Paus Pius XII gekroond-
g
Ontzaglijke menschenmenigte
getuige van de plechtigheid.
Nieuwe Slowaaksche regeering
onder Sidor.
Schoonmaak
Madrileensche communisten
geven zich over.
MAANDAG 13 MAART 1939
HAARDEM'S DAGBESD
Zondag was het te Rome de groote dag der plechtige kroning van
Z. H. Paus Pius XII en deze gebeurtenis is met allen luister en
ceremoniën der Roomsch-Katholieke Kerk, temidden van het vol
tallige college van kardinalen, van bisschoppen, prelaten, vorstelijke
personen, talrijke officiëele vertegenwoordigers en een geestdriftige
menschenmenigte uit Rome, Italië en vele landen der aarde,
voltrokken.
Zestigduizend personen
woonden de Pausmis bij.
Reeds vroeg op den Zondagmorgen
begon de toeloop naar het wijde Sint
Pietersplein, dat zich onder den hel
deren hemel, waaraan de maan nog
zichtbaar was, scherp afteekende.
Zestigduizend menschen waren erin
geslaagd toegangskaarten te verkrij
gen voor de basiliek van Sint Pieter,
waarin de Heilige Vader de plechtige
Pausmis zou opdragen.
Gezeten op de Sedia Gestatoria wordt Paus
Pius XII de St. Pieter binnengedragen voor de
plechtigheid.
Zeer velen zagen zich het voorrecht voorbij
gaan van deze plechtigheid getuigen te zijn:
niet minder dan 250.000 aanvragen voor toe
gangskaarten had het Vaticaan immers ont
vangen. Doch Radio Vaticana had gezorgd
voor een uitzending van de plechtigheden in
verschillende talen, zoodat de techniek het
toch mogelijk maakte het verloop van de kro
ning en wat daaraan vooraf ging te volgen.
De fascistische militie en de caribinierï
hadden voor een uitgebreiden ordedienst zorg
gedragen. De stroom van bezoekers werd op
ordelijke wijze naar de basliek geleid. Talrij
ke auto's reden voor, die de genoodigden voor
het kerkgebouw brengen: de buitenlandsche
delegaties, de leden van het diplomatieke
corps, de Romeinsche adel, e. a. met hunne
echtgenooten. De dames waren allen in het
zwart gekleed en gesluierd, de heeren meeren-
deels in groot gala-uniform.
In dé basiliek.
Tegen acht uur was de enorme basiliek
reeds geheel gevuld. Het interieur van het
kerkgebouw was rijk versierd en geheel ver
licht.
Zwaar beierden de klokken van de basiliek
over het Sint Pietersplein en over de stad
Rome.
Even na 8 uur 30 (Italiaansche tijd) kondig
den zilveren trompetten de komst van den
Heiligen Vader aan. Een imposante stoet ver
scheen, komende uit het Vaticaan, in het
voorportaal van de basiliek.
Het was een treffend schouwspel. Vooraan
den stoet zag men, op een kussen gedragen, de
gouden, met edelsteenen bezette kroon, waar
mede de Heilige Vader straks op de loggia van
den Sint Pieter gekroond zou worden. Het is
dezelfde tiara, welke gediend heeft voor de
kroning van Pius IX in 1846, en die van de
talrijke tiara's, die in de schatkamer van den
Sint Pieter bewaard worden, den huidigen
Paus het beste past. Scherp teekende zich het
purper en hermelijnwit van het college van
kardinalen in den stoet af.
In het midden der processie, achter
de kardinalen, volgde Z. H. Pius XII,
de mijter op het hoofd, gekleed in het
wijde, goudbestikte gewaad, en geze
ten op de „seda gestatoria", welke
getorst werd op de schouders van
twaalf roodgekleede dragers, die om
ringd werden door de leden van de
Zwitsersche garde in hun gala-uni
form en de leden van de Palatijnsche
wacht, de officieren met getrokken
degens.
