Haarlems Dagblad
t
DUITSCHE PERS
keert zich scherp tegen Praag.
Felle brand
jT
H
jjllll
t. i
Haadm's d&$Mad
260 Groentjes
PAaais'u^taeutieiu
HaadefHsDapMad
legde verkeer
te Utrecht stil.
Levenselixer.
RECHTSZAAK
Communistisch
verzet in Madrid
Thans gebroken?
Schip met Joodsche
emigranten vergaan?
Eerste kievitsei is er
56e Jaargang No. 17095
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 13 Maart 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losae nummers 6 cent per ex.
Advertrnlicn1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Rcgelabnniiementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Verontwaardiging wegens ,,anti-Duitsche
hetze" en ,,Benesj-methoden".
BERLIJN, 13 Maart (D. N. B.J.
Ingevolge aan Tsjechen toegeschreven anti-Duitsche incidenten
in Brno (Brünn) en Bratislawa, is de toon der Duitsche bladen tegen
over de gebeurtenissen in Slowakije zeer scherp geworden. De
berichten worden op de eerste pagina's groot opgemaakt. De
„Völkischer Beobachter" spreekt van een brutale Tsjechische
terreur in Slowakije en zegt, dat ook in Praag weer de gevolgen
van de anti-Duitsche hetze te onderscheiden zijn.
Het „12-Uhr-Blatt" spreekt van „Benesj-methoden" en de
„B. Z. am Mittag" stelt vast, dat de situatie zich op dreigende
wijze verscherpt.
Het Duitsche nieuwsbureau maakt melding van
een reeks tegen Duitschers gerichte incidenten
in verschillende stede van Slowakije, met name
te Brno, waargisteravond een Duitscher een
zekere dr. Schwabe, door Tsjechen zou zijn over
vallen en mishandeld. In Iglau had de Duitsche
bevolking ter gelegenheid van den Duitschen
„heldendag" de hakenkruisvlag uitgehangen.
Tsjechische politiebeambten zouden toen ge-
eischt hebben, dat deze vlaggen werden inge
haald en door de Tsjechische vlag vervangen. De
leider der Duitschers in Iglau en twee andere
Duitschers, die hieraan geen gevolg gaven, zou
den daarom in arrest zijn genomen.
In het bovengenoemde artikel van de
Völkische Beobachter wordt nog gezegd, dat
de toestand te Bratislava onhoudbaar is ge
worden, „De Tsjechen zijn ten gevolge van
de vijandelijkheid der bevolking niet in staat
een regeering in Slowakije in te stellen welke
hen bevalt".
Verder is het blad verontwaardigd, dat de
leider van de Duitsche volksgroep, Karmasin,
niet in de regeering is opgenomen.
van ZATERDAG j.l. be
vatte o.a.
Dat zijn 260 goede voor
beelden, die de navol
ging waard zijn.
Hebt U iets te vragen of
aan te bieden?
De g e m a k k e I ij k s t e,
snelste, zekerste en
goedkoopste weg is:
De verbetering der Bakenesser-
gracht.
Het Haarlemsche Raadsbesluit goedgekeurd.
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben
het besluit van den Haarlemschen Raad tot ver
betering van de Bakenessergracht goedgekeurd.
Zooals men weet is het de bedoeling de wa
tergang 2 Meter te versmallen, waardoor het
mogelijk wordt den Westelijken rijweg te ver
breeden. Zoowel de Westelijke als de Oostelijke
rijweg worden dooi-getrokken tot aan den nieu
wen weg die aangelegd wordt van de Jansbrug
(aan de Zuidzijde en Nieuwe Gracht) over het
terrein van de kazerne tot aan den Koudenhorn.
Over de Bakenessergracht wordt dan een brug
gebouwd. Ook de bestaande bruggen over de
gracht worden verbeterd, terwijl ook de wal-
muren vernieuwd worden.
Het is de bedoeling dat het werk gefinancierd
zal worden uit het Werkfonds.
Volgens schatting van de Völkische Beo
bachter zijn tot nu tce 70 leden van de Duit
sche minderheid en vier Duitsche onderdanen
gearresteerd.
IJmuidenaren stalen fietsen in
Haarlem.
Zaterdag heeft de recherche een 19-jarigen
visohlosser en een 18-jarigen los werkman uit
IJmuiden aangehouden, verdacht van dief
stal. Zij bekenden in Haarlem drie fietsen ge
stolen te hebben in Januari en Februari in
de Cheribon-, Maas- en Waalstraat.
