Haarlem's Dagblad Catalonië bezweken. Lot van Catalonië beslist Oceaandienst. Het Belangrijkste Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 6 Februari 1939 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per pos! f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiëni 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk© Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM regel meer f 0.15. Groentje, rie rubriek. 56e Jaargang No. 17065 w Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spuarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Na den val van Barcelona is de volledige ineenstorting van het Catalaansche front der republikeinen nu een feit geworden. En daar mee is het einde bezegeld van het in 1932 herschapen onafhankelijke Catalonië. Onder de tallooze vluchtelingen, die de Fransche grens bij Perpignan en Le Per thus zijn over getrokken, bevond zich dan ook Luis Compa- nys, president der Catalaansche Generaliteit. En verder Aquirre, president der voormalige Baskische regeering en de president der Spaansche republiek zelf, Azana, alsmede eenige ministers uit het kabinet-Negrin. Het schijnt dat Negrin ook in Frankrijk vertoeft, maar het plan heeft zich naar het cen trale front te begeven en voortzetting van den strijd tot het uiterste beoogt. In hoeverre daarvoor nog mogelijkheden bestaan is uit de berichten niet op te maken. Het is niet duidelijk over hoeveel troepen de repu blikeinen nog aan het centrale front beschik ken, of die troepen goed gevoed, goed bewa pend en goed gedisciplineerd zijn en of zij nog veel munitie bezitten. Wel is het een feit dat na den val van Catalonië de republikeinen nog bijna een kwart van Spanje in hun bezit hebben. In dit kwart liggen de hoofdstad Madrid, die Franco in 2'/2 jaar oorlog niet heeft kunnen veroveren, en de belangrijke kuststeden Valencia, Alicante, Cartagena en Almeria. Dit lijkt nog wel indrukwekkend, maar de symptomen duiden toch een spoedi ge algeheele nederlaag van het republi- keinsche Spanje aan. Want dat sommige mi nisters uit het kabinet-Negrin met Azana naar Frankrijk zijn uitgeweken, terwijl an deren met den "premier naar het centrale front zijn vertrokken is een bewijs van ver deeldheid bij de leiding: verdeeldheid omtrent de mogelijkheid van verdere voortzetting van den strijd. En de vlucht van het staatshoofd Azana moet wel een zeer demoraliseerende uitwerking hebben. Wonderlijk klinken de woorden van Aquirre, die al te Parijs is aangekomen. Hij bevestigde de ontruiming van Catalonië, zei op de vraag naar vredesonderhandelingen alleen, dat hij daar al veel over had hooren spreken en voegde eraan toe: „Wij zullen overwinnen", hetgeen op dit oogenblik wel den indruk moet geven, dat hij tengevolgo van de doorgestane ellende eenigszins verward is. Ellende! Daar geven de berichten wel een indruk van. „Over den weg van Figueras naar Le Per- thus beweegt zich een tragische stroom van vluchtelingen voort. Aan de grens bevinden zich duizenden vrouwen en kinderen, die geen voedsel en zelfs geen water hebben, zoodat velen sterven. De Fransche autoriteiten laten de vluchtelingen toe in groepen van tweedui zend, die 'van voedsel voorzien worden zoodra zij zich op Fransch gebied bevinden". Probeer u deze ellendige toestanden eens even voor te stellen, terwijl u hier rustig in het nog steeds veilige Nederland zit en met de noodige overtuiging uw meening over de gebeurtenissen ten beste kunt geven. Hebt u ook al gelezen dat duizenden gevlucht zijn langs een bergpas, die geheim gehouden werd omdat men luchtaanvallen