P. Guilonard en ir. Von Baumhauer bij proefvlucht gedood. DE' IN DE PIJP. AETHERGEUZEN IN BOLLENSCHUUR BI LISSE OVERROMPELD GEEN NOOD 1602-20 Maart-1939 Groot Boeïng-vliegtuig neergestort. MAANDAG 20 MAART 1939 HAARDEM'S DAGBDAD IH II Daders midden in geheime uitzending betrapt In den nacht van Zaterdag op Zondag is te Lisse de geheime zendinstallatie, welke onder den naam „Aethergeuzen" werkte, door de politie en ambtenaren van den radiocontróledienst het zwijgen op gelegd. De apparaten zijn in beslag genomen, de daders, zes mannen, die zich met deze ongeoorloofde uitzendingen bezig hielden, zijn op heeterdaad betrapt en gearresteerd. Langdurig recherchewerk beloond Zeven personen aangehouden Midden in de uitzending Dit i£ in enkele woorden het groote succes van een wekenlang zoeken naar dit zendsta tion, dat zich gedurende een maand iederen Woensdag- en Zaterdagnacht van 12 uur tot 12.15 uur liet hooren op een golflengte van 311 M. Direct nadat Hilversum gesloten was, viel de zender in. Meestal werd een korte redevoe ring gehouden en de onbekende spreker ont zag zich niet om verscholen achter zijn ano nimiteit op de meest grove en beleedigende wijze aanvallen te doen op de regeering, pu bliekrechtelijke instellingen en overheidsper sonen. Direct nadat de eerste uitzending, die —gehoord de geluidssterkte uit Amsterdam kwam, stelden zoowel de radiocontrolecom missie als het bureau van den commissaris van de rijkspolitie K. H. Broekhoff een uitge breid onderzoek in. Een onderzoek dat, gezien de gemakkelijke verplaatsbaarheid van het zendstation, groote moeilijkheden opleverde. Het politieele onderzoek werd behalve door den commissaris ingesteld door inspecteur J. W. Kallenborn van het bureau voor falsifica- ten en inspecteur van Boxtel van het hoofd bureau van politie te Amsterdam. Gezien de politieke strekking van de uitzendingen ver moedde men in welke richting men moest zoe ken. Een groot aatnal personen, dat voor een eventueele medewerking aan deze ongeoor loofde en krenkende uitzendingen in aanmer king kwam, werd in de gaten gehouden. Tijdroovend recherchewerk. Dit was een werk, dat zeer veel tijd kostte aldus vertelde commissaris Broekhoff het A. N. P. Zondagmiddag en dat met de meest mogelijke voorzichtigheid moest geschieden om eventueele daders niet „kopschuw" te ma ken. Tenslotte was het duidelijk, dat van alle gevolgden slechts één man, een 27-jarige Am- sterdamsche koopman, ernstig in aanmerking kwam, bij de zaak betrokken te zijn. Intus- schen had de geheime zender reeds spoedig de uitzendingen van de hoofdstad uit gestaakt Blijkbaar werd dat door de daders, die er al les op zetten om anoniem hun aanvallen voort te kunnen zetten, te gevaarlijk gevonden. Soms wezen de peilingen van den Radiocon troledienst uit, dat uit Amstelveen werd ge zonden, dan weer hadden de „Aethergeuzen", zooals zij zich pleegden te noemen, hun tenten aan den rand van het Gooi, onder Weesp op geslagen. In beide gevallen stelden de genoem de inspecteurs, die nacht in nacht uit op zoek waren naar den zender, een onderzoek in die buurten in, waarbij zij op uitstekende wijze werden geholpen door de gemeentepolitie te Weesp en de marechaussee te Watergraafs meer. Resultaten leverden deze expedities echter niet op. De rechercheurs Knol en Dobbe volgden echter in hun politie-auto, bestuurd door den politiechauffeur Bey hardnekkig het spoor van den Amsterdamschen koopman T. En Zaterdag zou dit tot het betrappen op hee terdaad leiden. Zaterdagavond reed T. met zijn auto in de richting Haarlem. Hij reed zeer snel, daarbij toch de noodige maatregelen treffende om eventueele vervolgers het spoor bijster te doen worden. Het was geen gemak kelijk werk om den man op de duistere wegen niet kwijt te raken, maar het gelukte. Even