Haarlem's Dagblad
Slowakije onafhankelijk
Slowakije
Onafhankelijk.
Binnenrukken van
Duitsche troepen
verwacht
Hongaarsche troepen
Sub-Karpathisch
Oekraïne
binnengerukt
Een Ontdekking.
De werkloosheid
te Haarlem.
56e Jaargang No. 17096
Uitgave Lonrens Coster. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724,14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 14 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
1.10. per 3 maanden I 3.25. franco per
post f3.55. loser nummer» 6 cent per ex.
Adserlentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reelame» f 0.f»0 per regeL
Regelabontieinentetarirven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Het verwachte bericht, dat de Landdag te
Bratislava de onafhankelijkheid van Slowa
kije zou uitroepen, is vanmiddag om één uur
gekomen. Er volgde de mededeeling op, dat
verwacht werd dat binnen enkele uren Duit-
sche troepen het land zouden binnenrukken.
Het eerste besluit blijkt in geheime zitting
te zijn genomen. Het Deutsche Nachrichten
Büro zegt zelfs letterlijk: „De Slowaaksche
Landdag heeft hedenochtend in geheime zit
ting de onafhankelijkheid van den Slowaak-
schen staat uitgeroepen". Ik vestig er uw
aandacht op dat dit merkwaardig is. Wij
beleven vreemde tijden en zijn aan veel raars
gewend geraakt, maar dat men onafhanke
lijkheid uitroept in geheime vergadering mag
zelfs voor onzen tijd een novum heeten.
Zonder bijzondere achterdocht kan men
uit deze origineele werkwijze afleiden dat de
Slowaaksche afgevaardigden des volks niet
allen geestdriftig waren voor de onafhanke
lijkheidsgedachte. En het tweede bericht, de
invasie van Duitsche troepen aankondigend,
versterkt het vermoeden dat vele Slowaken er
niet voor waren zich van de Tsjechen af te
scheiden. Enfin, zij worden er van afge
scheiden. En Mgr. Tiso, de pas afgetreden
premier, die te Berlijn besprekingen met Hitier
had gevoerd en via Weenen naar Bratislava
was teruggekeerd blijkbaar met zijn in
structies in zijn binnenzak heeft een nieuwe
regeering gevormd. Er is nog geen bevestiging
van een eerder binnengekomen Havas-bericht,
dat zulks al voorspelde en beweerde dat het
een totalitaire staat zou worden waarin het
staatshoofd den titel „vader" zou voeren. Of
dit waar is zal nog moeten blijken.
Tot nieuwe paniekstemming in Europa ge
ven deze gebeurtenissen geen aanleiding. Zij
beteekenen de volgende phase in de ontbin
ding van den Tsjecho-Slowaakschen staat,
die na de conferentie in München, nu een
half jaar geleden, al zwaar verminkt was en
nu uiteenvalt in twee kleine landjes met wei
nig levensvatbaarheid. Vooral het armoedige
Slowakije heeft niet veel kans op een redelijk
bestaan. Als het moet afhangen van de hulp
van Duitschland, dat voor zich zelf de leuze
„exporteeren of sterven" heeft aangeheven en
zijn economischen nood luidkeels uitroept
dus niet in geheime zitting zal het zeker
niet welvarend worden. Want de Duitschers
hebben hun handen vol met hun eigen moei
lijkheden. Doel van hun huidige politiek
schijnt dan ook veeleer de verdere verzwak
king van Tsjecho-Slowakije te zijn. Dat zij
dit Slowakije zouden annexeeren moet als
een groote onwaarschijnlijkheid beschouwd
worden. Het zou een blok aan het been des
Derden Rijks zijn.
De andere mogendheden hebben wel, met
Duitschland, den federatieven staat gegax-an-
deerd, maar geen gewapende interventie toe
gezegd. Dus komt er zeker geen Europeesche
oorlog van.
Waarom is de federatieve staat mislukt?
„Dat hebben de Tsjechen gedaan," zeggen de
Duitsche bladen natuurlijk. „De Duitschers, de
Roethenen en de Slowaken hebben eerlijk ge
probeerd er een succes van te maken, maar
de Tsjechische geest heeft dat belet. De geest
van Benesj brak weer door."
