Haarlem's Dagblad
Ten Prinsenhove.
KOFFIE en TH EE
Kleurstof.
Vreeselijke gevolgen
Hef belangrijkste
56e Jaargang No. 17058
Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOJV1 EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 28 Januari 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden I 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regeL
Regelabonuementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» tie rubriek.
Het voorstel om f 1000 subsidie aan de
Burgerwachten te geven is Vrijdag opnieuw
door den gemeenteraad verworpen. Evenals
bij vorige gelegenheden was het verschil
miniem: met 2018 stemmen legde het
voorstel het af. De voorzitter had het met
overtuiging verdedigd en er vooral den na
druk op gelegd dat aan de bezwaren van
de tegenstanders in zoo grooten mate tege
moet is gekomen doordat het lidmaatschap
van de Burgerwacht ingevolge statuten
herziening thans zoo stei'k aan de inzichten
van den burgemeester verankerd is. Hij kan
beslissenden invloed er op doen gelden. Dit
erkende de oppositie dan ook wel, maar een
gevoelsargument bleek zich nog bij de S.D.
A.P. te doen gelden. Want wethouder Rei-
nalda verklaarde dat hij niet voor de subsidie
wou stemmen omdat naar zijn meening op
de Burgerwacht „de vloek van zijn geboorte"
rustte. Deze vloek wees de burgemeester af
en hij constateerde dat de tegenstanders
zich in hun laatste schans hadden terugge
trokken. Inderdaad had de heer Reinalda
erkend dat de politie in de toekomst steun
zou kunnen behoeven van een organisatie
die haar zou bijstaan in de handhaving
van de orde. Maar hij hoopte dan eigenlijk,
dat bij een uitgebreider organisatie van de
luchtbescherming de Burgerwacht er toe zou
kunnen komen, zichzelf op te heffen om
daaraan te gaan medewerken.
Men zou uit een en ander kunnen aflei
den dat het wel niet lang meer duren zal
eer men het over de Burgerwacht eindelijk
en ten laatste eens wordt. De term „de laat
ste schans" scheen een zeer duidelijke ty
peering van het standpunt der tegenstan
ders van de subsidie.
Al verloor de burgemeester zijn pleit nog
op dit vanouds-bestreden punt, de vijfde
begrootingszitting, gaf juist een duidelijk
beeld van de groote erkenning die zijn per
soonlijkheid na ruim éen jaar bewind reeds
in Haarlem verworven heeft. Donderdagmid
dag had hij zijn waardeering voor den ar
beid der wethouders geuit. Dit gaf wethou
der Reinalda aanleidixxg om ook namens de
overige wethouders uiting te geven aan hun
aller waardeering jegens den burgemeester,
die zich in zeer korten tijd geheel in de
Haarlemsche vraagstukken heeft ingewerkt.
„U stelt hooge eischen aan u zelf. Het is
voor ons een groote vreugde onder uw lei
ding in het college te werken".
Dit hartelijk woord vond zijn weerklank in
applaus van den gemeenteraad.
In dezezelfde Vrijdagsche zittingen was
een discussie ontstaan tusschen den leider
der rechtsche raadsfractie, mr. F. A. Bijvoet,
en den burgemeester die tot eenige geprik
keldheid scheen te leiden maar tenslotte ten
beste werd opgelost. Dit dispuut gold de be
voegdheid van den burgemeester om verga
deringen en film vertooningen te verbieden.
In de eerste instantie der algemeene be
schouwingen was het onderwerp al door mr.
Bijvoet te berde gebracht naar aanleiding
van een vergadering van den Nieuw-Mal-
thusiaanschen Bond. Hij had gevraagd hoe
de burgemeester in het algemeen stond te
genover dergelijke quaesties en toonde zich
door het antwoord niet bevredigd, 'ofschoon
de burgemeester een zeer nauwkeurige uiteen
zetting van zijn opvatting inzake de bewuste
vergadering had gegeven.