vreesde? Dat geeft toch wel een beeld van den angst waarin de vluchtende overwonnenen in den Spaanschen burgeroorlog, met de Italianen op hun hielen de Italianen, die de kleine stadjes van het Noordoosten, stadjes-vol-vluchtenden, trou wens nog pas uit de lucht gebombardeerd hadden moeten hebben verkeerd. En nog verkeeren velen daarin, want de vlucht zet zich voort. Frankrijk heeft inmiddels zijn grens geheel opengesteld en minister Sarraut heeft verklaard dat het bereid is allen te ontvangen, al telt het op een bevolking van veertig millioen al drie millioen buitenlanders, van wie zeker het grootste deel uit verschil lende landen gevlucht is. Het staat wel vast dat deze nieuwe invasie, thans van Spaansche emigranten, den Fran sch en groote moeilijkheden zal bezorgen. Niet alleen in economischen zin, maar in velerlei opzichten. De Fransche gastvrijheid verdient inderdaad erkenning en ik zou haar ter over peinzing willen opdragen aan die Nederlan ders, die zich zoo ergeren omdat zij in Amsterdam-Zuid zooveel gevluchte Joden Duitsch hooren praten. Dat hindert hen laten zij eens even beseffen hoe de Zuid- Fransche bevolking zich thans beijvert om honderdduizenden arme stakkers, meerendeels van alle bezit beroofd, van voeding en onder dak te voorzien. In internationaal-politieken zin heeft „het Spaansche wespennest" zich in de laatste dagen minder gevaarlijk doen aanzien dan daarvoor. Mussolini zou met zijn eischen voor den dag komen, maar hij heeft tweemaal het woord gevoerd en geen eischen gesteld. Alleen heeft hij verklaard dat de Italiaansche troepen in Spanje zullen blijven tot Franco's eind-overwinning. Nu, dat wisten we al. Als zij er niet langer blijven zal het. een groote meevaller zijn en den toestand aanmerkelijk opklaren. Al zal dan nog de vraag van al de uiteenloopende invloedssferen in Spanje res ten, met het onzekere vooruitzicht van Franco's toekomstig bewind. Dat onder zijn aanhang daaromtrent altijd groote verdeeld heid heeft bestaan is bekend. Inderdaad zijn er twee gebeurtenissen Roosevelt's veelbestreden waarschuwende woorden en de val van de Duitsch-Italiaansch gezidnde regeering-Stojadinowitsj in Joego slavië die Miyssolini ertoe genoopt kunnen hebben zijn eischen voorloopig in te slikken. Of die nieuwe toestand blijvende waarde feeeft zal nog moeten blijken, p.. P. Sir Henry Deterding overleden. Zaterdag is tengevolge van een hart aanval plotseling in zijn villa „Olga" te St. Moritz overleden Sir Henry De terding, oud-directeur-gencraal van de Koninklijke Nederlandsche Petroleum- Maatschappij. Ter eere van dr. Deterding's nagedachtenis. Aan den voet van het borstbeeld, voorstellen- j de dr. H. W. A. Deterding, door den Amster- damschen beeldhouwer Polet, vervaardigd en dat in het trappenhuis van het; gebouw van de Bataafsche Petroleum Maatschappij te 's Gra- venhage is geplaatst, was hedenochtend een groote krans gelegd ter eere van dr. Deter ding's nagedachtenis. Het is een groote krans van laurierbladen, versierd met een paars-zilveren lint, waarop te lezen is: Personeel van de Bataafsche Petro leum Maatschappij. Dit borstbeeld is dr. Deterding op zijn zeven tigsten verjaardag aangeboden door het perso neel van de Koninklijke-Shell-groep over de ge- heele wereld. (Voor uitvoerige levensbijzonderheden zie men pag. 3.) De werkverschaffing bij Hout en Plantsoenen. Stopgezet vanwege vorst. Aan de tewerkgestelden bij de werkver schaffing bij de afdeeling Hout en Plantsoe nen te Haarlem werd Zaterdag medegedeeld dat bij voortduring van de vorst het werk geen voortgang zou hebben