buiten de kom van het dorp, ten zuiden van Lisse, sloeg de geheimzin nige auto, die door de Amsterdamsche rechercheurs zoo hardnekkig gevolgd was, een duister, doodloopend laantje in, dat naar de terreinen van een bloembollenkweeker voerde. Behalve een woning stond op het terrein een ruime schuur. De rechercheurs vatten bij het laantje post en waarschuwden telefonisch de inspecteurs Kallenborn en Van Boxtel en de ambtenaren van den Kadiocontroledïenst. Spoed was geboden. De Amsterdamsche inspecteurs stonden ge reed om uit te rukken en alle maatregelen om met succes een inval te doen waren genomen. Thans was spoed geboden, ten eerste omdat de mogelijkheid bestond, dat de „Aethergeu zen" ontijdig lont zouden ruiken en zij hun uitzending niet zouden laten doorgaan en in de tweede plaats om met voldoende man schappen aanwezig te zijn om alle betrokke nen op heeterdaad te betrappen. Weldra suis de de politie-auto met de beide inspecteurs over de donkere wegen naar Lisse, waar met groote omzichtigheid eerst een bezoek aan het politiebureau werd gebracht De plaatselijke inspecteur, de heer J. Warmenhoven had in middels zijn mannetjes gemobiliseerd en ook P. T. T.-ambtenaren van den controledienst waren gearriveerd. Besloten werd om met de twaalf beschikbare mannen in een wijden cirkel een cordon te trekken om de schuur Dit was in den donkeren nacht geen gemak kelijk werk, temeer daar het te nemen terrein doorsneden werd door slooten. Herhaaldelijk moesten de politiemannen in het duister een sprong wagen, maar alles ging goed en tegen middernacht, het tijdstip waarop de uitzen dingen begonnen, was alles voor een verras- serden overval gereed. Zoo nu en dan zag men uit de schuur een lichtflits en men was er vrij wel zeker van, dat men op het punt stond om met succes toe te slaan. verrast. Afgesproken was, dat precies vijf mi nuten over twaalf de aanval zou plaats hebben. Van alle kanten renden de politiemannen met de revolver in de vuist naar de schuur. De deur werd opengerukt en de „Aethergeuzen" wa ren en flagrant délit betrapt. Juist was een spreker bezig met een aanval op de regeeringZijn mond klapte midden in een zin dicht toen hij de politie zóó plotseling en onverwachts voor zich zag. In de schuur bevonden zich vijf mannen tusschen de 20 en 30 jaar. Buiten be vond zich nog een zesde man, die blijk baar als wachtpost had dienst gedaan. Ook hij werd ingerekend en later bleek dat in zijn woning twee uitzendingen hebben plaats gehad. In de schuur, die door een petroleumlamp spaarzaam werd verlicht, trof de politie een volledige zendinstallatie aan van uitstekende kwaliteit. Een groot deel van de toestellen was ingebouwd in koffers, de kleine microfoon was gemonteerd op een statief van een foto toestel. De zes gearresteerden werden overgebracht naar het politiebureau te Lisse, evenals het in beslag genomen zendtoestel en een koffer gramofoon met platen. Vervolgens werd de officier van justitie te Haarlem van de ge beurtenissen op de hoogte gesteld. Na een kort verhoor zijn de verdachten, mee- rendeels leden van de N. S. B., naar Amster dam overgebracht, evenals de in beslag geno men zender. De toestellen staan thans opge slagen in een van de kamers van het bureau van commissaris Broekhoff in de Nieuwe Doe lenstraat, waar de zes arrestanten tot diep in den nacht zijn verhoord. Zondagmorgen vroeg is nog een Amsterdamsche sigarenwinkelier van zijn bed gelicht, verdacht van medeplich tigheid. Ook hij is aan een verhoor onderwor pen. Nadat de zeven mannen, waaronder vier Amsterdammers en drie inwoners van Lisse. hun verklaringen hadden afgelegd, zijn zij in den loop van den Zondag op vrije voeten ge steld, daar voorarrest voor dit misdrijf niet is toegelaten. Sedert Januari j.l. behoort het hebben van een zendstation zonder de vereischte vergun ning tot de misdrijven, strafbaar gesteld met een maximum gevangenisstraf van een half jaar of met een maximumboete van 5000.