Een indrukwekkende stoet van patriarchen
en bisschoppen, allen in het wit en met de
mijter op het hoofd, vormde het tweede deel
van de processie. In het voorportaal ontving
de Paus eerst de hulde van de geestelijkheid
en daarna deed hij zijn triomfalen intocht in
de basiliek. Zilveren trompetten weerklonken
en het koor zette het „Tu es Petrus" (Gij zijt
Petrus") in. De enorme menschenmenigte
juichte den stoet geestdriftig toe, welke zich
langzaam door het middenpad voortbewoog te
midden van een dubbele rij leden van de Pa
latijnsche wacht, die den Heiligen Vader eer
bewijzen bracht. Aangekomen in de kapel der
H. Drievuldigheid, verliet de Paus zijn draag
stoel om een oogenblik te bidden voor het
heilig sacrament om zich vervolgens weer
per draagstoel te begeven naar Sint Grego-
rius-kapel, waar hij zich op zijn troon zette
en de hulde der kardinalen, aartsbisschoppen
en bisschoppen in ontvangst nam. De prinsen
der kerk knielden neer voor den Heiligen Va
der en kusten hem den visschersring.
Op de voor de buitenlandsche ver
tegenwoordigers gereserveerde tribune
zag men den Italiaanschen kroon
prins, den minister van buitenland
sche zaken, graaf Ciano, den hertog
van Norfolk als vertegenwoordiger
van den koning van Engeland, ex-
koning Ferdinand van Bulgarije, Prins
Karei van Vlaanderen, de koningin
moeder van België, de familie der
Spaansche Bourbons en talrijke an
dere Prinselijke personen.
Nadat de H. Vader zich in de Sint Grego-
rlus-kapel gekleed had in de misgewaden, be
gaf de stoet zich naar het altaar van de con
fessie. De Paus, nog steeds gezeten op de sedia
gestatoria, werd door de menigte in den Sint
Pieter luide toegejuicht: men klapte in de
handen, juichte en zwaaide met zakdoeken.
Temidden van dit enthousiasme zette het koor
van de Sixtijnsche kapel het „Tu es Petrus" in.
Tijdens de processie van de Gregorius-kapel
naar het altaar van de confessie, nam de ce
remoniemeester, die voor den Paus liep. drie
keer een dot vlas van een zilveren schotel en,
neerknielend verbrandde hij dit, zingend „Pa
ter Sancte, sic transit gloria mundi". (Heilige
Vader, zoo vergaat de glorie der wereld).
Ondertusschen stroomde de menigte buiten
op het plein voor den Sint Pieter tezamen om
door middel van de aangebrachte luidsprekers
de plechtigheden te volgen.
De Pausmis.
Aangekomen bij het altaar van de confessie
werd de sedia gestatoria neergezet tusschen
het altaar en den troon en terwijl de kardi
nalen zich aan weerszijden opstelden, schreed
de Paus naar het altaar om de H. Mis te be
ginnen. Het zangkoor zette de mis van Pa-
lestrina in. Nadat de Paus de gewone gebeden
van het begin der H. Mis had gebeden, begaf
hij zich naar den troon, waarop hij plaats
nam en de drie oudste kardinaal-bisschoppen
zongen de speciale gebeden voor de kroning,
waarna de tweede kardinaal-diaken den Paus
voor de trappen van het altaar het pallium
omhing.
Tijdens het Kyrie bewierookte een kardi
naal-diaken den Paus voor het altaar. Ver
volgens begaf de Heilige Vader zich weer naar
den troon voor de adoratie. Een voor een kus
ten de kardinalen de hand en den voet van
den Paus, die hen ophief en omhelsde. De pa
triarchen, aartsbisschoppen en bisschoppen
kusten de hand en de rechterknie, gemijterde
abten kussen alleen den voet.
Na het Gloria begaf de eerste kardinaal
diaken. voorafgegaan door ceremoniemeesters
zich naar het graf van Sint Petrus in de cryp
te van den Sint Pieter, onder tiet zingen van
de litannie der kroning, waarop het koor de
antwoorden zong.
Nadat Epistel en Evangelie in het Latijn en
Grieksch waren gezongen, zette de Paus het
credo in.
Na de consecratie keerde de Paus naar den
troon terug met ontbloot hoofd. Vervolgens
waschte hij zich de handen in het bekken,
dat hem werd voorgehouden door den prins
assistent bij den H. Stoel, waarna hij, met den
myter op het hoofd, naar het altaar ging voor
de slotgebeden.
