Haarlem's Dagblad
TROUW AUTOMOBIELEN
Geen Lawaai.
Poolbezetting.
-i*Tax-
S'njfe
De strijd tegen de wilde
bussen.
Afstand van grondgebied
CRYSTALPHONE
RADIO
Technisch Bureau DE MAGNEET
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17067
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 8 Februari 1939
Abonnementen per week f0.25 p. m.nand
f 1.10. per 3 maanden t 3.25. franc» per
post f3.55. lo«w nummers O cent per ex.
Advertentiën: 1-5 rebels f 1.75, elke regel
meer I 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Kegclahonueineulstarieven op aanvruag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f0.15. Groentjes zie rubriek.
De Engelsche minister van Buitenlandsche
Zaken Lord Halifax en zijn Nederlandsche
ambtgenoot mr. Patijn hebben beiden in de
laatste dagen verklaringen afgelegd die men
als bijdragen tot een Anti-Lawaai-campagne
zou kunnen bestempelen. Want in onzen tijd
vereischt niet alleen het straatrumoer be
strijding. Er is een ander lawaai, voorkomend
uit de botsing van hetgeen Halifax „philoso-
phieën", Patijn met een leelijk modewoord
„ideologieën" en de eenvoudige burger sim
pelweg „regeeringsstelsels" noemt. Minister
Halifax, sprekend te Huil, noemde die botsing
de trieste erfenis van de verwarring na den
wereldoorlog en de oorzaak van de bestaande
atmosfeer, waarin onverdraagzaamheid vaak
wordt beschouwd als een teeken van kracht
en verdraagzaamheid als een bewijs van
zwakte. Minister Patijn, schrijvend in zijn
Memorie van Antwoord over de betrekkingen
met Duitschland, vroeg wijze matiging in cri-
tiek. Diegenen die zulke matiging niet toe
passen doen meer schade dan zij wellicht zelf
vermoeden. Zij schieten jammerlijk tekort en
belemmeren door hun optreden het herstel
van een normaal internationaal verkeer tus
schen landen en volken: een ideaal, dat der
regeering altijd voor oogen zal blijven staan.
Uit beider betoogen, die op verscheidene
punten treffend overeenstemmen, kan men
den goeden raad opdoen: Blijf rustig en be
zonnen, laat u niet tot lawaai verleiden, besef
dat er in andere landen andere régimes heer-
schen en dat ons doel toch is, daarmee in
behoorlijke internationale betrekkingen te
verkeeren. Willen wij den oorlog helpen voor
komen en de handelsbetrekkingen helpen her
stellen dan is dat de eenige weg.
Is dit te ontkennen? Neen. Men moet kiezen
of deelen. Men kan den koers van den oorlog
of dien van den vrede nemen. Niemand wil
den oorlog. Welnu, men houdt den vrede niet,
en men verbetert hem' nog minder, als men
daar niet voor werkt met rustig overleg en
met zelfbeheersching. Het is een moeilijke
en een ingewikkelde taak. Ivlen moet in koel
beleid zijn weg gaan en de werkelijkheden
erkennen. Tot die werkelijkheden behoort het
onweerlegbaar feit, dat herstel van de eco
nomische nooden een internationaal vraag
stuk is en dat het ons niet goed kan gaan als
het anderen slecht gaat. Toen Hitler in zijn
jongste rede een verklaring aflegde die neer
kwam op „wij moeten exporteeren of sterven",
hebben vele principiëele tegenstanders van
zijn régime blijkbaar volstrekt niet begrepen
dat Duitschlands economische nooden een
groot nadeel ook voor ons en voor Engeland
en andere landen zijn. Evenals onze econo
mische nooden, en de Engelsche, voor de
Duitschers een nadeel beteekenen. Want wij
drijven handel met elkaar, dagelijks. Herstel
van dien handel op den ouden voet zou van
veel grooter en blijvender waarde voor alle
betrokkenen zijn dan alle kunstmatige crisis
voorzieningen en alle plannen tot uitvoering
van openbare werken en werkloosheidsbestrij
ding bij elkaar.
