Een schilderij van
Oscar Mendlik.
Spaansche kunstschatten
naar Frankrijk?
Nog geen licht in geheimzinnige
verdwijningszaak.
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
4
MUZIEK.
Muziekschool van „Toonkunst"
Uitvoering door leerlingen.
Het zeer uitgebreide programma dezer eer
ste jaarlijksche uitvoering eischt een beknopt
verslag. Een uitvoerige bespreking zou ge
makkelijker zijn, want men passeert niet
graag bij de beginnelingen die aardige stuk
ken voor piano, die de luisteraars in een zoo
prettige stemming brachten. En waar de
meergevorderden aan 't woord zijn, ervaart
men dat er dikwijls méér gezonde muzikali
teit en méér rijpe techniek valt te bewonderen
dan op menig officieel concert.
Maar een scheiding te trekken tusschen de
begighners en de meer gevorderden is óók al
niet zoo gemakkelijk. Nauwelijks zijn ons de
aardige stukken van Hullak, van Tours, van
Carroll gepasseerd, of we zijn in de concert
zaal en luisteren naar 'n nocturne van Chopin,
een sonate van Haydn, fragment van Mozart.
En bewondering komt over ons voor de kun
dige en ervaren leeraren, die behalve een
technisch verbluffend spel, een zóó goede
muzikaliteit weten te kweeken en te ontwik
kelen.
Het programma-deel vóór de pauze was af
gewerkt vóór we er op bedacht waren. Dat
was ook goeddeels 't gevolg van de prettige
afwisseling, die werd gebracht door de sole
voor fluit, en door de Lilliputters, die ook
dezen avond weer een wereldje op zich zelf
vormden en zich daarin naar hartelust uit
leefden. Wel was er nog niet de ex-varen
leiding die we van vorige uitvoeringen ge
wend zijn, maar alles wijst er op. dat Lilliput
een volgend maal onze vei'wachtingen niet
zal beschamen. Maar deze zekerheid konden
we ook nu weer meedragen: ook voor de aller
kleinsten biedt de muziekschool plaats, lang
voordat het eigenlijke muziekonderwijs be
gint.
Men mag hier ook wijzen op het belang
rijk voordeel dat het onderwijs aan de school
biedt. Worden voor de gevorderde leerlingen
de leeraren-concerten gegeven, de beginners
putten soortgelijke voordeelen uit de voor
drachten door de ouderen. Wij moeten het
niet gering achten, dat zij hebben kunnen
luisteren naar de belangrijke voordracht eener
vioolsuite van Reger en de zes stukken van
Bartók. in de bewerking van Székelv. Wat ons
in bewondering zet bij een zoo edel vioolspel,
gaat ook den kleinen niet zoo maar voorbij;
dit zaad valt in vruchtbaren grond en als wij
later oogsten, kunnen wij zeker zijn dat er is
gezaaid onder gunstige omstandigheden.
Dit moeten wij bedenken bij het !uistei-en
naar een Mozart-klavierconcert met orkest.
Eén zoe'n avond kan beslissend zijn voor het
jonge kind. En behalve het Mozartconcert
sprak in gelijke mate het Concerto Grosso
van Handel.
Ik beweer niet te veel met te zeggen, dat
genoemde uitvoeringen rijp waren voor de
concertzaal. Maar dezen avond trof het mij
bijzonder, hoe de frissche jeugd, die loges en
stalles vulde, de werking dezer muziek onder
ging.
En ook in de ziel van het heel jonge kind
- gebeurde iets. Maar ik zal niet de eenige zijn,
die zoo denkt.
G. J. KALT.
klavier van zelf meer als gelijkwaardige van
het orkest kan optreden. Daarom is het ook be
vreemdend, dat Beethoven de orkestpartij in het
arrangement ongewijzigd heeft gelaten.
Theo van der Pas heeft de solopartij met
groot stijlgevoel en met de meest mogelijke
distinctie gespeeld. Men kon aan zijn vertolking
bemerken, dat hij het werk ook in zijn oox-spron-
kelijken vorm door en door kent, zoodat zijn
opvatting zich nauw bij die der vooraanstaande
vioolkunstenaars aansloot. Hij speelde ook de
cadenzen, die Beethoven zelf speciaal voor deze
bewerking schreef en die veel meer pianistisch
gedacht zijn dan de solopartij van het werk zelf
Merkwaardig is de medewerking dei' pauken
in de cadens van het eerste hoofddeel; merk
waardig is ook de daarin optredende, uit een
nieuw thema gevormde marsch.