De burgemeester reageerde hier thans op
met een uitvoerige verklaring waarin hij de
beteekenis van de artikelen 217 en 219 van
de Gemeentewet definieerde en zeide dat de
burgemeester vergaderingen alleen kan ver
bieden ingeval van ernstige stoornissen der
openbare orde. Mocht er sprake zijn van pro
vocatie tot ordeverstoring dan zou hij krach
tig tegen die provocatie optreden. Het zou
een koud kunstje zijn de vrees op te wekken
dat er een ordeverstoring zou komen, wan
neer een vergadering of vertooning niet naar
den zin van een deel der bevolking is en op
dien grond te pogen den burgemeester te be
wegen de vergadering of vertooning te verbie
den. Maar op dien weg zal de burgemeester
niet gaan. Want dat zou een ernstige aantas
ting van de bedoeling der wet zijn. Ten aan
zien van vertooningen is zijn bevoegdheid een
andere dan ten aanzien van vergaderingen--
in het eerste geval wordt hem de beoordeeling
van den aard der vertooningen gelaten.
Na de zeer heldere uiteenzetting van den
voorzitter vroeg mr. Bijvoet het woord wegens
een persoonlijk feit. dat immers ook kan be
staan in het ophelderen van een misverstand,
en verklaax-de dat hij de bedoeling had gehad
zijn dank te uiten voor de Donderdag gegeven
uitvoerige uiteenzetting van den burgemees
ter en dit in de spanning van zijn betoog had
nagelaten, waarvoor hij zich verontschuldig
de. „Ik dank u zeer, meneer Bijvoet", ant
woordde de voorzitter en hiermede was een
dispuut beëindigd, waarbij de Raad niet had
had nagelaten beide afgelegde vex'klaringen
met applaus te beantwoorden.
Het voorstel van B. en W. over de geleide
lijke afschaffing van de zakelijke belasting
op het bedrijf werd aangenomen met alleen
de stem van den heer Castricum tegen.
En verder kenmerkten de Vrijdagsche zit
tingen zich door een in den Raad ietwat onge
bruikelijk debat: namelijk een principieele
gedachtenwisseling tusschen mr. Drilsma (S.
D.A.P.) en mr. Bijvoet (R.-K.) over de souve-
reiniteit Gods en de waarde der volkssouve-
reiniteit in de overheidstaak. Dit was uit de
discussies over de Openbare Leeszaal
VRAAGT UWEN
LEVERANCIER
STEEDS DE FIJNSTE
KWALITEITEN
(Adv. Ingez. Med.)
Beiden lichtten hun uiteenloopende stand
punten zeer uitvoerig toe. Ik verwijs daarvoor
naar het verslag. Wethouder Reinalda kwam
in de avondzitting nog in het kort op dit de
bat terug, waarbij hij verklaarde dat naar
zijn ervaring dit verschil van standpunt in
het college van B. en W. niet tot uiting komt
ten aanzien van de behartiging der gemeen
tebelangen, en uiting gaf aan zijn overtuiging
van de eenheid der Nederlanders ten aanzien
van de landsbelangen.
R. P.
(Een Engelsch tijdschrift weet te
vertellen, dat de vrouw tegen
woordig 1400 kleuren tot haar be
schikking heeft, om zich op te
maken.)
Hoe halen zij ze bij elkaar,
't Is om er duizlig van te raken,
Daarmede kan de vrouw voorwaar,
Zich tot een schilderijtje maken.
Maar werd de serie uitgestald,
Volledig, voor haar om te kiezen.
Welk tintje haar het best bevalt.
Dan moet zij toch den moed verliezen.
Dan zou zij zelfs na langen duur
Waarschijnlijk niet tot keuze komen,
En werd de kleur van de natuur
Als een bevrijding weer genomen.
Wat ben ik blij dat ik als man
Mij met die vraag niet hoef te plagen.
En dat ik erbij blijven kan,
Mij hierin kleurloos te gedragen.
