Haarlem's Dagblad
Oost-Europa
Waf
gebeurde
J
Huemer's
verpakte KOFFIE en THEE
De Opbrengst.
tn
En hoe de wereld
erover oordeelde.
Veertig maal Jaarbeurs
Poolsch-Hongaarsche
grens verwezenlijkt.
R.A.P. weer onver
bindend verklaard.
BERICHT
Ochtendbeurs Amsterdam
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17098
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algeni. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 16 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk©
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Natuurlijk begint men nu berekeningen te
maken omtrent de opbrengst die het nieuwste
avontuur van Hitier aan Duitschland heeft
opgeleverd. Wat Slowakije betreft, dat tot
dusver niet militair bezet is en daarom nog
een ietwat „onafhankelijker" indruk maakt
dan Tsjechië, mag die geen naam hebben.
Het is een arm land en lijkt veeleer op een
faillieten boedel. Maar Tsjechië, of laat ons
zeggen Moravië en Bohemen, is een voordee-
liger zaak. Tsjecho-Slowakije bezat niet alleen
nog een aanmerkelijken goudvoorraad
waaruit dus al blijkt dat er nog andere mid
delen waren toe te passen dan „exporteeren
of sterven" om den Duitschen economischen
nood te lenigen maar bovendien liggen in
Moravië en Bohemen vele belangrijke fabrie
ken. Daartoe behooren de wapenfabrieken van
Skoda, waarin dertigduizend arbeiders hun
brood verdienen. En deze gedachte voert van
zelf naar de uitrusting van het thans ontwa
pende Tsjechische leger, dat veertig divisies
telde en een geduchte artillerie en algemeene
mechanisatië bezat. Die placht aangevuld ^te
worden uit tientallen wapenfabrieken, waar
in zoowel kanonnen en geweren als tanks,
pantserauto's en andere legerwagens gemaakt
werden. Niet gering. Tsjecho-Slowakije heeft
tot vlak vóór de crisis van September bekend
gestaan voor zijn geduchte bewapening en
zijn uitgebreide industriëele oorlogsvoorbe
reiding. Toen de diverse bevolkingsdeelen alle
maal om autonomie begonnen te roepen werd
deze weerkracht minder indrukwekkend. En
weldra zou blijken dat materiëele bewapening
van weinig waarde is als de bevolkingsdeelen
niet vereend zijn in een gemeenschappelijk
nationale gedachte. Het resultaat is nu dat
alles den Duitschers in handen valt.
Tot de opbrengst behooren evenwel ook nog
vele millioenen Tsjechen. Niemand kan met
eenige reden veronderstellen dat die plotse
ling met geestdrift voor de Duitschers bezield
zouden worden. Zij zijn menschen behoorend
tot een ander ras: het Slavische, en zij heb
ben zich nooit door sympathie voor Duitsch
land onderscheiden. Daarbij komt dat een
inlijving van deze millioenen in volkomen
strijd zou zijn met de theorieën van Mein
Kampf en met vele verzekeringen van Hitier
omtrent de naasting van Duitsche minder
heden buiten de grenzen, waartoe hij zich
ten allen tijde bepalen zou. De superioriteit
van het Duitsch-Germaansche ras is boven-
die in geschriften en in kranten zoo veel
vuldig bezongen en de Blut und Boden-theorie
is daar zoo vast aan verbonden, dat het haast
niet mogelijk schijnt die met acht millioen
Slaven-in-rijksverband zoomaar eens eventjes
te gaan logenstraffen.
Volgens sommige mededeelingen zou het
nieuwe statuut van Bohemen en Moravië dan
ook niet gelijk worden aan dat van Oosten
rijk, dat onder den titel „Ostmark" eenvou
dig is ingelijfd, maar zooiets worden als de
vroegere positie van de rijkslanden Elzas en
Lotharingen in het Duitsche Rijk, met een
zekere mate van cultureel zelfbestuur. Deze
vergelijking is evenwel niet afdoende, want
hoe wil men bloedveimenging van Germanen
en Slaven voorkomen? Zullen de bekwame
Tsjechen op den duur soms niet naar voren
komen in het Derde Rijk? Dat zal toch niet
te voorkomen zijn, tenzij men hen evenals
de Joden tot tweederangs burgers zou degra-
deeren. Enfin, hun zelfbestuur zal al heel
weinig om het lijf hebben en Hitier heeft
vanmorgen in een dagorder tot zijn troepen
over Bohemen en Moravië al gesproken als
over „rijksgebied, onder de souvereiniteit van
Groot-Duitschland gebracht", maar het sta
tuut zal nog wel eenige moeilijkheden opleve
ren en onloochenbaar is hiermee de weg dei-
annexatie van vreemde volken betreden. In
strijd met Mein Kampf, in strijd met zoovele
verzekeringen in Hitler's redevoeringen. Waar
in hij ook bij herhaling heeft verklaard, dat
hij geen territoriale ambities in Europa meer
had. En dan waren er nog de geest en de
letter van de overeenkomst van München
Hier kom ik tot het laatste deel van de op
brengst: Nieuw wantrouwen in Europa. De
betere internationale sfeer van de laatste paar
maanden is nu weer totaal verscheurd. Dat
blijkt niet alleen uit het gisteren gehouden
Lagerhuisdebat, maar dat kan men overal
waarnemen. Ook in zijn eigen naaste omge
ving. Het is schier komisch, maar dan tragi
komisch, te bedenken dat minister Hoare een
week geleden nog met een plan voor een Gou
den Tijdperk, door onderlinge samenwerking in
Europa te verwezenlijken, voor den dag kwam.