Het zal velen genoegen gedaan hebben Mari-
nus Adam weer op zijn oude plaats te zien. Maar
na nog Smetana's „Die Moldau" met zijn ge
wone verve te hebben geleid stond hij die plaats
af aan F. E. A. Koeberg, die een viertal eigen
composities dirigeerde. De meesten hielden het
voor een Suite, maar het waren vier losse stuk
ken, doch de lengte daarvan veroorzaakte, dat
men telkens onzeker was, waar men aan toe
was en dus niet applaudisseerde. Bovendien
verliet de dirigent na het tweede stuk het po
dium om een wijle later terug te keer en. Even
onverwacht verdween hij na het vierde, maar
toen riep men hem terug. De stukken zelf
schijnen te lang en te weinig oorspronkelijk om
een blijvende plaats in de litteratuur in te ne
men, maar er ging een opwekkende werking van
uit, zoodat men den componist warm toejuichte.
Van der Pas werd zeer lang gehuldigd; hij
toonde zich daarvoor erkentelijk door een toe
gift; een bewerking Vivaldi-Bach, en bleef daar
mee dus in den arrangement-stijl.
Vermelden we tenslotte, dat Marinus Adam
een groote krans kreeg.
K. DE JONG.
B. B. C. blijft in het Duitsck
zenden.
In gezaghebbende kringen te Londen ver
klaart men, dat de Britsh Broadcasting Coi-po-
ration in het geheel niet voornemens is haar uit
zendingen van nieuwsberichten in de Duitsche
taal, waarmede zij in September van het vorige
jaar begonnen is, te staken. De rede van Cham
berlain is in samenvatting in het Duïtsch uitge
zonden. Men herinnert er in dit verband aan, dat
Hitler in zijn rijksdagrede gezegd heeft: „Indien
de voor Duitschland bestemde uitzendingen in
zekere landen niet gestaakt worden, zullen wij
daaraan spoedig een einde maken".
Haarl. Orkest-Vereeniging
LEDENCONCERT.
Vier van de vijf nummers op het concert van
Woensdagavond waren ..eerste" uitvoeringen en
dat tusschen al die gastdirigentschappen in. We
behoeven du» niet te denken dat Marinus Adam
c.s. sinds Zondag 1.1. op hun lauweren gerust
hebben.
In ernstige stemming begon de avond. Het
Concerto grosso in 1' kl. t. van Alessandro
Scarlatti is in al zijn deelen serieus en waardig,
zelfs in het vrij heftige gefugeerde Allegro
In het Largo concerteert het obligate strijk
kwartet met de rest van het strijkkwartet; de
groepsleiders Gijs Beths, L. de Graaff, F Leid-
ner en L. van Maanen speelden hun mooie solo
partijen uitmuntend en toonden daarmee weer
hun talenten als instrumentalisten.
Ook de Chaconne voor strijkkwartet van Pur-
cell heeft een ernstig karakter, dat nauw ver
want schijnt aan-dat van Bach's beroemde Pas-
.sacaglia voor orgel. Het stuk is lang, maar Pur-
cell heeft het thema zóó rijk gevarieerd, dat de
aandacht des hoorders nauwelijks een oogenblik
verslapt.
Met bijzondere belangstelling heeft men de
vertolking van Beethoven's „Zesde" Pianocon
cert doo.- Theo van der Pas met het orkest ge
volgd. Ieder hoorder zal wel reeds bij de eerste
maat gemerkt hebben, dat dit „Zesde" niets
anders is dan het beroemde Vioolconcert, waar
van de solopartij voor piano gearrangeerd is.
Beethoven maakte deze bewerking in 1807, den
kelijk op verzoek van den uitgever Haslinger,
nadat het Vioolconcert in het jaar te voren niet
meer dan een gedeeltelijk succes geboekt had
en na de première in het vergeetboek geraakt
was, waaruit het pas tientallen jaren later door
de eminente kunst van Joseph Joachim weer,
en nu voor goed, te voorschijn zou worden ge
haald. Het aanvankelijke fiasco zal wel voor een
goed deel te wijten geweest zijn aan de om
standigheid. dat Beethoven pas op het laatste
nippertje de solopartij klaar had, zoodat de
Wcensche concertmeester Franz Clement die
zware partij a prima vista van het blad moest
spelen! Clement moet een voortreffelijk violist
geweest zijn, maar wat zulk een violist er in die
omstandigheden van terecht kon brengen, daar
over behoeven we niet in twijfel te verkeeren.
