Haarlem's Dagblad
Koningin bezoekt
Koning Leopold.
Overneming landbouwcrisismaatregelen door
bedrijfsgenooten.
Overheidshulp kan niet
geheel gemist worden.
Pierlot kabinetsformateur
in België.
Cirkelgang.
De Italiaansche troepen
versterkingen naar Libye.
SmjfefTA*
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17073
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux:-Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 15 Februari 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Ruim gestelde prijsgrenzen
gevraagd.
Heden is bij de algemeene landsdrukkerij
verschenen een rapport betreffende overne
ming der landbouw-crisis-maatregelen door de
bedrijfsgenooten.
In een uitvoerige inleiding wordt de wensche-
lijkheid betoogd, dat de landbouw-crisismaat-
regelen door de bedrijfsgenooten worden over
genomen, welk vraagstuk de aandacht is gaan
vragen, toen het langzamerhand duidelijk werd,
dat maatregelen ten behoeve van den land
bouw voorloopig niet zouden kunnen worden
gemist. Na een uiteenzetting, dat de landbouw
economisch veel kwetsbaarder is dan de meeste
andere bedrijfstakken wegens afhankelijkheid
niet alleen van de conjunctuur, maar ook van de
natuur (weersomstandigheden, veeziekten, ge
ringe elasticiteit van het aanbod e. d.), en de
overheid dus, evenals overal ter wereld ge
schiedt, aan den landbouw bijzondere aandacht
moet schenken, worden de fouten van de hui
dige regeling besproken, waarbij de overheid
primair en het bedrijf secundair is. Deze rege
ling, waarbij de overheid zeer veel van bovenaf
vaststelt, moet op den duur leiden tot verstar
ring, verambtelijking en verslapping der ver
antwoordelijkheid van het bedrijfsleven. De
eenige mogelijkheid om deze bezwaren tegen te
gaan is, dat de overheid terugtreedt en het ge
organiseerde bedrijf op den voorgrond wordt
gesteld. Wegens het zeer groote aantal bedrijfs
genooten kan de landbouw evenwel niet, zooals
vele andere bedrijfstakken, tot vrijwillige eco
nomische samenwerking komen. Door aan orga
nen, die door het bedrijfsleven zullen worden
gevormd, bepaalde bevoegdheden te geven, zal
de landbouw in staat worden gesteld, de regeling
van het bedrijf zelf in handen te nemen en zijn
economische positie te versterken.
Het voordeel van zulk een regeling, waarbij
het bedrijf primair en de overheid secundair is,
is vooral, dat de levenwekkende krachten, die
den landbouw in vorige decennia steeds vooruit
hebben gebracht, doch die door het huidige
systeem ernstig worden belemmerd, zich weder
kunnen ontplooien. Nieuwe wegen zullen moe
ten worden ingeslagen. Het zwaartepunt van de
voor den landbouw noodzakelijke maatregelen
zal niet meer moeten berusten bij de overheid,
die nu eenmaal niet over die krachten beschikt,
doch de verantwoordelijkheid en het risico van
het bedrijf zullen wederom meer en meer op het
bedrijf zelf moeten worden gelegd. Het zoeken
van nieuwe afzetgebieden naast rationaliseering
van het bedrijf, die den kostprijs verlaagt, zul
len tot de belangrijkste problemen behooren,
waarvoor het bedrijf zich gesteld zal zien. Voorts
zal moeten worden onderzocht, of nieuwe be
en verwerkingsmethoden een oplossing kunnen
brengen, b.v. melkwol, aardappelvlokken, ge
droogde bieten. Wel zal de overheid hierbij van
voorlichting moeten dienen en veelal finan-
cieelen steun moeten verleenen om de technische
mogelijkheden van een nieuwe vinding te on
derzoeken, maar de verbreiding daarvan en de
verantwoordelijkheid voor de toepassing, moe
ten bij het bedrijf zelf blijven.
In de naaste toekomst zullen ongetwijfeld nog
talrijke maatregelen van economischen aard
voor den landbouw noodig zijn.
Op deze inleiding volgt een zevental hoofd
stukken, waarin de grondslagen voor een rege
ling door het georganiseerde bedrijf worden
ontvouwd.