Volgens de verklaringen zou de fiets uit de
Cheribc-nstraat in een sloot te Santpoort zijn
geworpen. Deze werd echter niet opgespoord.
De twee andere fietsen werden opgevischt
uit het Noordzeekanaal in LTmuiden-Oost.
De dynamo's en lampen waren er afgesloopt
en bleken aan een opkooper verkocht te
IJmuiden. die, omdat hij geen aanteekening
in zij" register gehouden heeft, proces-ver-
baal te verwachten heeft.
Van de twee in bewaring gestelde IJmui-
*»anaren werd inmiddels één vrijgelaten.
Prof. Toeka.
Tenslotte maakt het blad zich on
gerust ever het lot van den Slowaak-
schen leider prof. Toeka. Het gerucht
gaat, dat deze tijdens het overbren
gen naar de gevangenis zou zijn ge
dood.
In een officieel geïnspireerde Duitsche ver
klaring, welke gisteren te Berlijn aan de
buitenlandsche pers is verstrekt, wordt ge
zegd: „dat men te Praag weer terugvalt in
het standpunt van vóór München. Dit kan
door de Duitschers slechts met groote be
zorgdheid worden gezien. Praag heeft thans
een slag geslagen in Slowakije, waarbij de
Duitschers. die zich nog in den Tsjecho
Slowaakschen staat bevinden, tezamen met
de Slowaken moeten lijden".
Na de Tsjechen beschuldigd te hebben van
een psychologische verandering van gedach
ten, zegt de verklaring: ..Laat de Tsjechen
er echter aan denken, dat de betrekkingen
in Midden-Europa vastgelegd zijn door de
politiek, welke te München is aangevangen
en te Weenen is voortgezet".
Havas meldt, dat het gisteravond en van
nacht te Bratislava kalm gebleven is. De
straten waren verlaten, aangezien het ver
boden was zich zonder noodzaak cip straat te
begeven. Men zag slechts weinig patrouilles
op straafc.
De nieuwe minister-president van Slowakije
Karol Sidor, zal naar Praag gaan om met de
centrale regeering de ontwikkeling van den
toestand te bespreken.
In politieke kringen te Praag is
men van meening, dat het noodig kan
blijken een wijziging te brengen in
de centrale regeering.
De leider van de Slowaken in de Vereenigde
Staten, dr. Hletko, die tijdens de September-
crisis een bezoek heeft gebracht aan Slowa
kije. heeft naar Praag en Bratislava tele
grammen gezonden, waarin hij mededeelt,
dat de Slowaken in de Vereenigde Staten
eensgezind zijn voor het blijven van de Slo
waken in den Tsjecho-Slowaakschen staat en
zich verzetten tegen ieder separatisme.
De persdienst van de Slowaaksche regeering
bericht, dat Zaterdagavond, omstreeks half
el-f in de Joodsche wijk van Bratislava
een aantal personen, waaronder drie Duitsche
onderdanen, aangehouden en gefouilleerd
zijn. Aangezien bleek, dat de drie Duitschers
gewapend waren, werden zij tot vier uur in
den ochtend vastgehouden.
(Men zie ook pag. 9).
FELLE STRIJD IN
TRANS JORDANIË.
Havas meldt uit Haifa, dat in een
strijd tusschen geregelde troepen en
opstandelingen in Transjordanië 45
opstandelingen en vijf leden van het
Engelsche Arabische Legioen gesneu
veld zijn. Vijftien vliegtuigen hebben
de opstandelingen bestookt, waardoor
dezen gedwongen werden een toe
vlucht te zoeken in een vallei, waar zij
werden omsingeld door het Arabische
Legioen.
Ook elders zijn gevechten gevoerd.
Volgens de laatste berichten zijn de
opstandelingen tenslotte verspreid en
is de regeering den toestand weder
volkomen meester. Het is thans weer
rustig.
Drie vliegtuigen werden door het
vuur der opstandelingen getroffen.
Eén moest een noodlanding maken,
doordat de bestuurder ernstig ge
wond werd
Galeries Modernes"
door het vuur
verwoest.
Vanmorgen is de Utrechtsche bin
nenstad door een van de grootste
branden van den laatsten tijd geteis
terd.
Omstreeks half tien ontdekte het
personeel van het warenhuis „Galeries
Modernes" aan de Viestraat vuur in
een hoek van het gebouw, zoowel op
de beneden- als op de bovenverdieping
Aanstonds werd alarm geslagen.