en de menschen zich bij hun respectievelijke stempelgelegen- heden 'moesten melden. Daar in den afgeloo- pen nacht het nog gevroren heeft, werd het werk dus hedenochtend niet hervat. De ramp met de Japansche duikboot. Vermoedelijk 81 dooden. TOKIO, 6 Februari. De Japansche marine-autoriteiten deelen mede, dat zes leden dei- bemanning van de gezon ken onderzeeër gered werden, terwijl hoogstwaarschijnlijk 81 om het leven zijn gekomen. Weliswaar worden de po gingen om deze 81 man nog te redden voortgezet, doch het is zeer onwaar schijnlijk cdat zij na vier dagen nog. in leven zijn. (United Press). Model-schuiiloopgraaf. In den tuin van Haarlem's politiebureau. In den tuin van Haarlem's politie bureau is een model-schuilloopgraaf aangelegd. In samen werking met het Gemeentelijke Bouw- en Woningtoezicht en den Haarlemschen luchtbe schermingsdienst werd deze loopgraaf door de N.V. „De Ringvaart" in Hillegom van gewapend beton geconstrueerd. Dit beton is samenge steld uit platen; de schuilruimte is derhalve uit- neembaar en kan bij verhuizen gemakkelijk worden verplaatst. Het model in den tuin van het politiebureau dat bestemd is voor drie per sonen, is 2,40 M. lang, 85 c.M. breed en 1,20 M. hoog. De loopgraaf kan naar wensch voor meer personen in de lengte worden uitgebreid. Het is de bedoeling dat het. betonnen dak onder aarde wordt bedolven. Men kan daarboven een rotstuintje of iets dergelijks aanleggen zoodat het aanzien van den tuin niet geschaad wordt. Alleen het pijpje voor de luchtverversching blijft dan boven de aarde uitsteken. De toegang tot de loopgraaf wordt gesloten met een houten luik. Dit is met opzet niet van beton vervaardigd om het den menschen gemakkelijker te maken uit de ruimte te komen. Binnen is een rek aange bracht met gereedschappen, met behulp waar van men zich een uitweg kan banen. De prijs van deze 3 persoons-schuilloopgraaf, welke uiteraard alleen bescherming geeft tegen scherven en vallend puin (en niet tegen het inslaan van bommen) bedraagt f 100. Het model in den tuin van het politiebureau is voor een ieder vrij te bezichtigen. Tegenstand opgegeven Azana, Negrin e.a. naar Frankrijk De Spaansche Nationalisten hebben het pleit in Catalonië thans definitief ge wonnen: de tegenstand der republikei nen is gebroken en het is niet te ver wachten, dat nog eenig verzet geboden zal worden. De president van het republikeinsche Spanje, Azana, is naar Frankrijk uitge weken en wordt vandaag te Parijs ver wacht, waar hij onderhandelingen wil voeren met de Fransche regeering. Ook de premier Negrin, de president der Ca talaansche generaliteit Companys, ver scheidene ministers en de staf van het re publikeinsche leger in Catalonië be vinden zich op Fransch gebied. De troepen van Franco naderen snel de Fransche grens en bezetten Zaterdag middag reeds Gerona. Ook Seo de Urgel is in hun handen gevallen en volgens nog onbevestigde berichten ook Figueras. Havas meldt uit Le Perthus dat te 7.45 uur hedenmorgen de Fransche militaire autoriteiten de afsluitingen, die de menigte van vluchtelin gen nog tegenhielden, geheel hebben doen openen, zoodat de massa zonder ophouden bin nenstroomt. Men ziet steeds meer soldaten, ook eenige subalterne officieren. Aan de grens worden de binnenkomenden snel gefouilleerd en ontwapend. Het is van La Junquera tot Perthus één menschenmassa, die zich langzaam voortbeweegt. De ravijnen aan de Spaansche zijde der grens zijn bezaaid met geweren en andere schietwapenen, die de vluchtende soldaten hebben weg geworpen. Afdeelingen karabiniers hou den toezicht bij