—. Vroeger voor de jongste wijziging van de wet op de Telegrafie en Telefonie kon slechts overtreding ten laste worden gelegd. Reclamevlieger hoofdpersoon Het bleek uit de verhooren, dat de hoofd dader de reclamevlieger en technicus Van G. is. Het zendtoestel was zijn eigendom; hij is echter geen lid van de N.S.B. en waarschijn lijk was het zijn bedoeling om winst te maken met de uitzendingen, waarvoor door het pu bliek geld kon worden gestort. De verdachten uit Lisse zijn kweekers. Eén van hen heeft zijn schuur voor de laatste uitzending beschik baar gesteld. De gevolgde Amsterdamsche koopman, die samen met een Amsterdammer naar Lisse was gereden, had het apparaat ver voerd naar de schuur. De verdachten hebben een volledige beken tenis afgelegd; ontkennen zou gezien de be trapping op heeterdaad niet veel hebben ge baat. Op het oogenblik staat nog niet vast of deze verdachten ook zullen worden vervolgd op grond van den inhoud van hun uitzen dingen, b.v. wegens beleediging, smaad, belee- diging van het openbaar gezag e.d. Wij hebben de zendinstallatie bekeken, die in het bureau van commissaris Broekhoff is opgeslagen. Tusschen de gramofoonplaten be vond zich o.a. de „Feestmarsch van het Am sterdamsche politiemuziekcorps" van J. R. van der Glas. Het is ons niet bekend, of deze plaat zoo nu en dan werd afgedraaid, maar zeer ze ker zullen de politiebeambten er nu met meer genoegen naar luisteren dan eenige dagen ge leden bij de uitzending van de geheime zend installatie. Ook was een plaat met de roep- signalen van de „Aethergeuzen" aanwezig en )laten met het ..Wilhelmus", het ..Wien Neer- andsch Bloed" en „Stars and Stripes". Onder de inbeslaggenomen instrumenten be vinden zich ook klimschoenen, die waarschijn lijk gebruikt zijn om de antenne op te hangen Behalve deze instrumenten heeft de politie ook de auto van den Amsterdammer T. in be slag genomen omdat daarmee de installatie werd vervoerd. De reclamevlieger Van G. heeft in België al eens met de justitie kennis gemaakt. Hij heeft n.l. te Gent terecht gestaan wegens het veroorzaken van dood door schuld, toen hij op het strand te Oostende met zijn vliegtuig een dame raakte, welke dientengevolge overleed. Zes tunnels te Rotterdam binnen kort in aanbouw. ROTTERDAM 18 Maart. Naar wij verne men zal over enkele dagen een begin worder gemaakt met de eerste werkzaamheden van di tunnels, die naast elkaar komen te liggen in het verlengde van de Henegouwerlaan (Beu- kelsdijk) en onder het emplacement Rotterdam D. P. gebouwd moeten worden. Deze tunnels vormen een schakel van den groo ten verbindingsweg Zuid-NederlandRotterdan —Den Haag e.v., waarvoor zooals bekend, teven? in aanbouw zijn het viaduct te Dordrecht, de brug over het emplacement IJselmonde en de Maastunnels. BEL EVEN: wij staan gereed met de allerbeste ANTHRACIET, die U maar wenschen kunt. Telefoon10070 - Schouwtjeslaan 23 (Adv. Ingez. Med.) Stichtingsdag der Vereenigde Oost-Indische Compagnie. Telken jare wordt door de Veree- niging de O. I. Compagnie (V.O.C.) den oprichtingsdag der Compagnie herdacht. Ook vanavand zal dit weer geschieden, in bijeenkomsten in Den Haag en Batavia. Ter eerstgenoemde bijeenkomst, Restaurant Anjema, zal Melis Stoke dit gedicht voordragen: Wanneer wij de glazen heffen, voor een gemeenschappelijk doel, waarvan we de grootheid beseffen, doorstroomt ons het eenheids-gevoel. Het licht trilt in de bokalen, en tintelt in onze wijn, en we willen het offer betalen om één en ondeelbaar te zijn.... En dan komen de oude verhalen, en de naam van Jan Pieterszoon Coen, en we koesteren ons in de stralen van de dappere daden van