Blijkens het eerste hoofdstuk wordt voor de
overneming het huidige systeem van verplichting
tot aansluiting bij krachtens een wet aan te wij
zen bedrijfsorganen aanbevolen. Dit stelsel
heeft mede het voordeel, dat daarvoor niet aan
stonds een nieuwe wettelijke basis noodig is,
doch gebruik kan worden gemaakt van de
landbou w-crisiswet.
Het volgend hoofdstuk, over de organen, be
schrijft in de eerste plaats den organisatori-
schen opbouw, welke in groote lijnen gelijk zal
kunnen zijn aan den opzet van den huidigen
landbouw-crisisdienst, n.l. proaucten-organen
voor het geheele land (de huidige centralen) en
provinciale organen, welke met de uitvoering
van onderdeelen kunnen worden belast (de hui
dige provinciale landbouw-crisis organisaties en
gewestelijke tarwe-organisaties).
Hoofdstuk III is gewijd aan de
methode, welke bij de overneming en vervol
gens jaarlijks dient te worden gevolgd. Voorop
wordt gesteld, dat zooveel mogelijk ter regeling
aan belanghebbenden moet worden overgelaten.
,,Ik zoek vooral mannen1*.
Koning Leopold heeft Hubert
Pierlot, lid van den senaat, be
last met de vorming eener nieuwe
Belgische regeering. Pierlot heeft de
opdracht aanvaard.
Hij heeft een kort onderhoud met de jour
nalisten gehad, die hem vroegen of zijn for
mule die van de nationale eenheid zou zijn.
Hij antwoordde daarop: „Wat formules be
treft hebben de woorden een gevaarlijke be-
teekenis. Ik zal eenvoudig trachten een re
geering te vormen, die het land vertrouwen
inboezemt. Als ge dat nationale eenheid
noemt, zijn wij het eens. Ik zal streven naar
de vorming van een kabinet, dat gebaseerd
is op de drie traditioneele partijen. Ik zal
naar mannen uitzien en niet naar partijen".
„Zullen dat leden van het parlement
zijn?"
„Ik zeg niet, dat ik slechts leden van het
parlement in de regeering wil opnemen. Ik
zoek vooral mannen".
Senator Pierlot heeft vervolgens een onder
houd gehad met Snaak en vervolgens met
Jaspar.
Daartoe wordt aanbevolen het systeem van richt
prijzen te vervangen door een stelsel, waarbij de
overheid zoodanige voorwaarden schept, b.v.
door heffingen en financieele bijdragen, dat het
bedrijf door het nemen van daarop gerichte
maatregelen voor zijn producten een prijs kan
bereiken, welke gelegen is binnen, na overleg
tusschen overheid en bedrijf, vastgestelde ruime
prijsgrenzen.
In een volgend hoofdstuk wordt het algemeen
vernietigingsrecht van den minister behandeld,
dat deze wegens zijn verantwoordelijkheid
uiteraard niet kan ontberen. Ook zal het om
verschillende redenen gewenscht zijn, dat de
minister op belangrijke, nauwkeurig omschre
ven punten een goedkeuringsrecht zal bezitten.
In zake de financiën vermeld hoofdstuk
V, dat de inkomsten der organen zullen
bestaan uit heffingen in te stellen bij de bedrijfs
genooten en voorts uit bijdragen uit het land-
bouw-crisisfonds, waarin de opbrengst vloeit
van de door de overheid vastgestelde heffingen.
De financieele controle kan volgens hoofd
stuk VI behandeld, in eerste instantie aan
een door de bedrijfsgenooten op te richten eigen
accountantsdienst of aan particuliere accoun
tantskantoren worden opgedragen, doch de
minister zal door zijn accountantsdienst super
controle uitoefenen.
Het laatste hoofdstuk behandelt de beslech
ting van geschillen.
van 23—26 Mei
's-GRAVENHAGE ,15 Februari.
Naar van offioiëele zijde wordt
medegedeeld, is thans vastge
steld, dat het bezoek van H. M.
de Koningin aan Z. M. den Ko
ning der Belgen zal plaats
vinden van 23 tot en met
26 Mei a.s.
In een nacht 265 woningen
„weggevaagd".
Een eigenaardigheid der Haarlemsche
Woningstatistiek.
