PACKARD
JOH.SWAALF
Mag een tandarts lachgas gebruiken?
DINSDAG 14 FEBRUARI 1939
H A" A R E E M'S DAGBEAD
4
Als het een algemeen gevoelloosmakend
middel is niet.
Deskundigen zijn hef niet eens
Principiëele kwestie voor den
Haarlemschen Kantonrechter.
DE Haarlemsche kantonrechter
heeft zich Maandag bezig ge
houden met een belangrijke
principieele kwestie, nl. of het een tand
arts geoorloofd is bij de behandeling
v.an patiënten gebruik te maken van
een lachgasapparaat, teneinde het pijn-
gevoel weg te nemen, of althans te re-
duceeren.
Er bestaat namelijk een wetsbepaling, dat aan
tandartsen bij de uitoefening van hun practijk
verboden is een algemeen gevoelloosmakend
middel te gebruiken. Daar tot dusverre echter
nimmer was uitgemaakt of het gebruik van het
z.g. Minitts-lachgasapparaat onder deze bepa
ling valt, heeft de 38-jarige tandarts G. F. M. S.
te Bloemendaal een proefproces uitgelokt, ten
einde over deze aangelegenheid een principieele
beslissing te krijgen.
Als eersie getuige-deskundige werd gehoord
prof. dr. U. G. Bijlsma, hoogleeraar in de genees-
mïddelenleer te Utrecht, die een rapport over
deze kwestie had samengesteld. Ook had hij
proeven met het apparaat genomen en gecon
stateerd, dat na het inademen van acht en der
tig „teugen" van een mengsel, bestaande uit vijf
en dertig deelen gas en vijf en zestig deelen
lucht nog geen algeheele gevoelloosheid van het
lichaam optrad. Wel was het pijngevoel in ster
ke mate verminderd, doch het tastgevoel bleef
ongestoord, evenals andere lichaamsfuncties.
Prof. Bijlsma had ook nagegaan, wat er ge
beurt indien men een nog grootere dosis van
het gas opsnuift. Het resultaat was, dat hij aan
het eind van de proefneming eensklaps niet
meer wist, om welke redenen hij de proef eigen
lijk genomen had! Dat was voor hem het bewijs,
dat er sprake was van een voorstadium van nar
cose.
Op vragen van den kantonrechter zette prof.
Bijlsma uiteen, dat men bij toediening van
lachgas gebruik maakt van tien deelen gas en
negentig deel zuurstof, welke mengsel een
eenigszins verstikkende werking heeft.
De volgende getuige-deskundige, dr. Th.
Hammes, narcose-specialist te Amsterdam, ver
klaarde overtuigd te zijn, dat het Minitts-appa-
raat volgens de letter van de wet niet door
tandartsen mag worden gebruikt Er is nl. wel
degelijk sprake van een algemeen gevoelloos
makend middel. Bij toediening van vijf-en-
dertig procent lachgas geraakt de patient in het
voorstadium van narcose. Het centrale zenuw
stelsel wordt ingeschakeld en het concentratie
vermogen opgeheven.
Dr. van Hasselt, tandarts te Wassenaar, had
deze kwestie in den gezondheidsraad aanhangig
gemaakt. De raad was tot de conclusie gekomen,
dat het toestel zeer veel waarde voor tandartsen
kan hebben, maar dat het toch niet in handen
van iederen tandarts kan worden gegeven. Dr.
van Hasselt had zelf met het apparaat zeer
gunstige resultaten verkregen, de patiënten be
hielden het volle bewustzijn en reageerden nor
maal op alle bevelen. Volgens dezen getuige des
kundige was het toestel practisch ongeschikt
voor narcotiseeren.
De volgende getuige was dr. N. M. Josephus
Jitta, directeur-generaal der volksgezondheid en
voorzitter van den gezondheidsraad. Hij was
van oordeel, dat het apparaat niet door tand
artsen gebruikt mag worden, omdat lachgas een
algemeen gevoelloosmakend middel is.
Dr. Tj. Wieberdink, chirurg te Haarlem, die
als getuige a décharge werd gehoord, achtte de
beteekenis van het toestel voor tandartsen zeer
groot, omdat zij er vele moeilijkheden op een
voudige en onschuldige wijze mee kunnen over-
De Haarlemsche politie.