In een vergiftigde atmosfeer als de hui
dige, vol achterdocht en oorlogsgerucht,
komt daar niets van terecht. Dat de Engelsche
en Nederlandsche ministers van Buitenland
sche Zaken dit door hun woord trachten dui
delijk te maken is goed en noodig. Het zal
vele malen en in velerlei toonaarden her
haald moeten worden. Het is op deze plaats
al bij vele gelegenheden tot uiting gebracht
en als er opnieuw aanleiding toe is zal ik het
telkens weer doen. Het verkeerdste wat men
in den huidigen toestand der wereld kan doen
is wel het verder aankweeken van haat en
achterdocht. Dat is ten allen tijde verkeerd,
maar het is nu bovendien levensgevaarlijk:
voor het eigen volksbestaan en voor Europa.
En het vergiftigt de samenleving, het neemt
de vreugde weg uit dat korte menschenleven,
waarvan toch zooveel meer te maken is. Deze
dingen zijn inderdaad terug te brengen of
moet ik liever zeggen: te verheffen tot
eenvoudige gedachten die voor ieder men
schenleven gelden. En wie dit een te simpele
redeneering vindt, wie beweert „dat er toch
oorlog komt" moge eens even bedenken dat
deze eigenwijze voorspelling nu al jarenlang
is gelogenstraft en dat men in die jaren heel
wat blijder ook voor anderen had kun
nen leven door er niet telkens weer aan te
gelooven, met eiken onheilsprofeet in te stem
men en bij te dragen tot een sfeer van zwart
galligheid en moedeloosheid. Deze tijd heeft
tot dusver wel zeer treffend bewezen, hoe
talloos de mogelijkheden zijn om een oorlog
....te voorkomen!
Laat men dat liever eens beseffen. En ver
draagzaamheid, die heel wat moeilijker is dan
onverdraagzaamheid, als de kracht zien
die zij is.
R. P.
Botsing tusschen tram en autobus.
Tramverkeer ondervond vertraging.
Omstreeks kwart voor zeven gisteravond
vond op het Plein een botsing plaats tusschen
een tram, die in de richting Heemstede reed en
een autobus, die van den Raamsingel naar den
Gasthuissingel reed. De tram werd aan de voor
zijde ernstig beschadigd. Een stootbalk, twee
koplampen en een ruit van het voorbalcon wer
den vernield.
Van de bus werd de linkerzijde van de caros-
serie ingedrukt, terwijl 4 ruiten werden ver
brijzeld. Persoonlijke ongelukken deden zich niet
voor. Het tramverkeer ondervond 20 minuten
vertraging
(Nadat Engeland, Frankrijk, Noor
wegen en laatstelijk Amerika
groote gebieden bij de Zuid-pool
voor zich hebben opgeeischt, wordt
in België nu ook een actie in die
richting gevoerd, op grond van de
expeditie Gerlacke in 189718).
Merkwaardig is die plotselinge lust,
Om land aan de Zuidpool te annexeer-en,
Men liet dit land in vroeger tijd met rust,
Behalve dat men 't soms ging exploreeren.
Verwacht men optimistisch bijgeval,
Dat het eerlang weer eens ontdooid zal
En dat men via kolen slagen zal,
Er dan een ware goudmijn van te maken?
Men gaat er thans voor zijn plezier niet
heen,
Het land ligt onder ijs en sneeuw verborgen,
Men kan er hoogstens ijsberen alleen,
En dat kan hier ook, dank zij velen zorgen.
Is het alleen dan maar om het bezit,
Waarop men zich hoovaardig wil beroemen,
Een doodsche uitgestrektheid, kil en wit.
Die men het zijne wenscht te kunnen
noemen?
De kale bluf van: kijk, wat ben ik groot,
Ik tel ook mee, men kan mij niet negeeren,
Al is dan ook het grootst gedeelte dood,
De massa is er om te imponeeren.
Of is het, en dat lijkt mij niet zoo raar,
Een onbewust verlangen naar de koude,
Waarmee men in de dagen van gevaar,
De licht verhitte hoofden koel kan houden.
Ik weet het niet, noch waarop naderhand,
Die Poolbezetting nog eens uit zal loopen,
Ik ben al lang tevrêe als Nederland
Er warmpjes in blijft zitten in de tropen.
P. GASUS.
(Adv. ingezMea.j
Minister van Buuren verwacht dat
sluitende regeling is verkregen.
