Haarlem's Dagblad
AZANA
afgetreden
Belgische kabinet
alweer afgetreden.
Werk in Vrijen Tijd.
Minister Steenberghe naar Berlijn.
ENGELAND EN FRANKRIJK
ERKENNEN FRANCO
Tijdsein.
Ochtendbeurs Amsterdam
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17084
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 28 Februari 1939
Abonnementen per «reek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertcntiën 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonuementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek.
De eerste der reeks kleine tentoonstellingen
in onze Tijdingzaal, die gewijd zijn aan de
beantwoording van de vraag: „Wat doet u in
uw vrijen tijd?" trekt al heel veel bezoekers.
Dat hadden wij niet anders verwacht, na de
groote belangstelling die al sinds langen tijd
door de rubriek onder dezen titel was gewekt.
Het zijn twee jonge redactieleden van dit
blad, de heeren K. van Heusden en B. Korsten,
bij wie indertijd de gedachte aan zulk een
rubriek opkwam en die haar tot uitvoering
brachten ook. Het denkbeeld deze tentoonstel
lingen te ondernemen werd eveneens door dit
tweetal geopperd en zij zullen zeker nog veel
meer plezier aan hun initiatief beleven. Niet
alleen omdat zij Haarlem's Dagblad hiermee
een goeden dienst bewezen hebben, maar ook
omdat zooveel lezers hen dankbaar zullen zijn.
Natuurlijk zal het den exposanten voldoening
geven hun werk, waaraan zooveel liefde en
toewijding gegeven zijn, eens aan velen te
kunnen toonen. Even natuurlijk zijn er ette
lijke menschen, die het prettig vinden het te
bezichtigen. Maar ik zie er toch nog meer in.
Ik geloof dat het werk der inzenders vele
menschen zal aansporen om van hun eigen
vrijen tijd meer profijt te gaan trekken. En
dat is een belangrijk ding.
De wijzen waarop men vrijen tijd productief
kan maken zijn natuurlijk talloos. Wie deze
eerste kleine tentoonstelling bezoekt zal daar
misschien niet datgene vinden dat precies met
zijn persoonlijke aanleg overeenstemt. Niet
ieder is een geboren knutselaar zooals de her
schepper van het Circus Gleich in miniatuur.
Niet ieder bezit de belangstelling voor de
luchtvaart, die tot het maken van vliegtuig
modellen leidt. Slechts een kleine minderheid
van ons bezit de gaven die leiden tot copiëeren
van schilderstukken en zelfs tot eigen werk
in aquarel, in olieverf of met den etsnaald.
Maar er zullen nog vele andere uitingen vol
gen. Er zijn buitendien ook de verzamelaars
op velerlei gebied. En er zijn degenen wier
vrije tijd aan tooneel, aan muziek, aan voor
drachtskunst in verschillenden vorm gewijd
is. Wij hopen ook een aantal diergenen de
gelegenheid te kunnen geven binnenkort eens
hun voorbeeld aan anderen te toonen. Ja: hun
voorbeeld in het besteden van hun vrijen tijd.
Want dat lijkt mij toch de hoofdzaak. Ik ge
loof dat het wekken van navolging voor de
navolgers een nieuw geluk, een nieuwe ver
vulling in hun leven zal inhouden.
Om deze stelling te verdedigen is geen
zwaar-op-de-handsch betoog noodig. Van
onzen tijd wordt getuigd dat vele menschelij-
ke waarden en als goed aanvaarde begrippen
ondermijnd zijn of aan het wankelen ge
bracht. Maar ik geloof dat de oude waarheden
omtrent de ledigheid die des duivels oorkussen
is en de ergste vermoeidheid, die door niets
doen ontstaat, daar niet toe behooren. In
tegendeel heeft veler gedwongen werkloosheid
het besef van deze waarheden dieper doen
doordringen. Bovendien hebben tal van ver
vroegde pensioneeringen de aandacht geves
tigd op de plotselinge „tijd-problemen" waar
voor menschen gesteld worden die dikwijls
nog veel te ondernemend en actief zijn om
hun dagen met wat wandelen eji wat lezen
door te brengen. Wie zich, voor de dag van zijn
pensioneering aanbreekt, in een liefhebberij,
een hobby, heeft verdiept, behoeft zich niet
veel zorgen voor den fatalen datum te maken.
