Haarlem's Dagblad
©VLEKKEN
1938: een gunstig jaar voor de
schatkist.
De Veiligste Maand.
Ernstige brand
te Zandvoort.
Grasdrank.
Het belangrijkste
56c Jaargang No. 17048
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 17 Januari 1939
Abonnementen per Keek f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer* 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame* f 0.60 per regel.
Regelabonnementsturicven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel* f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek.
Wij leven nu in de veiligste maand des jaars.
Een rustige gedachte. Jammer genoeg moet ik
er bijvoegen, dat dit kampioenschap alleen
maar het verkeer-op-den-weg in Nederland
betreft. Dus niet de epidemische en andere
ziekten, niet de branden en gasontploffingen
en ook niet de onderlinge verstandhouding
van de Spanjaarden. Ik zeg dit nadrukkelijk,
want sommige menschen lezen zoo haastig.
Dat Januari de veiligste maand des jaars in
ons wegverkeer is heeft natuurlijk het Cen
traal Bureau voor de Statistiek uitgemaakt.
Dat beslist in zulke dingen. De zomermaanden
zijn de onveiligste, hetgeen wel te begrijpen
is vanwege het drukke rijverkeer in den va-
cantietijd. Maar waarom Januari nu eigenlijk
veiliger moet wezen dan Februari, of Maart
of April, is niet heelemaal duidelijk. Ik kan
geen andere reden bedenken dan dat de goede
voornemens voor het Nieuwe Jaar in de eerste
maand nog werkzaam zijn, zoodat ieder zich
wat bijzondere moeite geeft om het leven van
zijn medemensch te sparen. Maar het Centraal
Bureau zal dit motief wel niet doen gelden.
Het ziet er niet ambtelijk genoeg uit.
Intusschen moet u nu niet gaan denken dat
deze maand volslagen veilig is. Allerminst.
Het blijft scherp opletten, zooals ik gisteren
nog, achter het autostuur zittend, ondervond.
Middenin een onzer grootste steden, in regen
weer zoodat het asphalt glad was, schoot
daar een jongeling op een fiets uit een smalle
zijstraat links van mij en stak dwars voor mij
de straat over. Mijn hevige trap op de voetrem
redde hem het leven. Toevallig slipte ik maar
weinig. Als dat erger was geweest had het den
ouden heer, die vlakbij te wachten stond om
over te steken, kunnen doen sneven. En er
kwam nog wat geluk bij. De autobestuurder
achter mij remde namelijk ook nog bijtijds,
ofschoon hij op het geval niet verdacht kon
zijn.
Dit nietige voorval, dat iedere automobilist
bij veelvuldige ervaring kent, geeft mij onmid
dellijke aanleiding om zonder eenige verba
zing uit de statistieken van het Centraal
Bureau te vernemen: „Niet minder dan
47.2 pCt. van de slachtoffers van het verkeer
zijn wielrijders". Zij vormen de grootste groep.
Dat daarin vrouwen en meisjes de meerder
heid uitmaken verbaast mij evenmin, want de
vrouw schijnt vaker bezield door de gedachte
„ze moeten maar voor mij opzij gaan" dan de
man en rijdt veelal in een slingerender lijn,
hetgeen vermoedelijk ook wel beïnvloed wordt
door den bouw van de damesfiets, die slapper
dan de heerenfiets is.