Immers rekenen zelfs nu nog de violisten Beet
hoven's Concert als een der zwaarste opgaven
voor'den solist.
De klavierbewerking is volstrekt niet onge
nietbaar en eigenlijk grootendeels niet onpianis-
tischer dan de solopartijen in vier van zijn vijf
Klavierconcerten. Zelfs heb ik Busoni eens
hooren zeggen, dat hem de solopartij van het
Vierde ten deele althans meer voor viool dan
voor piano gedacht scheen, en inderdaad kan
men gedeelten in dit Concert en in het Viool
concert vinden die een groote onderlinge ge
lijkenis toonen. Het passagewerk van het
Vioolconcert munt lang niet overal uit door spe-1
cifiek vioolkarakter, en aan de cantabiliteit van
den klaviertoon worden in het Andante van het
Vierde geen minder moeilijk te vervullen
eischen gesteld dan in het Larghetto van het
gearrangeerde Vioolconcert. Waarom Beethoven
echter in het arrangement telkens allerlei huis
bakken begeleidingsfiguren bij de origineele
solostem gevoegd heeft Van der Pas hield die
wijselijk zeer op den achtergrond! is me nooit
duidelijk geworden. Geheel bevredigen kan het
werk in zijn gearrangeerden staat echter al
daarum niet. wij] de geheele opzet van het
Vioolconcert een andere verhouding tusschen
het solo-instrument en het orkest met zich
bracht dan die der Klavierocncerten, waarin het
Voor de Witte Sociëteit
in den Haag.
De schilder der zeeën, Oscar Mendlik, die al
zoovele jaren in Aerdenhout zijn tehuis, maar
over de geheele wereld zijn studie- en arbeids
veld vindt hij is misschien thans alweer va
rende op den Atlantischen Oceaan liet ons
beloven niet vóór den eersten Februari over dit,
zijn op één na grootste doek, iets te schrijven.
Dat werk is namelijk een opdracht geweest om
geplaatst te worden in een der cónversatiezalen
van de Witte In Den Haag. waar zoovele oud
marine menschen nu, op ter zake kundige en
hoogst artistieke wijze met hun groote liefde,
de zee, in voortdurend herinneringscontact ge
bracht worden.
Het meer dan twee meter breede doek werd
een paar weken geleden uit Aerdenhout naar
Den Haag geëxpedieerd en zou vandaag door de
schenkers aan de Sociëteit zijn overgedragen:
waardoor verklaard wordt dat wij niet eer den
kunstenaar met dit waarlijk grootsche werk
mochten complimenteeren, althans niet in de
krant: op zijn atelier hebben wij den svmpathie-
ken kunstenaar onze ongeveinsde bewondering
voor dit zeestuk, nog voor de maker zelf weer
op nieuwen studietocht uittoog, kunnen kenbaar
maken. Voor den pooveren landrot, die niet, als
bereisde Roel. geweldig veel zag op zijn toch
ten, is de zee.... identiek met water. Punt.
Voor wie de zee lief heeft, is ze een bron van
oneindig wisselende kleurmenging en van karak
teristieke eigenschappen die door haar plaats
onder den hemel bepaald worden. En wie alle
zeeën bevaren heeft zal op ieder goed geschil
derd zeestuk onmiddellijk herkennen of de In
dische of de Atlantische Oceaan is voorgesteld,
dan wel de golven der ons meer vertrouwde
Noordzee voor zijn oogen rollen. Op die topo
grafische juistheid kwam het in dit, voor over-
gewinterde zeelui bestemde doek, vooral aan.
