Haarlems Dagblad
De Firma Haarlem.
Speldenbrief.
Nieuwe belastingen
niet voor 1940?
Einde van den Spaanschen burgeroorlog
thans in zicht?
Franco en Miaja zouden over
wapenstilstand onderhandelen.
56e Jaargang No. 17068
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 9 Februari 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Bij de behandeling van de gemeentebe-
grooting voor 1939 is er maar één uitgaven
post in het ontwerp van B. en W. gewijzigd.
Dat was de post „subsidie voor de Vereeniging
Haarlem's Bloei", die van 2500 tot 4000
werd verhoogd, in de hoop dat deze dartele
uiting van ondernemingsgeest genade zou
vinden in de oogen der Haagsehe ambtenaren,
op wie de veelbesproken autonomie der ge
meenten voor een groot deel is overgeheveld.
Mochten zij instemmen dan zou de Vereeni
ging dus iets meer bewegingsvrijheid krijgen.
Haar inkomsten zouden niet meer bijna geheel
dienen voor de bekostiging van haar bureau.
Maar iedereen begrijpt dat een marge van
1500 nog maar heel bescheiden mogelijk
heden biedt als men voor een stad reclame
wil maken met de bedoeling nieuwe bewo
ners te trekken en het vreemdelingenverkeer
te vergrooten. Aan dit laatste heeft het ge-
heele district behoefte en samenwerking met
de omliggende gemeenten is dan ook zeker
gewenscht.
Maar laat ik mij nu eens even tot Haarlem
bepalen. Het aantal contribuanten van Haar
lem's Bloei is tamelijk bevredigend, maar het
aantal menschen dat in stadsreclame gelooft,
dat niet alleen het bestaan van gemeente
bedrijven begrijpt maar buitendien inziet dat
de gemeente-als-geheel als een bedrijf ge
ëxploiteerd zou kunnen worden, is bedroevend
klein. Men schudt het wijze hoofd en zegt dat
de ervaring in ons land geleerd heeft, dat
zulke dingen toch niets uithalen. Zij hebben
zeker niet veel opgeleverd. Maar waarom niet?
Omdat ze nooit goed genoeg zijn aangepakt!
Dat geldt niet alleen voor de gemeenten maar
voor het land ook. De Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer heeft zelfs in de dagen
der hoogconjunctuur op een schoen en een
slof moeten leven. De overheid gelooft er niet
aan en de Nederlander, overigens meestentijds
koopman genoeg om de waarde van moderne
reclame voor zijn eigen bedrijf te beseffen,
schiet in fantasie tekort als hem dezelfde mo
gelijkheden ten aanzien van zijn stad, zijn
gewest, zijn land worden voorgelegd. Of
schoon er andere landen genoeg zijn, die hem
een aanschouwelijke les omtrent de juistheid
dezer inzichten kunnen geven. Denk maar
eens even aan Zwitserland. En denk aan
Amerika!
Boven dit artikel heb ik „De Firma Haarlem"
gezet .omdat de Engelsche bedrijfsexpert Her-
bert Casson, oen vermaand man wiens naam
wij vaker in dit blad genoemd hebben en wiens
artikelen wij ook wel hebben opgenomen, in
zijn a/uto'biografie verklaart: „Ik heb onder
vonden, dat een stad behandeld kan worden
als een zakelijke onderneming". Hij vertelt
dan van zijn werk in de Amerikaansche stad
Buffalo. Die noodigde hem uit om een pro
bleem op te lossen. Zij was achtergeraakt bij
haar zustersteden Detroit en Cleveland en
hoewel Buffalo zelf goede eigenschappen had
als industriëel centrum kwamen er geen
nieuwe fabrieken bij. Het probleem was in dien
tijd, toen er ook in Amerika nog maar weinig
reclame voor steden was gemaakt: „Kan ee,n
stad haar waarde verkoopen in dien zin, dat
zij haar industrieën, kan uitbreiden en haar
bevolking d'oen toenemen door een reclame-
en verkoopcampagne
Casson ontdekte dat het kon. Hij maakte een
studie van de stad Buffalo en stelde een over
zicht samen van haai' bezittingen en voor
beelden. Het kostte hem wel moeite de juiste
gegevens te krijgen, omdat zooals hij ge-
tuigt de menschen in Amerika gewoon zijn
te overdrijven, maar het lukte. Toen hij alles
bijeen had bleek hem dat Buffaio twaalf on
weerlegbare voordeelen had als industriëel
centrum.