Het wil mij voorkomen dat wij een stadium
van de „verkeersopvoeding" hebben bereikt
waarin aan de fietsers in het algemeen ge
sproken nog het meeste gedaan moet wor
den. En dit geldt dan meer volwassenen dan
schoolkinderen, want de laatsten hebben,
evenals de automobilisten, al heel wat nuttig
verkeersonderwijs gehad. De automobilisten
hebben zich voor het halen van hun rijbewijs
de verkeersregels al moeten inprenten. Zij
verkeeren bovendien in het bewustzijn dat zij
gevaar voor anderen opleveren als zij fouten
maken dus niet alleen voor zichzelf en
diegenen onder hen die daar niet al te gevoe
lig voor zijn, zijn het toch wel voor een
proces-verbaal en voor het vonnis van den
kadi. Er komt nog de onaangename weten
schap bij dat bij een aanrijding met een
„lichtere verkeers-eenheid", hetzij een voet
ganger, fietser of motorfietser, altijd eerst
verondersteld wordt dat de automobilist de
schuldige is. Als ik gisteren dien van links
overstekenden fietser had aangereden door
dat de auto doorgleed na het remmen zou een
verontwaardigde menigte mij omgeven en een
agent mij met achterdocht bejegend hebben.
Fietsers daarentegen bedreigen anderer
leven niet behoudens in enkele zeldzame
gevallen en hebben in grooten getale van
de verkeersregels niet het flauwste begrip. Als
zij omtrent de twintig zijn en niet te best op
gevoed pogen zij bovendien autorijders te
sarren door vlak voor hen in het halfdonker,
liefst in regen en op een gladden weg, te gaan
slingeren. Of door, als een auto in flinke vaart
achter hen is, een hand naar links uit te
steken en meteen aan dit gebaar gevolg te
geven. Dat is ook een verkeersfout en een
dolle roekeloosheid bovendien. Als zij wisten
hoe weinig zekerheid plotseling remmen in
een auto op een gladden weg geeft zouden zij,
tenminste terwille van hun eigen hachje, die
apenstreken wel nalaten. Als zij wisten hoe
sterk het uitzicht uit een auto in regen en
schemering belemmerd wordt, temeer omdat
op de zijruiten geen wisschers werken, zouden
zij niet zoo gek zijn plotseling over te steken.
Zeker niet van links want de man in de
auto is natuurlijk op rechts verdacht, dat hij
in de gaten moet houden maar ook niet
van rechts. De 47.2 pCt., grootste groep der
slachtoffers van het verkeer, spreken hun
eigen taal.
In 1936 noteerde d£ politie in ons land 43.724
botsingen in het verkeer, in 1937 werden er
45.027 geboekt. Natuurlijk kwamen er nog veel
meer voor, waarbij geen politie aanwezig was
en die vrij goed afliepen. Het aantal dooden is
evenwel dalende. Het was in 1933 nog 843, in
1936 was het 763, in 1937 liep het terug tot
705. Dat is niet verklaarbaar. Het kan een ge
lukkig toeval wezen; ik heb overigens geen
statistiek van de zware verminkingen gezien,
die wellicht in denzelfden tijd aanmerkelijk
zijn toegenomen.
De automobilisten allen als onschuldige
lammeren voor te stellen zou dwaasheid zijn.
Directe en indirecte belastingen brengen meer
op dan geraamd is.
Opbrengst ook boven 1937.
Blijkens het overzicht van den
stand der rijksmiddelen op
ultimo December van het
dienstjaar 1938 was de opbrengst der
directe belastingen f 123.274.577 tegen
over f 110.564.848 over 1937, hetgeen
voor 1938 een voordeelig verschil van
f 12.709.729 beteekent.
Tot deze meerdere opbrengst hebben alle
directe belastingen bijgedragen en wel de
grondbelasting voor f 154.339, de inkomsten
belasting voor f 11.164.711, de vermogens
belasting voor f 682.813, de verdedigingsbe
lasting voor f 580.212 en de belasting van de
doode hand voor f 127.652.
De raming der directe belastingen werd met
ruim f 6.8 millioen overschreden.
Wat de overige middelen betreft, de divi
dend- en tantième belasting bracht over
December j.l. een bate van f 1.312.598, tegen
over f 822.746 over December 1939, De rech
ten op den invoer leverden over December
j.l. een opbrengst van f 8.222.170 (f 7.768.611)
het statistiekrecht f 181.758 (f 222.844), de ac
cijns op zout f 107.574 (f 73.683).