Nu de Statistische Gegevens der gemeente
Haarlem over 1938 bekend zijn, poogden wij
een vergelijking te maken tusschen den wo
ningvoorraad te Haarlem in 1937 en 1938. Het
viel ons op, dat beide statistieken zeer groote
afwijkingen vertoonen. 1937 is gebaseerd op
de woningtelling van 1927 en 1938 op die
van 1937.
Op 31 December 1937 was men van ge
meentewege overtuigd, dat hier 3861 woningen
met een huurwaarde van f 4 of minder ge
vonden werden, maar toen in Januari 1938
de nieuwe statistiek werd opgemaakt, bleek
het dat er slechts 3073 waren, of 788 minder.
Daartegenover bleken er niet minder dan
8755 woningen in de huurklasse f 208f 275
te zijn, terwijl de statistiek van 1937 het niet
verder bracht 'dan 7959. Een verschil dus van
796! In de oude statistiek stonden 2647 wo
ningen genoteerd van f 600 tot f 800 huur
waarde, maar nu bleken er in eens 3185 te
zijn of 538 meer!
Er blijkt dus dat er nog al wat verandering
in de huren heeft plaats gehad.
Indertijd is er op gewezen, dat te Haarlem
behoefte bleek te zijn aan woningen voor
beter gesitueerden.
In 1937 dacht men te hebben 1064 perceeelen
van f 800 tof. f 1000 huurwaarde en 1359 van
f 1000 en meer. Maar de statistiek van 1938
heeft uitgewezen dat er slechts 888 waren
van f 800f 1000 en 1316 van f 1000 en hooger.
Dus 217 huizen voor beter gesitueerden minder
dan men veronderstelde.
In den nacht van 31 December op 1 Januari
is bovendien plotseling het aantal woningen
te Haarlem van 36858 verminderd tot 36593.
Als door een aardbeving waren er 265 wegge
vaagd! De verzorger der statistiek doet niet
de minste poging om voor die massa-verdwij
ning eenige verklaring te vinden!
Op 31 December 1938 waren de woningen
te Haarlem verdeeld in de volgende huur
klasse n:
Huren Aantal
Beneden f 52 43
f 52—f 104 98
f 104—f 156 742
f 156—f 208 2126
f 208—f 275 8748
f 275—f 350 9162
f 350—f 450 6666
f 450—f 600 4223
f 600—f 800 2548
f 800—f 1000 890
f 1000 en hooger 1316
Vrije en dienstwoningen 762
Onbewoonbaarverkl. woningen 35
Totaal 37359
In den loop van het jaar 1938 is het aantal
woningen met 766 vooruitgegaan. Daaronder
334 huizen van f 275f 350 huur, 314 van
f 350f 450 huur, 137 van f 450f 600 huur.
Er is dus nog steeds een aanwas van het aan
tal middenstandswoningen.
IIv UISSCHIEN hebt U heden geen
Groentje op te geven. Maar dan
morgen wel. Laat dan het voordeel,
dat het U brengt, niet ongebruikt
voorbijgaan.
Voor den historisehen optocht in verband met het a.s. eeuwfeest yan het Leidsche
Studentencorps, waaraan door ongeveer 1000 personen zal worden deelgenomen,
worden (Hans te Leiden de costuums vervaardigd. Een kijkje in het atelier
(In Duitschland is officieel be
sloten, dat de cirkel voortaan 400
graden zal meten, in plaats van
360, zooals totnutoe gebruikelijk)
Een cirkel van vierhonderd graden,
Misschien ben ik bijzonder dom.
Ik kan slechts naar de reden raden.
Vierhonderd graden, maar waarom?
Driehonderdzestig wordt verlaten,
Maar men kreeg idem zooveel jaar.
Door 't meten met die oude maten,
Toch ook de eindjes bij elkaar.
Natuurlijk valt niet te ontkennen,
Het is een mooier rond getal.
Waaraan men makkelijk zal wennen,
Waarmee men prettig reeknen zal.
't Is het kwadraat van twintig graden,
Verwacht men dat het mooglijk blijkt.
Dat men, een ding niet te versmaden.
De cirkelquadratuur bereikt?
Of kan het bijgeval ook wezen.
Ik ben zoo'n leek op dit terrein.
Dat na een wijziging ais deze.
Geen cirkel meer vicieus zal zijn?