Mendlik was daarvoor vanzelf als aangewezen,
hij die zelf de zeeën der wereld bevaren en be
studeerd heeft kon voldoen aan een eisch, bij
hen een schoon beeld van den Oceaan op te roe
pen. Mendlik de Hongaar, schilder der zeeën
bij uitnemendheid.... de wegen der kunst zijn
vreemd toch, al weten wij hoe hij nu reeds lang
tot onze zeevarende natie behoort, hij wiens
vader reeds een schilder van groote reputatie in
het Hongaarsche vaderland was, die echter als
genre- en nationaal schilder uitblonk
Het is een machtige evocatie der Atlantische
natuur geworden, dat groote doek dat nu den
Haarlemschen artist in Den Haag vertegen
woordigt. Beeld eener prachtige oneindigheid,
eener eeuwige bewogenheid zooals men zich de
zee uit het Scheppingsverhaal droomde. Ro
mantisch van kleuren-opbouw en belichting, in
groenen en paarsen en lichtende golfkuiven, in
dreiging die opkomt over de woelende weelde
der kleur. Lokkende eenzaamheid en beangsti
gende grootheid tegelijkertijd komen den bezoe
kers van de Witte voor den geest en zullen mis
schien de rijkste momenten uit hun leven op
roepen. Wat zij dan aan Mendlik's kunst mogen
danken.
J. H. DE BOIS.
Republikeinsche regeering tracht
garanties van Frankrijk te krijgen
voor de latere teruggave.
PARIJS, 1 Februari. Het is zeer goed mo
gelijk, dat de uiterst kostbare Spaansche
kunstwerken voor de derde maal sedert de
twee jaar dat de burgerooi-log thans duurt
zullen verhuizen. In verband hiermede hebben
de Spaansche republikeinsche auotriteiten be
sprekingen met de Fransche regeering ge
opend teneinde te bewerken dat deze de kunst
schatten onder haar hoede zal nemen. Men
veronderstelt, dat de kunstwerken van hun
huidige schuilplaats in het kasteel Perelades,
in de nabijheid van Figueras, de volgende
week naar het Louvre zullen verhuizen.
De stukken, die in dit kasteel zijn opge
borgen zouden een waarde van meer dan 4
billioen goudpesetas (van voor den oorlog)
vertegenwoordigen. De Spaansche ambassa
deur heeft Bonnet gedurende het weekend
tweenxaal bezocht, teneinde van de zijde van
Franki-ijk garanties te verkrijgen, vóórdat toe
stemming tot het verzenden van de kunst
werken gegeven zal worden. Onder deze ga
ranties zouden worden verstaan de verzekering
van de zijde van Frankrijk, dat de kunst
schatten aan de Spaansche regeering zullen
worden teruggeven, wanneer de oorlog een
maal geëindigd is, onverschillig wie dezen zal
winnen. Doch de republikeinen wenschen hier
garanties in den waren zin van het woord
zoodat de Fransche regeering niet gemachtigd
zal zijn de kunstwerken aan te raken zoolang
de oorlog zal duren en de Fransche regeering
automatisch zal worden verzocht aan het
einde van den oorlog deze schatten terug te
geven.
De Spanjaarden trachten den veiligsten weg
te kiezen, want de 50 millioen goud
francs. die in 1931 in de Fransche banken
werden gedeponeerd als het stabilisatiefonds
bevinden zich nog steeds in Frankrijk; zij zijn
het onderwerp van elndelooze processen. Men
tracht thans een internationale garantie voor
deze kunstschatten te krijgen als zijnde
Spaansch nationaal eigendom.
Mochten echter de huidige fronten gesta
biliseerd worden, dan beschouwt de Spaansche
regeering het Pereladeskasteel als voldoende
veilig en zouden de kostbaarheden dus in Ca-
talonië blijven. In het tegenovergestelde geva
zal a.s. week met het vervoer van de kunst
schatten wordt aangevangen. (United Press'
(Nadruk verboden).
Verzoek der Kroon aan
dr. De Vlugt?
Om ontslagaanvrage in te trekken.
Het „Hdbld" verneemt uit den- Haag, dat de
ministerraad de ontslagaanvrage van dr. W.
de Vlugt als burgemeester van Amsterdam
behandeld en dienaangaande een besluit ge
nomen heeft, waarvan de verder te nemen
stappen reeds in voorbereiding zijn.
Hoogstwaarschijnlijk zal de heer De Vlugt
namens de Kroon worden verzocht, zijn ont
slagaanvrage in te trekken, waarin wordt
aan het verzoek gevolg gegeven de toezeg
ging ligt opgesloten, dat de ministerraad de
Kroon zal adviseeeren hem te herbenoemen.
Dit geschiedt dan. volgens wettelijk voor
schrift, voor een periode van zes jaren. De her
benoemde heeft echter in eigen hand. dien
ambtsduur tusschentijds te beëindigen.