de aankomst van vracht auto's waarop zich gewonden en vrou wen bevinden. Volgens bewoners van La Junquera strekt de kolonne vluchtelingen zich uit tot vijf kilometer van Figueras. Daar bevinden zich ook repu blikeinsche afdeelingen, die in voortdurende gevechten met de voorhoede van Franco zeer langzaam terugtrekken. Naar United Press meldt hebben bij Las Ilias 3000 militiemannen getracht gewapend de grens te overschrijden. Een Fransch regiment sloot echter een cordon om hen heen en dwong hen de wapens neer te leggen. Aan de grens bevinden zich naar Reuter meldt duizenden vrouwen en kinderen, die geen voedsel en zelfs geen water hebben, zoodat velen sterven. De Fransche autoriteiten laten de vluch telingen toe in afdeelingen van 2000 personen, die van voedsel voorzien worden, zoodra zij' zich op Fransch ge bied bevinden. In de „Epoque" publiceert Donnadieu het volgende bericht, dat Havas met het gebruike lijke voorbehoud doorgeeft: „Franco's antwoord op de voorstellen der re- geering-Negrin is negatief geweest. Franco heeft punt twee, dat het houden van een volks stemming voorstelde, verworpen en eischt vol ledige overgave. Zaterdagmiddag heeft de Brit- sche ambassade de weigering van Franco aan de autoriteiten te Figueras overgebracht. On middellijk daarna werd een belangrijke beraad slaging gehouden, waaraan niet alleen de ministers, doch ook andere vooraanstaande per sonen deelnamen. Er bleken ernstige meenings- verschillen te bestaan, die tot een ware scheu ring leidden. Minister-president Negrin en de minister van buitenlandsche zaken, Del Vayo, verzetten zich tegen capitulatie. Gistei-avond heeft Del Vayo besprekingen gehad met de diplo matieke vertegenwoordigers van Frankrijk en Engeland. Over die besprekingen hebben wij geen inlichtingen kunnen krijgen". (Men zie voor verdere berichten pag. 9). (Zoodra de hnperial Airways had aangekondigddat in Juni een proefdienst over den Atlantischen Oceaan zou worden geopend, ga ven zich tachtig passagiers op voor de eerste vlucht). Als niet de berichten liegen, En dat neem ik gaarne aan, Willen tachtig menschen vliegen, Dwars over den oceaan. Ach, hoe kort is het geleden. Als u het zich memoreert, Dat de vliegers die dit deden, Hoog als held werden geëerd. Dat geviel dan hun die slaagden, 't Liep hun bij het waagstuk mee, Vele andren die het waagden, Zijn verdwenen in de zee. Thans wil men niet langer leeren Van den durf van pioniers, Men gaat nu een dienst probeeren En men vraagt om passagiers. De gedachte üjkt wel prachtig, Want er heeft zich welgeteld. Het geducht getal van tachtig, Voor de proefvlucht aangemeld. Zijn die tachtig nu ook waarlijk Vol vertrouwen dat het slaagt, Vinden zij het niet gevaarlijk, Heb ik mij toch afgevraagd. Kan men hieruit concludeeren, Dat reeds op een vaste lijn, Van zulk oceaan verkeeren. Ieder toestel vol zou zijn? Neen, het geldt hier een sensatie, Als u 't mij vraagt, en geen reis, Tachtig zoeken een prestatie Met een vleugje roem als prijs. P. GASUS. WEEKBERICHT Coöp. „Vooruitgang" U.A., Haarlem. EET NU GEDROOGDE ZUIDVRUCHTEN APPELEN per pond 25 en 35 ets. PEREN per pond 22 ets. PERZIKEN per pond 35 ets. SCHIJFJES APPELEN per pond 30 ets. ABRIKOZEN per pond 48 en 60 c's. PRUIMENper pond 12'/s, 18 en 22 ets. GEM. FRUIT per pond 30 ets. ZALM DELMONTEper 1/1 blik 49 ets. ROOMBOTER per pond 81 ets. MET DIVIDENDBONS. (Adv. Ingez. Med.) Pop in boerencostuum voor Prinses Beatrix. Geschenk van de Soester schooljeugd. SOEST, 6 Februari. Ter gelegenheid van den eersten verjaardag van Prinses Beatrix heb ben vanmiddag te