Daa/rop stelde hij een advertentie samen
voor de Saturday Evening Post met het op
schrift: „Fabrikanten, die op een verkeerde
plaats zitten! Verhuist naar Buffalo!" Andere
advertenties volgden en een boek over Buffalo,
dat alle zakelijke inlichtingen over de stad
bevatte en gelijktijdig werd uitgegeven met
een tweede, sierlijk verzorgd boekje, .dragend
den titel: „Voor uw Vrouw". Daarin werd Buf
falo uit vrouwelijk gezichtspunt beschouwd.
„Ik wist, dat ik de vrouwen moest winnen",
zegt Casson, „omdat vrouwen er over het al
gemeen niet van houden naar een vreemde
stad te veldhuizen; en een fabrikant zou door
zijn vrouw weerhouden kunnen worden."
Het succes was groot. Er kwamen tweedui
zend vragen om nadere inlichtingen. Als er.
een aanvraag kwam van iemand van belang
werd een vertegenwoordiger van de Kamer
van Koophandel naar hem toegezonden. Na
«én jaar waren er achttien nieuwe fabrieken
in Buffalo gevestigd met tienduizend arbei
ders. De campagne had maar 26000 gekost.
Nu hoor ik den scepticus al zeggen: dat
zouden we hier nooit bereiken. Neen, Amerika
is grooter. Buffalo is grooter dan Haarlem en
heeft wellicht meer voordeelen als industrie
stad. Maar dit is een voorbeeld! Moet men
het soms verwerpen omdat men niet precies
evenveel en niet op 'precies dezelfde manier
kan bereiken?
Casson maakte na zijn werk te Buffalo
overzichten en verkoopcampagnes voor een
twaalftal andere steden en kwam daarbij tot
zijn slotsom, dat een stad als een zakelijke
onderneming behandeld kan worden. Hij paste
nog meer middelen toe, waaiwan ik u in een
volgend artikel zal vertellen dat de conclusie
zal luiden: „Waarom zou een stad als Haarlem
dezen man, of een dei-gelijk man die een ken
nis en ervaring bezit die wij in Nederland mis-
(Volgens een Engelsch blad wor
den alleen te Birmingham 500
mïlVioen spelden gemaakt.)
Ja, dat is ook e.en van die vreemde zaken,
Waarvan 'k wel oen verklaring weten wou,
Die spelden die z' in heel do wereld' maken,
Waar blijven die tenslotte alle nou.
Alleen ,al Birmingham, weet men te melden,
Maakt als zijn portie vijfhonderd millioen,
Als z' ons niet veel daar op de mouw van
spelden,
Dan kan men daarmee toch al heel wat doen.
Maar er zijn* .andre landen, andre steden,
Waar men ze ook in massa fabriceert,
Hoe wordt zoo'n vloed beknopte puntigheden,
Ais ik 't zoo noemen mag' geconsumeerd.
Ik kom er niet, ais ik het zelf bereken,
Ik wou wol weten, zij 't niet op een prik,
Waar die milliarden oude spelden steken,
Of wel niet steken, op het oogenblik.
De heele aaide wordt één speldenkussen,
Als het in zulk een tempo verder gaat,
Kan er tenslotte zelfs geen spelid meer
tusschen,
Zoodat men steeds op spelden zit of staat.