Dat dit na eenige jaren, na de herbenoe
ming, en nog tijdens het bewind van het
tegenwoordige ministerie, geschieden zal,
wordt in departementale kringen verwacht.
IJSBANEN GEOPEND.
De ijsbanen ap de tennisbanen „Eindenhout"
en „Brederode" zijn vandaag den geheelen
dag geopend.
Onrechtmatige verkoop van
slaapmiddelen.
Tien drogisten veroordeeld.
Voor den Amsterdamschen kantonrechter
mr. E. A. J. Hartzfeld hebben tien drogisten
terecht gestaan, verdacht van overtreding van
de wet op de artsenijbereidkunst. Zij hebben
n.l. iii strijd met deze wet slaapmiddelen, zoo
als Adalin, Pyrmidon. en Veramon vei-kocht.
Zij gaven toe, dat zij deze middelen wel had
den verkocht, maar niet als geneesmiddel.
De ambtenaar van.het O.M. achtte het be
wijs geleverd, doch hij wilde er rekening mee
houden, dat de schuld grootendeels bij den
groothandelaar ligt, die, wetende, dat de dro
gist per tube de geneesmiddelen doorverkoopt,
toch aan de drogisten levert. Tegen den groot
handel zelf kan niet worden opgetreden, want
de wet verbiedt slechts verkoop en detail.
Spreker vorderde f 15 boete tegen elk der
verdachten.
De kantonrechter wees onmiddellijk vonnis
en veroordeelde tot f 5 boete.
Utrechtsche politie staat voor een puzzle.
Raadselachtige man en
raadselachtig telegram.
Tri de geheimzinnige verdwijning van
den heer G. de Raad is tot nu toe. on
danks alle nasporingen geen licht geko-
Zaferdag 14 Januari jl., dus nu bijna drie we
ken geleden, is de heer De Raad voor het laatst
te Utrecht gezien.
Hij verliet toen zijn woning in de Prof. Pulle
laan in het Tuindorp Maartensdijk om een wan
deling te gaan maken. Op de Neude kwam bij
zijn dochter tegen, aan wie hij zeide, over een
uurtje thuis te komen. Dat is de laatste keer
geweest, dat men iets van hem heeft gezien.
Daarna is men zijn spoor volledig kwijt geraakt.
De heer De Raad kwam 's middags niet thuis
en ook 's avonds bleef hij weg. Het spreekt van
zelf, dat de familie zich zeer ongerust maakte,
vooral, toen hij ook 's nachts niet thuis kwam.
De familie mengde de politie in deze zaak en
van dat oogenblik af werd onvermoeid gespeurd.
Aangezien de politie geen punten wenschte te
verwaarloozen, is ook nagegaan of de verdwe-
nene mischien moeilijkheden in zaken heeft ge
had, die voor hem aanleiding geweest konden
zijn om zelfmoord te plegen. Men vond twee te
legrammen van recenten datum, waarvan de
inhoud evenwel een streng zakelijk karakter
droeg, zoodat zij geen nadere aanwijzigingen ga
ven. De heer De Raad had het beheer over een
kas, doch de boeken en de gelden waren in orde
zoodat de mogelijkheid van moeilijkheden op fi
nancieel gebied uitgesloten geacht worden.
Een oogenblik is hier ter stede het vermoeden
geuit, dat de verdwijning in verband kon staan
met de bekende zedenzaak in Batavia, doch ook
dat is uitgesloten.
Het is natuurlijk niet onmogelijk, dat den heer
De Raad een ongeluk is overkomen, doch hoe
men ook heeft gezocht, tot nu toe kon men geen
spoor van hem ontdekken. Zijn verdwijning is
en blijft een raadsel.
Politieke ontvoering?
Gedacht is zelfs aan een politieke ontvoering
en misschien aan moord, doch in deze richting
voelt de politie zich omringd door allerlei vaag
heden. Wel zijn er enkele merkwaardige feiten
te noemen, die te denken geven en deze ver
dwijning een sterk sensationeele tint verschaf
fen.
Zoo heeft een zoon van den heer De Raad, vol
gens „Het Volk" verklaard, dat zijn vader zeer
kort voor zijn verdwijning een telegram uit
Indië had ontvangen, waarin werd medegedeeld,
dat in Indië een arrestatiebevel op hem lag te
wachten. Dit telegram is niet teruggevonden.