En dat men plannen maakte voor bewape-
nings-beperking. En dat de Engelsche minis
ters Hudson en Stanley handelsverdragen met
Duitschland zoud.en sluiten, waartoe al zooveel
voorbereidend werk is gedaan.
R. P.
Het woord is aan
DE belangrijkste gebeurtenissen in verband met
Tsjecho-Slowakije en de voornaamste reacties
daarop zijn
1. Henlein krijgt de burgerlijke leiding in Bohemen,
Bürckel in Moravië.
2. Generaal Gajda wordt „Führer van het Tsje
chische volk".
3. De Hongaarsche troepen bereiken de Poolsch-
Roetheensche grens.
4. Chamberlain verklaart: „het herstellende ver
trouwen is geschokt", „er is gehandeld tegen
den geest van München".
5. De Engelsche pers is fel verontwaardigd.
Duitschland heeft een heele reeks beloften ge
schonden
6. De Frausche pers acht voortaan de Duitsche
onderteekening van verdragen waardeloos;
7. In Amerika is men pessimistisch.
De Jaarbeurs heeft nu veertig maal
Haar poorten reeds ontsloten,
Dat is een flink en rond totaal
Die „zaak" staat goed op pooten.
Als een centraal bemiddelaar,
Heeft hij een dienst bewezen
Aan menigeen reeds menig jaar,
Die passend wordt geprezen.
Wat is er al niet omgegaan,
Aan menschen en aan zaken,
Zoolang de Jaarbeurs heeft bestaan,
Dat is niet uit te maken,
Maar het is zeker een bedrag,
Dat men ook zonder weten,
Als resultaat bewondren mag
En ontzagwekkend heeten.
Een mijlpaal is opnieuw bereikt,
Met deze veertig keeren,
En hij die in de toekomst kijkt,
Geeft order: doormarcheeren.
De Jaarbeurs blijft nog jong en sterk,
Zij zal haar gang niet staken,
En 'k wensch haar gaarne in haar werk,
Succes door goede zaken.
P. GASUS.
Hongaarsche troepen in Roethenië
bereiken de Poolsche grens.
WARSCHAU, 16 Maart (Reuter/
ANP). De voorhoede-detache
menten van de Hongaarsche troepen
in Roethenië (Sub-Karpathische
Oekraïne) hebben vanochtend vroeg
de Poolsche grens bereikt.
Hiermede is de verlangde gemeen
schappelijke grens een feit geworden.
Havas verneemt over den Hongaarschen
opmarseh dat deze vertraging ondervond ten
gevolge van de weersomstandigheden en in
sommige gevallen tengevolge van Tsjechischen
weerstand.
Sommige berichten melden, dat ernstige
gevechten tusschen Hongaren en Tsjechen
hebben plaats gehad.
Polen heeft thans een grens met Duitschland
en onder Duitschen invloed staande landen ter
lengte van 2653 K.M. of ongeveer de helft van
de geheele Poolsche grens.
De gemeenschappelijke grens met Hongarije
heeft een lengte van 350 K.M. terwijl de rest on
gewijzigd is gebleven, nl. 1412 K.M. met de
Sovjet Unie, 507 K.M. met Lithauen, 106 K.M.
met Letland, 347 K.M. met Roemenië en 140
K.M. langs de Oostzee.
Tsjechische vluchtelingen in
Polen.