Maakte in 1938 minder verbalen dan in 1937.
De politie te Haarlem maakte in 1938 het
volgende aantal processen-verbaal:
1938 1937
Arbeids- en Veiligheidswet 311 238
Drankwet 9 6
Motor- en Rijwielwet, enz. 7773 7881
Winkelsluiting 142 131
Andere wetten en verord. 1638 1708
Misdrijven 1946 2046
Totaal 11869 12010
Het aantal processen-verbaal was dus iets
kleiner dan in het vorige jaar. De meeste
„bonnen" werd gegeven wegens overtreding
van de Motor- en Rijwielwet en andere ver-
keersvoorschriften.
Haarlem in cijfers.
Gegevens over 1938.
winnen. Voor een chirurg is het toestel onbruik
baar, omdat het practisch onmogelijk is er een
narcose mee te verkrijgen. Volgens dezen getuige
kan dus niet gesproken worden van een alge
meen gevoelloosmakend middel. Dr. J. J. van
Luin uit Heemstede deelde deze opvatting.
De ambtenaar van het O.M. baseerde zijn oor
deel op de verklaringen der deskundigen, die
het ontstaan van een algeheele gevoelloosheid
bij gebruik van het apparaat mogelijk achten.
Dit houdt dus in, dat tandartsen het toestel niet
mogen gebruiken. Teneinde de mogelijkheid van
hooger beroep open te houden, eischte het O.M.
zes gulden boete, subs, een dag hechtenis.
De verdediger, mr. F. van der Goot, betoogde,
dat de bevoegdheden van een tandarts weliswaar
wettelijk omschreven zijn, doch dat dit niet een
nauw contact met de steeds voortschrijdende
wetenschap mag verhinderen. De wet bevat vol
gens pleiter een negatieve verbodsbepaling, wel
ke de tandheelkunde niet geheel aan banden
legt. Voorts was mr. Van der Goot van oordeel,
dat lachgas geen algemeen gevoelloosmakend
middel is, zoodat hij tot ontslag van rechtsver
volging subsidiair vrijspraak concludeerde.
De kantonrechter zal over veertien dagen
schriftelijk vonnis wijzen in deze voor tandart
sen zoo belangrijke principieele zaak.
brengt hulp in gezinnen, waar
door geboorte, onvolwaardig
heid of ziekte van kinderen bij
zondere nooden zijn ontstaan.
Zendt Uw bijdrage op Postgiro
75000 Den Haag.
(Adv. Inoez. Med.)
TEL. 10663, HAARLEM
(Adv. Ingez. Med.)
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO-CENTRALE OP WOENSDAG
15 FEBRUARI 1939.
Progr. I: Jaarsveld.
Progr. II: Hilversum I en II.
Progr. 3.
8.00 Keulen, 9.20 Parijs Radio, 9.30 Radio
P.T.T. Nord, 9.50 Pauze of diversen, 10.20
Radio P.T.T. Nord, 12.20 Ned. Brussel. 2.20
Danmarks Radio of diversen, 2.40 Radio P.T.T.
Nord, 3.20 Keulen, 4.20 Radio P.T.T. Nord, 4.45
London Regional, 5.20 Fr. Brussel, 5.35 Ned.
Brussel, 6.05 Radio P.T.T. Nord of diversen,
6.20 London Regional, 7.20 Ned. Brussel, 7.50
Straatsburg, 8.20 Pauze, 8.25 London Regional,
8.35 Keulen, 10.20 Ned. Brussel, 10.30 Weenen,
11.20 Danmarks Radio of diversen.
Progr. 4.
8.00 Ned. Brussel, 9.20 Diversen of gramo-
foonmuziek, 10.35 London Regional. 1.15
Droitwich, 2.00 London Regional, 2.50 Diver
sen, 3.20 Droitwich, 6.40 Boedapest of diver
sen, 7.20 Droitwich.
Progr. V: 8.00—7.00 Diversen.
7.008.00 Eigen gramofoonplatenconcert.
Dansmuziek:
1. Way down yonder in New Orleans,
Nat Gonella.
2. Down and out blues,
Organ, danceband and me
3. If dreams come true, Benny Goodman.
4. Ballerina, paso doble,
L. P. Acc. Band o.l.v. Billy Reid.
5. My girl is a rhythm fan, Harry Roy.
6. Got Gratitude, Nat Gonella.
7. Sweet Honolulu,
L. P. Acc. Band o.l.v. Scott Wood.
8. Bei mil- bist du schön,
Maurice Winnick.