Dat gebeurde dan van grooten afstand,
want de ex-president der Tsjecho-Slowaaksche
republiek zit allang in de Vereenigde Staten,
waar hij een vreedzaam professoraat be
kleedt maar vandaag ervaart dat Berlijn zijn
lievelingsvijand nog niet vergeten is. Overigens
begrijp ik niet waarom de Tsjechen zouden be
toogd hebben dien federatieven staat te
laten mislukken. Wat hadden zij daarmee dan
wel voor? Konden zij er beter, welvarender
gelukkiger mee worden? Zijn zij dat nu, of
worden zij het morgen?
Nog nergens heb ik daarvoor eenige bewijs
voering kunnen vinden. Intusschen komt het
bericht binnen dat de Hongaren een dertigtal
dorpen in de subkax-pathische Oekraïne bezet
zouden hebben, hetgeen op een nieuwe ver
warring in Oost-Europa schijnt te duiden.
Maar tot alarm in het Westen geeft ook dit
nog geen aanleiding. Men zal daar ondei-lin>
zijn oplossing wel moeten vinden.
R. P.
BESLUIT VAN DEN
SLOWAAKSCHEN
LANDDAG
BRATISLAVA, 14 MAART.
De Slowaaksche Landdag heeft heden in geheime zitting
den onafhankelijken staat Slowakije uitgeroepen.
Mgr. Tisso heeft een nieuwe regeering gevormd.
Reuter meldt uit Weenen, dat men daar verwacht, dat
Duitsche troepen binnen enkele uren Slowakije zullen
binnenrukken.
Het D. N. B. meldt nader uit Bratislava:
Dr. Tisso heeft vanmiddag: 1 uur de onafhan
kelijkheid van Slowakije geproclameerd.
Tevoren had de Landdag een desbetreffende
wet aangenomen.
Van officieele Slowaaksche zijde wordt de
volgende ljjst van ministers gepubliceerd:
President en minister-president Mgr. Tisso.
Plaastvervanger van Tisso: Toeka.
Defensie: Zaklo.
Onderwijs: Sivak.
Binnenlandsche zaken: Sidor.
Buitenlandsche zaken: Durcansky.
Justitie: Frits.
Financiën: Pruchinski.
Chef van den propagandadienst: Mach.
Incidenten aan Tsjechisch-
Hongaarsche grens
BOEDAPEST, 14 Maart. Van
Hongaarsche zijde wordt gemeld,
dat vanochtend vroeg Tsjechi
sche grenswachten hebben ge
schoten in de richting van de
Hongaarsche grens. Hongaarsche
grenswachten openden onmiddellijk
het vuur om zich te verdedigen.
Het dorp Orhegyjalja nabij Muncaks,
is door de Hongaren bezet. Zij wierpen
de aanvallende Tjechen terug en
hebben verscheidene gevangenen ge
maakt.
United Press meldt, dat volgens een bericht
van den Duitschland-zender de Slowaaksche
Landdag de Duitsche regeering om hulp had
verzocht.
Voorts verneemt United Press van officieele
zijde uit Praag, dat het Tsjecho-Slowaaksche
kabinet is afgetreden.
LONDEN, 14 Maart. (Havas). Van
welingelichtte zijde wordt verno
men dat de Duitsche ambassadeur
te Warschau, Von Moltke, na gister
avond een onderhoud te hebben te
hebben gehad met den Poolschen
minister van buitenlandsche zaken
Beck, die van ochtend te Berlijn is
aangekomen.
In welingelichte kringen verluidt, dat de
Poolsche regeering aan Berlijn zou hebben
doen weten, dat zij zeer gekant is tegen de
stichting van een onafhankelijken, Oekraïn-
sche staat of inlijving van de sub-karpatische
Oekraïne bij Slowakije.
Alleen het inlijven van dit gebied bij
Hongarije zou overeenkomen met de
Poolsche belangen.
Verder zouden reeds militaire
maatregelen genomen zijn langs de
PoolschTsjechische grens, vooral ten
Zuiden van Lwow en in Teschen, waar
het normale spoorwegverkeer sinds
gisteren voor een deel is gestremd.
(De gebeurtenissen, die aan deze feiten zijn
voorafgegaan vindt men op pag. 5, waar even
eens een kaai'tje van Slowakije is opgenomen).