Waar gaan wij op den duur naar toe,
Als men aan 't vx-ouwelijke leven,
Met zoo'n gecompliceerd gedoe,
Meer uiterlijke kleur moet geven
Bij kleuren in dien overvloed,
Om elk op het effect te keuren.
Past de verzuchting, kort en goed,
Het is voldoende om te kleuren.
De Bloemendaalsche Brandweer hield Vrijdagavond een groote oefening met
gasmaskers, voor leden der Brandweer, die aan den z.g. „gascurssus" hebben
deelgenomen.
Verjaardag van Prinses Beatrix.
De dienst van Post, Telegraaf en Telefoon.
De wnd. Directeur van het Post en Telegraaf
kantoor te Haarlem maakt bekend, dat op den
i.s. verjaardag van Prinses Beatrix de kanto
ren voor den postdienst niet later dan tot 12 uur
zullen zijn opengesteld.
Tot dat tijdstip worden alle onderdeelen van
den postdienst behandeld.
Girostoi'tingen met spoedbehandeling worden
ten centraal Girokantore geboekt voor zoover zij
vóór 11 uur aldaar aanwezig zijn.
Op den 31en Januari a.s. vervalt de 3e postbe
stelling te Haarlem, Bloemendaal, Aerdenhout,
Heemstede en Overveen.
De 2e bestelling te Santpoort, Bennebroek,
Spaarndam en Vogelenzang zal worden ver-
roegd en in de namiddaguren worden uitge
voerd.
De 2e pakketpostbestelling vervalt. Niet uit
gevoerd worden voorts de 2e en 5e buslichting
te Haarlem, Aerdenhout, Bloemendaal, Heem
stede en Overveen.
Voor den telegraaf en Telefoondienst zijn de
kantoren opengesteld als op gewone werkdagen,
behalve de stadsbijkantoren (Aerdenhout, Tem
peliersstraat en Schoterweg) en de postagent
schappen met telegraaf-telefoonstation, welke
ook voor deze diensten te 12 uur worden ge
sloten.
Gasontploffing in Japansche
kolenmijn.
FOEKOEOKA 28 Januari (Domei). In een
kolenmijn in het district Foekoeoka (provincie
Kyoesjo) heeft zich een gasontploffing voorge
daan. Van de 61 mijnwerkers, die zich in de
mijn bevonden, konden slechts 25 ongedeerd
door de reddingscolonne naar buiten gebracht
worden.
De lijken van 24 slachtoffers zijn geborgen.
Twaalf arbeiders zijn in een ziekenhuis opge-
Nationale eandidaat gekozen te
East Norfolk.
MODERNE WONINGEN
TE HUUR, over de nieuwe brug aan de
Delftlaan, DIRECT BIJ Station Bloe
mendaal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf
38.Grootere typen met centr. verw.
55.—. IDEAAL WONEN VOOR FOREN
SEN. U kunt nu huren voor het ko
mende voorjaar. Bevr.: S. VELDKAMP,
Van Dortstraat 90 Telefoon 16373.
(Adv. Ingez. Med.)
DAGMANNEN,
Dienstmannen. Werkmannen en mannen voor
halve en heele dagen, die voortaan de in-
koopen zullen doen voor hun Mevrouwen,
maken wij attent op het juiste adres der
Klompencentrale voor huishoudelijke artikelen
Op het Pleintje, Reitzstraat 1, Dr. Leyds-
straat 10, Telef. 11784.
(Adv. Ingez. Med.)
Brussel hervat de betrekkingen
met het republikeinsche Spanje.
Zaakgelastigde keert terug.
De consul-generaal van het republikeinsche
Spanje te Antwerpen heeft een stap onder
nomen bij den minister van buitenlandsche
zaken. Janson, om dezen mede te deelen dat
Trevijano, gezantschapssecretaris, te Brus
sel zal terugkeeren in de hoedanigheid van
zaakgelastigde der Spaansche republikein
sche regeering.
Minister Janson heeft geantwoord, dat di
Belgische regeering onder deze omstandig
heden instructies zou geven aan Loridan, der.