Aan de Memorie van Antwoord van den
minister van Waterstaat inzake het ontwerp
van wet tot aanvulling en wijziging van de
afdeelingen 9 en 10 der wet van 29 November
1935 tot verlaging van de openbare uitgaven,
is het volgende ontleend:
Aan de regeering wordt de vraag gesteld,
of thans voldoende zekerheid bestaat, dat een
sluitende regeling zal zijn verkregen, m.aw.
dat de rechterlijke macht zal moeten veroor-
deelen.
Geen wetgever, die in een staatsbestel leeft
met een onafhankelijken rechter, kan zeker
heid geven, dat zijn voorschriften bindend
zullen worden bevonden. Onder dit voorbe
houd meent de minister de verwachting te
mogen uitspreken, dat ook met het aanvan
kelijk niet door hem gekozen middel redelij
kerwijs mag worden verwacht, dat doel zal
worden getroffen, al ontveinst hij zich het
bestaan van moeilijkheden niet.
In antwoord op de vraag, hoe, in
dien het ontwerp tot wet mocht wor
den verheven, de regeering zich voor
stelt, overeenstemming te brengen
tusschen het R. A. P. en artikel 2
van afdeeling 6 der wet van 29 No
vember 1935 kan de minister mede-
deelen, dat hij zich voorstelt wijzi
gingen te bevorderen van het R.A.P.
in dien zin, dat het vergunningsstelsel
zich niet meer richt op het vervoer
met, maar op het exploiteeren van
motorrijtuigen.
De Fransche regeering heeft in het Zuiden des lands uitgebreide militaire
maatregelen genomen ter regeling van den dagelijkschen vluchtelingenstroom.
De foto toont de aankomst van versterkingen te Le Perthus, waar de militairen
dadelijk over de verschillende grensposten verdeeld worden.
Rosenberg over de emigratie
der Joden.
Tijdens een receptie te Berlijn voor de buiten
landsche diplomaten en de buitenlandsche pers
heeft de Duitsche minister Alfred Rosenberg een
redevoering uitgesproken over het thema: Moe
ten ideologische tegenstellingen vijandschappen
tusschen staten ten gevolge hebben?
Spreker stelde de vraag of en welk op zichzelf
afgesloten gebied de democratieën ter beschik
king willen stellen om den Joden in hun geheel
(rond 15 millioen personen) tot vestigingsgebied
te dienen. De Joodsche millionairs en milliar-
dairs moeten z.i. bijv. de Conferentie van Evian
in Londen voor dit doel hun middelen ter beschik
king stellen.
Over de vraag, welk gebied in aanmerking zou
kunnen komen, zouden de bezitters van deze,
gedeeltelijk onbewoonde gebieden zelf moeten
beslissen. Spreker wees er op, dat het probleem
zich samentrekt op de voorstellen Guyana en
Madagascar.
Hieruit vloeit volgens spreker voort:
1. De noodzakelijkheid om de honderdduizen
den Joden uit Duitschland en later de millioenen
Joden uit Centraal en Oost-Europa op te nemen
en in gesloten verband in een kolonisatiegebied
ond»r te brengen.
2. Bij een dergelijke kolonisatie kan geen
sprake zijn van de oprichting van een Joden
staat, maar wel van de inrichting van een
Joodsch reservaat
De „zusterbewegingen" in het
buitenland.
Voortgaande keerde Rosenberg zich tegen de be
schuldiging, dat de nationaal socialistische bewe
ging niet-Duitsche parallelpartijen bij andere
volken in het leven heeft geroepen en dat zij
deze zich voor een deel eveneens nationaal socia
listische noemende groepen in het veld wil
brengen tegen de staatspolitiek van andere na
ties. Het is begrijpelijk, aldus spreker, dat een
vernieuwingsbeweging bij andere volken op
Duitsch voorbeeld ook den naam nationaal so
cialistisch aanneemt, doch daarmede heeft zoo'n
beweging nog niet de beslissende ideologische
houding, die het Duitsche volk daaraan gehecht
heeft. Bij ieder volle moet zoo'n beweging terug
gaan tot het eigen nationaal karakter en de
eigen tradities.
Zelfs bij verwante imitatiepogingen moet een
andere inhoud dan in Duitschland beslissend
worden. Het Italiaansche fascisme is een origi
neel antwoord van het Italiaansche volk, gericht
tot het noodlot. Ook het Duitsche nationaal so
cialisme kan er aanspraak op maken de wereld
beschouwing te vormen van het Duitsche volk in
onzen tijd en het antwoord der Duitsche natie,
gericht tot het noodlot van ons tijdperk.