toen. Van het Oostersche Rijk dat hij stichtte, en we voelen een nieuwe kracht uit de roem die na blijft lichten door een diepe, onzekere nacht.... Wij kunnen de ouden be-toasten, en we kunnen ook zwijgen, en doen Daarginds ligt datzelfde Oosten en het land van Jan Pieterszoon Coen. En alle mogelijkheden, voor een wil en een helder verstand, en de kracht uit ootmoedige bede, en een sterke, besturende hand. Hij heeft ons een voorbeeld gelaten, maar dat is niet een dood monument, aan welks voet we toasten en praten Neen.we hebben zijn geest herkend. Hij is ons een levende makker, en geen vage gestalte van.toen. Zijn levende woord houdt ons wakker daarginds is iets grootsch te doen. Dies dragen wij Coen van binnen, en niet slechts in een huldigend woord. Wie zichzelf weet te overwinnen, die trekt overwinnende voort. Tot over de grens van het leven, en ver óver de grens van zijn tijd In het land dat aan hen is gegeven, naar de trans der onsterfelijkheid. Dus laai ons de glazen heffen op Jan Pieterszoon Coen.die leeft zoolang we tezamen beseffen wat hij ons geschonken heeft Het bewijs in 't onzekere heden van wat de courage vermag uit de kracht der ootmoedige bede, voor het brood van dezen dag.... En laat ons in aandacht proeven van de edele, oude wijn, en onder het dreigen en snoeven der anderen zwijgzaam zijn. De flonkering in de bokalen is niet van een zon die verdwijnt we mijmeren niet.... maar we stalen den geest in zijn licht, dat nog schijnt...! MELIS STOKE. Vervalschers van passen gearresteerd. Groot aantal personen in het complot. De rijksrecherche heeft een aantal arres taties verricht in verband met het maken en verhandelen van vervalschte passen. Er is een inval gedaan in een woning in de Kerkstraat te Amsterdam, waar een complete installatie is aangetroffen, zooals stempels van de ge meente Amsterdam, handteekeningstempels. foto's en vele opgekochte oude paspoorten, die op handige wijze werden veranderd en ver- valscht. Deze oude passen werden o.a bij stem pellokalen gekocht van werkloozen. die hun toch niet meer gebruikten. Aan vele vreemdelingen, vooral Duitschers, werden de passen door het complot, waarbij vele men- schen zijn betrokken, verkocht voor belang rijke bedragen varieerende tusscher '>50 en 300 gulden. De vervalschingen zelf zouden gepleegd zijn door een buitenlander. De recherche en jusitie zetten het onderzoek voort. Zaterdagmiddag is nabij Alder in den Staat Washington een nieuw Boeing-vliegtuig bij het maken van een proefvlucht ver ongelukt. Aan boord bevonden zich tien inzittenden, p.w. twee Ne derlanders, n.l. de heeren P. Guilonard, onder-directeur van de K. L. M. en ir. A. G. von Baumhauer, ingenieur van den Rijkslucht vaartdienst van Nederland, die allen om het leven kwamen. Het toestel kwam in een ravijn terecht en werd totaal vernield. Het was het eerste Boeing-vliegtuig, dat voor stratosfeervluchten bestemd was. Het had vijfhonderdduizend dollar gekost. Volgens een verklaring van een ooggetuige is de staart van het vliegtuig losgeraakt en is het toestel in een vrille riaar beneden gestort. Het onverwachte verlies van de hee ren Guilonard en Von Baumhauer, die bij het ongeluk van de Stratoliner een van de nieuwste machines van Boeing om het leven zijn gekomen, beteekent een zware slag voor de Ne- derlandsche luchtvaart. Als onderdirecteur van de K.L.M. was de heer Guilonard een der onbe twiste leiders van het technische ge deelte van dit bedrijf en als zoodanig schier onvervangbaar. Ir. van Baumhauer trad in 1921 in dienst bij den Rijksstudiedienst voor de luchtvaart en heeft als zoodanig, evenals de heer Guilonard, de ge- heele ontwikkeling van den vliegtuig bouw, van de nog primitieve toestel len en motoren uit die dagen tot de geperfectioneerde luchtreuzen van