9. The blues with a feeling,
Duke Ellington.
10. A tisket, a tasket Harry Roy.
11. The man from the South, Nat Conella.
12. Sunday in the park,
Organ, danceband and me.
13. Life goes to a party, Benny Goodman,
14. The Boulevard of broken dreams,
L. P. Acc. Band o.l.v. Billy Reid.
15. Heart of Gold Harry Roy.
16. On the sunny side of the street,
Nat Conella.
17. For you alone Lucia,
L. P. Acc. Band o.l.v. Scott Wood.
18. Kiss me goodnight, Maurice Winnick.
19. Misty Morning Duke Ellington.
20. I'm gonna lock my heart, Harry Roy
8.00—12.00 Diversen.
In verband met plaatselijke slechte ont
vangst noodzakelijke wijzigingen voor
behouden.
Haarlemmers eten minder vleesch.
Gegevens over 1938.
Wij hebben er eenigen tijd geleden reeds de
aandacht op gevestigd, dat de Haarlemmers
den laatsten tijd minder vleesch eten.
De cijfers van het Openbaar Slachthuis te
Haarlem toonen dit opnieuw aan.
Te Haarlem werden geslacht 1938 1937
Runderen en pinken
Varkens
16.974 17.879
In 1938 werden dus 374 koeien en 531 var
kens minder gegeten. Wel staat daartegenover
dat er in 1938 1892 meer „andere dieren" zijn
geslacht dan in 1937, maar dat zijn natuurlijk
kleine beesten, zoodat daardoor de achteruit
gang niet wordt goedgemaakt.
In 1938 werd 178.207 k.g. bevroren vleesch
ingevoerd, (tegen 131.997 k.g. in Ï937) alsook
275.236 k.g versch vleesch (tegen 162.901 k.g.
in 1937)
Bouwwerken.
Te Haarlem in 1938 m^er bedrijvigheid
dan in 1937.
In 1938 werd te Haarlem bouwvergunning
aangevraagd voor werken waarvan de totale
bouwkosten f4.832.989 bedroegen (in 1937:
f3.154.436).
Bouwvergunning werd verleend voor wer
ken waarvan de bouwkosten f4.481.570 bedra
gen (in 1937: f2.690.887).
Er was dus meer bedrijvigheid in de bouw
vakken.
Dit komt ook wel uit in het cijfer der werk-
looze bouwvakarbeiders, want dat was op 31
Oct. 1938 1211 teeen 1623 op 31 October 1937.
RHEUMATIEKLIJDERS
DOE UW KUUR
Mei Urodonal heeft U
Dimmer een overproductie
van URINEZUUR.
HET BESTE
RHEUMAT1EKMIDDEL
Bn apothekers en drogisten
(Adv. ingez. Med.)
„Ft, ft", zei het in de lucht en den geheelen nacht door vlamde
het Noorderlicht prachtig blauw op. Het was een heerlijk gezicht,
i Gerda, die ondanks de koude zoo veel te bewonderen had
vond dit wel het allermooiste.
„De Katholiek in de branding van
dezen tijd".
Rector H. A. J. Drost spreekt voor de
Katholieke Actie.
Maandagavond organiseerde het comité van
Katholieke Actie te Haarlem een openbare ver
gadering in de groote zaal van het Gem. Con
certgebouw, waarop Rector H. A. J. Drost het
woord voerde.
De zaal was geheel gevuld.
Prof. Dr. Alphons Steger, voorzitter van het
comité van Katholieke Actie heette de wereld
lijke en geestelijke autoriteiten, en voorts alle
aanwezigen welkom. Door het overlijden van
Paus Pius XI zou de avond tevens het karak
ter dragen van een herdenking. Daarop volgde
gebed. Na het zingen van het Credo verkreeg
rector H, A. J. Drost het woord over het onder
werp: „De katholiek in de branding van dezen
tfjd".