Onmiddellijk na den apostolischen zegen
gaf de deken van het kapittel van de basiliek
Sint Pieter een witte geborduurde beurs waar
in 25 oude geldstukken, a!s belooning voor
het opdragen van de H. Mis.
Na het einde van de Pausmis verliet de
Paus, wederom gezeten op de sedia gestatoria,
den Sint Pieter, toegejuicht door de menigte
De stoet begaf zich via den koninklijken trap
naar de zaal van de zegening, achter de log
gia, waar de kroning zal geschieden.
De geloovigen in den Sint Pieter
verlieten de kerk om zich naar het
plein te begeven, teneinde de kroning
te kunnen zien. Meer dan 500.000 men
schen stonden op het plein samenge
pakt. Op de speciaal opgerichte tri
bunes hadden de vertegenwoordigers
van de veertig buitenlandsche mo
gendheden en andere genoodigden
plaats genomen.
De kroning.
De klokken van den Sint Pieter lieten hun
bronzen stem hooren over het plein en de ge-
heele stad. Aan beide zijden van den troon,
welke in de loggia was opgericht, zoodat allen
op het plein deze konden zien, namen officie
ren der edelgarde plaats. Te vijf minuten
over één weerklonken de bazuinen en ver
scheen de Paus. De menigte op het plein
barstte uit in een luid gejubel en handge
klap.
Nadat de Paus plaats had genomen
op den troon nam de tweede kardi
naal-diaken hem den myter van het
hoofd en de eerste kardinaal-diaken
plaatste hem de tiara op, onder het
uitspreken van de oude formule:
„Ontvang de tiara, versierd met drie
kronen en weet, dat gij zijt de Vader
van vorsten en Koningen, de herder
der menschen op aarde en plaats
vervanger van onzen verlosser Jezus
Christus, wien eer zij en glorie in alle
eeuwen der eeuwen".
Na deze korte plechtigheid barstte
de menigte opnieuw in gejuich los.
Vervolgens gaf de Paus den zegen Urbi et
Orbi. Wederom juichte de menigte op het
plein en klapte in de handen, minuten lang,
waarvoor de Paus, glimlachend met de hand
wuivend, dankte.
Ten teeken van het einde der plechtigheid
werden wederom de zilveren bazuinen gesto
ken.
Toen de Paus, voor de H. Mis, op de sedia
gestatoria den Sint Pieter binnen werd ge
dragen, verlieten de prins en de prinses van
Piemont, die op de tribune voor de buiten
landsche vertegenwoordigingen de plechtig
heid bijwoonden, de tribune en knielden voor
den Paus neer, die hen zijn zegen gaf.
Zaterdag werd het nieuwe Slowaak
sche kabinet gevormd.
Het ls als volgt samengesteld:
Minister-president: Sidor (thans
vice-premier der centrale regeering).
Binnenlandsche zaken: Soko). (pre
sident van Slowaakschen Landdag),
Onderwijs: Sivak (afgevaardigde).
Handel cn Openbare werken: Stano
(vice-president van Slowaakschen
Landdag).
Industrie, arbeid en landbouw: Sat-
ko (afgevaardigde).
Financ-lën: Hmcar.
Justitie: Gejza Fritz.
Havas verneemt uit Bratislawa dat
de samenstelling der nieuwe Slowaaksche
regeering daar een gunstig onthaal
schijnt te vinden, daar de leden van het
nieuwe kabinet bekende strijders voor de
de autonomie van Slowakije zijn. De pam
fletten, die den avond te voren verspreid
Goering korten tijd op Fransch
gebied.
Zaterdagmiddag is maarschalk Goering
met eenige vrienden per auto over de Fran-
sche grens gekomen. De heeren woonden het
jaarlijksche bloemenfeest de z.g. „Bataille des
fleoirs" te Monte Carlo bij en maakten daarna
een korte wandeling, waarna zij naar San
Remo terugkeerden.
DEGRELLE TOT ACHT DAGEN GEVANGE
NISSTRAF VEROORDEELD.
Degrelle, de leider der Rexisten, werd tot
acht dagen gevangenisstraf veroordeeld we
gens tijdens een vergadering jegens wijlen
den gewezen Belgischen minister Jaspar ge
uite beledigingen.
geeft menige huisvrouw en meisje ruwe en
roode werkhanden. Deze worden wederom
spoedig gaaf, zacht en blank door Purol.