WARSCHAU, 16 Maart. (Havas). In den af-
geloopen nacht zijn bij Lawoczne talrijke Tsje
chen over de grens gekomen. Eerst kwam een
trein met 550 personen meest ambtenarep, po
litie en gendarmen en 160 vrouwen. Deze trein
is naar Bohumin geleid, vanwaar hij door zal
rijden naar Moravië. Een wagon met wapens
en munitie werd op Poolsch gebied achter ge
laten. Verder zijn twee bataljons van het 36ste
regiment infanterie op Poolsch gebied aangeko
men. De Tsjechische grenswachten van Siankie
en Uzok hebben hun post verlaten en hebben de
Poolsche grens overschreden, waarna zij wer
den ontwapend.
Te Skole zijn tientallen journalisten aangeko
men.
Mgr. Wolosjin gevlucht?
WARSCHAU, 16 Maart (Havas) De Poolsche
pers bericht, dat de minister-president van de
Sub-Karpathische Oekraïne, mgr. Wolosjin naar
Roemenië zou zijn gevlucht.
Uit Berlijn wordt vernomen, dat Hitier geen
antwoord heeft gegeven op het telegram van
mgr. Wolosjin, den minister-president van de
Sub-Karpathische Oekraïne. Hitier schijnt
bereid de toekomst van de Roethenen zonder
zijn tusschenkomt te laten regelen.
(Voor uitvoerige bij zonder heden over de Oost-
Europeesche kwesties zie men pag. 5 en 6)
Kalmte te Madrid weergekeerd.
MADRID 16 Maart (Havas). Na de onder
drukking van den communistischen opstand is
te Madrid de kalmte weergekeerd en de Verde-
digingsraad heeft haar werk tot het verkrijgen
van een eex-vollen vrede kunnen hervatten.
De personen, die thans te Madrid de leiding
hebben, verheugen zich in een populariteit,
welke de oude regeering verloren had.
Minister Wel ter naar de
Ver. Staten.
Vervolgens naar West-Indië.
NEW-YORK, 16 Maart (Reuter). Naar
hier vernomen wordt zal de Nederlandsche
minister van koloniën, Ch. J. I. M. Weiter, de
zen zomer een bezoek brengen aan de Golden
Gate-tentoonstelling te Sa.n Grancisco aksmede
aan de wereldtentoonstelling te New-York.
Daarna zal de minister een inspectiereis ma
ken naar Nederlandsch-West-Indiö
Autobusondernemers van
rechtsvervolging ontslagen
's-GRAVENHAGE, 16 Maart. Het Haag-
sche kantongerecht heeft art. 39 van het
nieuwe reglement autovervoer personen
en daarmee de belangrijkste bepaling van het
R.A.P. onverbindend verklaard.
Gisteren diende in raadkamer voor den
kantonrechter mr. Ferguson een verzet van
Sommeling tegen de inbeslagneming van
eenige overtuigingsstukken. Mr. Ferguson
annuleerde de inbeslagneming op grond van
de overweging, dat art. 39 r.a.p. onverbin
dend is.
Eenzelfde uitspraak heeft de kantonrechter
mr. Van Haeften hedenochtend geveld ten
opzichte van de ondernemers Stoop en Niêuw-
land.
Het is te verwachten, dat de ondernemer
van der Weyden, die onlangs bij verstek tot
f 1000 boete is veroordeeld, thans met succes
in verzet zal komen.
Art. 39 van het R.A.P. luidt:
1. Het is verboden een motorrijtuig tot ver
voer van personen te exploiteeren anders dan
krachtens een vergunning als bedoeld in ar
tikel 2.
2. Overtreding van het vorig lid vormt een
strafbaar feit, in den zin van afdeeling 9 van
de wet van 29 November 1935. (Staatsblad
no. 685).
Mr. Van Haeften overwoog dat de kroon in
haar bij de wet voorbehouden bevoegdheid
tot het bedreigen van straffen voor overtre
ding van gemaakte verbodsbepalingen is be
perkt tot de gevallen, waarin voor het exploi
teeren van moterrijtuigen een vergunning
wordt vereischt, de gevallen dus. genoemd in
art. 2 r.a.p. Voorts overwoog Mr. van Haef
ten dat intusschen onder de verbodsbepalin
gen van art. 39 r.a.P. 1939 valt elk exploi
teeren van een motorrijtuig tot vervoer van
personen, anders dan krachtens een vergun
ning die voor het exploiteeren van dc in art.
2 rA.P. bedoelde, met name genoemde, mo
torrijtuigen is vereischt, zoodat ook voor het
exploiteeren van de aldaar niet genoemde mo
torrijtuigen, voor welk exploiteeren dus geen
vergunning wordt vereischt. wordt verboden,
welk verbod verder reikt dan dat, waarvan de
kroon zich de bevoegdheid heeft voorbehou
den, voorschriften te geven.
