Spaansche Nationalisten
bezetten Minorca.
PAUS PIUS X!
Landing geschiedde met steun
van garnizoensofficieren.
Geleerde, menschenvriend, vredesapostel.
Arabieren te Londen
worden het eens.
VRIJDAG '10 FEBRUARI 1939
HAARDE M'S DAGBEAD
3
Minorca is gisteren door de Spaansche Nationalisten bezet, 'door
troepen, die te Majorca en in Barcelona waren ingescheept. De
troepen van Majorca omvatten twee bataljons, twee batterijen
artillerie en diensten van genie en intendance. De troepen van
Barcelona behoorden tot de 105de divisie. De ontscheping en be
zetting werden voltrokken zonder ernstige incidenten.
Franco's troepen aan de
Fransche grens.
Havas verneemt nader uit Bar
celona:
Men heeft thans nadere bijzonder
heden over de ontscheping van 12000
man rechtsche troepen op Minorca.
Aan het einde van den nacht op Don
derdag kwamen zes oorlogsschepen
aan bij Ciudadela. De garnizoensoffi
cieren, die twee dagen geleden den
rechtschen hadden doen weten, dat
zij bereid waren behulpzaam te zijn
bij de ontscheping, traden in con
tact met de schepen door optische
seinen. Na een korte bespx-eking werd
besloten tot de ontscheping en wei-den
de bijzonderheden geregeld.
Gedekt door een nevel kwamen de eerste
soldaten om half zeven aan land. Op de
kade trad kolonel Rovira, commandant van
het ontschepingscorps in contact met kolo
nel Rodriguez, garnizoenscommandant. De
bezetting van de stad werd in minder dan
een uur voltrokken. Om negen uur waren de
voornaamste strategische punten bezet. Er
werden geen sti-aatgevechten geleverd; doch
op sommige plaatsen werd eenig geweer
vuur gegeven. Des middags om twee uur
brachten drie groote schepen versterkingen.
Bij het vallen van den nacht bevonden zich
12000 Nationalistische soldaten' in strijdfor-
matie op het eiland, welks bezetting een
kwestie van uren is.
United Press meldt nog, dat troepen, die
onder leiding van kolonel Lopez Bravo den
avond tevoren in Barcelona aan boord ge
gaan waren, in den loop van den morgen wa
ren geland en bij de totale bezetting van het
eiland geassisteerd hebben.
Vernomen wordt, dat de leidende figuren
per schip de wijk hebben genomen en dat
de bevolking in opstand is gekomen tegen de
militiesoldaten. In de streek van Mahon zou
den bloedige botsingen hebben plaats gevon
den.
Volgens Havas heeft de bevolking van
Minorca de troepen van Franco met vreugde
verwelkomd. Het eiland was een hongersnood
nabij. Een overvloedige hoeveelheid oorlogs-
materiaa is buit gemaakt.
De Britsche kruiser .Devonshire" woi-dt
met de vierhonderd vluchtelingen, w.o. repu-
blikeinsche leiders, die hij op Minorca heeft
opgehaald, te Marseille verwacht.
Te Londen wordt er de aandacht
op gevestigd, dat de „Devonshire" op
verzoek van de rechtsche autoritei
ten naar Minorca is gevaren, met
geen ander doel dan om bloedvei*gie-
ten zooveel mogelijk te vermijden.
Havas meldt nog' uit Rome, dat de Italiaan-
sche bladen met verontwaardiging- kennis
hebben genomen van het feit, dat de regee
ring van Franco zich in het bezit zou stel
len van het eiland Minorca, zonder de mede
werking van de Italiaansche legionnairs en
met behulp van een Britsch oorlogsschip. Ze
spreken van een „Britsche manoeuvre om den
legionnairs te beletten aan de bezetting deel
te nemen".
De Fransche grens bereikt.
Het legerbericht van generaal
Franco meldt, dat de Natioialistische
troepen den opmarsch in Catalo-
hie hebben voortgezet en Dondeixiag-
middag om kwart over twaalf aan
de Fransche grens aankwamen.