Van welingelichte zijde te Bratislava
wordt gemeld, dat Hongaarsche troe
pen meer dan 30 dorpen in de Sub-
Karpathische Oekraïne hebben bezet.
De Westerhrue verbreed.
Het woord is aan....
Pascal:
(Een Fransch onderzoekingsreizi
ger, teruggekeerd van de Nieuwe
Hebriden, heeft verklaard, dat de
kannibalen van deze eilanden niet
houden van het vleesch van
rooker s).
Weer is onze kennis een graadje verrijkt,
Ditmaal in verband met de Nieuwe Hebriden,
Daar zijn kannibalen, naar plotseling blijkt,
Geen keurige, maar wel kieskeurige lieden.
Voor menschenvleesch, weet u, begaan ze
een moord,
En blank vleesch ook vinden zij niet te
versmaden,
'k Weet niet hoe zij 't eten. gekookt of
gesmoord.
Gehakt, gelardeerd, of eenvoudig gebraden.
Maar één ding staat nu onomstootelijk vast.
Nadat deze Franschman het op heeft gestoken.
Een ding dat hem blijkbaar verheugd heeft
verrast.
Zij houden van menschen alleen die niet
rooken
Dus gaat u ooit met de Hebriden in zee.
Al hebt u geen plannen, je kunt het nooit
weten,
Neem dan toch vooral ook uw rookgerei mee.
Dan nooden ze u niet zoo gauw aan hun et-en.
U ziet weer. de deugd wordt niet altijd beloond,
Want zij die zich 't rooken niet willen
ontzeggen.
Zij worden juist op de Hebriden verschoond.
Terwijl de niet-rooker het loodje moet leggen.
Wie nooit een sigaar rookt, wordt zelf de
sigaar,
Wanneer kannibalen hun potje gaan koken.
De rooker der kwaadste pijp loopt geen gevaar.
Juist hij niet, om daar kwaje pijpen te rooken.
Als rooker heb ik wel in twijfel gestaan.
Of 't eiglijk niet beter was, dat eens te staken,
Gelukkig dat ik dat maar niet heb gedaan,
Ik had er wel door in den pot kunnen raken.
P. GASUS.
Weer voor het verkeer opengesteld.
De Westerbrug (over de Westergracht bij de
Leidsche vaart) is belangrijk verbreed. Het werk
is nu zoover gevorderd, dat de brug morgen
weer voor het verkeer lean worden opengesteld.
Er kan hier van een goede verkeersverbete-
ring gesproken worden. Niet alleen is de rijweg
verbreed, maar aan beide kanten is een breed
trottoir voor voetgangers gekomen.
PERSONALIA.
Dezer dagen slaagden te Haarlem voor het
examen coupeuse: Anny Kokkelkoren, Corrie
Joosten en Clara Bersee.
Voor costumière: Laura Jansen, To Smit, Ger-
da Bersee, Anny Gijssen, Fransine Schouten en
To van Schaick.
In één week 148 minder!
In de afgeloopen week daalde het aantal
werkloozen te Haarlem met 148. Inderdaad
een mooie vermindering!
Er zijn nu nog 5688 werkloozen.
De hoop wordt gekoesterd dat wij
over een maand beneden de 5000 zul
len zijn gekomen, iets wat in geen
jaren bereikt is.
Er zijn nu 404 werkloozen minder dan in
1938, 694 minder dan in 1937, 1179 minder dan
in 1936 en 190 minder dan in 1935.
Vrijgelaten Spaansche gevangenen
beklagen zich.
MADRID, 14 Maart. (Havas) De civiele gou
verneur van Madrid, José Gomez Ossorio,
heeft zich tezamen met 51 hoofdofficieren
en 200 subalterne officieren, die allen door
de communisten gevangen zijn genomen en
later weer vrijgelaten, beklaagd over de be
handeling welke tijdens de gevangenschap
is ondervonden. Tevens beklaagt men zich
over het feit, bestolen te zijn.
Commissionnair in effecten
veroordeeld.
Onmiddellijke gevangenneming bevolen.
AMSTERDAM, 14 Maart. Het gerechtshof,
gepresideerd door mr. Joh. M. Jolles, heeft van
morgen een Amsterdamschen commissionnair in
effecten wegens verduistering van een familie
kapitaal veroordeeld tot een gevangenisstraf van
anderhalf jaar. Voorts gelastte het Hof de on
middellijke gevangenneming van den verdachte,
ep grond, dat er vrees voor vlucht best?»**
Politiepatrouilles in de straten van Bratislava.
