Haarlem's Dagblad CHAMBERLAIN EN MUSSOLINI wenschen BritschItaliaansche betrekkingen te versterken. VLEKKEN tA?A? Herinneringen. Een overwinning. Joden moeten Dantzig verlaten. De ambachtsschool te Haarlem. „Besprekingen door de grootste hartelijkheid gekenmerkt STOUTENBEEK Persen van Het Nationale Dagblad stop gezet Het belangrijkste 56e Jaargang No. 17046 Uitgave Lonrens Coster. Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. BureauxGroote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Zaterdag 14 Januari 1939 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per post f3.55. los«e nummers 6 cent per ex. Advertenliën: 1-5 regel» f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel. Regelabonnenientstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentje» «e rubriek. Een viertal dagen van herdenking zal in de tweede helft dezer maand aanleiding geven tot heele reeksen artikelen, tot de verschij ning van alweer meer boeken ik heb ze nog niet aangekondigd gezien, maar ze kunnen niet uitblijven en gedeeltelijk ook tot plechtigheden. Wat men ook van het tegen woordige Europa moge zeggen: het herdenkt met ijver. Het moge uit de historie weinig pro fijt trekken, in internationalen chaos verkee- ï'en en zich volkomen onmachtig toonen, bui ten staatsgrenzen iets op te bouwen, te scheppen, maar het herdenkt. Het doet den ken aan den schooljongen die zijn geschie denislessen keurig uit zijn hoofd heeft ge leerd en ze niet alleen van voren naar ach teren maar desnoods ook vice versa kan op zeggen, zonder ooit over hun beteekenis te hebben nagedacht of er eenigerlei conclusies aan te hebben verbonden. Dat kan men den schooljongen niet kwalijk nemen. Maar Europa wel. Op 21 Januari zal het vijftien jaar geleden zijn dat Lenin, 54 jaar oud, op zijn landhuis te Gorki overleed. Dat herinnert aan de po ging tot schepping van een nieuwe mensche- lijke samenleving, die al vóór Lenins dood haar principes deels had moeten prijsgeven en erna leidde tot de dictatuur van Stalin die in haar latere toepassing veel van de hardste middelen van het verdreven Tsarisme zou doen herleven. Sommige koele beoordeelaars zien in den loop van zaken een onvermijde lijke ontwikkelingsphase van het Russische volk, dat zich uit zijn achterlijkheid langs dergelijke wegen naar een tijdperk van rus tiger ontwikkeling zou begeven. Intusschen heeft dit proces de tegenstellingen in Europa verscherpt, ontzaglijke onrust teweeg gebracht en talloozen het leven gekost. Op 26 Januari zal het 175 jaar geleden zijn dat te Pau in het Fransche departement Bas ses Pyrénées een jongetje geboren werd, dat het tot maarschalk van Frankrijk en koning van Zweden zou brengen en een dynastie vestigen, die nu nog in Zweden regeert en derhalve thans den leeftijd van 175 jaar heeft bereikt. De maarschalk Bernadotte verried zijn Heer, den grooten Napoleon, wiens gewel dige poging om geheel Europa onder zijn per soonlijke macht te brengen faalde. Een der wonderbaarlijkste episoden van de wereld geschiedenis eindigde in de nederlaag van het geweld. De slimme zoon van den advocaat uit Pau had evenwel zijn dynastie gevestigd. Een andere machtsdroom wordt in herin nering gebracht op 27 Januari, want dan wordt de Duitsche ex-keizer Wilhelm II, die sinds zijn vlucht in November 1918 nu al meer dan twintig jaar in ons land vertoeft, tachtig jaar. Ook zijn politiek van macht en geweld faalde. En in