(Adv Ingez. Med.)
Berichten uit Madrid en van de
zijde der Spaansche Nationalisten
duiden er op, dat de situatie in Ma
drid zich gedurende het afgeloopen
weekeinde in gunstigen zin voor den
Verdedigingsraad ontwikkeld heeft.
Na een vierurig krachtig bombardement
door republikeinsche artillerie en tanks heb
ben zoo meldt Havas de soldaten, die
onder- de bevelen -der communistische leiders
stonden, den strijd1 opgegeven. De meesten
liepen over naar de troepen van den verdedi
gingsraad.
Volgens gisteravond aan de Fransche grens
ontvangen berichten zouden de straatgevech
ten in Madrid, en vooral op punten ten noor
den der stad echter nog voortduren. De com
munisten zouden er in geslaagd zijn een ra
diostation in werking te stellen, waarmede
zij oproepen uitzenden.
Ook wordt medegedeeld, dat sommige deelen
van de hoofdstad het gisteren zonder brood
moesten stellen, daar de communisten zich
tijdens de dagen van den opstand van talrijke
auto's met meel hebben meester gemaakt.
Vandaag zal de uitdeelïng van levensmidde
len normaal hervat worden.
In het geheele republikeinsche
Spanje zijn de communistische func
tionarissen uit hun functies verwij
derd. De troepen van generaal Miaja
hebben vijfhonderd gevangenen van
de communisten bevrijd, waaronder de
civiele gouverneur van Madrid, José
Gomez Osorio. Deze gevangenen wa
ren opgesloten in het vroegere ko
ninklijke paleis El Pardo, 15 K.M. ten
noordwesten van Madrid. De commu
nisten zelf hebben tot nu toe 3000
gijzelaars vrijgelaten.
De plechtige kroning. Kardinaal Dominiani plaatst de tiara op het hoofd
van den Paus.
Union-Radio meldt,
uur Zondagmiddag,
dat pas tegen
afdeelingen van
2
den Nationalen Verdedigingsraad het
Nebrija-Lyceum hebben veroverd, waardoor
1.500 gevangenen konden worden bevrijd. De
communisten hebben op hun terugtocht
echter de luitenant-kolonels Frajua en Plet,
die den Verdedigingsraad trouw waren ge
bleven, meegevoerd. Een der vrijgelaten per
sonen, de commissaris Parlorio, heeft ver
klaard, dat hij en zijn lotgenooten door de
muiters waren mishandeld.
Hoe de toestand Zaterdag was.
Dat de toestand te Madrid Zaterdag zeer
ernstig is geweest, bleek uit de berichten der
Spaansche radiostations. Een der zenders
meldde, dat de troepen van Franco duidelijk
het geweervuur hoorden.
De communisten hadden het ministerie van
marine en het radiostation eenige keeren be
zet.
Om tien uur deelde Union Radio mede, dat
de republikeinsche strijdkrachten, die weer
eenige gebouwen op de communisten hebben
heroverd, hadden geconstateerd, dat al deze
gebouwen geplunderd waren. In het gebouw
van de provinciale commissie der communis
tische partij werden geweldige hoeveelheden
levensmiddelen en meer dan een millioen
pesetas aangetroffen.
De communisten hadden zich meester ge
maakt van een gedeelte van den levensmid
delen voorraad van Madrid. Zij hebben, vol
gens deze berichten, vernietigd, wat zij niet
konden gebruiken.
Het gemeentebestuur van Madrid heeft daar
op maatregelen genomen om de levensmidde
lenvoorziening der hoofdstad te beschermen.
Te Burgos heeft men twee bronnen van
inlichting, namelijk de radio van de republi
keinen en de waarneming uit vliegtuigen. Men
was hier van opvatting, dat de communisten
sterker waren dan de Verdedigingsraad wel
heeft laten blijken.
De communisten hadden vermoedelijk ge
durende eenigen tijd de stad geheel om
singeld en zich genesteld op het vliegveld Ba-
rajas ten oosten der stad in de voorsteden
Guindalera, Prosperiad en Cuatro Caminos
in het noorden, in de universiteitswijk en het
Casa de Campo in het westen, terwijl zij in
het Centrum talrijke gebouwen hadden bezet.