Wagenweg 21
Telefoon 20416
Dy* Opent hare salons voor
DAMESHOEDEN
Donderdag 16 Maart, 3 uur
(Adv. Ingez. Med.)
Brand in hotel „De Oude Doelen*"
Vuur was spoedig bedwongen.
Hedenmorgen om ongeveer 8 uur is
brand uitgebroken in een der logeer
kamers van hotel ..De Oude Doelen"
op het Tournooiveld te Den Haag.
De brand liet zich aanvankelijk ernstig
aanzien, vooral ook door een groote
rookontwikkeling, welke oriëntee
ring onmogelijk maakte. De Haagsche
brandweer was spoedig met twee mo
torspuiten ter plaatse en om kwart
voor negen had men den brand, welke
gelocaliseerd bleef tot een drietal
kamers op de eerste étage, onder de
knie.
In het hotel heerschte een zeer zenuwachtige
stemming, niet alleen omdat een gedeelte
van het hotel in brand stond, maar ook om
dat men toen nog bezig was met de pogingen
om enkele gasten uit de brandende kamers
buiten gevaar te brengen. Een tweetal dames
en een heer hadden te veel rook naar binnen
gekregen en werden door den gemeentelijken
geneeskundigen dienst naar het ziekenhuis
aan den Zuidwal en aan het Westeinde over
gebracht.
Daarenboven moesten natuurlijk ook de ka
mers, welke niet direct gevaar liepen, oogen-
blikkelijk worden ontruimd. Alle gasten van
het hotel, die op de eerste en tweede étage
aan de zijde van de Houtstraat woonden, wer
den gewekt en bevonden zich korten tijd
later beneden in de hall van het hotel, waar zij
werden overgelaten aan de goede zorgen van
het personeel.
Onder hen was de Nederlandsche
gezant in Ankara, de heer P. Visser
en zijn echtgenoote, die naar hij
ons zeide nu de voordeelen had
ondervonden van jarenlange ervaring
in het bergbeklimmen. Hij was na
melijk via een brandladder van de
brandweer in de Houtstraat terecht
gekomen.
Zijn papieren waren inmiddels door een
handigen agent van politie bij de Twentsche
Bank in veiligheid gebracht.
De Haagsche brandweer bestreed inmiddels
op de eerste étage de haard van den brand
met vier stralen. Om kwart voor negen was
het vuur gebluscht. waarna de brandweerlie
den gedeelten vaix den vloer openhakten om
dat zich tusschen zoldering en vloer van de
eerste étage nog zeer veel rook ontwikkelde. Er
bestond toen evenwel geen gevaar meer voor
uitbreiding van het vuur.
In totaal zijn drie kamers met badkamers
op de eerste étage uitgebrand, terwijl de wa
terschade zeer groot is.
Alle goede spreuken zijn
reeds in de wereld; men ver
zuimt slechts ze toe te pas
sen.
Geneesheer-directeur van het
St. Elisabeth's Gasthuis.
KINDERVOEDING
Door „Kindervoeding" werden in de week#van
6 Maart tot 11 Maart 1939 verstrekt 5507 porties
warm eten, n.l. in lokaal: Eemstraat 986; Over-
tonstraat 1116; Zoetestraat 1006; Kamperstraat
821, Haarl.liedestraat 732, Buitengewoon onder
wijs 660, voorm. Spaarndam 186.
Nadere bijzonderheden over No. 1 van de
voordracht.
In de vergadeirne van den Haarlemschen
gemeenteraad van Woensdag 22 Maart komt
aan de orde de benoeming van een genees
heer-directeur van het St. Elisabeth's Gast
huis, ter opvolging van Dr. L. C. Kersbergen.
Wij hebben reeds Zaterdag medegedeeld,
dat het college van Regenten de volgende
(niet-alphabetische) voordracht heeft aan
geboden.:
1. P. A. Heeres. Assen, belast met de leiding
van het ziekenhuis te Assen:
2. Dr. J. M. Planteydt, Goes: belast met
de leiding van het ziekenhuis te Goes:
3. Dr. J. Th. R. Schreuder. Sneek; belast
met de leiding van het ziekenhuis te Sneek:
Ook gaven wij al korte biografische bijzon
derheden over de voorgedragenen.