De onverwachte aankomst der Nationalis
tische troepen heeft volgens Havas te
Perthus de uitwerking gehad van eeir don
derslag bij helderen hemel. Rechtsche troe
pen, waarschijnlijk gemotoriseerde, hebben
een omsingelende beweging gemaakt aan de
rechterzijde der republïkeinsche troepen.
Zij hebben den weg tusschen Junquera en
Perthus afgesneden. Een kleine troepen-
afdeeling heeft de grenspost bezet, Tien
minuten voor de vlag van Franco op de
grenspost werd geheschen, liepen regeei-ings-
troepen vreedzaam, zooals de vorige dagen,
in de hoofdstraat van Perthus. Plotseling
ontstond in het plaatsje een paniekstemming.
Men hoorde slechts: „zij komen". Men verwij
derde zich zoo snel mogelijk. Vrachtwagens
versnelden hun gang. Bijna tezelfder tijd, al
dus Havas, werden alle deuren der huizen in
het Spaansche deel van het dorp geopend
en kwamen de bewoners met sinds drie dagen
klaar gezette baaltjes voor den dag. De wan
orde duurde slechts kort, Afdeelingen van de
mobiele garde drongen de vluchtelingen te-
rug, terwijl militairen zich met het gezicht
naar het Spaansche grondgebied opstelden.
Eenige minuten later kwamen de eerste man
schappen van het rechtsche leger aan.
Later kwamen officieren van Franco in ge
zelschap der Fransche autoriteiten de grens
lijn vaststellen.
Reuter meldt, dat na de aankomst van de
rechtsche troepen te Le Perthus drie Natio
nalistische generaals zich naar den bevel
voerenden Franschen generaal begaven en
hem hartelijk de hand drukten. Later kwam
ook generaal Solchaga, die het bevel voert
over het Navarreesche leger. Hij zeide, dat de
republikeinen te Figueras geen tegenstand
hadden geboden. Hij verklaarde voorts, niet
te gelooven, dat de huidige episode het einde
van den oorlog beteekende. Hij sprak als
zijn meening uit, dat de regeeringstroepen in
de centrale zone krachtigen tegenstand zou
den bieden.
Na zich eenigen tijd met den Fran
schen generaal te hebben onderhou
den, keerde hij naar Spaansch gebied
terug. Toen hij daar aankwam,
riepen de troepen van Franco: „Vive
la France" en „De Franschen en
Spanjaarden zijn broeders".
Tijdens de bezetting is geen schot geval
len.
Volgens niet bevestigde geruchten zouden
de rechtschen na een manoeuvre tusschen
Figueras en la Junquera 35.000 man regee
ringstroepen hebben kunnen omsingelen.
Miaja niet in onderhandeling
met Franco.
Havas meld uit Valencia, dat gene
raal Miaja officieel tegengesproken
heeft, dat de buitenlandsche berichten,
juist zouden zijn, volgens welke hij er
in zou hebben toegestemd te onder
handelen met generaal Franco.
Negrin vertoefde korten tijd te
Toulouse.
De Spaansche premier Negrin heeft enkele
ui*en te Toulouse vertoefd in gezelschap van
den Spaanschen minister van buitenlandsche
zaken Del Vayo, den minister van financiën,
Mendez Aspe, den minister van binnenlandsche
zaken, Gomez, en den minister van handel,
Giner de Los Rios. Hij weigerde een verklaring
af te leggen, zeggende, dat hij geenerlei ver
klaring zal afleggen, zoolang hij zich op
Fransch gebied bevindt. Negrin is met onbe
kende bestemming uit Toulouse vertrokken.
Berlijn ontstemd over de
Tsjechische regeering.
Nu de verlangde politieke koers nog niet
gevolgd wordt.
BERLIJN, 10 Februari. In offi-
cieele Berlijnsche kringen, zoo verne
men wij van betrouwbare zijde, groeit
het ongeduld omtrent het feit, dat
Tsjwalkofski na zijn bezoek, on
langs aan Berlijn gebracht, nog al
tijd niet duidelijk en openbaar uit-
drufcking heeft gegeven aan Tsjecho-
Slowakije's toekomstige koers vol
ledige samenwerking met het Derde
Rijk en zijn bondgenooten in het
anti-komintempact.