Hij weet tevoren dat hij zich niet verkniezen
zal. Hij maakt tevoren al plannen. Hij zal nu
eindelijk eens die grootere dingen kunnen
gaan aanpakken, die hem al zoo lang voor den
geest staan maar waarvoor zijn werkkring
hem niet den noodigen tijd en vooral niet de
vereischte gelegenheid tot gedachten-concen
tratie liet.
Een andere categorie is die der menschen,
die in den loop der jaren hun oude liefhebbe
rijen zijn gaan veronachtzamen. Zij zijn heel
talrijk. Er kunnen allerlei redenen voor zijn:
drukken arbeid, de zorgen voor een groot ge
zin en zoo meer. Maar vaak vervallen later die
be'etselen-voor-de-hobby en dan komt men
toch niet meer tot hervatting. Waarom niet?
„Ik ben er nu heelemaal uit", of „ik ben de
techniek kwijt" of een dergelijke verklaring
volgt In antwoord op die vraag. Zoo zijn er
alleen al talloozen, die vroeger een muziek
instrument hebben bespeeld en het nu niet
meer doen. Toch zouden samenspel met an
deren, plus desnoods een tijdelijke hervatting
van lesnemen, hen spoedig weer op gang
brengen..
Als onze Vrije Tijd-actie als ik het zoo
noemen mag tot dergelijk herstel van bezig-
heden-in-vrijen-tijd leidt zal ons dat bijzonder
verheugen. Onze initiatiefnemers, en wij allen,
zullen dat dankbaar noteeren als voorbeeld van
die gevallen waarin de actie van de krant van
directe waarde in het leven van haar lezers
kan zijn.
R. P.
Handelsbesprekingen met Walter Funk.
De regeeringspersdienst meldt
Het bestuur van de Leipziger Messe heeft onzen minister van
Economische Zaken uitgenoodigd de Messe te bezoeken. De minister
heeft deze uitnoodiging aanvaard en zal van deze gelegenheid
gebruik maken zijn Duitschen ambtgenoot, Dr. Funk, te Berlijn een
bezoek te brengen.
Azana.
COLLONGES SOUS SALèVE, 28 Fe
bruari. (Belga-A.N.P.) Azana heeft een
schrijven gericht tot den president van
de Cortes, Martinez Barrio, waarin hij
zijn ontslag aanbiedt als president van
de Spaansche republiek.
Azana schrijft, dat sedert het oogenblik,
waarop de generale staf van de x*epu-
blikeinsche troepen de nederlaag on
vermijdelijk achtte, hij een voorstander
van het snel sluiten van een wapen
stilstand. Dit was niet alleen zijn eigen
meening, volgens zijn eigen geweten,
doch ook de meening van de meerder
heid van het Spaansche volk. Bij het
verlaten van den Spaanschen bodem
De Duitsche bladen maken ook ge
wag van de komst van minister Steen
berghe. Het bezoek zal -plaats hebben
op 10 Maart as. en zal gewijd zijn aan
een uitbreiding van den Duitsch-
Nederlandschen handel.
Dr. Schacht zal in de tweede helft van Maart
naar Oost-Azië vertrekken.
Te Berlijn rekent men volgens de Tel. met
de mogelijkheid, dat dr. Schacht dan ook een
bezoek aan de Nederlandsche koloniën zal
brengen. Zooals men weet heeft de reis van
dr. Schacht ten doel de exportmogelijkheden
voor Duitschland in de verder afgelegen gebie
den te onderzoeken. Zijn reis zal verscheidene
maanden in beslag nemen.
trad hij niet onmiddellijk af, aangezien
hij van meening was, dat een goed
oogenblik was aangebroken om vredes
onderhandelingen te openen. Nu even
wel Frankrijk en Groot-Brittannië de
regeering van generaal Franco de jure
hebben erkend, is geen mogelijkheid
meer open voor onderhandelingen of
actie van zijn kant.