Belgischen zaakgelastigde bij de Spaansche
regeering, zijn functies te hervatten.
Tsjecho-SIowakije erkent Franco.
Parlement ondergaat geen wijziging.
LONDEN, 27 Januari. Bij de tusschen-
tijdsche verkiezing te East Norfolk, is xie na-
tionaal-liberaal Medlicott gekozen met 18.257
stemmen. Door deze verkiezing komt geer,
wijziging in de samenstelling van het parle
ment. (Reuter).
Regeering zal door gezantschap vertegen
woordigd worden.
De regeering van Tsjecho-SIowakije heeft
officieel medegedeeld, dat zij de regeering van
Franco in Spanje zal erkennen. De Tsjecho-
Slowaaksche delegatie, welke in het voorjaai
naar het rechtsche Spanje is gezonden, za:
worden verheven tot een gezantschap.
van de ramp in Chili
(Zie ook pag. 5)
SANTIAGO, 28 Jan. Hoe meer berichten
er binnen komen uit de afgelegen oorden, die
eveneens van de aardbeving te lijden hebben
gehad, te meer gaat men gelooven, dat het
aantal slachtoffers dichter bij de 30.000 dan
bij de 20000 zal liggen, als het de 30.000 niet
overschrijdt. Op straat spelen zich vreeselijke
tooneelen af. Honderden kinderen komen om
het leven. De bevolking sterft van honger en
dorst. De United Press correspondent Cosani
seint uit Concepcion, dat hij en zijn assisten
ten sinds twee dagen niets te eten hebben ge-
bad. Drinkwater is slechts in geringe hoeveel
heden te verkrijgen. Het gevaar voor een epi
demie is zeer groot. Talrijke nieuwsgierigen
trekken naar de geteisterde plaatsen en ma
ken den voedselnood nog grooter. De autori
teiten hebben dan ook bepaald, dat alleen zij
die per dag 1000 peso's betalen in Concepcion
mogen verblijven. In Santiago zijn de auto's
der touristen gerequii'eerd om aan het red
dingswerk deel te nemen. (United Press).
Geen belangrijke verklaring van
Chamberlain?
LONDEN, 28 Jan. (Reuter). Hoewel de
redevoeringen van Chamberlain en Hitler met
spanning worden afgewacht, wordt de inter
nationale toestand niet druk besproken in de
ochtendbladen van vandaag.
De bladen gelooven niet. dat het waar
schijnlijk is dat Chamberlain een belangrijke
verklaring zal afleggen over den Europee-
schen toestand, doch dat hij zijn voornaam
ste mededeelingen zal bewaren voor zijn uit
eenzetting over de buitenlandsche politiek bij
de debatten, welke Dinsdag in het Lagerhuis
zullen worden gehouden.
TANKWAGEN VERONGELUKT IN
ROEMENIë.
BOEKAREST, 28 Januari. (Havas-A.N.P.)
Op het stationsemplacement van Ploesti is
een goederentrein tegen een petroleumtank-
wagen opgebotst. Er deed zich een geweldige
ontploffing voor. Vier personen zijn om het
leven gekomen, zes gewond.
ROTTERDAMSCHE BANK
VEREENIGING N.V.
Dividend van 5% voorgesteld.
EN TOEVOEGING VAN ƒ500.000 AAN DE
RESERVE.
In het jaaxwerslag over 1938 der Rotterdam-
sche Bankvereeniging N.V. zegt de directie, na
herinnerd te hebben aan het 75-jarig bestaan
der instelling, dat in stilte herdacht is:
De toestand van groote onzekerheid moest
ook hier te lande wel remmend werken op het
bedrijfsleven en daardoor op het bankbedrijf.
De credietvraag ging dan ook verdèr terug en
debiteurensaldi daalden niet onaanzienlijk.
Ook de internationale goederenfinanciering
kromp steeds meer in door de autarkische
maatregelen in de verschillende landen.