Toen de Tsjechische minister van bui
tenlandsche zaken zijn korte bezoek aan de
Duitsche hoofdstad bracht, waarbij hij zoo
wel met Hitier als met Von Ribbentrop ge-
sproken heeft, is hem, naar men meen te we
ten duidelijk te verstaan gegeven, dat de ge-
heele buitenlandsche politiek van Tsjecho-
Slowakije herzien moest worden en wel zoo
gauw mogelijk.
In het bijzonder zou dit dan moeten inpli-
ceeren het opgeven van het bondgenootschap
met Rusland en het toetreden tot het anti-
kominternpact.
Sedert Tsjwalkofski teruggeke.rd is, is er,
zoo zegt men in Berlijn, nog altijd geen ver
klaring van den minister van buitenlandsche
zaken gevolgd. Men beschuldigt er in Berlijn
de Tsjechische regeering van, dat er nog
steeds groote onduidelijkheid heerscht, welke
een gevolg zou zijn van de tegenstellingen in
de regeering zelf. (United Press.)
De griep in het land.
Daxr Mijnhardtjes bij de hand.
Doos 30 en 50 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
In Desio, een stadje tusschen Milaan en de
Lombardische vlakte, was Francesco Ratti
directeur van een kleine weverij, toen zijn
vrouw Theresia, geboren Galli, hem den 31stèn
Mei 1857 den vierden zoon schonk, die daags
daarna bij het doopsel de namen Ambrosius
Damianus Achilles ontving.
In het stadje Desio ontving Achilie Ratti
zijn eerste onderwijs op de dorpsschool, waar
een eerbiedwaardige priester Giuseppe Volon-
tieri de lessen leidde. Een groote invloed ten
goede oefende in dien ook zijn heeroom, Don
Damiano Ratti op hem uit, die in het nabu
rige Asso pastoor was en bij wien hij zijn
zomervacanties mocht doorbrengen. Hier
leerde hem ook de toenmalige aartsbisschop
van Milaan mgr. Di Calabiana kennen.
Op tien jarigen leeftijd bezorgde zijn oom
hem een plaats op het seminarie van S. Pie-
tra Martire in Milaan, waar hij een der beste
leerlingen was. Hier voltooide hij zijn gym
nasiale studies met goed gevolg, ging daarna
over naar het lyceum te Monza en Milaaxr, om
in dezelfde stad aan het staatslyceum zijn
eindexamen te doen.
In 1879 zette hij zijn priesterstudies voort
aan het Lombardisch college te Rome, waar
hij op 20 December 1879 in de St. Janscathe-
draal de priesterwijding ontving.
De jonge Ratti als geleerde
en menschenvriend.
In den loop van 1882 bekroonde hij zijn
studies te Rome, eerst met een doctoraat in
de theologie, daarna in het kerkelijk recht
en tenslotte in de philösophie. Dit laatste
examen verliep zoo schitterend, dat hem een
particuliere audiëntie bij Z.H. den paus werd
toegestaan.
Reeds ditzelfde jaar werd de jonge priester aan
het S. Petrusseminarie te Milaan aangesteld
als professor in de gewijde welsprekendheid en
dogmatiek, terwijl hem ook de geestelijke zorg
voor de zusters van het cenakel aldaar als
rector werd opgedragen.
Gelijktijdig met de geestelijke verzorging
dezer zusters gaat zijn zielzorg uit naar de
eenvoudige volkskinderen, die hij catechis-
muslessen geeft en voorbereidt op de eerste
H. Communie.
Zijn vacanties brengt hij gewoonlijk in de
bergen door in het beoefenen van de Alpen-
sport. Zoo bestijgt hij de Monte Rosa (4500
meter) van Italiaanschen kant en later daalt
hij langs een nog onbekenden weg, die naar
hem genoemd werd, den Mont Blanc af.
Teekenend voor zijn groote liefde voor het
volk is, dat hij zich bemoeit met de arme kin
deren, die telkenjare naar Milaan komen om
daar gedurende de wintermaanden als schoor
steenvegertjes wat geld te verdienen.
In 1888 komt aan de wereldberoemde biblio
theek van Milaan, de Ambrosiana, een post van
bibliothecaxüs vrij. Ratti solliciteert en wordt
benoemd. In deze functie blijft hij 19 jaren
werkzaam, totdat in 1907 zijn beneming volgt
als prefect van Ambrosiana.