Besluitende zeide Rosenberg: door deze ver
duidelijking hoopt de nationaal socialistische be
weging opnieuw een bijdrage te hebben geleverd,
voor een algemeene pacificatie. Geestelijke strijd
is er in de wereldgeschiedenis steeds geweest en
ideologische conflicten zullen den volken ook in
de toekomst niet bespaard blijven. Maar dat be
hoeft niet ten gevolge te hebben wanneer allen
van goeden wil zijn dat nu uit deze ideologi
sche worsteling van een groot tijdperk noodza
kelijkerwijze politieke, of zelfs militaire con
flicten ontstaan.
niet discutabel geacht.
Afstand van eenig tot het grondge
bied van 't Koninkrijk belioorend deel,
hoe klein ook, wordt door de regeering
niet discutabel geacht.
Minister Weiter deelt het bovenstaande mede
in zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer betreffende de Indische begrooting. Tot
herziening van het Nederlandsche vlootprogram
ziet de regeering geen aanleiding. Zij blijft ech
ter met betrekking tot de situatie in het Verre
Oosten waakzaam.
De minister herinnert er aan, dat in de Me
morie van Antwoord op de algemeene beschou
wingen over de rijksbegrooting de juistheid der
geruchten over een internationale conferentie
tot herverkaveling van koloniaal gebied op aan
duidelijkheid niets te wenschen overlatende
wijze ontkend is. Bovendien heeft de Indische
regeering op vragen van den heer Soetardjo ge
antwoord, dat er geen grond hoegenaamd aan
wezig is voor ongerustheid omtrent „de gevolgen
van de recente beslissingen in de internationale
politiek voor het lot van Nederlandsch-Indië"
Gevluchte Spaansche miliciens
naar het Nationalistische Spanje.
EEN WINTERSPROQKJI.. Hoe de Amerikaansche visscnersschuit
Mildred" dezer dagen te Boston terugkeerde.
Contingent van 1235 man op weg.
TOULOUSE, 8 Februari (Havas).
Een nieuw contingent van 1235 mili
ciens, die zich voor Franco hebben
uitgesproken, is naar Hendaye ver
trokken, om naar het Nationalisti
sche Spanje te worden gebracht. 300
gewonden en zieken zijn vervoerd naar
Pau en Mont de Marsan.
Londen en Burgos in contact.
De „Jour" verneemt uit Londen:
Wij meenen te weten, dat sedert 48
uur drukke besprekingen gehouden
worden tusschen Londen en Burgos.
Franco zou gezegd hebben dat hij geen
beperking van de Spaansche souvereiniteit
zal dulden door uit den burgeroorlog voort
vloeiende politieke of militaire afspraken.
Naar wij vernemen zal de Engelsche regee
ring haar wettige erkenning der regeering
van Burgos laten afhangen van twee voor
waarden
1. De totale terugtrekking der vreemde
lingen.
2. Een „menschelijke" regeling van het
vluchtelingenvraagstuk.
Kunstschatten en oorlogsmateriaal
over de grens.
FERPIGNAN, 8 Februari (Reuter). Van
nacht zijn bij Cerbère zestig vrachtauto's vol
geladen met oorlogsmateriaal, machinegewe
ren, granaten en andere ontplofbare stoffen
de grens gepasseerd. Naar Bourg-Madame zijn
bovendien 200 kanonnen overgebracht. In
Cerbère zijn voorts 4.000 gewonden aangeko
men en vandaag worden in Bourg-Madame
16.000 militiemanschappen verwacht.
Vandaag of morgen worden de over
blijfselen verwacht van het republi-
keinsche leger, dat het laatst gestre
den heeft bij Olot. Hun aantal zal
circa 30.000 man omvatten.
In Le Perthus zijn in den loop van den
ochtend een duizendtal leden der interna
tionale brigade aangekomen alsmede nog tien
vrachtauto's vol met kunstschatten.
In Pont Arlier zijn 300 uitgeweken Spaan
sche burgers, meerendeels vrouwen en kinde
ren, en 25 mannen, aangekomen. Zij zijn on
dergebracht in leegstaande fabrieksgebouwen.