P. GASUS.
sen, plus een ondernemingsgeest die ons tot
dusver ontbroken heeft, niet eens hier laten
komen om zijn denkbeelden uiteen te zetten
en een plan te maken?
De Firma Haarlem!
Dat klinkt gek, nietwaar?
Ja, dat is de eigenschap van alle nieuwe
dingen.
Maar wie winnen wil moet nieuwe dingen
aandurven!
R. P.
Wetsontwerp nationale inkomsten
en winstbelasting nog niet gereed.
In belastingkringen houdt men, naar Het
Volk verneemt, zeer ernstig rekening met de
mogelijkheid, dat de „nationale winst- en in
komstenbelasting" zooals de minister van Fi
nanciën, mr. De Wilde, haar in zijn Millioe-
nennota heeft aangekondigd en waartoe
o.a. ook de loonbelasting van twee procent te
heffen bij de bron, behoort wel niet voor
het komende belastingjaar ingaande 1 Mei
a.s. gereed zal komen.
Het zal dus 1940 worden, eer deze voorgeno
men belasting practisch kan worden doorge
voerd.
Men deelde 't blad mede, dat 't ontwex-p van
wet inzake de loonbelasting het ministerie nog
steeds niet heeft verlaten, en voor zoover
dit wel het geval mocht zijn nog niet zijn
definitieven vorm heeft gekregen, waarin het
de Staten-Generaal zal worden aangeboden.
Toen het blad te bevoegder plaatse hieimaar
informeerde, zeide men in het stadium van
voorbei-eiding waarin een en ander zich be
vindt „niets definitiefs te kunnen mededee-
lén".
Dat de invoering van de nieuwe belastingen
reeds op 1 Mei a.s. zou kunnen geschieden,
mag inderdaad aan gerechten twijfel onder
hevig zijn. Het is immers kort dag en gezien
de periode, die ons nog van den begindatum
van het belastingj aar scheidt, ziet het er niet
naar uit, dat de ontwei'pen alle stadia
Raad van State, Tweede en Eerste Kamer,
Staatsblad voordien nog zullen kunnen
doorloopen
Weer bommen te Londen
gevonden.
LONDEN 9 Februari (Reuter). In een tim
mermanswerkplaats aan de Harrowroad in
Londen heeft men een smeulende brandbom ge
vonden. Brandweerlieden hebben het projectiel,
dat weinig schade heeft aangericht, gedoofd.
Een tramconducteur te Londen ontdekte gis
teravond een handgranaat, die op zijn zitplaats
in het rijtuig was achtergelaten. De politie stelt
een onderzoek in.
Heiiskaw op den terugweg.
ORAN (Algiers), 9 Februai-i (Reuter). De
vlieger Henshaw, die een poging onderneemt
het record LondenKaapstad te breken, is hier
op 7.20 uur aangekomen en om 7.30 uur weer
opgestegen naar Gravesend, waar hij vanmiddag
om 2 uur verwacht wordt.
Besprekingen over den Abessyni-
schen spoorweg.
Fransch koloniaal deskundige te Rome.
De Fransche koloniale deskundige Baudouin
vertoeft sedert eenige dagen te Rome om, naar
vernomen wordt, in Italiaansche bankkringen,
de mogelijkheid na te gaan van een xegeling
ten aanzien van den spoorweg Dzjiboeti
Addis Abeba.
Baudouin heeft in November j.l. te Rome
vergeefs contact gezocht in deze aangelegen
heid. Hij heeft rechtstreeks belang bij de
Fransch-Abessynische spoorwegmaatschappij
welker verliezen na de vrijwel volkomen stil
legging van het goederenverkeer op den Addis
Abebaspoorweg zoo sterk gestegen zijn, dat de
maatschappij zonder een accoord met Italië
binnen afzienbaren tijd haar bedrijf geheel
zou moeten stopzetten.