Doorn kan hij aanschouwen hoe de eenvoudige zoon van een douanier het thans tot een nog grooter heerschers-positie dan hij, de telg uit het nobele geslacht der Hohenzollerns, gebracht heeft, maar hoe Europa nog dieper verscheurd en ontwricht is dan in den glorietijd van zijn bewind: de jaren voor dat noodlottige 1914, waarin zijn Rijkskanselier het „vodje papier" verscheurde. Dat was het verdrag waarborgende België's neutraliteit. Hoeveel verdragen hebben wij sindsdien, in vele landen, als vodjes papier zien behandelen! Tenslotte zal het op 30 Januari 50 jaar geleden zijn dat het eindeloos-besproken en beschreven drama van Mayerling plaats greep: dat men de lijken van den Oosten- rij ksch-Hongaarschen kroonprins Rudolf en zijn minnares, het 18-jarige baronesje Maria Vetséra, in het jachthuis te Mayerling vond. Nooit is .afdoende bewezen of hier moord of zelfmoord in het spel was. Wel teekende deze episode zich in den loop der tijden steeds scherper af in de tragedie van den onder gang van het Huis Habsburg en de dubbel monarchie. Rudolf immer- was de man ge weest die een nieuw, liberaler en democrati scher beleid voorstond, die de gevaren door zag en trachtte het getij te doen keeren, maar dien men deswege onder een soort curateele had geplaatst. Het was Oostenrijk-Hongarije, dat in 1914 het eerst den oorlog verklaarde en zijn eigen ondergang daarmee inluidde. Het is nu nog geen jaar geleden dat het laat ste overschot van Oostenrijk's onafhankelijk heid definitief bezweek en de mislukking van de machts- en geweldspolitiek der Habsbur- gers voorgoed bezegeld werd. Dit zijn de herinnerings-dagen die ons in deze maand te wachten staan. R. P. Chamberlain en Halifax uit Rome vertrokken. ROME, 14 Januari. Om 12.05 uur is Cham berlain per trein uit Rome vertrokken. Musso lini deed hem uitgeleide. Het afscheid tus- schen de beide staatslieden droeg een zeer hartelijk karakter. (United Press). Ook Halifax vertrokken Lord Halifax heeft Rome hedenmorgen eveneens verlaten en is naar Genève gereisd. Ongeluk op de „Java". SOERABAJA, 14 Januari. (Aneta-A.N.P.) Thans is bekend geworden, dat Donderdag j.l. tijdens schietoefeningen in Straat Madoera op den kruiser „Java" een ongeval is gebeurd, waarbij de matroos eerste klasse Oorebeek aan de rechterlong werd gewond. Door een nog niet opgehelderde oorzaak moet bij het schoonmaken van een mitrailleur een kogel zijn rechter'.ong hebben doorboord. Operatief ingrijpen werd niet noodig geacht. De toe stand van het slachtoffer is goed. (In Canada is op 83-jarigen leef tijd overleden Charles Cromwell, die 63 jaar geleden de wereld tot verbazing bracht door in beide richtingen op een koord over den Niagara waterval te loopen.) Ruim drieënzestig jaar geleden, Stapte een man op 't slappe koord En dertig meter daarbeneden, Bruiste de Niagara voort. Secuur werd elke stap genomen, Over de hachelijke brug, En aan den overkant gekomen, Ging hij denzelfden weg terug. En drommen zagen die prestatie In een beangste spanning aan, Dat was me nog eens een sensatie In 't anders rustige bestaan. Toen 't waagstuk'goed was afgeloopen, Toen braken voor den jongen held, De duizendtallen monden open, In een ovatie van geweld. Men bood den durver van die dagen, Een eereplaatsje in de zon, AJs man, die in vermetel wagen, De Niagara overwon. Wat kon den moed der menschen stuiten, Wie kon hen remmen in hun macht, Zoo wist men zich vol trots te uiten, Toen deze krachttoer was volbracht Thans, drieënzestig jaren later, Danst hij niet meer op 't slappe koord, Maar 't wilde Niagarawater, Bruist nog onafgebroken voort. P. GASUS. VOOR5.