De uitgeweken Spaansche kinderen, die
verzorgd worden op het eiland Oléron bij La
Rochelle, hebben geweigerd macaroni of ander
.fascistenvoedsel" te eten, zoo meldt Reuter
De koks hadden speciaal macaroni klaar ge
maakt, meenende den kinderen een welkome
verandering op het aardappelen-menu te ge
ven, doch zoodra de macaroni op tafel kwam
riepen de kinderen: „No, no, fascista, fascis
tsToen kregen ze toch aardappelen.
Het woord is aan
V. J. E, de Jouy:
Zonder de vrouioen zouden
wij in het begin van ons
leven beroofd zijn van hulp,
in het midden van genoegens
en in het laatste deel van
troost.
Dr. De Vlugt blijft aan als
burgemeester van Amsterdam.
Burgemeester zal herbenoeming aanvaarden.
's-GRAVENHAGE. 8 Februari. De
regeerings-persdienst deelt mede. dat
de regeering op den burgemeester van
Amsterdam, dr. W. de Vlugt, aan
drang heeft uitgeoefend nog geduren
de eenige n tijd zijn ambt te willen
blijven vervullen.
Burgemeester De Vlugt heeft zich
naar aanleiding van dat verzoek
bereid verklaard nog gedurende kor
ten tijd zijn ambt waar te nemen en
zich in verband daarmede een herbe
noeming te zullen laten welgevallen.
Nieuwe taxi-standplaats.
Bü het Verwulft.
Naar aanleiding van een verzoek van dege
nen die verbonden zijn aan het taxi-bedrijf heb
ben B. en W. besloten in de naaste omgeving
van het Verwulft namelijk op de Gedempte
Oude Gracht, een standplaatsvergunning te ver
strekken voor een taxi, Men verwacht zoowel
van ondernemers als van werknemerszijde dat
het publiek van deze standplaats veel gebruik
zal maken, daar zij in de onmiddellijke nabij
heid van het centrum der winkelstraten is.
Conferentie tot beperking der
bewapening voorgesteld.
Door Amerikaansch senator.
WASHINGTON. 8 Februari. Senator
King heeft bekend gemaakt, dat hij a.s. Don
derdag het Congres zal verzoeken Roo
sevelt te machtigen de groote mogendheden
voor een conferentie bij een te roepen ten
einde over de mogelijkheid van de ontwape
ning of ten minste van een beperking der be
wapening te spreken.
Mochten Italië en Duitschland weigeren om
daaraan deel te nemen dan zou dit nog dui
delijker hun militaire ambities onderstrepen.
Het voorstel moge fantastisch klinken en zelfs
miskend worden doch ik ben er van overtuigd
dat menige natie een dergelijke oproep van
de Ver. Staten zal begroeten, aldus zeide se
nator King.
Aan de spits der Radio-Techniek staat
KLEINE HOUTSTRAAT 37 - HAARLEM
TELEFOON 17032.
(Adv. Ingez. Med.)
HF.DEN12 PAGINA'S
BINNENLAND.
Afstand van Ncderlandsch grondgebied
ordt niet discutabel geacht.
De strijd tegen de wilde bussen.
De Tweede Kamer k^urt wijziging van de
motorrijtuigen-belastingweg goed.
De herbouw van het Utrechtsche Centraal
Station.
BUITENLAND.
De Spaansche republikeinschc regeering
schijnt het verzet in Spanje toch te willen
voorzetten.
Georges Bonnet heeft in den Franschen Se
naat verklaard, dat Frankrijk geen
„tweede regeering" op zijn gebied kan
dulden.
Berichten uit Rome melden, dat Mussolini
zijn beloften tegenover Chamberlain In
zake Spanje zal herhalen
SPORT.
Komt er een belangrijke wijziging in de wa-
terpolocompetitie?
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Geen lawaai.
K. de Jong over het vijfde concert der Haar-
lemsche Baclivereeniging.
J. H. de Bois: Kunst te Haarlem en daar
buiten.
Ruiterlijke Bekentenissen. J. Baker t
H. D. Vertelling: Brandalarm.
Van onzen Londenschen correspondent: Ver
hoogde vredeskansen.
Van onzen correspondent: China en Japan
voor den Volkenbond.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen 09