Volgens berichten uit Londen en Parijs zouden generaal
Franco en de chef van het republikeinsche leger, generaal
Miaja, met elkaar in contact zijn getreden. De „Daily Mail"
vernam laat in den nacht, dat de heide generaals onderhan
delden over de voorwaarden van een wapenstilstand en dat
de vijandelijkheden over enkele dagen gestaakt zouden
worden.
Het woord is aan
Nationalisten hebben de Franscbe
grens thans bijna bereikt.
Volgens inlichtingen uit Le Per thus
zullen de Nationalistische troepen mor
gen de Fransche grens bereiken. Van
avond verwacht men in Fuigcerda een
gi-oot deel van het terugtrekkende repu-
blikeinsche leger. Uit Prats de Mollo
wordt gemeld, dat de troepen van Fran
co zich ongeveer op 1 Kilometer afstand
bevinden van Camprodon, het dichtst
nabij de'Fransche grens gelegen dorp.
United Press meldt, dat thans ook de
stad Figueras bezet is.
Als eerste afdeeling trok de 5de Na-
varradivisie onder generaal Sanchez de
stad binnen. Het was ook deze generaal,
die blijkbaar om zijn bijzondere ver
diensten ook het eerste Tarragona en
Barcelona mocht binnen trekken.
Vannacht zijn, naar Havas meldt, gemotori-
seei-de Spaansche troepen van het tweede en
twaalfde legercorps bij Le Perthus over de
Fransche grens gekomen, terwijl colonnes in
fanterie over andere passen Frankrijk zijn bin
nengekomen. Onder de infanteristen bevonden
zich deelen van het leger van generaal Perea
uit Olot. Vrachtauto's met enorme hoeveelhe
den oorlogsmateriaal reden naar Le Boulou.
Voorts zijn op Fransch gebied, deels op eigen
kracht, deels op auto's geladen, 15 machinege
weren en zes tanks aangekomen. Volgens inlich
tingen van de Spaansche officieren, die met hun
troepen over de grens zijn gekomen, voltrekt de
aftocht zich in noordoostelijke richting langs
den weg Figueras-Le Perthus.
De evacuatie van-het materiaal geschiedt on
der bescherming van troepen van het 18e leger
corps onder kolonel de Barrio, die zich lang
zaam en strijd leverend, terugtrekken. Tusschen
Figueras en de kust wordt het front in stand ge
houden door de troepen van generaal Modesto
en generaal Lister.
Te Le Perthus begint men zich reeds voor te
bereiden op den nieuwen toestand welke zal
ontstaan zoodra de troepen van Franco aan de
grens komen. Negri n, die den nacht heeft door
gebracht in een op Spaansch gebied gelegen huis,
verscheen vanmorgen op het balcon van zijn
kamer en bleef daar langdurig op den weg
staan kijken.
Tachtigduizend uitgewekenen
passeerden Montabira.
Volgens te Toulouse vei-strekte cijfers zijn se
dert den uittocht uit Spanje ruim 80.000 uitge
wekene miliciens en gewonden het station Mo-
tabira gepasseerd, meerendeels vrouwen, kin
deren en grijsaards ,die een onderdak hebben
gekregen.
22.000 gewonden en zieken zijn in hospitalen
opgenomen, en 10.000 miliciens die zich voor
Franco hebben "uitgesproken, zijn naar Hendaye
gezonden om naar hun vaderland terug te kee-
ren.
Azana te Parijs.
Azana is vanmorgen met den trein uit Ge-
nève in Parijs aangekomen.
Hij werd begroet door Pascua, den Spaan
schen ambassadeur; Giral, den vroegeren
Spaanschen minister-president, het personeel
van de ambassade en eenige vrienden.
Alvorens in de auto te stappen, welke hem
naar de Spaansche ambassade moest brengen,
zeide de schoonzoon van den president tot de
journalisten: De president dankt de Fransche
autox'iteiten voor de hem bereide ontvangst".