De chef van het protocol van het re-
publikeinsche presidentieele bureau te
Collonges sous Salève heeft in het bij
zijn van de vertegenwoordigers der inter
nationale pers den brief voorgelezen,
waarin president Azana mededeelt af te
treden.
De werkloosheid te Haarlem.
Weer een goede week
In de afgeloopen week verminderde het aan
tal werkloozen te Haarlem met 86. Dezelfde
week van 1938 gaf een daling van slechts 44,
wat dus een gunstig verschil geeft van 42.
Er zijn thans te Haarlem nog 5938 werkloo
zen, dat zijn er 439 minder dan in 1938, 621
minder dan in 1937,1177 minder dan in 1936 en
97 minder dan in 1935.
Dezer dagen
benoeming van gezanten
Besluit
Maandag
gevallen
Duitsche autobandiet ter dood
veroordeeld.
Het bijzondere gerechtshof te Berlijn heeft
gisteren in het proces tegen autobandieten,
die Donderdag bij Berlijn een roof overval ge
pleegd hadden op een automobilist, den 19-
jarigen Arthur Gose op grond van de wet
tegen straatroof door middel van „autoval-
len" in drie gevallen drie maal ter dood
verordeeld. De 16-jarige verdachte Heinz Gose
kreeg zes jaar gevangenisstraf en een derde
19-jarige verdachte kreeg wegens heling zes
maanden gevangenisstraf.
Zoowel de Fransche als de Engel-
sche regeering hebben gisteren het
bewind van Franco de jure erkend.
Dezer dagen zullen beide regeerin
gen gezanten te Burgos benoemen.
Het oordeel var. de Britsche pers over de er
kenning van Franco is verdeeld. De conserva
tieve bladen verwelkomen het besluit. De
„Times" acht het een logisch gevolg van de
politiek, welke gedurende dertig maanden is
gevolgd. Het blad wijst verder op het verschil
van de erkenning door Duitschland en Italië,
welke een daad van partijschap was, en de er
kenning door Frankrijk en Engeland, welke
een gevolg is van de overwinning van Franco.
De „Daily Telegraph" antwoordt de oppo
sitie en zegt, dat het geen doel heeft de er
kenning van Franco uit te stellen, aangezien
dit het herstel van de betrekkingen met het
nieuwe Spanje slechts moeilijker zou maken.
Bovendien zou weigering van de erkenning
een aansporing zijn den strijd voort te zetten
zonder hoop op succes.
De „Daily Herald" (Labour) is van oordeel,
dat de erkenning van Franco in beginsel be
schamend is en indien men thans Franco nog
de rechten van oorlogvoerende zou toekennen,
zou dit de laatste gemeene daad zijn.
De „News Chronicle" noemt de erkenning
een beschamend slot van één van de meest
zwarte hoofdstukken van de Britsche ge
schiedenis.
„Bijdrage voor de pacificatie van
Spanje."
PARIJS 28 Februari (Havas). In zake de er
kenning van Franco schrijft de „Figaro": De vol
komen pacificatie van Spanje is nog slechts een
kwestie van dagen, misschien van uren. Frank
rijk en Engeland zullen dan een goede bijdrage
gedaan hebben voor de vestiging van die paci
ficatie. Thans willen wij ertoe mede werken om
de Fransch-Spaansche vriendschap te herstellen
en wij kunnen dat openlijk doen omdat de regee
ringen van beide landen het over dezelfde be
ginselen zijn eens geworden.
Volgens de „Petit Parisien" zou Azana
reeds als president zijn afgetreden en
zou zijn besluit ter kennis zijn gebracht
van Barrio, den voorzitter van de
Cortes.