Het personeel sloeg op de vlucht en
kon tijdig het gebouw verlaten. Het
vuur greep zeer snel om zich heen,
zoodat in een half uur tijd het
groote complex aan alle kanten in
lichter laaie stond.
De belangstelling voor dezen enor-
men brand was bijzonder groot. Het
verkeer in de binnenstad is stilgelegd.
Het warenhuis is uiterst brandbaar, mede
doordat er tijdelijk aan weerskanten een
noodgebouw is aangebracht dat uit hout is
opgetrokken. Eèn gelukkige factor is, dat de
brand in de ochtenduren is uitgebroken, zoo
dat zich weinig publiek in het warenhuis be
vond.
Het vuur greep zóó snel om zich heen, dat
niets van den inboedel uit het brandende ge
bouw kon worden verwijderd. De brandweer
rukte met al het beschikbare materiaal uit en
stond voor een vrijwel hopelooze taak.
Aan alle kanten werd water op het vuur
geworpen, doch aan blusschen viel voorloopig
niet te denken. Het geheele verkeer in de
binnenstad stond stil.
De brandweer bepaalde zich hoofdzakelijk
tot het insluiten van het brandende waren
huis en voorkwam uitbreiding door de aan
den overkant van de Viestraat gelegen percee-
len, waarin gevestigd zijn de firma Dijkhof,
Magazijn Nederland en Vroom en Dreesmann
nat te houden. Het vuur verrichtte snel het
verwoestende werk. Spiegelruit na spiegelruit
viel kletterend in stukken. Met een knal
stortte het dak ineen, daarna begonnen de
zijgevels te werken, die ten slotte eveneens
bezweken en ineen stortten. Het was een gi
gantisch schouwspel, waarbij het snelle ver
loop van het vernietigingswerk van het vuur
opviel.
Het uitgestrekte perceel werd totaal ver
nield. Een gelukkige omstandigheid hierbij is
dat dit perceel voor afbraak was bestemd
zoodra de nieuwbouw, waarvan de fundamen
ten inmiddels zijn gelegd, gereed zou zijn.
Het bedrijf zal voorloopig worden stil ge
legd omdat het geruimen tijd zal duren, al
vorens wederom tot verkoop kan worden over
gegaan.
De Utrechtsche binnenstad werd door dezen
brand volkomen geïsoleerd. De gemeente-bus
sen werden omgeleid, zoodat de dienst weinig
vertraging ondervond en vrijwel normaal
doorging. De Zeister tram echter ondervond
belangrijke stagnatie, daar het electrische net
stroomloos moest worden gemaakt.
De schade wordt geheel door verzekering
gedekt.
De verbetering van den overweg
bij de Kleverlaan.
Raadsbesluit goedgekeurd.
Het Raadsbesluit van Haarlem om in sa
menwerking met de gemeente Bloemendaal
den spoorwegovergang aan de Kleverlaan te
verbetering is door Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland goedgekeurd.
(Te Londen is een Britsch-Indisch
kruid fu-ti-tieng genaamd, aan
gevoerd, dat nauwkeurig onder
zocht zal worden, omdat men er
van beioeert, dat het, als voedings
middel gebruikt, het menschelijk
leven met tientallen jaren ver
lengt).
De mensch heeft het elixer van het leven,
Al sinds den alleroudsten tijd gezocht,
Verlenging van het leven was zijn streven,
Waarin hij echter nimmer slagen mocht.
Tenminste niet op de gezochte wijze.
Wel heeft door d' eeuwen heen de
wetenschap,
Met een volharding, nooit genoeg te prijzen,
Moeizaam heel veel gewonnen, stap voor
stap.
Nu zijn er waarlijk echter weder menschen,
Die mooglijkheden zien in een gewas.
Om te bereiken, wat men zich zou wenschen,
Een langer leven voor het menschlijk ras.
Er is een plantje, fu-ti-tieng geheeten,
Dat kruid moet zijn van wonderdadig soort,
Men hoeft, zegt men, dit goedje maar te
eten
En leeft tientallen jaren langer voort,
'k Weet niet waarop dit nu weer uit zal
loopen,
Veel is er niet in de geschiedenis.
Dat reden geeft om op succes te hopen.
De mensch raadt nog de meeste raadsels mis.
Tegen den dood is er geen kruid gewassen,
Dat is een oud en steeds nog gangbaar
woord,
Toch zal ik mij wel voor een oordeel passen,
't Is tijd genoeg, als men er meer van hoort.
Za! fu-ti-tieng ons leven heusch verlengen.
Ik ben er vooralsnog op voorbereid.