In deze periode van zijn leven ligt zijn groo
te werkzaamheid als geleerde. Behalve zijn
talrijke publicaties op geschiedkundig terrein
valt in dezen tijd ook zijn werkzaamheid van
de geheele reorganisatie der bibliotheek, zijn
lidmaatschap van talrijke geschiedkundige
vereenigingen, zijn wetenschappelijke reizen
naar Duitschland, Oostenrijk, Frankrijk, En
geland en Spanje, waar hij dikwijls de Am
brosiana moet vertegenwoordigen.
Den lsten September 1914 wordt hij be
noemd tot prefect der Vaticana.
Nuntius en Aartsbisschop.
Kort voor het einde van den Europeeschen
oorlog komt er een verrassende wending. De
geleerde krijgt een diplomatieke zending.
Paus Benedictus XV en zijn bekwame staats
secretaris kardinaal Gasparri hadden de
rustige, voorzichtige en energieke werkzaam
heid van den piefect der Vaticaansche bi
bliotheek leeren waardeeren. Nu kwam er
een aanvraag van de Poolsche bisschoppen
om een pauselijken visitator in- het opko
mende en zich vrijmakende Polen. De keus
van den paus valt op den sinds 1907 tot mon
seigneur benoemden Ratti. Reeds in den zo
mer van 1918 begint hij daar zijn uiterst
moeilijk en delicaat werk, maar zoozeer tot
aller tevredenheid, dat hij het jaar daarna,
als het inmiddels zelfstandig geworden Po
len om een blij venden vertegenwoordiger van
het Vaticaan in Warschau vraagt, den 19en
Juli 1919, tot pauselijke nuntius in Polen
wordt benoemd. Den 28en Oct. volgt zijn bis
schopswijding te Warschau door den aarts-
vrouw te moeten inspringen, overdrijft u
bisschop dier stad, den latèren kardinaal
Kakowski.
Reeds in hetzelfde jaar beginnen zijn
verkenningstochten in het hem toevertrouw
de gebied. Hij bezoekt Litauen en verricht
daar vredeswerk. In 1920 is hij op inspectie
in Letland, een reis naar Rusland wordt hem
onmogelijk gemaakt. Hoezeer zijn werkzaam
heid en onpartijdigheid wordt gewaardeerd,
blijkt wel daaruit, dat hij dn 1920 voorzitter
wordt van de geallieerde commissie in Hoog'
Silezië.
Nauwelijks is het jonge en pas herstelde
Polen over.de eerste moeilijkheden van zijn
politieke en economische en kerkelijke orga
nisatie heen of de inval der Russische bolsje
wieken dreigt.
In Augustus 1920 zijn zij in een niet te
stuiten opmarsch tot vlak voor de poorten
van Warschau genaderd, een gedeelte der
regeering en het geheele corps diplomatique
vlucht: Mgr. Ratti blijft op zijn post, tege
lijk met de andere geestelijkheid van War
schau en te zamen met Mgr. Kakowski mag
hij den 15en Augustus getuige zijn van het
keeren der krijgskansen, dat met een volle
dige overwinning der Poolsche troepen ein
digt. Dat heeft den pauselijken nuntius de
blijvende erkentelijkheid van het Poolsche
volk verzekerd.
In Februari 1921 sterft de aartsbisschop
van Milaan en mgr. Ratti volgt hem den
13den Juni 1921 op. waarbij hij tevens tot
kardinaal werd verheven
Met een zelfden ijver, tact. ernst, kalmte,
stelselmatigheid, die hij ook in zijn vorige
functies getoond had. begon hij hier zijn
uitgebreid arbeidsveld te verkennen en te
bewerken. Hij opende de katholieke univer
siteit van Milaan, die steeds, tot nu toe, zijn
volle belangslellixxg had en herstelde het
catechismusonderwijs op de scholen van zijn
diocees.
Tot Paus gekozen
Ratti's devies: Raptim transit, al
les ijlt voorbij, werd steeds meer
werkelijkheid. Reeds in Januari 1922
sterft Paus Benedictus XV en begin
Rome ter vervulling van zijn stem
plicht in het conclaaf, dat 2 Februari
begint. Den 3en Februari begint de
stemming en den 6en Februari na de
14e stemming, is kardinaal Ratti tot
Paus gekozen.