Blijkbaar hielden beide partijen elkaar in
evenwicht.
Aanval der Nationalisten.
Tusschen half acht en negen uur hebben
de Nationalisten Zaterdag een krachtigen
aanval ondernomen op het front aan den
rand van de hoofdstad. De republikeinsche
batterijen openden een hevig vuur-, dat tot elf
uur duurde. Het staken van het bombarde
ment scheen aan te duiden, dat de stellingen
niet gewijzigd werden.
Joden in Duitschland van eiken
militairen dienst uitgesloten.
De Joden waren tot dusverre in Duitsch-
land uitgesloten van militairen dienst en van
arbeidsdienst. Zij waren echter ondergebracht
in de aanvullende reserve no. 2. Een decreet
van den opperbevelhebber der Duitsche legers
heeft hen thans volstrekt uitgesloten van
iederen militairen dienst, actief als reserve.
Den Joden zal een „certificaat van uitshii-
ting" gegeven worden. Zij zullen, volgens een
officieuze mededeeling, behandeld worden
als zij, die uitgesloten zijn wegens „onwaar
digheid". Er wordt daarbij geen melding ge
maakt van de minderheden, in het bijzonder
van de Tsjechen en Slowaken, die in October
1938 bij Duitschland werden ingelijfd en die
ook vrijgesteld zijn van militairen dienst
krachtens de aankondiging van Hitier. dat hij
in het Duitsche leger geen vreemde elementen
wenscht.
werden en waarin Sidor van verraad beschul
digd werd en de betoogingen der Duitschers
in Slowakye hebben, naar het schijnt, het
merkwaardige gevolg gehad, dat de waarlijk
vaderlandslievende Slowaken ontstemd zijn
jegens dr. Tisso, omdat zij gezien hebben,
dat de Duitschers de Slowaaksche beweging
te hunnen voordeele hebben trachten uit te
buiten, aldus dit bricht.
Sidor heeft te middernacht een radiotoe
spraak gehouden, waarin hij oa. zeide: „Toen
ik minister te Praag was. heb ik het testa
ment van Hlinka gehoorzaamd: Ik heb na
ijverig gewaakt voor het welzijn van het Slo
waaksche volk. Mijn kameraden zullen den-
zefden weg volgen. Wij zullen er in slagen
een nieuw leven te organiseeren. Wij hebben
geen plan opgesteld, maar zullen de stem der
werkelijkheid gehoorzamen. Eerst moeten de
wonden verzorgd worden en daarna kan het
land geconsolideerd worden. Ik richt mij tot
alle leden van de Hlinka-wacht, ik roep hen
op tot den strijd onder de vaan van het Slo
waaksche nationalisme. Ik blijf uw hoogste
chef en eisch trouw aan den eed, die gij vroe
ger hebt afgelegd. De terugweg is afgesne
den- voorwaarts, Slowakije".
Na deze toespraak zeide de voorzitter van
den landdag, Teplanski. dat het een nood
zakelijkheid" is, dat Slowakije met Bohemen
en Moravië samenwerkt.
Den geheelen Zaterdag is het te
Bratislawa zeer onrustig geweest. Er
werd tijdens de demonstraties ge
schoten.
Verscheiden Joodsche winkelhuizen
moesten het ontgelden. Tegenover de
synagoge werd met een handgranaat
gegooid.
Volgens een door het hoofdkwartier
van de Hlinka-garde te Bratislawa
gepubliceerd communiqué zijn bij deze
incidenten negentien leden der Hlinka
garde gedood.
Volgens berichten van Slowaaksche
zijde zijn bij een gevecht tusschen
Hlinkagarden en Tsjechische soldaten
te Presof elf personen gedood.
Zaterdagavond patrouilleerden nog
voortdurend pantserwagens door de
straten van Bratislawa.
Teplansky vaardigde een decreet uit waarbij
openbare bijeenkomsten werden verboden en
de bevolking niet wordt toegestaan zich na
half tien des avonds op straat te begeven.