— PER JAAR STEMT F. MOLENAAR PIANO'S om de 3 mnd. op toon. Orgels repareeren. SCHALKBURGERGRACHT 38, H. N., Tel. 13795 (ACv. ingez. Mi-a VRAGENBUS VOOR ABONNé's. VraagWaar bevindt zich de Klompen centrale voor huish. artikelen? Antwoord Handelsadressen worden nooit opgegeven. De Klompencentrale weet iedereen te vinden. (Adv. ingez. Medj Centrale Radio-ontvangst Als het zoover is gekomen. Dat U denkt: 't is niets gedaan, Sluit U dan zoo spoedig mogelijk Bij de Radio Centrale dan. HAARLEM TELEFOON 10010 (Adv. ingez. Medj Politie staakt vervolgingen Krachtens een overeenkomst tus- schen de nationaal socialistische autori teiten van Dantzig en de Joodsche vereenigingen in die stad zullen alle Dantzigsche Joden de Vrije Stad voor 1 October moeten verlaten. Op het oogenblik, waarop de overeenkomst tot stand kwam, heeft de Dantzigsche politie be vel gegeven tot. staking van iedere anti-semie tische vervolging. Op het oogenblik zijn, naar Havas meldt, de Joodsche leiders bezig met het bijeenbrengen van de noodige fondsen voor deze massale land verhuizing. Om de mogelijkheid te openen tot bijeenbrenging der gelden hebben de Dantzig sche autoriteiten een deel van de geblokkeerde Joodsche rekeningen in Dantzig weer geopend en den Joden machtiging gegeven hun roerende en onroerende goederen te verkoopen, waarbij dan de helft der verkoopsprijzen bestemd wordt voor het landverhuizingsfonds. De eerste lijst der emigranten is gisteren ge sloten en omvat ongeveer duizend personen, die door Duitschland heen naar Teist zullen worden vervoerd, waar zij scheep zullen gaan naar het nabije oosten. Belangrijke stijging van het leerlingen-aantal. Zooals men weet is de ambachtsschool te Haarlem sinds eenigen tijd omgezet van een drie in een twee-jarigen cursus. Dit is een van de bezuinigingen die het Rijk genomen heeft op 't terrein van het Nijverheidsonder wijs. Voor het onderwijs is dit te betreuren. De directeur heeft aan het college van B. en W. medegedeeld, dat de resultaten van den twee jarigen cursus niet bevredigend zijn. Een voldoende vakopleiding kan naar zijn mee ning niet in twee jaar gegeven worden, zoo dat hij het herstel van den driejarigen cursus dringend gewenscht acht Het opmerkelijke is evenwel dat het aantal leerlingen op de ambachtsschool zeer sterk in den laatsten tijd gestegen is. In 1935 waren er 459 leerlingen en nu niet minder dan 531. In het officieele communiqué, dat na de Britscli-Italiaansche besprekin gen te Rome is uitgegeven, wordt geconstateerd, „dat de belangrijkste kwesties van het oogenblik en de betrekkingen tusschen de twee rijken bestudeerd zijn". „Deze besprekingen", zoo vervolgt de mededeeling, „werden gekenmerkt door de grootste hartelijkheid en zij hebben geleid tot een openhartige en breedvoerige gedachtenwisseling. Van beide zijden werd eens te meer uiting gegeven aan het voornemen de betrekkingen tusschen de beide landen te ontwikkelen in den geest van vriendschap, welke het accoord van 16 April bezielt. Ook werd be sloten, zoo spoedig mogelijk over te gaan tot het sluiten van speciale conventies, als in dit instrument uit eengezet. Tijdens de besprekingen kwam op nieuw de vaste wil van Italië en Enge land tot uiting, een politiek te voe