wjj Casa Ca- balaza en Baria bezet. Aan het oostelijk front hebben wij in den sector van Artesa de Segre krachtig de vijandelijke aanvallen afgeslagen. In de zone van Cervia wordt een hardnekkig ge hecht geleverd. De regeeringstroepen hebben op Heldhaftige wijze de pogingen der overweldigers door te dringen in de richting van Vinaixa en Vi losell weerstaan. ONDERHOUD HITLER-BECK VAN VERSTREKKENDE BETEEKENIS VOOR ZUID-OOST EUROPA Banden tusschen Polen en Sovjet- Rusland iveer losser. DRIE-MOGENDHEDENCONFERENTIE IN HET VERSCHIET. BERLIJN, 6 Januari. Doorgaans goed ingelichte kringen verklaren omtrent het onderhoud, dat gisteren tusschen Hitler en Beek plaats had, dat daardoor de laatste toenadering tuschen Polen en Sovjet-Rusland iets verzwakt is. Volgens deze kringen zou Hitier er in ge slaagd zijn Beek te overtuigen dat Duitsch- land's doel in Zuid-Oost Europa niet tegen de Poolsehe belangen is gericht. Aldus zijn Duitsche waarnemers gerust omtrent het lot van de 5 jaar oude samenwerking tusschen beide landen en zij vertrouwen dat die za. voortduren ondanks het Oekrainische pro bleem. Het onderhoud heeft zich over vele onder werpen uitgestrekt. Een der voornaamste on derwerpen was dat der minderheden en wel: le. De Duitsche minderheid in Polen. 2e. Andere en Poolsehe minderheden inclu sief de Oekrainische. Volgens deze bronnen zou Hitier te ken nen hebben gegeven, dat hij geen snelle ont wikkelingen van de Oekrainische kwestie verwachtte. In Duitsche kringen is men thans van meening, dat de vooruitgang van het Oe krainische probleem hoofdzakelijk afhangt, van het tempo van de interne evolutie in Sovjet Rusland Dit zou het directe gevaar wegnemen dat Polen's Oekrainische gebieden bedreigt. Een andere kwestie die werd besproken is Memel. Beek zou den nadruk gelegd hebben op het feit, dat Polen geen bezwaar maakt tegen zekere verbetering in den status der Duitschers in het Memeiland. Echter zou hij er op aangedrongen hebben, dat het Memei- statuut als zoodanig niet zou worden opge heven en dat elke verandering in het Memei- gebied slechts mogelijk zou zijn met de toe stemming van Polen en Litauen. Tenslotte zou Beok het onderwerp betref fende de verbindingen van het rijk met Oost- Pruisen via de „Corridor" hebben aange roerd. De indruk alhier is, dat Beek niet langer zoo sterk gekant zou zijn tegen een door Duitschland gecontroleerden weg dwars door de „Corridor" als eenige weken ge leden. Aldus zou een Duitsche hoofdweg dwars door de Corridor, gelijk die welke door Tsjecho-Siowakije zal loopen, tot de prac- tische mogelijkheden behooren. Men verwacht, dat het gesprek tusschen beide staatslieden een be langrijke uitwerking op de geheele situatie in Zuid-Oost Europa zal heb ben. Men verwacht een drie-mogendhedenonder- handeling tusschen Duitschland, Polen en Litauen, waarna mogelijk een ontmoeting zal plaats vinden tusschen Goering, Italiaan sche. Hongaarsche en Joego-Slavischestaats- lieden ter gelegenheid van een jachtpartij, waarop Stojadinowitsj hen 19 Januari heeft uitgenoodigd. Men veronderstelt, dat deze jachtpartij uitgesteld zal worden, teneinde de zaken zorgvuldig te kunnen voorbereiden. (United Press) Groote toeloop naar de Britsche •weermacht. Onderzoek naar de zaak der „consulaire tascli". Britsche zaakgelastigde te St. Jean de Luz en de rechtskundige Sir Wasey Sterrey zullen het onderzoek leiden. Blijkens een Reuterbericht uit Londen zal de Britsche zaakgelastigde te St. Jean de Luz. O'Malley, vandaag naar St. Jean de Luz terug keeren, waar hij Zondag zal aankomen. Begin volgende week zal ook Sir Wasey Sterrey, rechts kundig lid van de commissie van onderzoek in zake de „zaak van de consulaire tasch", naar St. Jean de Luz gaan. O'Malley en Sir Wasey Sterrey zullen het on derzoek, dat zoo spoedig mogelijk zal beginnen, leiden. Ook de waarnemend Britsch agent te Burgos, Jerran, zal komende week naar St. Jean de Luz komen. Omtrent Golding is niets naders vernomen. Alleen is bekend geworden, dat Golding in Frankrijk was toen het incident voorviel. Zoo dra hij er van hoorde is hij naar zijn stand plaats San Sebastian teruggekeerd. Luchtmachtplan van Kingsley Wood vrijwel verwezenlijkt. De cijfers van de versterking der Britsche weei. macht in 1938 zijn thans bekend gemaakt, aldus meldt Reuter. Ten aanzien van de luchtmacht merkt men op, dat in de periode van April tot December het programma, dat in Juli j.l. is aangekon digd door Kingsley Wood tot in dienst nemen van 31.550 man met 450 man is overschreden. Slechts 400 piloten in kort verband moeten nog in dienst worden genomen, zooals onlangs is medegedeeld. Dit zal voor April van dit jaar zijn geschied. Sedert April 1938 hebben bij het leger 28.300 man dienst genomen, tegen 18.960 in dezelfde periode van het vorig jaar. De vloot heeft eenige moeilijkheden onder vonden bij het in dienst nemen van bekwaam technisch personeel, doch honderden jongelui staan op de lijst voor andere diensten, zoodat men verwacht., dat in het komende jaar de sterkte van de marine zal worden gebracht op 119.000 man. Het recruteeren voor de marineluchtmacht is 1 Januari begonnen. Anatolië door felle koude geteisterd. Parijsclie bioscopen openen hun deuren weer. Belastingheffing opnieuw in studie. Na een onderhoud met den vice-premier Chautemps hebben de vertegenwoordigers der Parijsche bioscopen besloten hedenmiddag hun deuren weer te openen. Een commissie van ambtenaren zal den fiscalen toestand der bios- coopondememingen bestudeeren. Tijdens het onderzoek zal de belasting, waartoe door den gemeenteraad was besloten, niet geheven worden. Wolven vallen de bevolking aan. ISTANBOEL. 