Op de vraag van den kardinaal
voorzitter, welken naam hij wenscht
te voeren, is het antwoord: „Onder
het pontificaat van Pius IX zette ik
mijn eerste schreden op mijn pries
terlijke loopbaan, onder Pius X werd
ik naar Rome geroepen, Pius is een
naam van vrede. Wijl ik mijn krach
ten wil wijden aan de pacificatie der
wereld, waaraan mijn voorganger
Beixedictus XV zich geheel gegeven
heeft, kies ik den naam Pius.
Links: de Paus. omringd door talrijke prelaten in de Sixtïjnsche Kapel van het Vaticaan tijdens de viering van den negenden verjaar
dag van 's Pausen kroning. Rechts De Paus in zijn werkkamer tijdens zijn radiorede tot de deelnemers aan het Internationaal
Euchahistisch Congres te Buenos Aires. De laatste jaren richtte de Paus geregeld via de radio het woord tot de wereld bij de sluiting van
de Internationale Eucharistische Congressen.
Na eenige oogenblikken liet hij er krach
tig op volgen: ..Ik verklaar plechtig voor de
leden van het kardinalencollege, dat ik alle
rechten der kerk en van den H. Stoel zal
verdedigen, maar na deze verklaring wensch
ik ook mijn eersten zegen, als onderpand
voor den vrede der menschheid te schenken
niet alleen aan Rome en Italië, maar aan
heel de wereld: Ik zal hem geven van het
buitenbalcon van Sint Pieter".
Sedert 1870 was dit niet meer gebeurd. Er
sprak een geest van verzoening uit ten op
zichte van den Italiaanschen staat, maar
tevens was deze eerste ambtshandeling van
den nieuwen Paus een bewijs van doordach
te zelfstandigheid in het nemen van beslis
singen: een zelfstandigheid, die hem in alle
beslissingen -van zijn verheven ambt zal bij
blijven.
Zijn pontificaat valt in een periode der
wereldgeschiedenis, waarin de menschheid
geheel ontwricht schijxxt. De geestelijke,
staatkundige, sociale en economische grond
slagen, waarop de wereld tot dan toe rustte,
zijn ineengestort en overal breken zich ge
weldige omwentelingen, baan.
Met een breeden blik heeft hij de nooden
van den tijd overzien en hij vat de oplossing
vaxx de wereldproblemen samen in de groot-
sche gedachte, welke in zijn eerste wereld
zendbrief (encycliek Ubi Arcano van 23 Dec.
1922) tot uiting komt en zijn verdere werk
zaamheid steeds beheerscht: Pax Christi in
regno Christi (de vrede van Christus in het
rijk vaxx Christus).
Voor den opbouw van het inwendig leven
der kerk, geeft de Paus zijn richtlijnen voor
de goede vorming der geestelijkheid in het
apostolisch schrijven „Officiorum Omnium"
(1922) en in de encycliek van 1935 over het
priesterschap, voor de leeken dringt hij aan op
een degelijke godsdienstkennis in het motu
proprio „Orbem Catholicum" van 1923 en een
goede opvoeding in de beroemd geworden
encycliek over de opvoeding (1929).
Voor den opbouw der christelijke familie
verschijnt in 1930 de encycliek „Casti Con-
nubii", terwijl in de exxcycliek „Quadragesimo
Anno" van 1931 de gx-ondlijnen worden ge
geven voor een economischen, socialen en
staatkundigen heropbouw der maatschappij.
Wereld-missiewerk.
Zijn aandacht gaat evexxwel niet alleen uit
naar eigen kring, er levexx xxog millioenen
menschexx buiten Europa en de verdere be
schaafde wereld, die het Christendom nog
niet kennen en voor wier zielen hij zich ook
verantwoordelijk voelt. Daarom tracht hij
overal belangstelling te wekken voor het mis
siewerk door congressen en tentoonstellingen.
In 1926 verscheen de encycliek .Rerum
Ecclesiae" die als de grondwet voor de ver
dere ontwikkeling der missie-activiteit be
schouwd kan worden.