thans, meegemaakt en gevolgd en als begaafd ingenieur en deskundige zelf een belangrijk aandeel in deze ont wikkeling gehad. Zwaar is dan ook het verlies voor de K.L.M. zoowel als voor den rijks luchtvaartdienst, welks directeur, de heer Ede van der Pais, die Zondag morgen de directie der K.L.M. op het hoofdkantoor namens den minister van Waterstaat deelneming kwam be tuigen met het geleden verlies, zelf diep onder den indruk is van den slag, die zijn eigen staf heeft getroffen. Het vliegtuig is naar hierboven reeds is ge- gemeld neergestort nabij Alder, in den staat Washington, een verlaten streek op een af stand van c.a. 100 K.M. ten zuidoosten van Seattle, waar de Boeing-fabrieken gevestigd zijn. Een onderzoek zal moeten uitmaken, wat de oorzaak van de ramp was. Het betreft hier waarschijnlijk de eerste Boeing 307 van de bestelserie, die later ge reed is gekomen dan men aanvankelijk had gehoopt. Op 31 December j.l. ging het proto type voor de eerste maal de lucht in. Sedert dien zijn er tal van proefvluchten mee gehou den en in Februari had het toestel al meer dan 30 vluchten gemaakt en had in elk op zicht aan de gestelde eischen en de hoogge spannen verwachtingen voldaan. Daarom on derzoekt men thans alles zeer nauwkeurig om de oorzaken van de ramp te weten te komen, zijn trillingen opgetreden, is het toestel in een vrille geraakt? in de groote motorafdeeling, waar alle reparaties kunnen worden verricht. Er is een speciale af- deeling voor instrumenten en een voor electro- en radiotechniek. Met vooruitzienden blik bouw de de heer Guilonard den technischen dienst op tot een der beste diensten op dit gebied, zoodat tal van andere luchtvaartmaatschappijen hun re paratie- en revisiewerk bij de K. L. M. laten verrichten. zin Juni 1935 werd de heer Guilonard benoemd tot onderdirecteur der K. L. M., waardoor hij zoo mogelijk nog nauwer kwam samen te werken met den heer Plesman, die in hem een van zijn oudste en vertrouwdste medewerkers verliest. Ir. A. G. von Baumhauer. Ir. A. G. von Baumhauer was een der eersten, zoo niet de eerste ingenieur in Nederland, die reeds 25 jaar geleden, toen het vliegwezen ook in Nederland nog in de kinderschoenen stond, onmiddellijk de waarde daarvan en de toekomst mogelijkheden inzag. Reeds tijdens zijn studie voor werktuigkundig ingenieur te Delft legde hij zich in het bijzon der toe op studie van de luchtvaartvraagstukken. Hij wist hiertoe in ruimen kring onder zijn medestudenten de belangstelling op te wekken. Na het verkrijgen van zijn ingenieurs-diplo ma begaf de heer von Baumhauer zich naar de technische hoogeschool te Zürich, waar hij zich WEDSTRIJD VERLOREN., De stratoliner Boeing 307, Het toestel, dat in de Vereenigde Staten in het middelpunt der belangstelling stond, had een hermetisch gesloten cabine, die het mogelijk maakte, op zeer groote hoogte, tusschen 6000 en 7000 meter, te vliegen zonder de gebruikelijke nadeelige gevolgen voor de inzittenden, waardoor dit vliegtuig den naam „stratoliner" verwierf. Er is al veel geschreven over deze nieuwe Boeing, waarvan de eerste twee bestemd zou den zijn voor Pan American Airways en uit gerust zouden worden met een systeem van door compressors op de motoren samengeperste lucht, waardoor ook tot op zeer groote hoogte binnen de romp een luchtdruk zou blijven heerschen als op ca. 3000 meter, zoodat alle nadeelen van het op groote hoogte vliegen ondervangen konden worden, met behoud van alle voordeelen, n.l. een grootere snelheid en het vliegen in luchtla gen, waar meestal een gunstige weersgesteldheid heerscht. P. Guilonard. Pieter Guilonard werd op 11 Juni 1895 te Brielle geboren, waar hij de H. B. S. bezocht en ervolgens de marine-machinisten-school te Hel- levoetsluis, welke inrichting hij in 1913 verliet als