De Duitsche minderheid in Slowakije hield
in de stad een groote betooging ter gelegen
heid van den eersten verjaardag van de
Anschluss. De leider der Duitsche minderheid,
Kannazin protesteerde in een toespraak tot
10.000 personen tegen de „onwettige maatrege
len der Tsjechen tegen Slowakije".
Hij verklaarde:
„De regeering van Tisso is de eenige
regeering, welke door de Duitschers in
Slowakije wordt erkend. Dezen vree
zen echter niets, want, indien tegen
over hen eenige maatregel zou worden
genomen, zou onze groote buurman,
het rijk, onmiddellijk tusschenbeiden
komen. De missie der Duitschers in
Slowakije is zich te vereenigen met de
Slowaaksche autonome beweging om
den vrijen Slowaakschen staat te be
schermen."
Na deze redevoering defileerden de betoo-
gers. Tijdens deze betooging is op Karmasin
een schot gelost.
In den afgeloopen nacht zijn voor talrijke
Joodsche winkels en koffiehuizen in Bratis
lawa knalbommen ontploft. Uit een onderzoek
is gebleken, dat de projectielen door Duit
schers geplaatst waren. Er is alleen materieele
schade aangericht.
Volgens berichten uit goede bron zoo
meldt Havas is in den nacht op Zondag
door bemiddeling van de Duitsche partij een
aanzienlijke hoeveelheid wapens van den
Duitschen oever naar den Slowaakschen oever
gebracht. De Duitschers te Bratislawa hebben
op deze wijze 1.500 geweren met munitie en
automatische wapens ontvangen.
De Slowaaksche minister-president heeft
aan Havas verklaard: Duitschland schijnt al
leen Durcansky als vertegenwoordiger van de
plaatselijke regeering te erkennen. Dat gaat
ons niet aan, want de wijziging in de Slowaak
sche regeering is een binnenlandsche Slowaak
sche kwestie.
Reuter meldt, dat de Weensche
Radio-omroep Zaterdag ieder half uur
een opwekking aan de bevolking van
Slowakije uitzond, den strijd tegen de
Praagsche regeering voort te zetten.
Deze uitzendingen geschiedden in het
Slowaaksch.
Dr. Durcansky, de gewezen Slowaaksche
minister van Openbare Werken en Verkeer,
zeide in een radio-toespraak voor den Ween-
schen zender o.a.:
„Er bestaat geen twijfel meer over, dat de
Tsjechen niets anders dan hun eigen belan
gen najagen ten koste van de Slowaken. De
Tsjechen hebben niets uit de geschiedenis ge
leerd. Zij zouden het Slowaaksche volk de
rechten brengen, die het door een lijden ge
durende twintig jaar heeft bevechten. Praag
heeft bij de uitwerking van de wet inzake
de Slowaaksche autonomie bij iederen stap
moeilijkheden gemaakt.
Het heeft ln schijn een autonomie gescha
pen, welke in het geheel niet bestaat. De mi
nister, zoo constateert het D.N.B. heeft met
een verwijzing naar de bepalingen van de
grondwet vastgesteld, dat de door de re
geering van Praag gevolgde procedure on
wettig is.
Het gevolg van dit onwettige optreden der
regeering te Praag is volgens Durcansky. dat
de regeering van Tisso ook verder gerechtigd
is haar functie uit te oefenen.
Met bijzonder scherpe woorden richtte dr.
Durcansky zich tegen de Tsjechische gene
raals. die „uit lust naar avonturen over
Slowakije het standrecht hebben afgekon
digd".
Durcansky vervolgde: „Ik ben mij er van
bewust, dat ik een wettig vertegenwoordiger
ben van het Slowaaksche volk en verzeker
iederen Slowaak, dat niemand door mij zal
worden teleurgesteld. Ik verzeker u, dat ik
handel na overleg met alle Slowaaksche re-
geerlngsfactoren, die aan het hoofd zijn ge
steld van het Slowaaksche volk, dus met uw
toestemming."
Tenslotte gaf Durcansky uitdrukking aan
zijn vertrouwen op de overwinning der
Slowaaksche zaak. .Jk verzeker u. zoo ver
klaarde hij, dat wij de volledige overwinning
der belangen van het Slowaaksche volk be
vechten en zoo zullen verzekeren datgene
wat de uitvoerend commissie der volks
partij van Andrej Hlinka in den zin had".