Wat is 't gevolg voor andre landen,
Is dit voor ons van groot belang.
Of houden wij gewoon de banden.
Met onzen ouden cirkelgang?
Moet onze ook meer graden tellen.
Mijns inziens is daarvoor geen grond,
't Loopt zonder dat, durf ik voorspellen.
Met onzen cirkel ook wel rond.
P. GASUS.
HET ONDERZOEK NAAR DE
ERFPACHTSUITGIFTE TE
AMSTERDAM.
Mededeelingen kunnen nog niet
worden gedaan.
WERKZAAMHEDEN DUREN VOORT.
AMSTERDAM, 15 Febr. Het onderzoek van de
raadscommissie van onderzoek inzake erfpacht
wordt naar wij vernemen met kracht
voortgezet. De commissie vergadert gewoonlijk
3 a 4 maal per week, telkens gedurende ruim
drie uren. In de tot nu toe gehouden vergaderin
gen zijn reeds zeer vele personen gehoord. Uit
den aard der zaak vorderen de besprekingen met
hen en de daaruit voortvloeiende onderzoekin
gen veel tijd. Het stemt de commissie tot voldoe
ning, te kunnen mededeelen, dat zoowel de per
sonen, die eigener beweging aan haar geschreven
hebben, als zij die op initiatief der commissie zelf
tot een bespreking werden uitgenoodigd, met zeer
groote bereidwilligheid aan haar verzoek tot een
bespreking hebben voldaan. Het ligt in het voor
nemen, ook verder met de werkzaamheden den
grootst mogelijken spoed te betrachten.
Het is thans echter nog niet mogelijk, omtrent
den stand van het onderzoek of omtrent den
duur, nadere mededeelingen te doen.
De bezetting van Hainan wordt
voltooid.
(Zie ook pag. 5.)
TOKIO 15 Februari (Domei). Een Japansch
landingsdetachement heeft Yoelin. de Zuidelijke
havenstad van het eiland Hainan, bezet. De Chi-
neezen boden eenigen tegenstand, welke echter
weldi'a gebroken werd. Yoelin is de beste haven
van Hainan. Na de bezetting van Kioensjan, de
hoofdstad van Hainan, en van Haikau, de groot
ste stad van het eiland, beheerschen de Japan
sch e troepen thans practisch het geheele noor
delijke deel. De bezetting van Samah en Yoelin
in het Zuiden heeft de volledige bezetting van
het eiland voltooid. Vooraanstaande Chineesche
burgers zijn bezig met de samenstelling van een
„vredescommissie". De woordvoerder van het
departement van buitenlandsche zaken heeft als
zijn meening te kennen gegeven, dat de door
minister Arita gegeven uitleg betreffende de
Japansche bezetting van Hainan blijkbaar den
Franschen ambassadeur en mogelijk ook den
Britschen ambassadeur heeft voldaan.
De bescherming der buitenlandsche
belangen.
TOKIO 15 Februari (Domei). Er zijn
hoffelijkheidsbezoeken gewisseld tusschen de
Japansche autoriteiten en de Amerikaansghe
marine-officieren, die met een torpedojager uit
Hongkong te Haikau (eiland Hainan) zijn aan
gekomen. De Amerikanen gaven uiting aan hun
voldoening, dat bij de bezetting van Hainan de
levens en eigendommen van vreemdelingen wa
ren ontzien. Zij zouden hun regeering hiervan
verslag uitbrengen. De Japansche vice-consul
verzekerde hun, dat de Japansche militaire- en
marine-autoriteiten op Hainan strikte orders
hadden van hun regeering, om speciale aan
dacht te wijden aan de bescherming der rechten
en belangen van vreemdelingen. De Amerikaan-
sche torpedojager is later op den dag naar
Hongkong teruggekeerd.
De „Times" over het beleefdheids
bezoek van minister Patijn aan
Lord Halifax.
(Zie ook pag 5).
LONDEN, 15 Februari (A.N.P.)
Verwijzende naar het beleefdheidsbezoek, dat
de Nederlandsche minister van Buitenlandsche
Zaken, mr. J. A. N. Patijn, gisteravond gebracht
heeft aan Lord Halifax in diens werkkamer in
het Hoogerhuis (men zie pag. 5), schrijft de
diplomatieke correspondent van de „Times"
„Lord Halifax heeft gaarne de gelegenheid
aangegrepen om over vele internationale vraag
stukken te spreken met den vertegenwoordiger
van een land dat in staat is de loopende zaken
op onpartijdige wijze te blijven bezien".