De „Excelsior" verneemt, dat de post-, tele
graaf- en spoorwegverbindingen onmiddellijk
hersteld zullen worden, dat alle militaire en
burgerlijke uitgewekenen die thans in Frankrijk
zijn, naar Spanje kunnen terugkeeren en met
clementie zullen behandeld worden, uitgezonderd
de misdadigers en de autoriteiten, die voor die
misdaden verantwoordelijk zijn. Voorts zal de
Fransche regeering zooveel mogelijk den terug
keer vergemakkelijken van kunstvoorwerpen,
visschersbooten, en oorlogsschepen, welke naar
Frankrijk gekomen zijn. De regeering van Bur
gos, zoo verneemt het blad verder, heeft haar
vroegere verklaringen herhaald betreffende de
beginselen van absolute onafhankelijkheid en
territoriale onschendbaarheid van Spanje en
zijn overzeesche bezittingen, met name wat be
treft de terugtrekking der buitenlandsche vrij
willigers.
In de „Populaire" uit Blum den vrees, dat de
vervaldag nabij is, waarop de Italiaansche
eischen zullen worden gesteld, en zegt hij de mi
nisters te benijden, indien zij zich hierover ge
rust kunnen voelen.
De „Matin" schrijft uit Rome, dat men aldaar
in de erkenning van Franco door Parijs en Lon
den een gunstig teeken ziet voor de hervatting
der Engelsch-Italiaansche besprekingen. Musso
lini zou een nota gereedmaken, waarin hij de
natuurlijke aspiraties van Italië uiteenzet. In
Fransche diplomatieke kringen verklaart men,
dat het een verrassing zou zijn, indien Mussolini
zijn eischen herhaalde in een redevoering of in
de pers. De onderhandelingen zullen geschieden
langs diplomatieken weg, zoodra de Italiaan-,
sche ambassadeur te Parijs uit Spanje terug
keert.
Terugzending van Spaansche
goederen.
BURGOS 28 Februari (Havas). In een
officieuse nota worden de Spaansche goederen
opgesomd, welke naar Frankrijk zijn gebracht
sedert 18 Juli 1936 en welke de Fransche regee
ring aan Spanje terug zal geven. Hierop staan
o.a. het ooi-logsmateriaal en de wapenen, welke
na de treugtocht uit Catalonië naar Frankrijk
werden gebracht, de schepen en kunstvoorwer
pen, welke in Frankrijk werden ondergebracht.
Verder zijn beide landen overeengekomen, dat
de noodige maatregelen genomen zullen worden
om iedere actie tegen de rust in den nabuurstaat
te beletten.
(Men zie ook pag. 5).
Socialistische ministers
verzetten zich tegen de
politiek van minister Gutt
In de gistermiddag gehouden zit
ting van den Belgischen ministerraad
hebben de socialisten te kennen ge
geven van oordeel te zijn, dat zij hun
medewerking aan deze regeering niet
konden voortzetten. Op grond hiervan
is toen de regeering afgetreden.
De socialistische minister van arbeid,
Wauters, heeft een verklaring afgelegd, waar
in hij zeide, dat er tusschen den minister van
financien, Camille Gutt en zijn socialistische
collega's onverzoenlijke verschillen van mee
ning bestonden en dat het schijnt, dat de
groote meerderheid van het parlement de ge
dachte aan deflatie om te komen tot een
evenwicht der begrooting afwijst. De socia
listische linkerzijde aanvaardt geen vermin
dering der salarissen voor ambtenaren en
personen in openbaren dienst, hetgeen een
schending zou zijn van de conventie tus
schen den staat en zijn personeel. Onder deze
omstandigheden waren de socialistische mi
nisters van meening, dat zij hun medewer
king in het kabinet Pierlot niet konden
voortzetten.
De laatste regeeringsdaad van mi
nister-president Pierlot is, volgens
Havas geweest, het samenstellen van
een commissie, welke is belast met
het onderzoek in de zaak Martens.
Deze commissie bestaat uit drie per
sonen: de procureur van het hof van
cassatie, Gesche, de advocaatgeneraal
van het hof van cassatie, Hayoit de
Termicourt, en de voorzitter van het
hoog militair gerechtshof, Vandekel-
der.