In totaal was de opbrengst der
„overige middelen" in December j.l.
f 36.632.772 tegenover f 37.605.231 in
December 1937, terwijl de raming per
maand voor 1938 op f 35.768.750 was
gesteld.
De geheele opbrengst van deze
middelen over 1938 heeft f 440.143.673
bedragen tegen over f 436.835.901 in
1937 alzoo in het afgeloopen jaar
ruim f 3.3 millioen meer dan in het
zijn hinderlijk en dienen om
ze goed weg te krijgen, dade
lijk verwijderd te worden.
Daarom is het zoo prettig het
boekje
VLEKKEN, door C. Hoeing
(uitgave Haarlem's Dagblad)
in die toch overal wel voor
komende gevallen bij de hand
te hebben.
Verkrijgbaar aan de kantoren
van Haarlem's Dagbl.: Groote
Houtstr. 93 en Soendaplein 37.
Prijs slechts 10 cent.
Maar in het algemeen zijn zij naar mijn over
tuiging heel wat nauwkeuriger op de na
leving der verkeersregels dan de wielrijders
en dan vooral vele volwassen wielrijders. Een
rijbewijs voor fietsers in te stellen is in ons
land ondoenlijk. Maar op het punt van alge-
meene voorlichting ook wat betreft de prac-
tische mogelijkheden in het autorijden kan
er in hun richting niet genoeg gedaan worden
In hun eigen belang.
R. P.
PERSONALIA.
Te Zwolle slaagde voor het diploma Duitsche
handelscorrespondentie van de Vereen, van
Leeraren in de Handelswetenschappen de heer
H. Postuma uit Haarlem.
daaraan voorafgegane. De raming over
1938 was f 429.226.000 en zij werd der
halve met bijna f 11 millioen over
troffen.
De dividend- en tantièmebelasting bracht
over 1938 ruim f 4 millioen meer op dan de
raming bedroeg, de rechten op den invoer
leverden ruim f 1.1 millioen meer op. De
accijnzen op geslacht f 224.844, op wijn
f 63.352, gedistilleerd f 921.255, bier ruim
f 1.1 millioen, suiker ruim f 1.8 millioen en
tabak ruim f 1.5 millioen meer dan de ra
ming.
Voorts overschreden de raming: de be
lasting op gouden en zilveren werken met
f 2.095, de omzetbelasting met ruim f 2.1 mil
lioen en de rechten en boeten van successie
enz. met niet minder dan ruim f 4.3 millioen.
Daarentegen brachten de rechten en
boeten van zegel ruim f 4.8 millioen minder
op dan de raming over 1938 heeft bedragen,
terwijl voorts minder dan de raming op
brachten het statistiekrecht 40.810), de ac
cijns op zout (f 11.687), de couponbelasting
(f 998.332), de rechten en boeten van regis
tratie (f 394.390) en de loodsgelden (f 86.775)
De motorrijtuigenbelasting heeft over De
cember j.l. f 1.217.385 en de rijwielbelasting
heeft over die maand f 10.017 opgebracht.
Over 1938 bracht de motorrijtuigenbelasting
f 22.996.878 en de rijwielbelasting f 7.779.325
op, tegenover een raming van resp. f 23.200.000
en f 7.800.000.
Pension aan den boulevard
Favauge gedeeltelijk
afgebrand.
Brandweerman bij blus-
schingswerk zwaar gewond.
Hedennacht kwart voor vier brak brand uit in
het van ouds bekende pension van den heer G.
W van Toombergen aan den Boulevard de Fa
vauge. De bewoners, die in het achtergedeelte
van de woning sliepen werden door den brand
opgeschrikt en moesten haastig de vlucht ne
men. Een kind van zes a zeven jaar werd in een
deken gewikkeld en door een voorbijganger bij
vrienden ondergebracht. Aangewakkerd dooi
den feilen Westenwind liet de brand zich zeer
ernstig aanzien. Toen de brandweer, die toch
zeer spoedig ter plaatse was, aankwam, sloegen
de vlammen reeds laaiend uit de bovenverdie
ping en kleurden de lucht met rossen gloed.