De deugden van geloof, hoop en liefde zijn
de zuilen, waarop de triomfboog van de men-
schelijke gemeenschap dient te rusten, aldus
spr. Indien geloof, hoop en liefde weg zijn is
de maatschappij verscheurd. Dat beleven wij in
deze tijden. Sedert den wereldoorlog is de toe
stand steeds slechter geworden. Er is sociale en
economische oorlog, terwijl de wonden, die in
den wereldoorlog werden geslagen, nog bloeden.
Wij zouden nu mogen verwachten dat de vol
keren elkaar over de graven heen de hand rei
ken. Maar wat wij zien is: Burger staat op te
gen burger, ras tegen ras, werelddeel tegen we
relddeel. De toestanden van het heden zijn niet
plotseling gekomen. Zij zijn het resultaat van
vroegere daden, die door de eeuwen heen inge
vreten zijn.
In de renaissance zijn de wantoestanden eigen
lijk reeds ontstaan. Ook het humanisme greep
terug naar het heidendom. Door de Reformatie
werd het kerkelijk gezag opzij geschoven; daar
door werden de moderne stroomingen, die wij
heden kennen mogelijk.
De filosofie van de vorige eeuw heeft ons los
gemaakt van God. De mensch dacht voortaan
alleen maar aan stoffelijke welvaart.
De hedendaagsche verwarring op sociaal- en
economisch gebied is niet anders dan een gevolg
van de verwarring op godsdienstig gebied. In
dien men de samenleving wil herstellen dient
men eer^t den godsdienst te herstellen. Maar
wat zien we in onzen tijd? willen de menschen
den weg terug vinden? Neen, de menschen
trachten den uitweg juist te vinden door zich.
verder van God te verwijderen. Het egoisme
vormt de drijfveer van het leven van den he-
dendaagschen mensch. De moderne mensch sluit
zich op in zijn eigen ik.
Spr. stelde de vraag: Hoe is de houding der
katholieken tegenover de goddelooze stroomin
gen van dezen tijd?
De moderne wereld is ontkerstend. Roeien de
katholieken tegen de moderne ontkerstening in,
of gooien ze het er mee op een accoord? Wat
doen de burgers der aardsche rijken om het
prestige< te verhoogen en aan de territoriale
eischen te voldoen? De wapenfabrieken wer
ken onder hoogen druk, millioenen worden aan
de bewapening besteed.
De bewoners van de geestelijke gemeenschap
hebben ook hun territoriale eischen, hier en
over de heele wereld.
Wij moeten de middelen van de huidige tech
niek aanwenden in dienst van den godsdienst.
Film en radio zijn geen uitvindingen van den
duivel. Zij moeten evenwel in dienst van het
geloof worden aangewend. Ons geloof moet
doorstralen in het moderne leven.
Voor de pauze werd het lied „Roomsche
blijdschap" gezongen. Het koor was het Sehola
Cantora van de St. Josephsparochie onder lei
ding van den kap. W. v. Lammeren. Aan het
orgel speelde Albert de Klerk.
Na de pauze vervolgde Rector Drost zijn rede.
De taak der katholieken in dezen tijd is het ge
loof, het Christendom voor ons nageslacht te be
waren. Wij moeten de Samsons zijn, die de
zuilen, waarop de moderne afgoderij rust, bre
ken, ook al worden we er zelf onder bedolven.
Aan het ziekbed van de wereld ontbreekt de
engel van de liefde. De wortel en de grondslag
van de liefde is het geloof.
Door onze liefde moeten wij de menschen den
band toonen, die ons onderling en met God ver
bindt. Wij moeten terwille van de liefde desnoods
arm worden om anderen rijk te maken.
Als ieder van u in het eigen gezin begint een
oase van liefde te maken temidden van een
woestijn van haat verricht gij een wereldtaak.
De redding van de wereld ligt in het gezin.
Na de rede van Rector Drost applaudisseer
den de aanwezigen. Prof. Alphons Steger dank
te den spreker, waarna gezamenlijk gezongen
werd.
A.R. KIESVEREENIGING HAARLEM-NOORD
Voor de A.R. Kiesvereeniging te Haarlem-
Noord zal de op Vrijdag 17 Februari a.s. in de
gymnastiekzaal van de Dr. H. Bavinckschool
aan de Ambachtstraat als spreker optreden
ae heer II. Amelink, lid der Tweede Kamer
der Staten Generaal en bestuurslid van het
Chr. Nat. Vakverbond, met het onderwerp:
De werkloosheidsbestrijding en het rapport
Westhoff.