De leden van het militaire huis van
president Azana, die tot dusver ver
blijf hielden in de buurt van Per-
pignan, zijn vanmorgen met hun ge
zinnen in officieele auto's naar Hen
daye verti-okken.
Naar hier gemeld wordt begeven zij
zich naar het rechtsche Spanje.
(Voor vei'dere berichten betreffende
Spanje zie men pag. 5).
Jongen door vrachtauto
aangereden.
Ernstig ongeluk te Sassenheim.
SASSENHEIM, 9 Februari. Vanmorgen
is de 16-jarige slagersknecht Theo Zand'
bergen, die per rijwiel in de Hoofdstraat te
Sassenheim ï-eed. door 'n vrachtauto aange-
ï'eden. Met een ernstige beenbreuk en een
zware hersenschudding is de jongen, nadat
hem de eerste geneeskundige hulp was ver
leend, naar het Academisch Ziekenhuis over
gebracht
Chamberlain's verklaring verraste
Rome niet.
Het oordeel van de Informazione Diplomatic
In een ai'tikel in de Informazione Diploma
tica wordt gezegd, dat de verklaring van
Chamberlain betreffende de politieke en mili
taire Fransch-Britsche solidariteit Italië
geenszins verrast heeft, daar Chamberlain
bij zijn bezoek aan Rome x-eeds der-gelijke dui
delijke vei-klaringen had afgelegd.
De anti-fascistische Fx-ansche kringen, die
over consternatie in Italië gesproken hebben,
vei-gissen zich, aldus het blad.
De aard van dit ware militaire bondge
nootschap tusschen Frankrijk en Engeland is
natuurlijk defensief, doch men moet zich om
trent de beteekenis van dit woord niet te veel
illusies maken. Dat een werkelijk militair
bondgenootschap tusschen Engeland en
Franki-ijk vooi-ziet in een preventieven of aan
valsoorlog tegen de autoritaire staten is iets,
dat voor het oogenblik buiten beschouwing
moet worden gelaten, anders zou men het
Britsch-Italiaansche accoord van 16 April en
het Fransch-Duitsche accoord van 6 Decem
ber niet kunnen i-echtvaardigen. Toch zou
het vermetel zijn, de toekomst met een hy
potheek te bezwaren, aldus de Informazione
Diplomatica
In verantwoordelijke Romeinsche kringen
is men van meening, dat Italië, hoewel het
zijn vx-edespolitiek moet voortzetten, niet an
ders kan doen, dan de conclusie te trekken
uit hetgeen vooi-afgaat, d.w.z. dat nog meer
gestreefd moet worden naar bespoediging van
de voltooiing der militaire voorbereiding van
het land. Dit streven zal ten uitvoer gelegd
woi'den.
Charivarius:
De stijl vertoont den vorm
van 's menschen ganschen
geest;
Dien vindt men telkens iveer,
in iaat men van hem leest.
De woorden op zichzelf zijn
algemeen bezit
Het komt er maar op aan,
hoe zet ge z' in 't gelid?
Dat doet gij nacir xiw aard,
naar uw persoonlijkheid,
En zoo verraadt uw stijl wat
soort van mensch gij zijt:
Eenvoudig of gemaakt
bijzonder of banaal,
Scherpzinnig of venaard,
gewoon of geniaal.
(Uit: Klusjes en Kliekjes,
naar Schopenhauer).
De troepen van generaal Franco maken bij hun opmai-sch gebruik van luid
sprekers om de tegenstanders tot overgave aan te sporen.
Britsch schip in zinkenden
toestand.
„Veendam" heeft zich o.a. naar het schip
begeven.
Het 4938 ton metende Britsche stoomschip
„Maria de Larrinaga" verkeert in zinkenden toe
stand op 1200 mijl ten oosten van New-York. De
„Aurania" van de White Star Line, die in de
nabijheid voer, is ter assistentie opgestoomd.