Hieruit volgt, aldus de uitspraak van mr.
Van Haeften dat de bepaling van art. 39
R.A.P. 1939 verbindlnde kracht mist.
De kantonrechter verklaarde mitsdien het
ten laste gelegde feit bewezen, doch niet
strafbaar.
Artikel 2 van het r.a.p. luidt:
Een vergunning wordt vereischt voor:
a. Het exploiteeren van autobussen in de
uitoefening van een autobusdienst;
b. het exploiteeren van autobussen tot het
uitvoeren van toerwagenritten;
c. Het exploiteeren van taxi's;
d. Het exploiteeren van huurauto's.
Het O. M. in hooger beroep.
Naar wij vernemen, heeft de ambtenaar van
het O. M. bij het Haagsche kantongerecht, mr.
Van der Kun, tegen de uitspraken van de kan
tonrechters mrs. Ferguson en Van Haeften,
waarbij art. 39 van het nieuwe reglement auto
vervoer personen onverbindend is verklaard,
hooger beroep aangeteekend, zoodat mag wor
den verwacht, dat deze zaken eerlang voor de
Haagsche rechtbank opnieuw in behandeling
zullen komen.
Stendhal
Alleen een groote geest
durft een eenvoudigen stijl
te hebben.
55
pp**©*-
V 1
(Adv. Ingez. Med.)
Hitier betuigt zijn hulde aan de
Duitsche troepen.
PRAAG, 16 Maart (D.N.B.) Hitier heeft
het volgende schrijven aan den opperbevel
hebber der Duitsche troepen, generaal Von
Brauchitsch, gezonden: „Het leger heeft op
den 15den Maart door de snelle bezetting der
belangrijkste steden van Bohemen en Mora
vië oud rijksgebied onder de souvereiniteit
van Groot-Duitschland gebracht. Ondanks
het stormachtige weer en den moeilijken toe
stand van den weg hebben de legerafdeelin-
gen en de daaraan ondergeschikte eenheden
van de luchtmacht enkele uren na de uit
vaardiging van het bevel de grenzen over
schreden en haar doel bereikt. Troepen, die
ik op weg naar Praag aantrof, maakten, de
inspanning die zij achter den rug hadden
ten spijt, een voortreffelijken indruk. Ik be
tuig officieren en manschappen voor hun ver
richtingen en hun houding mijn bijzonderen
dank".
Vanochtend te half acht verscheen het
eerste vliegtuig der Duitsche luchtmacht
boven Praag.
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
KWALITEIT
KENMERKT
VRAAGT UWEN
LEVERANCIER
(Adv. Ingez. Med.)
Bovenstaande afbeelding toont het Hradzjin, de oude keizerlijke burcht te
Praag, waar Hitier zijn intrek heeft genomen.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amster
dam van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 311—08.
H. V. A. 415—2V2.
Vergde Vorstenl. 8iy23/4.
Amst.. Rubber 200197.
Philips 203198.
AKU 36—5 3/4.
Unilever 1364y2*.
Beth. Steel 52y2—113/16.
U. S. Steel 45 3/4—7/8.
Rupublic Steel 1514 13/16.
Anaconda 215/8—1/4.
Shell 10 3/16—1/8.
Tidewater Ass. Oil 10 7/163/8.
North Am. Aviation 12 1/4.
EN Groentje in Haarlem's Dag
blad is de beste en snelste bemidde
laar, dien U zich wenschen kunt.
En geen ander bemiddelaar stelt zich
met zoo geringe betaling tevreden.
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Bijzonderheden over de Haarlemsche Voor-
jaarsbeurs. 11
BINNENLAND.
De Haagsche Kantonrechter verklaart het
R. A. P. onverbindend. 1
De wegenverkeersbeschikking is afgekomen 3
De werkloosheid nam in Februari sterk af 8
De gemeente-ontvanger van Doornspijk is
weer in arrest gesteld. 8
BUITENLAND.
Henlein is belast met de burgerlijke leiding
in Bohemen. Bürckel met de burgerlijke
leiding in Moravië. 5
Hitler is gisteren te Praag aangekomen. 5
Chamberlain heeft in het Lagerhuis zijn te
leurstelling over 't optreden van Duitsch
land uitgesproken. 5
SPORT.
Schaakrubrick. 8
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Opbrengst. 1
J. B. Schuil over: „Zijne eminentie doet
zaken" 2
Vr. S.: L*i Engeland. 3
J. H. de BoU: Visser van Haarlem zestig
jaar 4
A. H. Loeff Bokina: Matschappelijk werk 9
Voor de Vrouw 14
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 13