HAARLEMSCHE WEER- EN STERRE-
KUNDIGE KRING.
Op Vrijdag 17 Februari a.s. houdt de Haar
lemsche Weer- en Sterrekundige kring, afd.
Haarlem van de Vereeniging voor Weer- en
Sterrekunde, een bijeenkomst in het gebouw
Ged. Oudegracht 104, waar de heer T. van
Lohuizen een voordracht zal houden over:
Energieverlies van sterren".
De samensteller van de Statistische Ge
gevens der gemeente Haarlem heeft de cijfers
over 1938 verwerkt.
Hij kwam tot de volgende resultaten:
1937 1938
Geboortecijfer 16.64 17.32
Sterftecijfer 8.82 8.41
Vestigingscijfer 68.09 69.30
Vertrekcijfer 60.64 62.47
Daaruit blijkt dus dat 1938 een ge
boortecijfer had dat nog al belang
rijk boven dat van 1937 ligt.
Het sterftecijfer was iets lager dan
in 1937.
Er vestigden zich hier iets meer meenschen
dan in 1937 maar daartegenover staat dat er
ook meer uit Haarlem vertrokken.
In 1938 vestigden zich 1613 Amsterdammers
te Haarlem, terwijl 1247 Haarlemmers naar
Amsterdam vertrokken.
Voor de randgemeenten was de balans:
Uit Bennebroek gekomen 30, naar Benne-
broek vertrokken 68. Nadeel 38.
Uit Bloemendaal gekomen 466, naar Bloe
mendaal vertrokken 696. Nadeel 230.
Uit Haarlemmerliede gekomen en naar
Haarlemmerliede vertrokken 51 personen.
Uit Heemstede gekomen 527 en naar Heem
stede vertrokken 501 Gunstig verschil 26.
Uit Velsen gekomen 434 naar Velsen ver
trokken 374. Gunstig verschil 60.
In totaal vestigden zich in 1938 9455 personen
te Haarlem, terwijl 8523 Haarlemmers naar
elders vertrokken.
SPAN JE-VERGADERING IN DE GEM.
CONCERZAAL.
Een pas teruggekeerde delegatie, die aan
de Spaansche grens het lijden der Spaansche
bevolking heeft aanschouwd, zal Vrijdag 17
Februari des avonds verslag uitbrengen van
haar bevindingen. De Communistische Partij
Nederland, afdeeling Haarlem heeft gemeend
voor deze bijeenkomst de grootste zaal van
Haarlem te moeten huren. De heeren dr. Oer-
lemans, D. Wijnkoop en J. Janzen zullen het
woord voeren.
Eindelijk kwamen zij in Finmarken er. bij het huisje van de
Finnenvrouw. Hier klopten zij aan den schoorsteen, want een deur
was er niet. Het was smoorheet binnen, zóó heet, dat Gerda het
dra te warm kreeg. De Finnenvrouw liet haar dan ook haar jas,
laarsjes en handschoenen uitdoen, terwijl zij het rendier een stuk
ijs op den kop legde, anders was het flauw gevallen.
DE H.A.V. „HAARLEM" IN HOOGKARSPEL.
Eenige leden van „Haarlem" kwam Zon-
aan den start voor den veldloop.
In de C-klasse zegevierde ondanks harden
wind, klei, slooten en hekken de Haarlemmer
Koopman, welke een keurig race liep en zijn
concurrenten geen enkele kans gaf. Hermans
bezette de zesde plaats.
In de A-klasse moest Paap in de Ruyter en
Meyer uit Amsterdam zijn meerderen erken
nen.
Wat de werkloosheid te Haarlem
Vervolgens las de Finnenvrouw wat er voor een boodschap op II Driemaal las zij de woorden en toen kende zij ze van buiten,
de gedroogde klipvisch geschreven was door de Lappenvrouw. Meteen wierp zij de visch in den soepketel, want die kon nog best
gegeten worden en de Finnen vrouw gooide nimmer eten weg.
(Wordt vervolgd)
kostte.
Cijfers over 1938.
De geldelijke uitkeerïngen aan valide werk-
loozen hebben te Haarlem in 1938 bedragen
f2.910.487 tegen f3.004.950 in 1937. Een ver
mindering dus van f94.463.