De brandweer kon dan ook niet voorkomen,
dat het pension „Thallatta" aan de voorzijde ge
heel uitbrandde. Het achtergedeelte, dat lager
is gelegen bleef vrijwel intact, doch kreeg na
tuurlijk veel waterschade. Hoewel het vuur zich
ook meedeelde aan het ten noorden van het
brandende perceel gelegen pension „Adrïana
Claina", dat ook aan den heer Van Toombergen
behoort, wist de brandweer hier de schade te
beperken tot het verbranden van de daklijst.
De oorzaak van den brand is onbekend, doch
men vermoedt, dat de brand door kortsluiting
is ontstaan. Dat bij dezen brand nog een per
soonlijk ongeluk voor kwam maakt de zaak nog
ernstiger. De oudste zoon van den opperbrand-
meester, de heer J. v. d. Bos sloeg bij den aan
vang van het blusschingswerk achterover van
een 8 meter hoog balcon. Gelukkig werd zijn
val gebroken door een houten luik, dat eenigs-
zins schuin tegen den muur lag. Met een ge
kneusde borstkas en een hersenschudding werd
hij in het naastgelegen pension van den heer
Deinum binnengebracht.
Burgemeester van Alphen en de commissaris
van politie waren beiden op het tooneel van
den brand aanwezig.
Ongeveer half negen hedenmorgen kon de
brandweer inrukken. De heer Van Toombergen
is verzekerd, de schade zou ongeveer f 6000 be
dragen.
WH
(Van wetenschappelijke zijde wordt
in de Vereenigde Staten een actie
gevoerd om het drinken van sap
uit grassoorten te propageeren om
zijn voedzame en gezonde bestand-
deelen).
Wij hebben ons op drankgebied.
Ook zonder gras, in deze dagen,
Als je de variatie ziet,
Zeggunouzelf, niet te beklagen.
Je kunt, nog afgezien van merk.
Uit duizend soorten keuze maken,
Wanneer je, voor of na je werk.
Gezellig aan den drank wilt raken.
Ik hoop van harte dat u voelt,
Nu ik mij zoo verkoos te uiten,
Raken is letterlijk bedoeld,
De alcohol blijft hier nu buiten.
'k Zeg dat er al veel dranken zijn,
Uit vruchten meestentijds gebrouwen,
Op het non alcohol terrein,
Die mee aan de gezondheid bouwen.
Nu wil men ons opeens het glas
Met- weer een nieuwe vinding vullen,
En wel met sap van sappig gras,
Dat lijkt me nou niet om te smullen.
Waar gaan w' op die manier naar toe,
Gezondheid is een rijke gave,
Maar is een mensch gelijk een koe,
Die zich aan grassap pleegt te laven?
Gezond zijn wil 'k als ieder mensch,
En 'k volg daarvoor desnoods systemen,
Maar hieraan is toch ook een grens,
Ik laat me niet.te grazen nemen.
U*
I ET is altijd de moeite waard, even
te overwegen .of U niet een Groentje
hebt te plaatsen in Haarlem's Dag
blad.
Het succes dezer advertenties is dooi
den voortdurenden groei van het
aantal afdoende bewezen.
De werkloosheid te Haarlem.
Gunstige verschijnselen.
In de laatste twee weken is de werkloosheid
te Haarlem verminderd met 15. Niet veel zal
men zeggen, maar het getal krijgt beteekenis
als men bedenkt dat dezelfde weken van ver
leden jaar een stijging te zien gaven van niet
minder dan 158. Een gunstig verschil dus van
173.
Er zijn thans te Haarlem 6324 werkloozen.
Dit is 318 minder dan in 1938, 295 minder
dan in 1937, 659 minder dan in 1936, maar
nog 176 meer dan in 1935.