De geldmarkt bleef bij voortduring zéér ruim
en niet loonend; het bedrag aan liquide mid
delen waarvoor geen rendabele belegging is te
vinden verminderde niet. Slechts tijdens de
enkele weken van politieke spanning in het
najaar trok de rente iets aan.
Ook de wisselmarkt is in die dagen aan he
vige schommelingen onderhevig geweest.
Overigens heeft de ax-bitrage voortdurend
binnen nauwe grenzen moeten werken.
De effectenzaken zijn in het afgeloopen
jaar aanzienlijk in omvang afgenomen, al
kwam in de Septembex-maand ook hierin
eenige verlevendiging.
Van de emissies, waaraan wij medewerkten,
verdienen inzonderheid vermeld te worden de
uitgiften van aandeelen eener beleggingmaat
schappij en van depotfractiebewijzen in bui
tenlandsche fondsen. Toen de conversies zoo
wel van staats-, provinciale- en gemeente-
leeningen als van pandbrieven en van obliga-
tiën van particuliere ondernemingen vrijwel
waren afgeloopen. kreeg het emissiebedrij f te
lijden van een ongekende stilte.
De hierboven geschetste omstandigheden in
aanmerking genomen, is de door onze instel
ling in het afgeloopen jaar behaalde winst
bevredigend.
Indien onze voorstellen, die de instemming
van Commissarissen hebben, ook uwe goed
keuring wegdragen, zal, na de storting in het
Pensioenfonds en een afschrijving op gebouwen
van ruim f 550.000 en na toevoeging van
f 500.000 aan de gewone reserve een dividend
van 5"/, worden uitgekeerd.
De balans vertoont de volgende cijfers;
Debetzijde: Kas, kassiers en daggeldleenin-
gen f 76.165.426.61; Nederlandsch schatkist
papier f 87.848.154.24; Ander Overheidspapicr
f 5.385.077,07; Wissels f 4.828.535.66; Bankiers
in binnen- en buitenland f 19.329.225,98; Effec
ten en syndicaten f 8.357 842,42; Prolongatie en
voorschotten tegen effecten f 24.843.004,34;
Debiteuren f 68.436.614,27; P. M. vorderingen
wegens gestelde borgtochten f 20.636.064!35:
Deelnemingen (incl. voorschotten) f 670.411.41;
Gebouwen f 3.250.000.
Creditzijde; Kapitaal f 45.000.000; Reserve
f 17 000.000: Deposito'sop termijn f 8.611.562,38:
Crediteuren f 219.637.357,74; Geaccepteerde
wissels f 3 361 498.21Door derden geaccepteerd
f 2.735.406.44; P. M. Gestelde borgtochten
f 20 636.064.35; Dividend 1938 f 2.250.0Ó0; Saldo
op nieuwe rekening f 568.449.23.
Tenslotte de Winst- en Verliesrekening
Het winstcijfer van rente en wissels bedraagt
f 4.812.609,42; Provisie f 4.708 605,85; Effecten
en Syndicaten f 836.355,15.
De Debetzijde der Winst- en verliesrekening
vertoont de navolgende cijfers: Bedrijfsonkos-
ten f 6.212.273,36; Pensioenfonds f 350.041,07;
Afschrijving gebouwen f 551.117.46; Reserve
f 500.000; Dividend f 2.250.000; Dividend- en
tantièmebelasting f 279.921,50; Tantièmes
f 147.750; Saldo on nieuwe rekening f 568.449,23,
Het woord is aan
George Eliot:
Het is te hopen, dat er al
tijd menschen zullen zijn die
het schoone kunnen zien in
alledaagsche dingen.
Figueras gebombardeerd.
Onder voorzitterschap van Negrin is de Spaan
sche ministeiTaad te Figueras bijeengekomen.
De stad is viermaal door de nationalisten ge
bombardeerd. Er is weinig schade aangericht, ter
wijl er niet veel slachtoffers zijn. Voorts hebben
de vliegers van Franco Granollers gebombar
deerd, waar het aantal dooden de honderd te
boven zou gaan. De stad is de laatste dagen vol
gestroomd met vluchtelingen.