Een Brusselsche medewerker telefoneerde ons
hedenmorgen:
Het een-en-twintigste kabinet dat na den we
reldoorlog aan den politieleen horizon van Bel
gië verscheen, het kabinet-Pierlot is al weer
heengegaan. Ditmaal volgde het verdwijnen wel
zeer spoedig op het verschijnen. Het kabinet
moest zijn regeeringstaak nog aanvangen.
Over de bestaansmogelijkheden van dit mi
nisterie heeft wel niemand zich illusies kunnen
maken. Men weet hoe het gevormd werd om in
afwachting van een oplossing in de zaak-Mar-
tens een financieel en economisch program op
te stellen en uit te voeren.
Reeds de vorming gaf aanleiding tot groote
moeilijkheden.
Hoe kon dit-ook anders bij een samenwerking
tusschen de vertegenwoordigers van de groote
financiers en de groot-industrie met de socialis
tische voormannen? Deze wankele regeerings-
ploeg moest wel bij de eerste windvlaag door
de politieke partijen omver geworpen worden.
Het heette dat de regeering-Pierlot Dinsdag
voor de Kamer zou verschijnen en daar zou
sterven of verder leven. Wij hadden dit woord
wel meer gehoord. In plaats van te sterven op
het veld van eer is de regeering gisteravond al
heengegaan.
Officieel is de aanleiding de volgende:
Donderdag heeft de minister van Financiën, de
heer Gutt, voor de Kamer een vrij pessimistisch
beeld van de Staatsfinanciën opgehangen. Het
tekort op de begrooting over 1938 zou volgens
hem meer dan duizend millioen franc bedragen.
Ook voor dit jaar voorspelde de heer Gutt een
aanzienlijk tekort en aangezien er voor het loo-
pende jaar op een leeningsbehoefte van 2%
millioen francs moet worden gerekend en hier
aan alleen kan worden voldaan als er vertrou
wen heerscht moet het mes er in gezet
worden om weldra het begrootingsevenwicht te
herstellen.
Nog voor 1 Juli beloofde de regeerïng voor
stellen daartoe aan het parlement te zullen in
dienen. maar in afwachting hiervan wilde zij
reeds met 1 April alle daarvoor in aanmerking
komende staatsuitgaven met 5 pet. verlagen. In
de eerste plaats de salarissen en pensioenen,
uitgezonderd de uitkeeringen aan werkloozen en
invaliden, alsmede de ouderdomspensioenen.
Hierbij is de regeering op verzet der socialis
ten gestuit. Het is de oude strijd tusschen voor-
en tegenstanders van deflatie die hier met bit
terheid wordt gestreden.
Waar is de „sterke man" die al deze weer
spannige schapen weer terug kan leiden onder
een veilige hoede?
Ernstige aanrijding te Aerdenhout.
Bejaarde wielrijder zwaar gewond.
Maandagmorgen had op den Zandvoorter-
weg te Aerdenhout een ernstig verkeersonge
val plaats. De 60 jarige koopman, genaamd
J. H. B. uit Arnhem kwam per rijwiel van den
uitrit van perceel Zandvoorterweg 4,4 en stak
zonder naar links of rechts te kijken dwars
den rijweg over.
Bij dit oversteken werd hij gegrepen door
een auto, die van de richting Heemstede kwam
en bestuurd werd door den heer F. J. M. H. v.
P.. wonende te Zandvoort. De wielrijder werd
door het rechter voorspatbord van de auto
gegrepen en kwam vervolgens op de motor
kap terecht, terwijl hij met zijn hoofd door
de voorruit van de auto sloeg. Door het
remmen van de auto viel hij daarna achter
over op het wegdek, waar hij zwaar gewond
bleef liggen.
Dr. Dippel uit Aerdenhout verleende de
eerste hulp en op diens advies werd het
slachtoffer per ziekenauto naar het zieken
huis St. Joannes de Deo te Haarlem ver
voerd. Het rijwiel werd zwaar, de auto licht
beschadigd.