ruim twaalf uur vier kinde ren, twee jongens en twee meisjes, als geschenk van de geheele schooljeugd van Soest een pop in Soester boerencostuum aangeboden. Verleden zomer is reeds de Prinses ter gele genheid van den eersten landbouwdag een pop in Soester boerencostuum aangeboden. H.K.H. Prinses Juliana heeft de schoolkinde ren zelve ontvangen. Bij het geschenk was een gedichtje gevoegd, opgesteld door Benny Vreden, alhier. Een bou quet van rose anjers en gele fresia's, gebonden met wit-groene linten, werd Prinses Juliana aan geboden. Alle schoolkinderen van Soest en Soesterberg hadden een paar centen voor dit aardige cadeau tje geofferd. Het gedichtje luidt als volgt: Jarig, klein Prinsesje, Trots van Nederland, Op uw eersten jaardag. Kom 'k als afgezant, 'k Ben een Soester boertje, 'k Woon hier in de buurt, En de Soester kind'ren. Hebben mij gestuurd. Alle Soester kind'ren Lief Prinsesje klein, Zullen in gedachten Heden bij u zijn. 'k Wensch u daarom namens Heel die kinderschaar, Thans op uw verjaardag Een voorspoedig jaar. En die zelfde kind'ren Wenschen stuk voor stuk U een tijd van voorspoed. Liefde en geluk. 'n Rijk en zonnig leven, Vol van levensvreugd. Dat zijn thans de wenscherq Van de Soester jeugd. „Roosevelt's démenti komt te laat." In zake de tegenspraak van Roosevelt op de aan hem toegeschreven verklaring, dat „de grens der Ver. Staten in Frankrijk of aan den Rijn ligt", constateeren de Duitsche bladen algemeen dat dit démenti verrassend laat gekomen is. De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft: „Alleen de Amerikaansche president zelf schijnt 48 uur lang de geweldige uitwerking van zijn door hem thans zoo heftig bestreden verklaringen niet te hebben ingezien. Dit is bij zoo'n ervaren staats man wel verwonderlijk. De tegenspraak van Roosevelt laat vele vragen onbeantwoord. Te Rome heerscht de meening, dat de tegen spraak van president Roosevelt op zijn sensa- tioneele verklaringen te laat komt. Met een ver traging van vier dagen, zegt de Gioi-nale d'Ita- lia, heeft Roosevelt oorlogszuchtige verklarin gen willen tegenspreken, welke bijna de geheele Amerikaansche pers aan hem heeft toege schreven. Roosevelt heeft den toestand met een démenti willen redden, maar, zoo vervolgt het blad, hij kan geen grenzen vaststellen en bedreigingen uiten tegen Duitsch- land, Italië en hun bondgenooten, zonder een verdediging uit te lokken van de bedreigde lan den, welke, wil zij doeltreffend zijn. gesteld moet worden op een zelfde lijn als het offensief van Roosevelt. Het woord is aan Terentius: Niets is zoo gemakkelijk of het wordt moeilijk als men het met tegenzin doet. Kroatische kwestie veroorzaakte den val van Stojadinowitsj. Havas meldt uit Belgrado, dat de regee- ringscrisis te Belgrado al geruimen tijd ver wacht werd. Vooral sedert de verkiezingen van 11 Decem ber 1938. die duidelijk de kracht der Kroa tische beweging van Wladimir Matsjek en van de met hem vereenigde Servische oppositie in het licht hebben gesteld. Inderdaad zijn het Kroatische vraagstuk en de verschil len van opvatting over dit probleem in den boezoem der regeering van Stojadinowitsj en de regeeringspartij de oorsprong van deze crisis. Tswetkowitsj, minister van open bare gezondheid in het demissonnaire kabinet en een der vijf ministers, die den stoot tot de crisis hebben gege ven, werd belast met de vorming van een nieuwe regeering. De premier zal in het nieuwe kabinet zelf de portefeuille van binnenlandsche zaken be- heeren. Als minister van buitenlandsche zaken is aangewezen de tegenwoordige gezant te