Om welke reden de heer De Raad gearresteerd
zou worden is het blad niet bekend.
Er is in deze zaak nog een geheimzinnig ele
ment. Den dag na de verdwijning, van den heer
De Raad, dus op Zondag 15 Januari, vervoegde
zich 's morgens een man bij de familie. Deze
was niet thuis, doch een meisje, dat wel thuis
was en open deed, kreeg van den man de vreem
de boodschap te hooren, dat men niet langer
ongerust behoefde te zijn, aangezien de heer De
Raad terecht was. Daarna stapte hij vlug op de
fiets en reed weg. Het meisje was niet in de
gelegenheid een signalement op te nemen. Bo-
E. G. Schürmann overleden.
Voorzitter van den Kon. Ned. Middenstands
bond.
Woensdagmiddag is te zijnen huize aan den
Mauritsweg te Rotterdam op bijna 73-jarigen
leeftijd overleden de heer E. G. Schürmann,
voorzitter van den Koninklijken Nederlandschen
Middenstandsbond en oud-vicepresident van de
Kamer van Koophandel te Rotterdam.
De heer Schürmann was een belangrijke fi
guur in middenstandskringen. In 1902 was hij
mede-oprichter van den Nederlandschen Mid
denstandsbond, waarvan hij in 1919 president
werd, hetgeen hij tot aan zijn dood is gebleven.
De thans ontslapene heeft ons land eenige ma
len vertegenwoordigd op congressen van de In
ternationale Middenstands Unie. Hij heeft deel
uitgemaakt van eenige staatscommissies, o.a. van
die tot regeling van het middenstandscrediet
en van die voor de gedistilleerde productie. De
heer Schürmann-was oud-lid van den gemeen
teraad van Rotterdam en ridder in de orde van
Oranje-Nassau.
Baron Maurice Houtart overleden.
Oud-Belgiscli minister van financiën.
Baron Maurice Houtart. Belgisch minister van
Staat en lid der Roomsch-Katholieke partij, die
•an 1926 tot 1932 minister van Financiën was
en België heeft vertegenwoordigd op de interna
tionale conferentie te Den Haag, is gisteren over
leden.
Texas liecft zijn vierling.
GALVESTON (Texas), 1 Febr. De 36-jarige
Mrs. W. E Badgett heeft heden het leven ge
geven aan een vierling, allen meisjes. De
kleintjes wegen samen ongeveer zeven K.G
en laten wat gezondheid betreft niets te wen
schen over. De vader, een 36-jarige meester
knecht, werd natuurlijk dadelijk na de blijde
gebeurtenis door de ners met vragen hestormd
Maar de journalisten konden niets anders uit
hem krijgen dan: „Ik ben nog veel te veel in
de war om na te denken." (United Press)
WAARSCHUWING.
De Commissaris van Politie te Arnhem
geeft belanghebbenden in overweging, alvorens
in relatie te treden met de te Arnhem geves
tigde Wederkeerige Maatschappij Nationale
Credietbank Arnhem, zich om inlichtingen
tot hem te wenden.
Deze maatschappij is ten nauwste verwant
aan de Nationale Onderlinge Financiering
Maatschappij „Nato Mij" te Arnhem, ten aan
zien var? welke maat«chappü de Oommfssari''
van Politie te Arnhem b«lanvhobbenden roed*
herhaalde malen in overweging gaf. geen rela
ties aan te gaan. alvorens bij hem inlichtingen
te hebben ingewonnen.
vendien was zij te zeer onthutst over de mede-
deeling, die haar zoo plotseling werd verstrekt.
Thans tracht men dezen man op te sporen en
in verband met zijn boodschap wordt ook nog
gedacht aan een ontvoering, misschien op poli
tieke gronden.
LAAT U NIETS
AANSMEREN
niet iedereen heeft verstand
van brandstoffen. Dat is ook niet
noodig Wel moet ge ver
trouwen kunnen stellen in Uw
I brandstoffenLEVERANCIER.
KIEST DAAROM EEN
OUD-VERTROUWD ADRES
TELEFOON: 10070
una
(Adv. Ingez. Med.)
Civiele procedure tegen ir. Mussert
Om schadevergoeding wegens ontslag.
Woensdagmiddag werden voor den Utrecht-
schen kantonrechter mr. J. A. van der Mersch
de pleidooien gehouden in de civiele proce
dure tusschen ir. van der Laaken, oud-orga
nisatieleider van de N. S. B. in Nederlandsch-
Indië en ir. Mussert, leider der N. S. B. in Ne
derland.