ren. die daadwerkelijk streeft naar handhaving van den *rede, een poli tiek, waarop het streven der beide regeeringen steeds gericht is geweest en zal blijven". Voor nadere bijzonderheden omtrent het bezoek van de Britsche ministers aan Rome zie men pag. 5. De Italiaansche bladen publiceeren op op vallende wijze het officieele communiqué en wijden daaraan hoofdartikelen. De ..Messagero" schrijt o.m.. dat de belang rijkste kwesties onderzocht zijn op voet van gelijkheid der beide rijken, zooals dat in het officieele communiqué wordt te kennen ge geven: het is de weg, welke kan leiden tot handhaving van den vrede en tot een nieuw evenwicht in Europa en op de Middelland sche Zee. Door de overeenkomsten van 16 April, welke zoo plechtig zijn bevestigd bij de besprekingen dezer dagen, heeft Groot Brit- tannië een richtlijn aangegeven voor een daad, waarbij allen zich moeten aansluiten, die oprecht willen medewerken aan het nieuwe evenwicht in de Middellandsche Zee. „Popoio di Roma" schrijft, dat hoe wel het nog te vroeg is om de gevol gen der besprekingen te Rome over den algemeenen toestand in Europa en over bijzondere kwesties, welke thans aan de orde zijn vooruit te zien, het zeker schijnt, dat de atmos feer moet opklaren. Te Rome hebben mannen, die verantwoor delijk zijn voor de politiek van twee der machtigste Europeesche naties, elkander we derzijds de verzekering gegeven te willen samenwerken voor den vrede. Dat is behalve een groot politiek ook een groot moreel suc ces, aldus het blad. „Geen negatief resultaat". De ..Matin" schrijft: De besprekingen te Rome zijn niet zoo negatief geweest als zij gisteren leken. In de eerste plaats moet het feit worden op- geteekend, dat de Britsche ministers volstrekt weigerden zich op een of andere wijze voor te doen als bemiddelaars in het geschil tusschen Frankrijk en Italië. Bovendien moet worden geconstateerd, dat Mussolini tegenover Char»berlain een ware be lijdenis van vreedzame trouw heeft afgelegd De Duce verklaarde zich een oprecht, overtuigd en vastbesloten voorstander van vrede en be toonde den wil de Engelsch-Ttaliaansche over eenkomst van 16 April inzake den status quo op de Middellandsche Zee te eerbiedigen. Pays zinspeelt in de „Excelsior" op het artikel in de „Tevere" (men zie pag 5). dat hij scherp JANUARI AANBIEDING. Colbert Costuum naar maat49. Moderne coupe - prima stoffen en voerings. M. DOUWMA ZN. GEN. CRONJéSTRAAT 42—44, Kleermakers. (Adv ingez. Medj kunnen bijna altijd verwijderd worden, maar het is zaak, dat het snel gebeurt. Weet U altijd, hoe het moet? Het boekje VLEKKEN, door C. HOEïNG, wijst U den weg. Verkrijgbaar aan de kantoren van Haarlem's Dagblad Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37 gispt. Hij schrijft verder o.a.: Veel minder nog dan Italië, dat niet instemde in een internatio naal debat over Abessynië, dat Italië nog niet toebehoorde, zal Frankrijk toestemmen in een conferentie van vier, waar de souvereiniteit van gebieden, welke het rechtens en feitelijk bezit, ter sprake zou komen. Pertinax schrijft in „l'Ordre": „De grove uit drukkingen door de „Tevere" enkele uren na het beslissende gesprek in het Venetiaansch paleis afgedrukt, willen zeggen, dat het fascistisch be wind al zijn aanspraken op Fransch gebied handhaaft en dat het om ze tot een einde te brengen voornemens is in de mate, waarin dat zal kunnen, geweld te gebruiken", HEDEN TOT 21 UUR GEOPEND x MODELHUIZEN x M AURICIALAAN 25-27 OVERVEEN. Dagelijks vrije bezichtiging van 14 tot 17 uur, Zaterdag van 14 tot 21 uur en volgens afspraak. Op boven genoemde uren Telefoon 23860. WONINGINRICHTING - BEVERWIJK wil U toonen dat zij gezelligheid en voor elk een eigen sfeer schep pen kan! Het artistieke gedeelte wordt verzorgd door onzen Binnen huis-architect P. J. FEIJ. FLAT-COMBINATIE 3 KAMERS, geheel compleet met tapijten, gordijnen, lampen, matrassen, enz., voor totaal 1444.