Thans volgen nog eenige nadere mede-
deelingen over No. 1 van de voordracht.
De heer P. A. Heeres
werd 1 Januari 1901 te
Groningen geboren,
waar hij de H. B. S.
met 5-jarigen cursus
doorliep, om vervolgens
zijn studies aan de
Rijks-universiteit al
daar voort te zetten.
In 1919 zette de heer
Heeres zijn eerste
schreden als medisch
student in het Gro
ninger Universiteits
gebouw waar hij. in
P. A. HEERES.
het voorjaar van 1926, tot arts werd bevor
derd. Reeds enkele jaren daarvoor was hij as
sistent geweest op de physiologische af-
deeling van professor Hamburger. Na zijn
artsexamen werd de jonge dokter assistent
bij professor Polak Daniëls en, na 2]/2 jaar
chef de cliniquee bij dezen. Daarop volgde in
1930 zijn benoeming tot geneesheer-directeur
internist, röntgenoloog, aan het Wilhelmina
Ziekenhuis te Assen, waar de toen plaats vin
dende groote verbouwing onder zijn leiding ge
schiedde. Begin 1931 trad dokter Heeres te
Assen in functie. Onder zijn leiding vend
verleden jaar plaats de uitbreiding der in
richting met laboratoria, zuster-eetzalen en
poliklinieken
Onder leiding van den geneesheer-directeur
die zelf verschillende artikelen op physiolo-
gisch en pathologisch gebied in binnen- en
buitenlandsche vakbladen publiceerde be
werkten drie jonge artsen aan het Asser
ziekenhuis hun dissertatie te weten dr. L.
Koster, thans internist bij de landmacht te
Utrecht; dr. F. Klein, thans internist bij de
psychiatrische inrichting ..Het Apeldoornsche
bosch" te Apeldoorn de stichting van het
Centraal Israëlietisch Kerkgenootschap en
dr. J. Erwteman. thans arts te Amsterdam
Dokter Heeres. die zich óók in den tijd dien
hij te Assen werkzaam was. in Drenthe een
zeer goeden naam heeft verworven is voorzitter
van de afdeeling Assen der Nederlandsche
Maatschappij tot Bevordering der Genees
kunde: bestuurslid van den Nederlandschen
Bond voor Ziekenverpleging 'Noorder Ge
west! voorzitter der Asser Muziekschcolver-
eeniging. voorzitter van het Sportkeurings
bureau en lid der N.TC. van den K.N.VB.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag-
In één weck verminderde te Haarlem het
aantal werkloozen met 148. 1
Nadere bijzonderheden over No. 1 van de
voordracht voor geneesheer-directeur van
het St. Elisabeths Gasthuis te Haarlem. 1
De Haarlemmermeer was een eeuw geleden
nog vernielend water. 3
BINNENLAND.
De Regeering wil verschillende wegen van
natriumverlichting voorzien. 3
De groote brand tc Utrecht. 3
Op het station Vinkcvccn zijn twee treinen
tegen elkaar gebotst. 9 7
BUITENLAND.
Nadat mgr. Tiso, de gewezen Slowaaksche
premier, gisteren met Hitier geconfereerd
had is het Slowaaksche parlement als ge
volg daarvan bijeengeroepen. 1 en 5
Goering is gisteren onverwacht uit Italië
naar Duitschland teruggekeerd. 5
In Slowakije hebben zich gisteren tal van in
cidenten voorgedaan. 5
Duitsche troepenbewegingen aan de Tsjechi
sche grens. 5
SPORT.
Kagnhild Hvrgcr en Inge Sörensen boeken
successen te Haarlem. 9
Het sportgesprek van de weck over zweef
vliegen. 9
Engeland maakt een goede kans de laatste
testmatch tegen Zuid-Afrika te winnen. 10
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Slowakije onafhankelijk. 1
Van onzen correspondent te Genève: De vrij
heid der Zwitsersche pers. 6
K. de Jong over Bach's Matthaeus Passion
voor de C. O. V. g
J. B. Schuil: Marie van Eysden-Vink 75 jaar. 6
v. II.: Ragnhild en Inge. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen op li