6 Jauari. De laatste vier dagen heerscht een felle koude en hevige sneeuwstormen in Anatolië. Hierdoor zijn min stens 32 boeren om het leven gekomen. In sommige plaatsen hebben hongerige wol. ven schrik verspreid, door de bewoners aan te vallen. (Reuter) „Japansche Mata Hari" niet gedood. Haar zuster bij vergissing doodgeschoten. Van Chineesche zijde wordt uit Hongkong medegedeeld, dat de Japansche spionne Yos- hiko Kawajima. bijgenaamd de ..Japansche Mata Hari". te Tientsin op Nieuwjaarsdag door bijlslagen ernstig werd gewond, terwijl h.uar zuster, die bij vergissing voor Yoshiko werd aangezien werd doodgeschoten. Daladier te Algiers. Conferentie over militaire aangelegenheden. ALGIERS. 6 Januari (Havas). Bij aan komst van Daladier te Algiers werd hij begroet met negentien saluutschoten, terwijl 45 vlieg tuigen boven den kruiser „Foch" cirkelden. De minister-president werd begroet door den burgemeester van Algiers, waarna hij zich naar het monument voor de gevallenen begaf om bloemen neer te leggen Na een minuut eerbiedige stilte hief de menigte de Marseillaise aan. Vervolgens defileerden 12.000 man voor den minister-president. Hierna begaf de minister-president zich naar het zomerpaleis, waar een militaire conferen tie zal worden gehouden. Tijdens een noenmaal, te zijner eere aan- '/'■'boden te Algiers, heeft minister-president Daladier een rede gehouden, waarin hij de bevolking van Algiers dankte voor de ont vangst uit naam van Frankrijk, dat soms wel verscheurd schijnt door tweedracht, doch dat. steeds vrede weet te brengen in deze twee dracht. Verder zeide hij. dat Frankrijk den vrede wil met alle volken. Het wil de groote vraagstukken van dezen tijd niet oplossen door oorlog, doch door wederkeerig begrijpen. Indien men dit evenwel zou opvatten als een teeken van zwakte, dan moet hier een halt toegeroepen worden. Op zijn reis door Noord-Afrika heeft de minister-president overal de eenheid met Frankrijk geconstateerd. Het meest heeft hem getroffen, dat overal, waar hij kwam, tot. in de kleinste dorpen, de Marseillaise werd gezongen. Tenslotte zeide de minister-president, dat de onaantastbaarheid van het Fransche rijk zal worden gehandhaafd, dit beteekent niet alleen dat geen duimbreed van het Fransche gebied zal worden afgestaan, doch ook, dat Frankrijk zich niet zal laten meesleuren in zekere juridische procedures, welke sommigen willen. Daladier achtte het niet noodig, hier over veel te zeggen. Voor het handhaven van den vrede zijn zware offers gebracht, doch tegen dergelijke pogingen zal Frankrijk zich met alle kracht verzetten. Het U. S. O. naar Indië? In tropisch Nederland weet men er nog niets van Naar aanleiding van het bericht inzake de mogelijkheid dat het Utrechtsch Stedelijk Or- chest een tournee zal maken naar Indië. vernam Aneta van het bestuur van den Bond van Kunst kringen in Nederlandsch-Indië, dat hiervan vroeger reeds in preliminairer. zin sprake is ge weest. De adviseur van den bond in Nederland werd hierover gepolst, doch meende, dat de uit voering dezer idee practisch onmogelijk was wegen het financieele bezwaar, dat hieraan is verbonden. Het bestuur verkeerde daarna in de meening, dat het plan voorgoed van de baan was. Omtrent een herleving van het plan is in Neder- landsch Indië tot dusver nog niets vernomen. Het Utrechtsch Nieuwsblad teekent bij dlfc bericht het volgende aan: Het bestuur van het U.S.O was uiteraard met de in bovenstaand Aneta-telegram gememo reerde feiten op de hoogte. Dat niettemin de onderhandelingen zijn ingezet en een desbe treffend communiqué door het U.S.O.-bestuur Is gepubliceerd, wijst er reeds op. dat inzake de mogelijkheid, ook de financieele mogelijk heid van een tournee van het U.S.O. door Ne derlandsch-Indië, nieuwe gezichtspunten zijn geopend. De bezwaren zijn vele en groot, zoo dat waarschijnlijk langdurige besprekingen noodig zullen blijken. Het Aneta-teiegram dat wij hierboven publiceeren. brengt echter nog niets nieuws en heeft geen beteekenis voor de thans begonnen onderhandelingen. Wanneer men onder de ..combinatie" uit de eerste mededeeling van het U.S.O-bestuur thans Bond.van Kunstkringen in Neder landsch-Indië wilde verstaan, dan zou deze opvatting vermoedelijk te eng blijken, daar, zijn wij wel ingelicht, ook nog andere partijen bij de algemeene onderhandelingen zijn be irokken

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 9