Het woord is aan...,
Leonard
Om rijkdom te venverven
geven de menschen zich veel
meer moeite dan zij zouden
behoeven om het er buiten
te stellen.
Schending van
Engelsch-Italiaansch
accoord
ROME, (United Press). Lord Perth de
Britsche gezant in Rome heeft Ciano, naar wij
uit betrouwbare bron vernemen, er van op de
hoogte gesteld dat Engeland het zenden van
Italiaansche versterkingen naar Libye beschoüwt
als een schending van het Britsch-Italiaansche
accoord, en bovendien dat Engeland de aanval
len, die de Italiaansche pers op Frankrijk richt,
niet kan goedkeuren.
Perth zeide met nadruk dat deze aanvallen op
Frankrijk een ongunstigen invloed op de
Britsch-Italiaansche betrekkingen moeten heb
ben. In welingelichte kringen meent men te
weten, dat het antwoord van Ciano uiterst koel
was en inhield, dat Italië niet anders doet dan
zijn troepenmacht op 60.000 man brengen, wat
de normale sterkte is. Deze versterkingen waren
volgens Ciano noodig wijl Frankrijk in Tunis
200.000 man heelt hetgeen men in Engelsche
kringen hoogst onwaarschijnlijk acht.
Bovendien is men in Britsche kringen de mee
ning toegedaan, dat Italië al 60.000 man in Libye
heeft en dat in werkelijkheid het voornemen
van Italië is, een grooter aantal in Afrika te
vestigen. Ciano wees de verantwoordelijkheid
voor de pers-campagne af, en antwoordde dat
die aan Frankrijk te wijten is.
Tegenslag voor de H. O. V.
Heemstede verwacht geen resultaat van
samenwerking met Bloemcndaal.
B. en W. van Bloemendaal hebben een
schrijven ontvangen van het gemeentebestuur
van Heemstede inzake samenwerking ter ver
krijging van een beteren financieelen toe
stand van de H.O.V.
B. en W. van Heemstede stellen
zich in dit schrijven op het standpunt, dat,
gezien het feit dat reeds eenige malen voor
stellen tot het verleenen van subsidie aan de
H.O.V. door den Raad zijn afgewezen, bij de
huidige samenstelling van den Heemsteed-
schen gemeenteraad van deze samenwerking
geen resultaat te verwachten is.
Voor BINNEN- en BUITENLAND.
TELEFOON 15013.
Mr. Cornciisstraat 5258, Haarlem.
Dr. D. Bakkerlaan 1218, Bloemendaal.
(Adv. Ingez. Med.)
HF.DEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Een eigenaardigheid der Haarlemsche Wo
ningstatistiek. 1
BINNENLAND.
Het rapport inzake de overneming van de
landbouw-crisismaatregclen door bedrijfs
genooten is verschenen. 1
Dc Koningin zal van 23 tot 26 Mei Koning
Leopold bezoeken. 1
De Tweede Kamer neemt de gewijzigde wet
inzake vereenigen en vergaderen aan. 3
Van onzen Londenschen correspondent: De
werkloosheid in Engeland. 11
BUITENLAND.
Pierlot is thans Belgisch kabinetsformateur. 1
Het Hongaarsch kabinet Imredy is afge
treden. 5
Dc bijzetting van Paus Pius XI. 5
Bérard zal Franco ontmoeten. 5
Dc Engelsche defensie-kosten bedragen de
helft der nationale uitgaven. 5
ARTIKELEN, enz.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbui
ten 3
Van onzen correspondent in Boedapest: De
wedstrijd NederlandHongarije te Rot
terdam. g
J. H. M.: Verkiezing van Pausen in het ver
leden. g
Prof. II. J. Lam: Ons contact met Zuid-Afrika 7
K. de Jong: Koninklijke Liedertafcl Zang en
Vriendschap. 7
Dr. P. II. Schroder over: „De Koersen stijgen" 7
R. P.: Ruiterlijke Bekentenissen: De Arabier 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op j