Dat ons de toekomst het bericht zal brengen
Schrap fu-ti-tieng, 't moet zijn fu-ti-liteit.
P. GASUS.
BUREAU KRANEVELD BEHANDELT IEDERE
JACOBIJNESTRAAT 10. - ADVIES ƒ0.80.
Kantoor 9—5; 's av. 7—8 - Telef. 20707.
Adviseur van diverse groote banken.
(Adv. Ingez. Med.)
Het woord is aan
La Rochefoucauld:
Het vertrouwen, dat wij in
ons zeiven stellen, veroor
zaakt veel van het vertrou-
iven, dat wij in anderen
stellen.
Volgens de laatste berichten uit
Madrid zou het communistische verzet
in Madrid thans gebroken zijn.
De tegenstand, zoo meldt Havas. heeft
precies een week geduurd, gedurende
welke men heeft kunnen vaststellen,
dat de beide communistische bevelheb
bers van de legercorpsen waaraan de
verdediging van de hoofdstad was toe
vertrouwd, ongeveer dertigduizend man
in het vuur hebben gebracht tegen den
Verdedigingsraad waardoor het front
werd gedesorganiseerd. De communis
ten beschikten over voldoende wapens
en levensmiddelen.
In een officieel communiqué van den Verde
digingsraad wordt gemeld, dat vijf vliegtuigen
Zondag bommen hebben geworpen op Guada
lajara. waardoor enkele slachtoffers zijn geval
len onder de burgerbevolking. In den ochtend
zijn verder twee Junkervliegtuigen bij Madrid
in botsing gekomen. Een der toestellen is om
laag gevallen tusschen de dorpen Torrejon en
Barajas. De inzittenden zijn om het leven ge
komen. Het toestel werd vernield.
(Voor verdere berichten over den toestand in
Spanje zie men pag. 9).
DE TIARA VAN PIUS XII .waarmede in 1846
Pius XI reeds gekroond werd en die geleidelijk
tot een dricdeelige kroon uitgegroeid is.
700 personen bevonden
zich aan boord.
WARSCHAU 13 Maart (Pat.). De
Poolschc pers verneemt uit Boekarest,
dat gisteravond in de haven van
Constantza inlichtingen waren ontvan
gen, volgens welke het onder Pana-
meesche vlag varende schip „Kiepo"
bU het eiland Kreta zou zijn vergaan.
De „Klepo" is enkele dagen geleden
uit Constantza vertrokken, met 700
Joodsche emigranten uit Polen en Tsje
cho Slowakije aan boord, die zich naar
Palestina begaven.
Nadere bijzonderheden omtrent de
ramp ontbreken nog.
WEEKBERICHT
Coöperatie „Vooruitgang" U.A.,
Haarlem.
ROOMBOTER per pond "9 ct.
PRUIMEN per pond 1214 ct.
LEID SC HE KAAS per pqpd 15 ct.
GOUDSCHE KAAS, belegen, per pond 30 ct.
BAK- EN BRAADVET per pond 38 ct.
PLANTEN VET per pak 38 ct.
Met dividendbons.
(Adv. Ingez. Med.)
De landarbeider G. van Boven heeft
Zondagochtend te De Cocksdorp in den
z.g. „Witten Hoek" op Texel het eerste
kievitsei gevonden.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag-
f
t* -
UÊkJ
Paus Pius XII geeft van de loggia van de St. Picter te Rome den zegen
(Urbi et Orbi) na zijn plechtige kroning.
e Haarlemsche raadsbesluiten inzake de
verbetering van de Bakenessergracht en
de verbetering van den spoorwegovergang
bij de Kleverlaan zijn goedgekeurd. 1
I BINNENLAND.
De „Galeries Modernes" te Utrecht is door
brand vernield. 1
BUITENLAND.
Het verzet der Madrilcensche communisten
schijnt thans vrijwel gebroken te zijn. 1 en 9
Dc Duitsche pers keert zich fel tegen Praag. 1
Ten aanschouwe van een geweldige menigte
is Paus Pius XII Zondag in de loggia van
den Sint Pictcr gekroond. 9
In Slowakije, waar een nieuwe regeering
benoemd is. hebben Zaterdag ernstige in
cidenten plaats gehad. 9
SPORT.
Criticus over den wedstrijd RipperdaBloe
mendaal. 5
Ajax en Eindhoven zijn afdeelingskampioen
geworden. 5
ARTIKELEN, enz.
K. de Jong: Zondagnamiddag concert der
H. O. V. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen od l-l