De verwachting is, dat wij nu weer den „top"
van dezen winter te pakken hebben, omstreeks
Februari begint altijd de voorjaarsdaling. In
1938 is het laagste totaal bereikt in begin Juli,
namelijk 4981. Er wordt nu gehoopt, dat de
zomer van 1939 in elk geval een grootere da
ling zal geven, zoodat wij ver beneden de 5000
komen.
In de komende maanden is ook te verwach
ten dat het aantal werkloozen verminderen
zal doordat de gemeente met de uitvoering van
belangrijke projecten zal beginnen. Juist gister
werden door het gemeentebestuur aanbesteed
de bouw van een school in het Ramplaan-
kwartier, het aanleggen van sportterreinen en
een kinderspeelplaats aan den Schalkwijkei
weg en de verbouw van de school in de Haar-
lemmerliedestraat voor kliniek van Zuigelin
genzorg. Gewoonlijk volgt binnen een maand
de gunning, zoodat dan de werken kunnen
beginnen.
Spoedig kan ook begonnen worden met het
aanleggen van een sportterrein aan de Klever
laan (de aanbesteding is al gehouden) en het
bouwen van een kleedlokaal in het Noorder
Sportpark.
Ook zal binnenkort begonnen worden met
den bouw van de school in het Florapark, de
verbouw van de school aan de Nassaulaan
die vrijwel evenveel kost als de bouw van een
nieuwe school), de verbouw van de Meisjes
school en de verbouw van het gebouw van
Openbare Werken.
Met steun van het werkfonds zullen nog uit
gevoerd worden de bruggenbouw op het ver
keerspunt VerspronckwegKenaupark, het
eerste gedeelte van het groote rioleeringsplan
en een gedeelte van het havenplan.
Het is dus wel te verwachten dat in den
loop van 1939 het aantal werkloozen te Haar
lem, ook dank zij de overheidsbemoeiing, be
langrijk zal dalen.
Het woord is aan
Ernest Renan:
Hopen is altijd een geluk
en vaak een daad van moed.
NEGRIN MET GEHEIME
MISSIE VERTROKKEN?
Het legaat aan de gemeente
Haarlem.
BRAND AAN DEN BOULEVARD FAVAUGE TE ZANDVOORT. In den
afgcloopen nacht heeft een hevige brand gewoed in de villa „Thallata" van den
heer G. W. van Toombergen aan den Boulevard Favauge. Bij het blusschings
werk viel een brandweerman van het dak en kreeg een zware hersenschudding.
Op onze foto ziet men de brandweerlieden aan het werk.
Ook een legaat aan de Diaconie der
Ned. Herv. Kerk.
Wij hebben reeds eenige dagen geleden mede-
1 gedeeld, dat de heer W. F. J. Kroes, die hier ter
stede overleden is, de helft van zijn vermogen
heeft nagelaten aan het Stads Armen- en Zie
kenhuis (thans Tehuis voor ouden van dagen).
De nalatenschap is in totaal ruim f 39.000, maar
daartegenover staan nog lasten die evenwel,
naar vermoed wordt, niet buitengewoon hoog
zullen zijn.
Het legaat aan deze instelling kwam geheel
onverwacht omdat de heer Kroes in een ander
rusthuis hier ter stede verpleegd werd. Blijk
baar is het zijn bedoeling geweest mede te wer
ken om het leven der ouden van dagen die daar
verblijven en die daar, naar algemeen be
kend is, een uitstekende verzorging genieten, nog
wat te veraangenamen. Ongetwijfeld zal de ren
te van het geld dan ook voor dat doel aangewend
worden, zooals trouwens ook met verschillende
vroegere schenkingen gedaan is.
Naar wij vernemen heeft de heer Kroes de
andere helft van zijn kapitaal vermaakt aan de
diaconie van de Ned. Herv. Kerk te Haarlem.
Spaansche premier zou zich naar
Parijs hebben begeven.
LAATSTE BEROEP OP DE FRANSCHE
REGEERING.