De politie stelde een onderzoek in naar de
remmen van de auto. Deze werden in orde
bevonden. Hedenmorgen was de toestand van
het slachtoffer nog hetzelfde. Hij heeft ver
moedelijk een schedelbasisfractuur gekregen.
Het woord is aan....
A. S. C. Wallis:
Bedenk altijd dat niet al
leen de verdienste maar ook
de dwaling van een groot
man onsterfelijk is.
(Te Amsterdam wordt gemiddeld
11000 maal per dag van de telefo
nische tijdinformatie gebruik ge
maakt).
Elfduizend menschen vragen eiken dag,
In Amsterdam, hoe laat het is geworden,
Dat is een aantal, dat er wezen mag.
En het wijst zeker op een hang naar orde.
't Is blijkbaar in de Amsterdamsche lijn.
Althans dat lijkt wel hieruit af te leiden,
Om op de hoogte van je tijd te zijn.
En zeker van je zaak te zijn bij tijden.
Je moet ook in dit tijdelijk bestaan,
Wel grondig voor de tijdpasseering waken.
Zoodat je met je tijd steeds mee kunt gaan
En geen moment zelfs uit den tijd zult raken.
De geest des tijds is eenmaal: tijd is geld,
In sterker mate dan het ooit geweest is,
AI wordt terecht van dezen tijd verteld,
Dat hij niet geldt, als een die groot van
geest is.
Elfduizend menschen vragen weer vandaag
En morgen of zij werklijk bij den tijd zijn,
Want Amsterdammers weten altijd graag,
Hoe laat het is, opdat zij steeds bereid zijn.
P. GASUS.
13795 TELEFOON 13795
F. MOOLENAAR stemt Piano's om de
3 m. op toon, 5.- p.j. Ook buiten d. stad
ORGELS REPAREEREN.
SCHALKBURGERGRACHT 38, HAARLEM-N.
(Adv. Ingez. Med.)
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 3.16—7.
H.V.A. 424—5
Amst. Rubber 205-%6
Philips 204
A.K.U. 391/2—
Unilever 135%
Beth. Steel 55 1/8—%
U.S. Steel 47 13'16—8
Republic Steel 16 Vè9/16
Anaconda 23 1/8
New York Central 15%
H.
lEB ik geen aanleiding om een
Groentje in Haarlem's Dagblad te
plaatsen?
Dat is een vraag, die de huisvrouw
zich geregeld wel mag stellen, tot
eigen voordeel.
HF.DEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
P
Weer een vrij belangrijke daling van het
erkloozcncijfer te Haarlem.
Ook te Haarlem zal een herdenking van het
eeuwfeest van den spoorweg Haarlem-Am
sterdam plaats hebben.
De zorg voor geestes-zwakken. In Haarlem
zijn de kosten het dubbele van die in Bloe-
mcndaal en Heemstede.
BINNENLAND.
Minister Steenberghe gaat naar Berlijn.
„Hamsteren" door particulieren gewenscht? 2
De overwegingen van den Hoogen Raad in
de Arnoud-zaak. 3
BUITENLAND.
Het Belgische kabinet Pierlot is weer afge
treden. 1
De regeeringen van Engeland en Frankrijk
hebben het bewind van Franco thans de
jure erkend. 5
Joden achten de Britsche voorstellen inzake
Palestina geen grondslag voor verdere be
spreking. 5
MacDonald heeft in het Lagerhuis gewaar
schuwd tegen veronderstellingen omtrent
den juisten inhoud van het Palestijnsche
Plan. 5
SPORT.
Damrubrick. 6
Criticus: Romantiek in de voetbalsport. 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Werk in vrijen tijd. i
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
Melis Stoke: Van mensch tot mensch. Van
land tot land. 3
J. B. Schuil over: „Vasantasena" 7
J. B. Schuil over „Zesde etage". 7
J. B. Schuil: Jan Hartman voor ,,'t Nut van
't Algemeen". 7
K. de Jong: Fecstconcert llaarlemsche Motet
en Madrigaalvereeniging. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 0