Als organisatieleider had ir. van der Laaken
op een landdag in 1937 eenige minder ge-
wenschte verklaringen afgelegd, welke de
goedkeuring van de N. S. B. niet konden ver
krijgen en "tot gevolg hadden, dat de organi
satieleider uit zijn functie werd ontheven.
Deze leed door de handelwijze van de N. S.
B. groot financieel nadeel, waarvoor hij ir.
Mussert als leider der N. S. B. aansprakelijk
stelde. Hij zocht zijn recht in een civiele px-o-
cedui*e.
De raadsman van ir. v. d. Laaken was mr.
Boon uit den Haag. die in zijn pleidooi me
moreerde aan een gelijksoortige civiele pro
cedure voor de Amsterdamsche rechtbank.
Om verschillende oorzaken achtte pleiter ir.
Mussert persoonlijk aansprakelijk, ir. van
der Laaken was destijds als propagandaleider
van de N.S.B. in Ned.-Indië aangesteld tegen
een salaris van f 500— per maand. Volgens
spreker was deze vergoeding kennelijk be
doeld als loon in den zin van de wet, dus kon
hier gesproken worden van een arbeidsover
eenkomst.
Bovendien deelde spreker mede, heeft ir.
van der Laaken op bevel van den leider in
Nederland zijn betrekking bij Volkers' Aan
nemingmaatschappij moeten opzeggen, waar
voor hij werd aangesproken en een belangrijk
bedrag als schadevergoeding moest betalen.
Pleiter was van oordeel, dat ook voor dit be
drag de N. S. B. kon worden aangespi'oken;
tenslotte wees spreker op de terugreis naar
Nederland, welke per vx-achtboot moest ge
schieden, daar de N. S. B. het geld voor deze
terugreis niet wenschte te betalen. Pleiter
oordeelde het volkomen billijk, dat de mini
mum eisch van ir. van der Laaken 1000 of
wel 2 maanden salaris alsnog aan hem zouden
worden uitgc-keerd.
Mr. van Vessem te Utrecht pleitte voor ir.
Mussert.
Spreker wees op het eigenmachtige han
delen van ir. van der Laaken in Indië, waar
door hij in strijd handelde met de opdrachten
welke hij uit het moederland ontving.
Ir Van dér Laaken stelt de N. S. B. nu aan
sprakelijk voor een dubbele vordering. 1) Uit
betaling van de schadevergoeding, welke ir.
van der Laaken moest betalen aan Volkers'
aannemingsmaatschappij, waar hij in dienst
was en eigenmachtig het dienstverband op
zegde. 2. Uitbetaling van een schadevergoe
ding op grond van onrechtmatig verleend
ontslag-
Pleiter ontkende, dat ir. Mussert aan ix\ Van
der Laaken bevolen had ontslag te nemen uit
zijn particuliere betrekking. Wel had ir. Mus
sert hem verzocht hierover advies uit te
brengen Bovendien genoot ir. van der Laaken
geen salaris, doch kreeg hij een toelage, na
dat hij zijn ontslag had genomen bij de firma
Volkers, om op deze wijze in zijn gezinsonder-
houd te vooi-zien, daar het pensioen, dat hij
als gewezen gouvernementsambtenaar ont
ving daarvoor niet voldoende was.
Hier kon dus niet gesproken worden van
een salaris en nog minder van dienstverband.
Pleiter wees er vervolgens op dat ir. Van der
Laaken geheel eigenmachtig handelde door
ontslag te nemen bij de firma Volkers, dus
hierbij de N. S. B. niet aansprakelijk kan
stellen voor de schadevex-goeding, welke van
hem door de firma Volkers werd geëischt.
Vervolgens wees pleiter op de motiveering
van het ontslag als propagandaleider van de
N. S. B.
De N 8 B heeft volgens pleiter ir. van der
Laaken een bedrag van f 215').— uitgekeerd
om de kosten te dekken van de terugreis naar
Nederland.
Tenslotte wees spreker op de groote bekend
heid, welke aan deze civiele procedure werd
gegeven door publicatie van zekere zijde,
waardoor het geheele geval is opgeschroefd
"of een politieke al faire.
De Kantonrechter bepaalde hierna de uit
spraak op Maandag 27 Februari.