LONDEN. 17 Januari (A.N.P.) Het
Labourblad „Daily Herald" meldt, dat
de Spaansche premier, dr. Negrin, naar
verluidt, met een geheime missie uit
Barcelona is vertrokken.
Gemeld wordt, dat hij de Spaansche
grens is gepasseerd op weg naar Per-
pignan.
Er wordt een zeer groote geheimhouding in
acht genomen over zijn bewegingen, doch men
gelooft, dat hij op weg is naar Parijs om er
een laatste beroep te doen op de Fransche
regeering de grenzen te openen voor de leve
ring van wapenen aan het republikeinsche
Spanje.
Volgens den Parijschen correspondent van
het blad wordt in Parijsche politieke kringen
het denkbeeld van een dergelijke daad steeds
gunstiger beoordeeld.
Wanneer de Fransche kamer vanmiddag de
debatten over de buitenlandsche politiek zal
houden, zal vermoedelijk deze kwestie ter
sprake komen.
Ernstige gevolgen van overstroo-
niingen in Argentinië.
Trein stort in den Colorado.
BUENOS AIRES. 17 Jan. (Havas-A.N.P.i
Een hevige storm gepaard gaande met wolk
breuken. heeft in de geheele provincie Cordoba
overstroomingen veroorzaakt, waardoor het
weg- en spoorwegverkeer is onderbroken.
Honderden huizen werden vernield. Ettelijke
auto's werden door de watermassa's meege
sleurd. Meer dan 20 spoorwegbeambten zijn
verdronken bij het verongelukken van een
trein, welke bij Santiago Estero In den Colorado
is gestort, tengevolge van den was van deze
rivier.
Engelsch oorlogsschip bevrijdt
Chineesch visschersvaartuig.
Japansche torepedoiager op de vlucht
gedreven.
HONGKONG, 17 Januari. De Britsche
torpedojager „Thanet" heeft vandaag een
Japansche torpedojager op de vlucht gedre
ven en dezen gedwongen om een Chlneesche
visschersjonk. die de Japanners in beslag ge
nomen hadatn, ongedeerd vrij te laten. Ook
de Chineesche bemanning werd door de
„thanet" gered.
Dit is de eerste maal, dat de Britsche ma
rineautoriteiten interven ièereh in gevallen
zooals deze. waarbij de Japansche Chineesche
visschersjonken in beslag nemen.
(United Press).
HF.DEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Gunstige verschijnselen op de arbeidsmarkt
te Haarlem. Daling van het werkloozen-
aanlal te verwachten. 1
Hedennacht heeft te Zandvoort een ernstige
brand gewoed; een brandweerman is
zwaar gewond. 1
Legaten aan het Tehuis voor ouden van da
gen en aan de diaconie der Ned. Herv.
Kerk te Haarlem. 1
Behandeling van de bewijzen tegen de onbe
woonbaarverklaringen te Haarlem voor
Ged. Staten van Noord-Holland. 2
Tegen stadsontsiering te Haarlem. 2
BINNENLAND.
Zuilen de tuinders meer steun vragen? 2
Voor de Haagsche Rechtbank is een belang
rijke zaak betreffende wateronttrekking
aan de duinen behandeld. 3
De „Tromp" zal spoedig weer reisklaar zijn. 3
BUITENLAND.
De troepen van Franco zün Barcelona op
67 k.m. genaderd. 5
In verscheidene steden van Engeland heb
ben zich geheimzinnige ontploffingen
voorgedaan. 5
Biyiccns een in den Volkenbondsraad uitge
bracht rapport is Barcelona haar beloften
inzake terugtrekking der vrijwilligers na
gekomen. 5
ARTIKELEN enz.
It. P.: De veiligste maand. 1
Vr. S.: In Engeland. 3
II. I). Vertelling: Klein Avontuur. 4
J. B. Schuil over: Als je de kans maar krijgt... 7
Far East: Intensiveering der Japansche nij
verheid. TJ
J. B. Schuil over „Bij Heernonkel". u
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 9