Berlijn, Markowitsj. Minister van oorlog is generaal Milan Neditsj. van financiën Djoeritsjitsj en van handel en nijverheid To rn its j. Het kabinet telt vier ministers zonder porte feuille. Zaterdagavond hebben eenige groepen betoo- gers, cvoor het meerendeel studenten, te Bel grado op verschillende plaatsen optochten ge houden, waarbij zij den kreet „Matsjek" aan hieven en herinnerden aan de overeenkomst van October 1934 tusschen de vereenigde oppositie van Belgrado en de Kroatische partij. Invloedrijk Chinees te Sjanghai vermoord. SJANGHAI, 6 Februari (Reuter). Tsjien- Hwa, een prominente figuur in de Chineesche krantenwereld en adviseur van het onder Ja pansche controle staande censuurbureau, is in de internationale nederzetting neergeschoten. Hij is in het ziekenhuis overleden. Men gelooft, dat de aanslag gepleegd is door het „Corps tot verdelging van verraders". Arabieren in Palestina in staking. JERUZALEM. 6 Februari (Reuter). In Je ruzalem en andere deelen van hel land is een driedaagsche Arabische staking afgekondigd. Deze beweging, die haar uitwerking hoofdza kelijk in de winkels doet gevoelen, wordt ge motiveerd met het verzet tegen de uitnoodiging, die de Arabische Verdedigingspartij de gema tigde Arabische partij voor de conferentie te Londen heeft ontvangen. N. V. V. richt zich lot de regeerinjr. AMSTERDAM, 6 Februari. Het Neder- landsch Verbond van Vakvereenigingen heeft zich met een schrijven gewend tot den minis ter van sociale zaken in verband met den onbevredigenden gang van zaken ten aanzien van de verbindendverklaring van collectieve arbeidsovereenkomsten krachtens de wet van 25 Mei 1937. Het N.V.V.-bestuur acht het op zichself reeds teleurstellend, dat niettegenstaande de vele aanvragen, tot dusverre slechts één col lectieve arbeidsovereenkomst algemeen ver bindend is verklaard, n.l. die voor de schoen industrie, omdat hst. onwaarschijnlijk wordt geacht, dat geen der andere aanvragen voor inwilliging in aanmerking kwam. Het bestuur doet een dringend beroep op den minister, om maatregelen te treffen, waardoor een vlottere afwikkeling der aan vragen kan worden bevorderd, opdat tege moet gekomen kan worden aan de groeiende ontstemming, welke in verschillende kringen van het bedrijfsleven bestaat. HEDEN: 14 PAGINA'S. BINNENLAND. pag. Zaterdagavond is Sir Henry Deterding plot seling te St. Moritz overleden. 3 De vestigingswet is weer uitbreid tot kan toorboek- en kantoormacliinchandcl en het sckoenbedrijf. 3 BUITENLAND. De Groote Fascistische Raad heeft besloten, dat de Italianen in Spanje zullen blijven tot de burgeroorlog geëindigd is. 9 Het republikeinsche verzet in Catalonië is thans gebroken. Azana, Negrin e.a. ziin naar Frankrijk uitgeweken. 9 Bij een bombardement op drie Chineesche steden vielen pl.m. 3000 dooden. 9 SPORT. Maxie Herber en Ernst Baier hebben het Europecsch kampioenschap kunstrijden voor paren gewonnen. 5 Criticus over den wedstrijd R. C. H.O. S. V. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Catalonië bezweken. j K. de Jong: Zondagmiddag-concert der H. O. V. 13 J. B. Schuil: Tentoonstelling van diorama's. 13 J. B. Schuil: Feestavond corps M. T. S. 13 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 11 In den tuin van het politiebureau te Haarlem is een model schuilloop- graaf aangelegd, zulks in samenwerking met den Gemeentelijken Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht en den Luchtbeschermings dienst. Bijzonderheden over deze loopgraaf vindt U in een bericht in deze krant.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1