- (Adv. Ingez. Medj Vitale onderdeelen in beslag genomen Wegens beleedigende artikelen Gistermiddag omstreeks 4 uur heeft de rechter-commissaris jhr. mr. P. G. M. van Meeuwen, vergezeld van den substituut-officier van justitie, mr. N. S. Hoekstra, een deskundige op ty pografisch gebied en personeel van de Leidsche recherche, een bezoek gebracht aan de drukkerij van het te Leiden verschijnend N.S.B.-orgaan „Het Nationale Dagblad", een uitgave van de stichting „De Nationale Pers" en gevestigd aan de Kaiserstraat No. 9. Op aanwijzing van den deskundige zijn verschillende vitale onderdeelen van de rotatiepers, waarop dit blad wordt gedrukt, o.a. de inktbakken, verwijderd, waardoor de verschijning van dit blad op déze pers voor eenigen tijd onmogelijk, althans onwaarschijn lijk moet worden geacht. Dit houdt evenwel niet in, dat het blad in de eerstvolgende dagen niet zal verschijnen. Immers de Neder- landsche grondwet erkent het be ginsel van de vrijheid van drukpers, hetgeen wil zeggen, dat geen verschij ningsverbod kan worden uitgevaar digd, zoodat het zeer wel mogelijk is, dat het blad, eventueel in ander formaat elders wordt gedrukt. Aanleiding tot dit optreden der justitie, aldus deelde de commissaris van politie, de heer R. J. Meyer, ons gisteravond mede, is gelegen in een tweetal artikelen, welke zijn gepubliceerd in de edities van Vrijdag 23 en Donderdag 29 December j.l. en waarvan de inhoud beleedigend wordt geacht voor den minister van Justitie en de R. K. geestelijk heid. Het eerste artikel was een soort „open brief" aan de marechaussee, en had tot op schrift „Het hemeltergend vonnis"; het tweede droeg het opschrift ..De eer der Ne- derlandsche jeugd" en als onderkop: „5 min derjarigen zijn in Oss straffeloos misbruikt". Bovendien heeft nog een derde artikel ie bijzondere aandacht van de justitie: dit behandelt „De zedenmisdrijven in Oss methoden van het politieke Katholicisme" en is gepublliceerd in het nummer van Woens dag 4 Januari j.l. De aansprakelijkheid voor dit artikel is nog in onderzoek. Tijdens het onderzoek door de Leidsche recherche, dat op last van den Officier van Justitie aan dit optreden is voorafgegaan, heeft de hoofdredacteur, mr. M. M. Rost van Tonningen zich voor den inhoud der beide Het woord is aan Lamartine: Het ideaal is niets anders dan de waarheid op een afstand. eerstgenoemde artikelen aansprakelijk ge steld. Op het oogenblik, dat de hierboven genoem de autoriteiten zich aan de drukkerij aan de Kaiserstraat vervoegden, was het grootste deel van de editie van gisteren reeds afge drukt. Het ingrijpen der justitie maakte het echter onmogelijk ook het resteerende ge deelte van de oplage af te drukken, zoodat een kleine groep van lezers het orgaan van gis teren niet heeft ontvangen. De uitvoering der maatregelen geschiedde zonder dat van de zijde van het personeel eenig verzet werd geboden. De hoofdredacteur, mr. Rost van Tonningen vertoefde op