In hetzelfde jaar komt reeds eexx groote
gedachte, ixi genoemde missie-encycliek neer
gelegd, dat n.l. de kerk in de ïxxissielanden
steeds meer zelfstandig zal moeten worden en
waar mogelijk, moet worden toevertrouwd aan
de inlandsche geestelijkheid ter plaatse, tot
uitvoering.
Kenmerkend voor dit pontificaat is ook
belangstelling voor het Oosten, de encycliek
„Rerum Orientalium" van 1928 is er een be
wijs van, terwijl in dat zelfde jaar de encycliek
„Mortalium Animos" aandringt op vereeniging
van het afgescheiden oostexx met de moeder
kerk.
Vredesarbeid van den Paus.
Het verlangen naar vrede komt wel duide
lijk tot uitdrukking in hetgeen de Paus deed
voor de vervolgde Armeniërs, de hulpactie
tijdens den hongersnood in Rusland, de steuxx
aan het zwaar geteisterde Smyrna en Palesti
na, de vredesboodschappen aan de confe
rentie van Genua en aan de strijdende landen
Paraguay en Bolivia in 1928.
Vrede sprak ook uit de pogingen van het
Vaticaan om in de landen, die na den wereld
oorlog de grootste staatkundige veranderingen
ondergingen de vrijheid en de rechten der
kerk te verzekeren. Zoo ontstonden er van
1922 tot 1933 elf concordaten, waarvan het
verdrag van Lateranen met het daarbij be-
hoorend concordaat, dat de oplossing brengt
der Romeinsche kwestie, wel tot de voornaam
ste behoort.
Ook worden in die zelfde periode een groot
getal nieuwe nuntiaturen opgericht.
De belangstelling, welke Paus Pius XI steeds
toonde voor een opbloei van wetenschappe
lijk leven, bleek uit zijn onvermoeid werken
voor een hooger niveau der opleiding van
geestelijken en leeken, uit de oprichting van
katholieke universiteiten (Milaan, Nijmegen,
Oostenrijk, Spanje, Litauen), terwijl speciaal
voor de geestelijken in Rome nieuwe studie
centra wei-den gevormd (Gregoriana) en door
het schrijven „Deus Scientiarum Dominus"
van 1931 een nieuwe regeling der pauselijke
universiteiten tot stand kwam.
De anti-kerkelijke actie werd veroordeeld in
een drietal encyclieken in Maax~t 1937 „Divini
Redemptoris" tegen het communisme, „Mit
brennender Sorge" tegen de Duitsche kex-k-
politiek en de laatste tegen de kerkvervolgin-
gen in Mexico, waartegen Pius XI reeds in
1932 en in 1926 in encyclieken zijn stem had
verheven.
De oude liefde van den bibliotecaris bleek
uit de uitbreiding der Vaticaansche bibliotheek
Zijn belangstelling voor alle gebieden der
wetenschap spreekt bovendien sterk uit de
talrijke toespraken tot de meest verscheiden
internationale congressen, die dexx laatsten
tijd in Rome werden gehouden, evenals uit
de nieuwe ordening van de pauselijke acade
mie vaxx wetenschappen.
Reuter verneemt, dat thans door
de twee groepen der Arabische dele
gatie op de Palestijnscke conferentie
te Londen een overeenstemming is
bereikt, op grond waarvan de beide
groepen een enkele delegatie zullen
vormen om met de Britsche regeering
te beraadslagen over de Palestijnsche
kwestie.
De nationale verdedigingspartij zal worden
vertegenwoordigd door Raghed Bay Nasjis-
jibi, haar president, en Yacoub Farraj, haar
vice-president, die tevens hoofd is van de
Grieksch Katholieke gemeenschap in Pa
lestina.
Yacoub Farraj bevindt zich thans te Jeru
zalem. Hij is door de delegatie van Nasjisjibi
telegrafisch naar Londen ontboden.
Macdonald bij den koning.
Macdoxxald, die een belangrijke rol heeft
gespeeld hij de onderhandelingen inzake de
Arabisch-Joodsche conferentie over Palestina,
is gistermiddag door den koning in Bucking
ham Paleis ontvangen. Hij heeft verslag uit
gebracht over den toestand.