Het Nederlandsche stoomschip Veendam heeft
gisteravond om acht uur Gi*eenwichtijd ge
seind, dat het zich ter verleening van assisten
tie naar de „Maria de Larrinaga" begaf. De Veen
dam was op dat oogenblik 200 mijl af van het
in nood zijnde schip.
Naar het schijnt verkeeren verscheidene sche
pen in het midden van den Atlantischen Oceaan
in moeilijke omstandigheden door het zware
weer. Zij zijn nl. op het tijdschema achter.
Radiogrammen bleven onbeantwoord.
Reuter meldt nader uit New York: Het in
nood verkeei-ende schip „Maria de Larrinaga"
heeft op de verschillende uitgeseinde radio
grammen tot dusver niet geantwoord. Alle kust-
stations en de schepen zijn gewaarschuwd om
te trachten met het vaartuig in verbinding te
komen. De Radio Marine Corporation of Ameri
ca, die sinds gisteravond 10 uur niets van het
schip gehoord heeft, heeft den volgende oproep
uitgeseind:
„Verleent s.v.p. hulp. Dit schip heeft 37 man
aan boord. Tracht ze s.v.p. te redden".
Het Engelsche vrachtschip „Clitonia" zou
slechts 32 mijl van het in nood verkeerende
vaartuig verwijderd zijn, doch kon het wegens
de zwai-e zee niet bereiken. Drie andere sche
pen, waaronder het stoomschip „Veendam", snel
len te hulp, doch kregen op hun vele seinen
geen antwooi-d.
Evenwel wordt gemeld, dat in Halifax een
bericht is opgevaangen volgens hetwelk het
waterdichte schot van de „Maria de Larrinaga"
hoewel beschadigd, het kan houden, en dat de
zee kalmer wordt.
Inmiddels heeft Reuter bericht ont
vangen, dat de „Veendan" op de plek.
waar het schip in nood moet ver
keeren, aangekomen is. De „Veendam"
is de nasporingen begonnen.
Poging tot moord op haar vader.
Meisje tot vier jaar veroordeeld.
GRONINGEN 9 Februari. De rechtbank te
Groningen veroordeelde hedenmorgen de 28-
jarige T, D. te Eern-um, thans gedetineerd, ver
dacht van poging tot moord op haar vader, tot
vier jaar gevangenisstraf, met aftrek van voor
arrest.
Op 24 December j.l. had zij hem bij een hui
selijke twist met een scheermes ernstige ver
wondingen toegebracht
De eisch was eveneens vier jaar gevangenis
straf.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
BINNENLAND.
Pag.
De Amsterdamsche Raad heeft nog geen be
slissing genomen omtrent bebouwing van
het Midden-Damterrein. 3
De jury kan nog geen definitieve keuze
doen uit de vier ontwerpen voor het Am
sterdamsche raadhuis. 3
De Eerste Kamer is de algemeene beschou
wingen over de rjjksbegrooting begonnen. 3
Het regeeringsvoorstel om het vereeniglngs-
recht te wijzigen ontmoet critiek in de
Tweede Kamer. 3
BUITENLAND.
Tusschen generaal Franco en generaal Miaja
zouden thans vredesonderhandelingen
gevoerd worden. 5
Engeland zou bemiddelend optreden bij de
overgave van Minorca aan de Spaansche
Nationalisten. 5
SPORT.
Schaakrubriek. 6
Sportgesprek van de week over de evolutie
an het dameshockey. 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Firma Haarlem. 1
K. de Jong over het eerste Jeugdconcert der
H. O. V. 4
Van onzen Berlijnschen correspondent: Ber
lijn heeft griep en kan geen humor ver
dragen. 5
Een geboren zwerver. 7
Voor de Vrouw n
M. G. Botje-Köper: Huishoudelijke overpein
zingen aan de Kaap. 13
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 9