dit oogenblik in Utrecht; hij werd telefonisch van het gebeurde op de hoogte gesteld en arriveerde ter plaatse, ter wijl de rechter-commissaris c.s. nog aanwe zig waren. De verwijderde onderdeelen der rotatiepers werden naar het politiebureau overgebacht, vanwaar zij heden naar Den Haag zijn ver voerd. Het moet onwaarschijnlijk worden geacht, dat deze onderdeelen binnen zeer korten tijd door andere kunnen worden vervangen. Waar het weekblad „Volk en Vaderland" op dezelfde pers worden gedrukt, is de normale verschijning van het eerstvolgend nummer van deze uitgave der „Nationale Pers" even eens onzeker. De juridische afwikkeling dezer zaak wordt bepaald door de Rechtbank te Den Haag. die deze kwestie vermoedelijk wel op korten ter mijn te berechten zal krijgen. Onrust in Birma neemt toe. Rangoon verzamelplaats van ontevreden elementen. Reuter meldt uit Rangoon, dat de onrust, die in Birma geheerscht heeft sedert de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid eenige weken geleden begon, zich gisteren uitgebreid heeft tot de regeeringswerf, waar de arbeiders in staking gingen. Een algemeene staking op de werf dreigt thans. Op zijn minst zijn er nu 5000 sta kers in de stad, die het verzamelpunt wordt voor deelnemers aan hongeroptochten, onte vreden landarbeiders en autobuschauffeurs. De regeering streeft er thans naar de oproerige elementen te isoleeren en een massastaking te voorkomen. Er zijn reeds 39 arrestaties ver richt. VACATURE DS. K. II. MISKOTTE. Wij vernemen dat op Vrijdag 20 Januari een nieuw drietal geformeerd wordt ter voor ziening in de vacature-Ds. K. II. Miskotte bij de Ned. Herv. Kerk te Haarlem. MODERNE WONINGEN TE HUUR, over de nieuwe brug aan de Delftlaan. direct bij Stat. Bloemendaal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf 38. Grootere typen met centr. verw. 55.—. Ideaal wonen voor forensen. U kunt nu huren voor het komende voorjaar. Bevragen: S. VELDKAMP. Van Dort- straat 90 - Telefoon 16373. (Adv. Ingez. Medj HEDEN - 16 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Meer leerlingen op de Ambachtsschool te Haarlem. 1 Een legaat voor de gemeente Haarlem ten bate van het Tehuis voor Ouden van Dagen 4 Stichting van een nieuwe Christelijke school voor M. U. L. O. in Haarlem-Noord. 4 Het Predikheerenklooster te Haarlem werd voor 650 jaar gebouwd. Welke fragmenten daarvan nog over zijn. 11 BINNENLAND. De persen van Het Nationale Dagblad zijn door de Justitie stopgezet. 1 Wat het onderzoek der politic omtrent de bekende kogelgaatjes opleverde. 3 Voorloopig geen K. L. M. dienst op Lissabon 3 Ten gevolge van de vorst is er een groote groentenschaarschte. 11 BUITENLAND. In het officieele communiqué der Britsch- Italiaansche besprekingen komt de wensch tot versteviging der ljptrekkingen tot uiting 5 Franco's troepen hebben aan het Catalaan- sche front Tortosa bezet. 5 Hongarije is toegetreden tot het Anti- Kominternpact. 5 SPORT. Sport in 't Kort. 6 ARTIKELEN eni. R. P.: Herinneringen. 1 K. de Jong: Ledenconcert Ilaarlemsche Orkest- vereeniging. 2 P. v. d. Hem: Amsterdam's burgemeester in Nice. 3 Financieel Economisch Weekoverzicht: Ge matigd optimistische toon van het eind van 1938 niet bewaarheid. 7 Dr. C. J. van Ledden Hulsebosch: Vergift! 7 Dr. W. G. N. van der Sleen: Per auto en boot door Zuid-Afrika. 7 J. H. de Bois: Litteraire Kanttcekeningen. 7 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1