De stroom van vluchtelingen te Figueras houdt
ook vandaag aan, hetgeen groote moeilijkheden
veroorzaakt bij de huisvesting.
Belangrijke diensten der regeering, zooals de
landsverdediging, het bureau van den minister
president en het ministerie van buitenlandsche
zaken konden zich reeds te Figueras vestigen, doch
voor organen van minder belang kon nog geen
regeling worden getroffen. Alle diensten der
verschillende diplomatieke vertegenwoordigin
gen zijn te Perpignan ondergebracht.
Geen der bladen te Barcelona kan zijn publi
caties voortzetten.
Meteoorsteen gevallen.
TIKSIBAAI 28 Januari (Tass). Op 23
Januari is op 60 K.M. ten noorden van Tiksi-
Baai, ten noordoosten van de monding der
Lena, een meteoorsteen terecht gekomen Toen
de steén viel werden te Kaap Bykof aardschok
ken waargenomen.
DE ZEDEN AFFAIRE IN INDIë.
DJOKJAKARTA. 28 Jan. (Aneta). Gisteren
zijn te Magelang twee Europeanen gearres
teerd. Voorts zijn nog enkele verdachten aan
gehouden
CENTRALE RADIO ONTVANGST
Hedendaaasche menschen willen
Alles billijk en toch goed;
Daarom roemen de modernen
Wat Centrale Radio doet.
HAARLEM TELEFOON 10010
(Adv. Ingez. Med.)
De BESTE ANTHRACIET, en billijk
bovendien,
Die koopt U nog altijd bij
FRANS PERQUIN.
Telefoon 10212.
(Adv. Ingez. Med.)
i<g)<g)
GROENTJES in Haarlem's Dagblad,
alleen in het jaar 1938.
Stel U dit aantal eens voor en besef
daarbij dat het ieder voorafgaand
jaar kleiner was dan het daarop
volgende. Dat spreekt boekdeelen voor
deze rubriek.
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Dc Haarlemsche raad is Vrijdagavond klaar
gekomen met de algemeene beschouwin
gen over de begrooting 1939. Aangenomen
werden dc voorstellen om de zakelijke
belasting op het bedrijf geleidelijk af te
schaffen en om de subsidie van „Haarlem's
Bloei" van f 2500 op f 4000 te brengen.
Met 20 tegen 18 stemmen werd verworpen
het voorstel om f 1000 subsidie aan de
Burgerwacht te geven. 11 en 12
BINNENLAND.
De Rotterdamsche Bankvereeniging N.V.
keert een dividend van 5 pet. uit 2
Werkloosheid nam door de koude toe. 3
Vrijdagmiddag is de directeur van Maat
schappelijk Hulpbetoon te Wormerveer
door een werklooze neergeslagen. 3
BUITENLAND.
Dc troepen van generaal Franco hebben
nieuwe vorderingen in Catalonië gemaakt. 5
Achttien leidende Britsohc persoonlijkheden
hebben een vredesoproep tot Duitschland
gedaan. 5
Gevreesd wordt, dat bjj de aardbeving in
Chili 30.000 personen gedood zijn. 5
De Belgische Congo is door ernstige vulkani
sche uitbarstingen getroffen. 5
Italië schijnt niet het plan te hebben een
„conferentie van vier" bijeen te roepen. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Ten Prinsenhove. j
II. D. Vertelling: De Boksmatch. 2
Mr. J. M. Fuchs: Een geruchtmakende moord
zaak in Beverwijk. 3
J. B. Schuil over „Een schoon avontuur" 4
J. B. Schuil over „Gilbert en zijn moeders" 4
Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Per auto en boot
door Zuid-Afrika. 7
J. II. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 7
Bioscopen. 3
Fin. Ee. Weekoverzicht: De koersdaling op
de beurzen. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge-
genomen op