adjunct-machinist bij de koninklijke marine. Nog vóór het uitbreken van den oorlog werd hij in Indië gedetacheerd, vanwaar hij in 1917 naar Nederland terugkeerde en den rang bereikte van officier-machinist der tweede klasse bij den ma rine-stoomvaartdienst. Na afloop der mobilisatie werd hij, aangezien de nog jonge luchtvaart hem ten zeerste aantrok, overgeplaatst naar den ma rine luchtvaartdienst, waar hij speciaal met technisch werk werd belast en geruimen tijd als technicus op de Mok en de Kooi werkte, en ver- olgens geplaatst werd bij de afdeeling vlieg tuigbouw. In die dagen werden in de fabrieken an Van Berkel's patent nog vliegtuigen voor de marine gebouwd en de heer Guilonard werd be last met de controle op de aflevering van deze liegtuigen. Tijdens de E. L. T. A. te Amsterdam kwam de heer Guilonard in contact met den heer Plesman en toen in 1921 de K. L. M. een aantal Fokkers kocht en de heer Plesman besloot, onderhoud en technische voorziening in eigen beheer te nemen, zocht hij den heer Guilonard aan om de leiding op zich te nemen van den technischen dienst. De technische dienst der K. L. M. begon zijn werkzaamheden met 20 man in een militairen loods op Schiphol, breidde zich uit en ging in 1922 naar Waalhaven. Toen eenige jaren geleden de gemeente Amsterdam eenige hangars op Schiphol bouwde, die een ideale werkruimte boden voor den technischen dienst, werd deze zijn geheel naar Schiphol overgebracht. Onder leiding van den heer Guilonard had deze dienst, die verscheidene honderden man personeel telt, zich in alle richtingen uitgebreid. Behalve het gewone onderhoud der vliegtuigen vindt er de geheele revisie der motoren plaats MAAR Douwe Egb«rtsïchteT<ie<dtt Heeren -8-u> Oud-Hollandsehe Pljpiabak Anno 17a (Adv. Ingez. Med.) wederom gedurende een jaar op de studie van de aërodynamica toelegde. Niet bevredigd met het geen hij hier geleerd had, volgde hij een prac ticum te Goettingen, onder leiding van Prof. Prandtl. Nadat hij dus het peil van zijn kennis zoo groot mogelijk had gemaakt, trad hij in dienst van de N.V. Trompenburg vliegtuigenfabriek. Deze fa briek leverde in licentie de Spijker toestellen voor de Nederlandsche militaire aviatiek. Na de sluiting van Trompenburg ging de heer von Baumhauer over als constructeur naar de N.V. van Berkel's patent. Hier ontwikkelde hij de van Berkel-eendek- ker, met welk vliegtuig reeds de eerste studie gemaakt werd voor de verbinding Nederland Indië. Nadat de regeeringsopdrachten door van Berkel's Patent waren uitgevoerd, ging ir. von Baumhaer over naar den rijksdienst voor de luchtvaart te Amsterdam in de functie van on derdirecteur. Daar begon in het bijzonder zijn wetenschappelijke carrière, welke van zeer groo- ten omvang is geweest. Vele wetenschappelijke publicaties van zijn hand getuigden hiervan. In het bijzonder heeft hij tezamen met ir. Koning van den rijksstudiedienst baanbrekend onderzoek op het gebied van trillingen ver richt. Ir. von Baumhauer realiseerde zich zeer scherp den afstand, welke er bestaat tusschen de we tenschap en de praktijk. Zijn streven was er op gericht, dezen afstand te verkleinen, waartoe hij veel populaire publi caties over luchtvaartvraagstukken heeft gepu bliceerd. Het vergrooten en het verruimen van zijn plaats in de wetenschappelijke wereld wordt het best getypeerd door hét feit, dat bekende en vooraanstaande buitenlandsche leiders van on derzoekingslaboratoria nimmer verzuimen bij hun bezoeken aan Nederland hem in zijn gast vrije woning te Amsterdam op te zoeken. In de buitenlandsche wetenschappelijke lucht vaartwereld stond hij dan ook zeer hoog aange schreven. Ir Albert Gillis von Baumhauer. die op 10 Oc tober 1891 tc Amsterdam werd geboren, is 47. jaar geworden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 5